Quan sát bầu trời mùa xuân (Đặng Vũ Tuấn Sơn) pps

Quan sát bầu trời mùa xuân




Năm mới 2008 đã đến, mùa xuân cũng đã đến rất gần. Chúng ta hãy
thử cùng quan tâm đến những đặc điểm của bầu trời vào mùa xuân với các
chòm sao có thể quan sát được. Đây cũng là 1 bài trong cùng nhóm các bài
dịch và sửa chữa, bổ sung của tôi như các bài trước đây về bầu trời mùa thu
và mùa đông.
Phía Bắc
Dưới thấp của chân trời Bắc - Tây Bắc, xuất hiện chòm sao
Cassiopeia (Cassiopée - Tiên Hậu) có dạng một chữ W và rất dễ nhận thấy.
Bằng cách kéo dài cạnh cuối cùng của chữ W ra thêm khoảng 5 lần về bên
phải, bạn có thể tìm thấy Alderamin, ngôi sao sáng nhất của chòm sao
Cepheus (Tiên Vương). Một nơi khác gần đó, về phía Tây của Cassiopeia,
bạn có thể thấy chòm sao Perseus với 2 sao sáng nhất là Mirfak và Algol.
Tiến về gần Thiên đỉnh, bạn sẽ thấy chòm sao con gấu lớn (Ursa Major).
Bạn sẽ tìm thấy sao Bắc Cực (Pollaris) trong chòm sao gấu nhỏ (Ursa
Minor) bằng cách kéo dài ra 5 lần đường dây rọi tạo bởi 2 ngôi sao sáng nhất
của chòm sao Gấu lớn. Chòm Gấu nhỏ có phần còn lại nằm cao hơn và
nghiêng về bên phải của sao Pollaris.
Con rồng Draco là một chòm sao hết sức rắc rối. Cái đầu của nó là
một tam giác nhỏ có các ngôi sao nghiêng về phía Bắc - Tây Bắc. Một bộ
phận nhỏ nữa của nó nằm gần thiên đỉnh, toàn bộ con rồng đó trải dài suốt
vùng thiên cầu qua 2 con gấu lớn và nhỏ (Ursa Major và Ursa Minor).
Khoảng không nằm giữa Gấu nhỏ và Cassiopeia, Perseus và Người
đánh xe (Auriga) được chiếm chỗ bởi chòm sao con hươu cao cổ
(Camelopadalis) - một chòm sao rất khó xác định hết các ngôi sao do chúng
sáng rất yếu.

Phía Đông:
Dưới thấp của chân trời Đông Bắc có ngôi sao sáng Deneb, sao sáng
nhất (Principal Étoile) của chòm sao Cygnus (Cygne - Thiên Nga). Phía trên,
bên phải có một ngôi sao còn sáng hơn, đó là sao Vega, ngôi sao thuộc chòm
Lyra (đàn Lyre - Thiên Cầm). Đây cũng là những ngôi sao xuất hiện trên
bầu trời của mùa hè.
Sau Vega, Ngôi sao sáng nhất của vùng trời này là Acturus trong
chòm sao Người Chăn Bò (Bootes - Mục phu). Người ta có thể thấy nó ở
gần hướng Đông Nam, trong khoảng giữa chân trời và thiên đỉnh. Người ta
cũng có thể phát hiện ra nó bằng cách kéo dài phần cong của cạnh dưới của
chòm sao Gấu Lớn về phía Nam.
Giữa sao Acturus và chân trời Đông, bạn có thể thấy chòm sao Bắc
Miện (Corona Borealis) cùng với chòm sao có hình người anh hùng
Hercules. Con rắn và người giữ nó (Serpens và Ophiuchus) cũng có thể thấy
được ở vùng thấp hơn, phía Đông Nam của chúng là các ngôi sao của chòm
sao Cái cân (Libra - Thiên Bình)

Phía Nam:
Gần điểm xuân phân thời gian này, chòm sao rõ nhất là con sư tử Leo.
Ta có thể thấy nó với ngôi sao sáng nhất Regulus, ngoài ra còn có ngôi sao
sáng Denebola tạo thành cái đuôi của con sư tử.
Rất xa về phía trái, hướng Nam - Đông Nam, có một ngôi sao sáng
ánh sáng màu xanh trắng tên là Spica, thuộc chòm sao Virgo (Trinh nữ).
Giữa Leo, Virgo và Bootes là chòm Coma Berenices (Mái tóc của
Berenices). Vào những đêm có nhiều ánh sáng, bạn khó có thể nhìn thấy
chòm sao này bằng mắt thường vì những ngôi sao của nó sáng rất yếu.
Đáng kể nhất là chòm sao Hydra (Trường xà), chiếm tới khoảng 100

độ (nó là chòm sao chiếm nhiều diện tích nhất trên thiên cầu), sao sáng nhâtc
ảu nó là Alphard, rát dễ tìm thấy ở hướng Tây Nam, bên phải, phía dưới của
sao Regulus (chòm Leo), các ngôi sao khác của nó nằm hoàn toán phía dưới
xích đạo trời, và những ngôi sao cuối cùng của cái đuôi Trường Xà nằm ở
phía Đông Nam, phía dưới một chút của chòm Libra.
Bạn cõ thể tìm thấy một cách khá dễ dàng 4 ngôi sao rất nổi bật tạo
nên chòm sao con quạ (Corvus), nằm bên phải , phía dưới sao Spica. Phía
bên kia, bạn có thể thấy 2 chòm sao là Crater (cái cốc) và Sextans (kính lục
phân), chúng là những chòm sao khá gọn và nằm ngay dưới của con sư tử
Leo.
Dưới Thiên Đỉnh một chút về hướng của chân trời Đông Nam, bạn có
thể thấy được vài ngôi sao trong chòm sao chó săn (Canne Venaticies)


Phía Tây:
Bạn sẽ thấy một số ngôi sao của bầu trời mùa đông trên bầu trời phía
Tây. Trước hết là Sirius - sao sáng nhất của chòm sao Con Chó Lớn (Canis
Major) và cũng là ngôi sao sáng nhất bầu trời đêm. Thấp hơn chút nữa về
phía chân trời Tay, bạn có thể thấy một số ngôi sao sáng của chòm sao Orion
(Thợ Săn/ Lạp Hộ), điển hình nhất là sao Beltelgeuse
Trong những điều kiện tốt, bạn có thể phát hiện ra gần chân trời Tây
Bắc sao Aldebaran, sao sáng nhất của chòm sao Con Bò Mộng (Taurus -
Kim Ngưu), cũng như những ngôi sao tạo thành những cái "sừng" của con
bò này.
Cao hơn một chút ở phía Tây Bắc, xuất hiện ánh sáng của một ngôi
sao rất sáng tên là Capella, ngôi sao sáng nhất củachòm sao Người Đánh Xe
(Auriga / Ngự Phu). Xa hơn về phía trái của sao này là chòm sao Cặp Song
Sinh (Gemini - Song Tử) với 2 sao sáng nhất của nó là Castor và Pollux.
Bên trái phía dưới là con chó nhỏ Canis Minor, ta sẽ thấy sao Procyon.
Khoảng không giữa Castorr - Pollux và Regulux được chiếm chỗ bởi chòm

sao Con Cua (Cancer).
Phía trên của Cancer, vào những ngày trời đẹp, người ta còn thấy một
chòm sao nữa, đó là con mèo rừng Lynx.