Tiết : SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG

Ngaøy soaïn:
Tiết : SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG
I.Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh nắm được:
-Từ vựng của một ngôn ngữ không ngừng phát triển.
-Sự phát triển của từ vựng được diễn ra trước hết theo cách phát triển nghĩa của từ thành nhiều nghĩa trên cơ
sở nghĩa gốc.Hai phương thức phát triển chủ yếu là ẩn dụ và hoán dụ.
II.Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định:
2. KTBC: Thế nào là dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp?Cho ví dụ?
3. Bài mới:
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1
Gọi h/s đọc bài “Cảm tác vào nhà
ngục Quảng Đông”
?Từ “kinh tế”trong bài thơ có
nghĩa là gì? Ngày nay có còn
dùng theo nghĩa này nữa không?
Qua đó em rút ra nhận xét gì về
nghĩa của từ?
Gọi h/s đọc các ví dụ trong Sgk,
chú ý từ in đậm
?Cho biết nghĩa của từ “xuân”,
“tay” trong các ví dụ?Nghĩa nào
là nghĩa gốc nghĩa nào là nghĩa
chuyển?Nếu có nghĩa chuyển thì
được chuyển theo phương thức
nào?
Gọi h/s đọc ghi nhớ.
Hoạt động 2:
-Gọi 1 h/s làm bài tập 1

-Gọi h/s đọc bài tập 2
-Gọi h/s đọc bài tập 3
H/s đọc
-Kinh tế:kinh bang tế thế:trị nước cứu đời
-Ngày nay:hoạt động lao động sản xuất, phát
triển và sử dụng của cải vật chất làm ra
=>Nghĩa của từ không phải bất biến.Nó có thể
thay đổi theo thời gian.Có thể những nghĩa cũ
mất đi,những nghĩa mới được hình thành
a xuân(1):mùa trong năm(nghĩa gốc
-xuân(2):tuổi trẻ(nghĩa chuyển)=>p/t ẩn dụ
b tay(1):bộ phận cơ thể người dùng để cầm
nắm…(nghĩa gốc)
-tay(2):người chuyên hoạt động hay giỏi
một môn một nghề nào đó(nghĩa
chuyển)=>p/t hoán dụ
-H/s đọc.
-H/s lên bảng làm =>h/s khác nhận xét sửa
chữa
+a.chân:nghĩa gốc
+b.chân:nghĩa chuyển theo p/t hoán dụ
+c,d:nghĩa chuyển, theo p.t ẩn dụ
-H/s đứng tại chỗ nhận xét:
+Trà trong trà atiso, hà thủ ô… được dùng
theo nghĩa chuyển có nghĩa là sản phẫm thực
vật được chế biến thành dạng khô,dùng pha
nước uống=>p/t ẩn dụ
-Tương tự bài 2
a/Hội chứng(nghĩa gốc):tập hợp nhiều triệu
chứng cùng xuất hiện của bệnh.(Hội chứng

viêm đường hô hấp cấp)
I.Sự biến đổi và phát
triển của từ ngữ.
Ghi nhớ:Sgk/56
II.Luyện tập
Bài tập 1:
+a.chân:nghĩa gốc
+b.chân:nghĩa chuyển
theo p/t hoán dụ
+c,d:nghĩa chuyển, theo
p.t ẩn dụ
Bài tập 2:
-Nghĩa chuyển,theo p/t
ẩn dụ
Bài tập 3:
- Dùng nghĩa
chuyển,theo p/t ẩn dụ.
Bài tập 4:
-Gọi h/s đọc bài tập 4
? h ãy lấy dẫn chứng, chứng
minh?
-Gọi h/s đọc bài tập 5
? Từ mặt trời câu thơ trên s ử biện
pháp tu từ nào?
Nghĩa chuyển:tập hợp nhiều hiện tượng, sự
kiện biểu hiện một tình trạng,một v/đ xh,
cùng xuất hiện ở nhiều nơi(Hội chứng “kính
thưa”, hội chứng “phong bì”…)
b/Ngân hàng:(nghĩa gốc):tổ chức kinh tế hoạt
động trong lĩng vực kinh doanh và quản lý

các nghiệp vụ tiền tệ, tín dụng.(Ngân hàng
nông nghiệp phát triển nộng thôn,…)
Nghĩa chuyển:Kho lưu trữ những thành
phần,bộ phận cơ thể người để dùng khi cần
thiết(ngân hàng máu,gen…)Hay tập hợp các
dữ liệu liên quan tới một lĩnh vực, được tổ
chức để tiện tra cứu, sử dụng(ngân hàng đề
thi,dữ liệu…)
c/sốt:
-Phép tu từ ẩn dụ,đây không thể vì nghĩa của
từ mặt trời ở câu hai chỉ có tính lâm thời,
không tạo nên nghĩa mới
a/Hội chứng(nghĩa
gốc):tập hợp nhiều triệu
chứng cùng xuất hiện
của bệnh
Nghĩa chuyển: Hội
chứng “kính thưa”, hội
chứng “phong bì”…)
b/Ngân hàng:(nghĩa
gốc):tổ chức kinh tế
hoạt động trong lĩng
vực kinh doanh
Nghĩa chuyển ngân
hàng đề thi,dữ liệu
Bài tập 5:
4. Củng cố:
Nghĩa của từ được phát triển dựa trên những phương thức nào sau đây:
a.Ẩn dụ,so sánh
b.Hoán dụ, nhân hóa

c.Ẩn dụ, hoán dụ
5. Dặn dò:
-Học bài
-Chuẩn bị bài:Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự
+Sự cần thiết của việc tóm tắt vb tự sự.
+Thảo luận nhóm:tóm tắt vb Chuyện người con gái Nam Xương
.Đưa ra các sự việc chính và nhân vật.Viết vb tóm tắt(20 dòng)