Đặc điểm vi sinh vật
gây bệnh ở thực vật
Vi sinh vật gây bệnh cho cây thuộc nhóm
ký sinh. Dạng ký sinh hoàn hảo nhất của
VSV trên thực vật là ký sinh bắt buộc.
Các ký sinh bắt buộc chỉ có khả năng
dinh dưỡng nhờ các tế bào sống của cây
và không thể phát triển trên môi trường
nào khác ngoài cây chủ của nó. Cây ký
sinh bắt buộc phải có khả năng sống
cao để thích ứng với hoạt động của
ký sinh.
Cây có các VSV ký sinh thuộc loại bán
ký sinh lại có các đặc điểm khác. Các
VSV dạng này không có khả năng vào tế
bào sống mà chỉ dinh dưỡng bằng các
mô đã bị các chất độc do chúng tiết ra
giết chết.
Các nhóm VSV ký sinh có những đặc
điểm đặc trưng. Tính chất sử dụng các
chất dinh dưỡng của các VSV ký sinh rất
khác nhau. Các VSV ký sinh không bắt
buộc tạo lượng lớn các enzim, các
enzime này phần lớn được tiết ra môi
trường xung quang. Trong số các enzim
ngoại bào ta thấy có nhiều enzim phân
giải và chuyển hoá các chất dinh dưỡng
của tế bào thực vật thành dạng dễ tiêu
như biến đổi protein thành axit amin,
biến đổi tinh bột thành glucoza Hoạt
tính và thành phần các enzim thải ra môi
trường thay đổi theo quá trình phát triển
của VSV.
Hoạt động hô hấp của VSV ký sinh
thường xảy ra rất mạnh. Có nhóm VSV
hô hấp hiếu khí nhưng cũng có nhóm hô
hấp kỵ khí. Các VSV kỵ sinh có khả
năng sử dụng nhiều dạng chất khác nhau
làm cơ chất hô hấp
Ngoài các enzim khác nhau, VSV ký
sinh còn tiết ra môi trường nhiều sản
phẩm của quá trình trao đổi chất. Những
chất này gây độc cho cây chủ. Bản chất
hoá học của các chất độc do VSV tiết ra
rất đa dạng, gồm nhiều thành phần khác
nhau: các axit hữu cơ, protein và sản
phẩm phân giải protein, nhiều loại độc
tố
Độc tính của các chất do VSV tiết ra
gồm các amid, axit amin, ure, amoniac,
các polysacarrit, các aldehyt, aceton,
rượu
Tác động độc của VSV đến cây chủ
không phải chỉ do 1 thành phần quyết
định mà do sự tác động phối hợp của
nhiều chất gây nên.
Một đặc tính rất quan trọng của VSV
gây bệnh là chúng có tính thích ứng
rất cao. VSV có khả năng thích ứng với
điều kiện môi trường thay đổi. Nhờ khả
năng này mà VSV có thể tồn tại ngay
trong các điều kiện rất khắc nghiệt như
môi trường có chất diệt vi khuẩn. Khả
năng thích ứng này nhờ tính mềm dẻo,
linh hoạt trong hoạt động trao đổi chất,
hoạt động sống. Tính thích ứng đó giúp
cho VSV vượt qua được sự chống đối
của cây chủ. Kết quả của tính thích ứng
là xuất hiện những nòi mới có khả năng
gây bệnh cho các cây trước đó đã miễn
dịch được. Do vậy các giống cây trồng
có khả năng chống chịu đối với bệnh nào
đó thì cũng chỉ có khả năng giữ được đặc
tính miễn dịch đó trong vài năm.