Đồ án môn học Cấu tạo ô tô pps

Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM

MỞ ĐẦU

Trong đời sống hiện nay phương tiện giao thông vận tải là một phần
không thể thiếu. Đi kèm theo đó là ngành công nghiệp ô tô đang ngày càng phát
triển chứng tỏ vai trò quan trọng của mình. Đến nay hầu hết các nước trên thế
giới đều đã có ngành công nghiệp ô tô. Các thế hệ ô tô lần lượt ra đời đánh dấu
các giai đoạn phát triển ngày càng hoàn thiện nhằm đạt được các mục tiêu về
kinh tế, động lưc và tiêu chuẩn về môi trường. Vì vậy ngành học Công Nghệ ô
tô là ngành học hứa hẹn nhiều tương lai.
Đồ án môn học là đề tài thiêt thực. Không nhưng giúp sinh viên nắm vững
cấu tạo, nguyên lý hoạt động của hệ thống, bảo dưỡng sủa chữa các bộ phạn
tuộc phạm vi chuyên ngành mà còn giúp cho sinh viên mở rộng tầm hiểu biết
của mình về chuyên môn.
Là sinh viên lớp CK Ô TÔ 11 Trường ĐH SPKT Nam Định. Em được
giao đề tài: Phân tích kết cấu cua ly hợp ma sát một đĩa dẫn đông thủy lực
trên ô tô. Qua thời gian học tập lý thuyết cũng như thưc hành. Nay em đã hoàn
thành đồ án dựa trên những kiến thức mình đã được học kết hợp với tài liệu và
sự giúp đỡ của các thầy trong bộ môn Cơ Khí Động Lực. Đặc biệt là nhận được
sự quan tâm giúp đỡ tận tình của thầy Trần Thanh Tâm đã tạo điều kiện để em
hoàn thành tốt đê tài của mình đúng thời hạn. Do kiến thức của em còn hạn chế
không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vây em mong nhận đươc sự góp ý của
các thầy cô và các bạn.
Em xin chân thành cảm ơn !
Nam Định, ngày tháng năm 2011.
Sinh viên thực hiện
Đinh Lệnh Thông
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
1
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM

NỘI DUNG
CHƯƠNG I. Nhiệm vụ, yêu cầu, cấu tạo và hoạt động của ly hợp
ma sát một đĩa dẫn động thủy lực trên ô tô.
1. Nhiệm vụ, phân loại, yêu cầu
1.1 Nhiệm vụ của ly hợp
- Ly hợp dùng để truyền hoặc ngắt mô men quay từ động cơ đến hệ thống
truyền lực. Tách dứt khoát và nối êm dịu từ động cơ với hệ thống truyền lực khi
vào hoặc chuyển số
- Là bộ phận đảm bảo an toàn cho hệ thống truyền lực khi bị quá tải như khi
phanh xe đột ngột mà không đạp ly hợp.
1.2 Phân loại ly hợp
1.2.1 Theo cách truyền mô men chia ra:
- Ly hợp ma sát: Mô men truyền qua ly hợp nhờ các bề mặt ma sát
- Ly hợp thuỷ lực: Mô men truyền nhờ động năng của dòng chất lỏng
- Ly hợp điện từ: Mô men truyền dựa trên từ trường của nam châm điện.
- Ly hợp liên hợp: Là sự kết hợp của hai hoặc nhiều loại ly hợp nói trên.
1.2.2 Theo hình dạng và số đĩa ma sát chia ra:
- Ly hợp ma sát dạng đĩa:
+ Ly hợp một đĩa ma sát
+ Ly hợp nhiều đĩa ma sát
- Ly hợp hình nón
- Ly hợp hình trống
1.2.3 Theo phương pháp tạo ra lực ép chia ra:
- Ly hợp lò xo: Loại dùng lò xo trụ và loại dùng lò xo màng.
- Ly hợp ly tâm: Lực ép sinh ra do lực ly tâm cửa trọng khối phụ ép vào.
- Ly hợp nửa ly tâm: Loại này kết hợp cả hai loại kể trên.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
2
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
1.2.4 Theo kết cấu của cơ cấu điều khiển ly hợp chia ra:

- Ly hợp thường đóng
- Ly hợp thường mở
Hiện nay, loại ly hợp thường đóng dùng lò xo trụ hay được sử dụng trên các
loại xe du lịch và xe tải nhẹ vì nó có kết cấu đơn giản, gọn nhẹ và dễ sửa chữa.
1.3 Yêu cầu đối với ly hợp:
- Truyền được mô men quay lớn nhất của động cơ mà không bị trượt
trong mọi điều kiện sử dụng. Vì vậy mô men ma sát của ly hợp phải bằng hoặc
lớn hớn mô men quay cực đại của động cơ.
- Khi đóng ly hợp phải êm dịu, không gây va đập giữa các bánh răng và
các chi tiết của hệ thống truyền lực.
- Khi mở ly hợp phải nhanh và dứt khoát để việc chuyển số được dễ dàng
và êm dịu.
- Mô men quán tính của các bộ phận bị động bên trong ly hợp phải nhỏ
để giảm tải trọng va đập lên các bánh răng của hộp số khi sang số.
- Điều khiển ly hợp phải dễ dàng, lực tác dụng lên bàn đạp ly hợp nhỏ.
- Các bề mặt ma sát của ly hợp phải thoát nhiệt tốt, tránh cho ly hợp bị quá
nhiệt gây cháy hỏng bề mặt ma sát.
- Kết cấu đơn giản, dễ điều chỉnh và sửa chữa.
- Ly hợp phải làm nhiêm vụ của bộ phận an toàn cho hê thống truyền lực khi bị
quá tải. do đó hệ số dự trữ mômen phải nằm trong giới hạn cho phép thích hợp
với từng loại ôtô.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
3
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của ly hợp ma sát
2.1 Cấu tạo chung của ly hợp ma sát một
* Ly hợp ma sát một đĩa bao gồm các bộ phận sau:
- Bộ phận dẫn động ly hợp: Bao gồm các chi tiết như bàn đạp ly hợp, cơ
cấu dẫn động từ bàn đạp đến ly hợp, càng cua, đòn mở, vòng bi phân ly, các lò
xo hồi vị. Cơ cấu dẫn động ly hợp thủy lực.

- Bộ phận tạo lực ép: bao gồm vỏ đĩa ép, lò xo ép (loại trụ hoặc loại
màng). Lò xo ép luôn ở trạng thái chịu nén nên gây ra lực ép làm cho đĩa ép ép
chặt đĩa ma sát với bánh đà.
- Phần chủ động: bao gồm bánh đà và cụm đĩa ép. Cụm đĩa ép được lắp
vào bánh đà bằng các bu lông.
- Phần bị động: là đĩa ma sát, nó nhận mô men quay từ đĩa ép và bánh đà
nhờ lực ma sát khi ly hợp đóng. Đĩa ma sát truyền mô men xoắn cho trục sơ cấp
của hộp số nhờ lắp ghép bằng then hoa.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
4
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
2.2 Nguyên lý làm việc
Trên ô tô, ly hợp nằm giữa động cơ và hộp số. Nó truyền mô men xoắn
của động cơ cho trục sơ cấp của hộp số khi ly hợp ở trạng thái đóng và không
truyền mô men này khi ly hợp ở trạng thái mở.
2.2.1 Trạng thái đóng:
Đây là trạng thái làm việc thường xuyên của ly hợp. Khi không tác dụng lực
vào bàn đạp ly hợp, vỏ ly hợp và cụm đĩa ép được bắt chặt với bánh đà bằng
các bu lông nên nó quay cùng bánh đà. Dưới tác dụng của các lò xo ép, đĩa ma
sát được ép chặt vào bánh đà. Lúc đó bánh đà, cụm đĩa ép, đĩa ma sát tạo thành
một khối. Khi trục khuỷu động cơ quay thì bánh đà, đĩa ép và đĩa ma sát quay
theo. Moayơ đĩa ma sát dược lắp trượt trên trục sơ cấp hộp số bằng các rãnh
then hoa. Do đó mô men của động cơ được truyền qua các bề mặt ma sát tới
trục sơ cấp của hộp số.
2.2.2 Trạng thái mở
Đây là trạng thái làm việc không thường xuyên của ly hợp. Khi người lái
tác động một lực vào bàn đạp ly hợp, thông qua cơ cấu dẫn động thủy lực làm
quay càng cua, đầu càng cua gạt khớp trượt (vòng bi phân ly) chuyển động tịnh
tiến về phía đòn mở (hoặc lò xo đĩa). Khớp trượt tỳ vào đầu đòn mở làm đòn
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11

5
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
mở quay xung quanh chốt của nó. Khi đó đĩa ép chuyển động nén lò xo ép lại,
tách các bề mặt ma sát ra không tiếp xúc với nhau. Lúc đó cụm đĩa ép vẫn quay
cùng bánh đà còn đĩa ma sát ở trạng thái tự do, nó không truyền mô men quay
cho trục sơ cấp của hộp số.
Khi người lái buông bàn đạp ly hợp ra, ly hợp lại trở về trạng thái đóng nhờ
lực ép của các lò xo ép. Trong quá trình đóng và mở ly hợp, lực ép của lò xo
luôn thay đổi gây nên hiện tượng trượt giữa các bề mặt ma sát. Hiện tượng
trượt tuy xảy ra trong thời gian ngắn nhưng cũng sinh nhiệt gây mài mòn, cháy
bề mặt ma sát. Tuy nhiên hiện tượng trượt giúp cho ly hợp đóng êm dịu hơn.
3. Cấu tạo các bộ phận của ly hợp:
3.1 Bánh đà:
Bánh đà có bề mặt phẳng tiếp xúc với đĩa ma sát và có các lỗ ren để bắt vỏ
đĩa ép bằng các bu lông. Bề mặt ma sát được gia công phẳng với độ
phẳng cao để đảm bảo diện tích tiếp xúc lớn nhất.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
6
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
3.2 Đĩa ma sát:
Đĩa ma sát ly hợp tiếp xúc một cách đồng đều với về mặt ma sát của đĩa ép
và bánh đà để truyền công suất được êm. Nó cũng giúp làm giảm sự va đập khi
bắt đầu đóng ly hợp. Đĩa ma sát bao gồm:
- Moay ơ có rãnh then hoa ăn khớp với then hoa trên trục sơ cấp của hộp số để
truyền mô men xoắn. Điều này làm cho trục sơ cấp và đĩa ma sát quay cùng với
nhau. Tuy nhiên đĩa ma sát có thể trượt trên trục về phía trước hoặc phía sau.
Trên moayơ có những lỗchữ nhật để lắp lò xo giẳm chấn.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
7
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM

- Xương đĩa bằng thép mỏng có dạng hình tròn trên đó có gắn các tấm ma sát.
Xương đĩa được chia thành nhưng hình rẻ quạt đều nhau giúp giảm độ cứng,
tăng độ đàn hồi iarm khối lượng , hạn chế cong vênh khi đĩa bị quá nóng. Có
những loại xương đĩa có lắp lò xo tạo gợn sóng giữa xương đĩa và tầm ma sát.
- Các tấm ma sát được gắn trên xương thép bằng cách tán đinh hoặc dán bằng
loại keo đặc biệt. Các đinh tán thường bằng đồng hoặc nhôm, sau khi tán xong
các đầu đinh tán phải tụt sâu so vơi bề mặt tấm ma sát từ 1đến 2mm. Tấm ma
sát được chế tạo bằng amiang chịu lực cao, sợi cotton và dây đồng đỏ ép lại
hoặc đúc lien kết vơi nhau hoăc làm bằng thép với kim loại sứ. Tấm ma sát phải
có hệ số ma sát cao và ổn định với nhiệt, phải chịu được nhiệt và truyền nhiệt
tốt. Để tăng khả năng truyền nhiệt của tấm ma sát, trên bề mặt ma sát được xẻ
các rãnh chéo tản nhiệt và thoát một phần vật liệu bị mài mòn.
- Các lò xo giảm chấn (hoặc cao su chống xoắn) nằm trên đĩa ma sát, nó làm
giảm sự rung động khi ly hợp bắt đầu tiếp hợp. Khi ly hợp vào ăn khớp, đĩa ép
sẽ ép chặt đĩa ma sát vào với bánh đà đang quay, các bề mặt ma sát bắt đầu tiếp
xúc thì các lò xo này bị nén lại làm giảm sự rung giật cho ly hợp khi đĩa băt đầu
quay cùng với bánh đà (ly hợp tiếp xúc một cách êm dịu).
- Tấm đệm: là các tấm lò xo lá dạng lượn sóng, nó nằm giữa hai tấm ma sát ở
khoảng hở của xương thép. Tấm đệm có tác dụng làm giảm lực ma sát khi ly
hợp bắt đầu tiếp xúc, điều này làm cho quá trình vào ăn khớp êm dịu.
3.3 Đĩa ép ly hợp:
Đĩa ép thường được làm bằng vật liệu chịu tải. Bề mặt ma sát của đĩa ép có
độ phẳng cao. Đĩa ép được điều khiển để đóng hoặc mở ly hợp, nó luôn chịu
lực ép của lò xo nén.
Đĩa ép thường được chế tạo bằng gang hoặc thép. Bề mặt sau của đĩa ép có các
lỗ và đòn bẩy được gắn với quang treo. Trong suốt quá trình hoạt động của ly
hợp, đĩa ép di chuyển tịnh tiến theo chiều trục bên trong vỏ ly hợp.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
8
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM

3.4 Lò xo ép:
3.4.1 Lò xo ép dạng trụ:(coil spring)
Lò xo ép nằm giữa đĩa ép và vỏ ly hợp, nó tạo ra lực ép của ly hợp. Có hai
loại lò xo ép:Bao gồm nhiều lò xo bố trí xung quanh đĩa ép. Là những lò xo trụ
nhỏ tương tự như lò xo xupáp. Mỗi lò xo có một đầu lồng vào vấu trên đĩa ép,
đầu còn lại lồng vào vấu trên vỏ ly hợp. Nó tạo ra lực ép để ép chặt đĩa ép, đĩa
ma sát với bánh đà.
3.4.1 Lò xo màng ( Diaphragm spring): Còn gọi là lò xo mặt trời
Lò xo màng có dạng hình nón cụt, nó không phải là tấm liền mà được cắt
theo đường sinh thành nhiều phần. Lò xo màng được gắn chặt lên đĩa ép bằng
đinh tán. Một vòng thép gắn trên lò xo để lò xo được ổn định trong quá trình
làm việc đồng thời để liên kết với vỏ ly hợp.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
9
Vỏ ly hợp
Vòng bi phân ly
Đòn mở
Lò xo giảm
chấn
Ốc điều chỉnh
Bu lông treo
Đĩa ép
Lò xo ép
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
Lò xo màng ngoài nhiệm vụ tạo ra lực ép như lò xo trụ còn thực hiện nhiệm vụ
của đòn mở. Khi khớp trượt (vòng bi phân ly) bị đẩy về phía động cơ tỳ lên
phần trung tâm của lò xo, cạnh ngoài của nó bị kéo ra xa bánh đà làm tách các
bề mặt ma sát. Các dải băng được lắp theo chiều tiếp tuyến để truyền mônen
quay. Khi khớp trượt không tiếp xúc vào đầu trong của lò xo thì lò xo sẽ trở lại
trạng thái bình thường của nó. Lúc đó cạnh ngoài của đĩa lò xo mặt trời sẽ đẩy

đĩa ép ép chặt vào đĩa ma sát vào bánh đà.
3.4.2 Đặc tính của lò xo ép:
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
10
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
Đồ thị ở hình trên trình bày sự dịch chuyển của đĩa ép ly hợp dọc theo trục
hoành và lực ép lên đĩa ép ly hợp dọc theo trục tung. Đường nét liền chỉ các đặc
tính của lò xo đĩa, và đường nét đứt chỉ các đặc tính của lò xo trụ.
a. Ở điều kiện bình thường, ly hợp hoàn toàn mới:
Khi đặt vào đĩa ép ly hợp một lực ép (P
0
) như nhau đối với cả hai loại: loại lò
xo trụ và loại lò xo đĩa, khi ấn hết cỡ bàn đạp ly hợp, mỗi sức ép trở thành P
2
và
P’
2
. Điều này có nghĩa là đối với loại lò xo đĩa, lực cần phải ấn vào bàn đạp ly
hợp nhỏ hơn đối với lò xo trụ với mức chênh lệch được thể hiện bằng “a”.
b. Khi ly hợp bị mòn bề mặt ma sát quá giới hạn cho phép
Lực ép của lò xo lên đĩa ép ly hợp của loại lò xo trụ giảm đến P’
1
và lực ép của
lò xo lên đĩa ép ly hợp của loại lò xo đĩa là P
1
, cũng bằng P
0
. Điều đó có nghĩa
là, khả năng truyền công suất của ly hợp kiểu lò xo đĩa không bị giảm cho tới
giới hạn mòn của đĩa. Ngược lại, lực ép đặt lên đĩa ép ly hợp của loại lò xo trụ

giảm xuống P’
1
. Do đó, khả năng truyền công suất giảm xuống, làm cho ly hợp
bị trượt.
3.5 Vòng bi phân ly:
Là một dạng vòng bi đặc biệt có gắn với giá trượt. Trên giá trượt có rãnh để lắp
đầu càng cua. Khi làm việc, vòng bi phân ly chuyển động tịnh tiến trên trục sơ
cấp của hộp số. Một lò xo giúp cho vòng bi phân ly trở về vị trí ban đầu khi ly
hợp đóng.
3.6 Đòn mở.
Đòn mở ly được lắp bên trong dĩa ép, nó quay xung quanh chốt khi vòng bi
phân ly tì vào đầu bên trong, khi đó đầu ngoài sẽ dịch chuyển kéo đĩa ép ra xa
bánh đà. Các lò xo hình trụ nằm chung quanh mâm ép xen giữa những cần đẩy
để giữ chúng từ vị trí tự do về vị trí làm việc.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
11
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
3.7 Vỏ ly hợp
Được dập bằng thép, nó liên kết đĩa ép, lò xo ép, đòn mở với bánh đà. Vỏ
ly hợp có các lỗ để bắt chặt vào bánh đà.
3.8 Trục ly hợp.
Thông thường trục ly hợp là trục sơ cấp của hộp số, trừ một số xe hộp số
đặt cách xa ly hợp thì trục ly hợp với trục sơ cấp hộp số nối với nhau qua trục
các-đăng
Trục ly hợp phải có độ cứng vững cao, không bị cong, xoắn khi làm việc.
3.9 Cơ cấu dẫn động ly hợp (Dẫn động thủy lực)
Cơ cấu dẫn động ly hợp có tác dụng điều khiển ly hợp gồm có các chi
tiết: Bàn đạp ly hợp, xi lanh chính của ly hợp, xi lanh con (xi lanh cắt ly hợp),
đường ống dẫn dầu, thanh nối, lò xo hồi vị, bộ phận điều chỉnh hành trình tự do
của bàn đạp ly hợp. Loại này được sử dụng phổ biến trên các xe ô tô hiện nay.

- Xi lanh chính làm nhiệm vụ cung cấp dầu có áp suất cao cho cơ cấu dẫn động.
Bên trong xi lanh có pittông, hai đầu pittông có cúppen bằng cao su để bao kín
giữa pittong với xilanh. Phía trên xi lanh có bình chứa dầu bằng nhựa cung cấp
dầu cho cơ cấu điều khiển. Một lò xo có xu hướng đẩy pittông về vị trí ban đầu
khi chưa tác động vào bàn đạp ly hợp. Một van nạp để điều tiết dầu lưu thông
giữa xi lanh và bình chứa.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
12
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
- Xilanh con (xilanh cắt ly hợp): gồm có pittông nối với càng gạt bằng
thanh đòn có cơ cấu điều chỉnh. Trên pittông có cúppen bao kín giữa xilanh và
pittông không cho dầu chảy ra ngoài. Khi dầu được đẩy từ xi lanh chính tới với
áp suất nhất định thì pittông được đẩy tịnh tiến trong xilanh làm dịch chuyển
càng gạt thông qua thanh đòn điều chỉnh, ly hợp mở. Một lò xo kéo pittông trở
về khi không có áp suất dầu tác dụng.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
13
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
Trên một số ô tô hiện nay sử dụng bộ phận tự điều chỉnh hành trình tự do
của bàn đạp ly hợp (xilanh cắt ly hợp tự điều chỉnh): Lò xo côn trong xilanh cắt
ly hợp luôn luôn ép cần đẩy vào càng cắt bằng lực lò xo để giữ hành trình tự do
của bàn đạp ly hợp không thay đổi.
♦Hoạt động của cơ cấu dẫn động thuỷ lực:
- Khi đạp lên bàn đạp li hợp, píttông bị cần đẩy dịch chuyển về bên trái. Dầu
phanh trong xilanh chảy qua van nạp đến bình chứa và đồng thời đến xilanh cắt
ly hợp. Khi píttông dịch chuyển tiếp về bên trái, thanh nối sẽ tách khỏi bộ phận
hãm lò xo, và van nạp đóng đường dầu đi vào bình chứa bằng lò xo côn, do đó
tạo thành áp suất trong buồng A và áp suất này truyền đến pittông của xilanh
cắt ly hợp.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11

14
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
Đạp bàn đạp ly hợp
- Khi thả bàn đạp ly hợp, lò xo nén đẩy pittông trở về bên phải và áp suất thuỷ
lực giảm xuống. Khi pít tông trở lại hoàn toàn, bộ phận hãm lò xo đẩy thanh nối
về bên phải. Như vậy van nạp mở đường đi vào bình chứa và nối với buồng A
và B.
Nhả bàn đạp ly hợp
Chú ý:
- Nếu không khí xâm nhập vào đường dẫn dầu sẽ không tạo ra được đủ áp suất
dầu làm mở ly hợp. Khi đó tác dụng của ly hợp sẽ kém đi và không thể chuyển
số được.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
15
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
- Cơ cấu dẫn động thuỷ lực có thể được cường hoá bằng cách chế tạo xi
lanh con có đường kính lớn hơn xilanh chính. Khi đó lực đạp vào bàn đạp ly
hợp sẽ giảm đi
3.10 Hành trình tự do của bàn đạp ly hợp
Hành trình tự do của bàn đạp ly hợp là khoảng cách mà bàn đạp có thể dịch
chuyển cho đến khi vòng bi phân ly ép vào lò xo đĩa. Khi đĩa ly hợp bị mòn,
hành trình tự do này giảm đi. Nếu đĩa tiếp tục mòn và bàn đạp không có hành
trình tự do, thì sẽ làm cho ly hợp bị trượt. Do đó, cần phải điều chỉnh chiều dài
của cần đẩy xilanh cắt ly hợp, và duy trì hành trình tự do này không đổi.
Trong các kiểu xe hiện nay, người ta sử dụng các xilanh cắt ly hợp tự điều
chỉnh, do đó hành trình tự do của bàn đạp ly hợp không thay đổi.
Điều chỉnh độ cao của bàn đạp ly hợp bằng bu lông chặn bàn đạp, và điều chỉnh
hành trình tự do của bàn đạp bằng độ dài của cần đẩy. Khi hành trình tự do của
bàn đạp ly hợp không đúng quy định thì điều chỉnh bằng cách thay đổi chiều
dài của cần đẩy giữa píttông của xi lanh cắt ly hợp và càng gạt.

SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
16
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
CHƯƠNG II. Các biện pháp nâng cao tuổi thọ của ly hợp ma sát
một đĩa trong sử dụng và bảo dưỡng sửa chữa.
1. Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng của bộ ly hợp ma sát.
1.1 Li hợp bị trượt
* Hiện tượng:
- Có mùi khét
- Khi chạy tăng ga nhưng xe vẫn chạy chậm
* Nguyên nhân:
- Tấm ma sát mòn, bề mặt bị chai cứng
- Bề mặt ma sát bị dính dầu mỡ
- Đĩa chủ động mòn làm giảm lực ép
- Hành trình tự do của bàn đạp nhỏ hoặc không có
- Lò so ép hình trụ hoặc lò xo lá bị yếu, gãy
- Điều chỉnh chiều cao đầu đòn mở không đúng và không bằng nhau
* Tác hại:- Làm đĩa ép, đĩa ma sát và bánh đà mòn nhanh
- Phát sinh ra nhiệt độ cao làm cháy các bề mặt ma sát, các đĩa bị rạn nứt, cong
vênh, các lò xo bị giảm đàn tính.
- Không truyền hết mômen ra phía sau
1.2. Ly hợp ngắt không hoàn toàn ( dính côn)
* Hiện tượng:
- Khi đạp bàn đạp hết hành trình, trục ly hợp vẫn quay theo bánh đà làm cho
quá trình vào số khó khăn và gây va đập.
Nguyên nhân:
- Hành trình tự do quá lớn
- Đĩa ma sát bị cong vênh
- Đĩa ép bị vênh
- Chiều cao các đòn mở không bằng nhau

- Khi ngắt li hợp có vật cớng rơi vào
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
17
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
- Moay ở đĩa ma sát bị kẹt trên trục ly hợp
- Điều chỉnh không đúng đối với ly hợp kép
* Tác hại: Gây ra các va đập ở bánh trăng hộp số và vào số khó khăn.
1.3. Ly hợp bị rung giật khi nối động lực ( khi nhả ly hợp từ từ )
* Nguyên nhân:
- Rãnh then hoa trục ly hợp và moay ơ đĩa ma sát bị mòn
- Đinh tán giữa tấm ma sát và đĩa thép bị rơ lỏng
- Lò xo giảm chấn đĩa ma sát bị yếu, gẫy.
- Đĩa ép bị vênh, đảo.
* Tác hại: Làm tăng tốc độ mòn của các chi tiết và người lái xe mệt mỏi.
1.4. Ly hợp làm việc có tiếng kêu
Tiếng kêu thường thấy ở hai trường hợp:
a. Khi ly hợp ở trạng thái đóng
* Nguyên nhân:
- Lò xo ép gị gẫy
- Lò xo giảm chấn bị gẫy
- Đòn mở ly hợp bị gẫy
- Các bulông bắt không chặt.
b. Khi ly hợp ở trạng thái mở
* Nguyên nhân:
- Vòng bi đỡ trục bị mòn, vỡ.
- Vòng bi tỳ mòn, dơ, lỏng, khô dầu mỡ.
- Trục ly hợp không trùng tâm với trục khuỷu.
- Đối với ly hợp kép còn có tiếng kêu do va đập giữa chốt với đĩa ép trung gian
* Tác hại: Làm hư hỏng các chi tiết do va đập.
1.5 Bàn đạp ly hợp rung.

* Nguyên nhân:
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
18
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
- Động cơ và hộp số lặp ghép không thẳng hàng
- Bánh đà bị đảo, bị lệch tâm
- Động cơ và hộp số bị lệch tâm
1.6 Đĩa ma sát chóng mòn.
* Nguyên nhân:
- Lò xo đĩa ép yếu hoặc gãy
- Đĩa ép, đĩa ma sát bị vênh
- Không có hành trình tư do của bàn đạp ly hợp làm cho ly hợp bị trượt khi có
tải
1.7 Bàn đạp ly hợp nặng.
* Nguyên nhân:
- Cơ cấu điều khiển thiếu dầu mỡ bôi trơn
- Bàn đạp ly hợp bị cong, vênh tì sát xuống sàn xe
- Cần liên kết bị cong.
2. Phương pháp kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa bộ ly hợp ma sát.
2.1 Vỏ ly hợp.
- Các sai hỏng và nguyên nhân của nó: Vỏ nứt, sứt, biến dạng (do va đập mạnh)
- Phương pháp kiểm tra: Chủ yếu là dùng mắt quan sát
- Sửa chữa:
+ Nếu nứt hoặc sứt thì hàn lại đảm bảo yêu cầu kỹ thuật.
+ Nếu vỡ, biến dạng lớn thì thay thế bằng vỏ ly hợp mới theo đúng chủng loại.
2.2 Trục ly hợp.
- Các sai hỏng và nguyên nhân:
+ Trục ly hợp bị mòn chỡ lắp ghép vòng bido tháo lắp nhiều lần không đúng kỹ
thuật.
+ Rãnh then hoa bị mòn do làm việc lâu ngày, bảo dưỡng không đúng định kỳ.

- Kiểm tra:
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
19
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
+ Băng phương pháp quan sát và dùng dụng cụ đo.
+ Dùng Panme đo đường kính chỗ lắp vòng bi.
+ Dùng dưỡng để kiểm tra then hoa.
- Sửa chữa:
+ Nếu cổ trục ly hợp bị mòn chỗ lắp vòng bi thì dùng phương pahps phun kim
loại.
+ Then hoa trục ly hợp bị sứt mẻ ta phải hàn lai, sau đó gia công theo đúng kích
thước ban đầu.
2.3 Đĩa ma sát.
- Sai hỏng và nguyên nhân:
+ Bề mặt đĩa ma sát bị mòn, bị cào xước, cong vênh, trai cứng.
+ Các đinh tán giữa đĩa và moayơ bị lỏng, đinh tán cửa tấm ma sát long ra hoặc
trồi lên mặt đĩa.
+ Các lò xo giảm chấn bị yếu hoặc gãy (do tác động nhiệt).
+ Các rãnh then hoa bị mòn hoặc sứt mẻ (do đĩa ma sát làm việc lâu ngày, bảo
dưỡng không đúng kỹ thuật).
- Kiểm tra và sửa chữa:
+ Bằng pương pháp quan sát, nếu đĩa ma sát bị còa xước it ta có thể lấy giấy
ráp đánh lại. Nếu bị cào xước sâu và đinh tán trồi lên mặt đĩa ma sát hoặc đĩa
ma sát bị chai cứng thì ta phải thay mới hoặc tán lại đinh tán.
+ Dùng tước cặp, thước đo chiều sâu để đo độ mòn của đĩa ma sát. Đọ sâu của
đinh tán lên mặt đĩa ma sát không dược nhỏ hơn 0,3mm. Nếu nhỏ hơn thì phải
thay cái mới.
+ Dùng đồng hồ so kiểm tra độ đảo của đĩa. Độ đảo của đĩa ma sát cho phép
trong khoảng 0,3÷0,5mm, cực đại là 0,8mm. Nếu độ đảo vượt quá giới hạn tiêu
chuẩn phải thay cái mới.

SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
20
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
Kiêm tra và nắn phẳng đĩa ma sát
1: Giá đỡ 3: Cán Nắn
2: Trục giá 4: Đồng hồ so
+ Dùng đồng hồ so kiểm tra độ mòn của rãnh then hoa hoặc dùng dưỡng (trục
chuẩn) và căn lá để kiểm tra. Nếu mòn, sứt, mẻ quá nhiều phải thay cái mới.
2.4 Đĩa ép.
- Sai hỏng và nguyên nhân:
+ Bề mặt đĩa ép bị xước, bị mòn không đều do: Đinh tán của đĩa ma sát trồi quá
mức quy định, mặt đĩa ép bị vênh do lực tác động không đều, do trục ly hợp
không đồng tâm với trục khuỷu, bề mặt đĩa cháy nứt do nhiệt (trượt ly hợp).
- kiểm tra sửa chữa:
+ Quan sát bằng mắt là chủ yếu, nếu nứt nhẹ hoặc cháy nhẹ ta dung giấy ráp
đánh lại cho bóng, nếu vết nứt chân chim hoặc xước lớn quá 0,2÷0,5mm thì
phải phay lại . Yêu cầu khi sửa chữa xong đĩa ép phải đạt độ bóng Δ7 trở lên
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
21
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
+ Kiểm tra độ vênh của đĩa ép bằng cách đặt lên bàn máp, sau đó đưa căn lá
vào đo khe hở giữa mặt đĩa ép và bàn máp. Độ vênh cho phép không được vượt
quá 0.02mm, chiều dày không được vượt quá 2mm so với ban đầu.
2.5 Đòn mở ly hợp.
- Sai hỏng và nguyên nhân:
+ Đầu đòn mở tiếp xúc với vòng bi phân ly bị mòn do làm việc lâu ngày.
+ Lỗ lắp chốt nối với đĩa ép bị mòn, bi kim bị hỏng do làm việc lâu ngày, bảo
dưỡng không đúng định kỳ nên thiếu dầu mỡ.
+ Đòn mở bị biến dang, nứt, gãy do truyền mô men quá lớn hoặc sự cố xảy ra
- Kiểm tra và sửa chữa:

+ Quan sát để phát hiện các vết nứt và cong.
+ Dung thước cặp đo độ mòn của đĩa và trục.
+ Nêu đầu đòn mở mòn quá thi ta hàn đắp lại rồi gia công đúng tiêu chuẩn ban
đầu.
+ Nếu lỗ chốt rộng thì phải thay chốt mới có đương kính lớn hơn, yêu càu phải
đảm bảo khe hở khi lắp ráp.
2.6 Lò xo ép.
- Sai hỏng và nguyên nhân:
Lò xo ép bị yếu, nứt, gãynguyên nhân do làm việc lâu ngày, kbaor dưỡng sửa
chữa không đúng định kỳ dẫn đến ly hợp bị trượt sinh ra nhiệt , hậu quả là các
chi tiết bị biến dạng, biến tính chất dẫn đến hỏng
- Kiểm tra sửa chữa:
+ Dùng phương pháp quan sát: Nếu thấy hiện tượng nứt, gãy hoặc mòn vẹt quá
1/3 so với ban đầu thì phải thay cái mới.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
22
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
Sự biến dạng mặt tì mở ly hợp của lò xo màng
trên cụm đĩa ép - vỏ ly hợp
+ Dùng đồng hồ để đo độ đàn hồi của lò xo.
.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
23
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
Kiểm tra độ đàn hồi của lò xo
+ Dùng thước cặp để kiểm tra chiều dài tự do của lò xo, rồi so sánh vớ lò xo
mẫu. Nếu lệch từ 2mm thì phải thay thế
Đo chiều dài tụ do của lò xo
bằng thước cặp
+ Dùng thước vuông góc để kiểm tra độ nghiêng của lò xo, nếu nghiêng quá

2mm thì phải thay mới
Độ nghiêng
Đo độ vuông góc của lò xo
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
24
Đồ án môn học Cấu tạo ô tô GVHD: Ths. TRẦN THANH TÂM
* Tóm lại: Ngoai những nguyên nhân và hư hỏng của các chi tiết trên còn các ổ
bi kim , vòng bi phân ly bị kẹt thì bảo dưỡng lại, nếu mòn dơ quá mức tiêu
chuẩn ta thay cái mới.
2.7 Kiểm tra điều chỉnh sau khi sửa chữa.
- Kiểm tra điều chỉnh các đầu đòn mở:
+ Các đầu đòn mở phải nằm trên cùng một mặt phẳng, sai số không được lớn
hơn 0,02÷0.05mm.
+ Khoảng cách giữa vong bi phân ly là 2mm.
- Kiểm tra điều chỉnh hành trình tự do của bàn đạp: Nếu hành trình tự do của
bàn đạp lớn hơn tiêu chuẩn thì điều chỉnh băng cách nới ê cu đầu thanh kéo
hoặc nới ốc hãm văn thanh đẩy cho đến khi đạt tiêu chuẩn.
- Các gối đỡ không bị kẹt: Khi nhả bàn đạp thì bàn đạp phải trở về vị trí ban
đầu.
Kiểm tra hệ thống thủy lực:
+ Kiểm tra mực dâu trong bình, nếu thiếu phải bổ xung dầu đúng chủng loại
đang dùng.
+ Kiểm tra ống dẫn dầu có bị tắc, rò rỉ.
+ Kiểm tra xi lanh chính cắt ly hợp, xi lanh phụ: Độ mòn, xước lớn sẽ làm cho
áp lực dầu giảm ly hợp làm việc không hiệu quả. Vì vậy cần phải thay thế cái
mới nếu xi lanh mòn hoặc xước quá lơn. Nếu ít thì có thể đánh bóng lại.
+ Kiểm tra piston: Mòn, xước ít có thể dùng giấy ráp đánh bóng lai, nếu mòn
xước nhiều thì phải thay mới.
+ Kiêm tra cuppen: Rách, nhũn, mòn phải thay mới, chú ý lắp đúng chiều.
- Xả khí trong cơ cấu dẫn động thuỷ lực

Sau khi sửa chữa lắp cơ cấu dẫn động li hợp thuỷ lực cần tiến hành xả khí
trong hệ thống.
+ Lắp đoạn ống nhựa vào đai ốc xả khí ( xả E), đầu kia cắm vào lọ hứng dầu
phanh.
SV: Đinh Lệnh Thông Lớp CK _Ô TÔ 11
25