Tài liệu Quan sát bầu trời mùa xuân ppt

Quan sát bầu trời mùa xuân
Tác giả: Đặng Vũ Tuấn Sơn
16/01/2008
Năm mới 2008 đã đến, mùa xuân cũng đã đến rất gần. Chúng ta
hãy thử cùng quan tâm đến những đặc điểm của bầu trời vào mùa
xuân với các chòm sao có thể quan sát được. Đây cũng là 1 bài
trong cùng nhóm các bài dịch và sửa chữa, bổ sung của tôi như các
bài trước đây về bầu trời mùa thu và mùa đông.
Phía Bắc
Dưới thấp của chân trời Bắc - Tây Bắc, xuất hiện chòm sao
Cassiopeia (Cassiopée - Tiên Hậu) có dạng một chữ W và rất dễ
nhận thấy. Bằng cách kéo dài cạnh cuối cùng của chữ W ra thêm
khoảng 5 lần về bên phải, bạn có thể tìm thấy Alderamin, ngôi sao sáng nhất của chòm sao
Cepheus (Tiên Vương). Một nơi khác gần đó, về phía Tây của Cassiopeia, bạn có thể thấy chòm
sao Perseus với 2 sao sáng nhất là Mirfak và Algol. Tiến về gần Thiên đỉnh, bạn sẽ thấy chòm sao
con gấu lớn (Ursa Major).
Bạn sẽ tìm thấy sao Bắc Cực (Pollaris) trong chòm sao gấu nhỏ (Ursa Minor) bằng cách kéo dài ra
5 lần đường dây rọi tạo bởi 2 ngôi sao sáng nhất của chòm sao Gấu lớn. Chòm Gấu nhỏ có phần
còn lại nằm cao hơn và nghiêng về bên phải của sao Pollaris.
Con rồng Draco là một chòm sao hết sức rắc rối. Cái đầu của nó là một tam giác nhỏ có các ngôi
sao nghiêng về phía Bắc - Tây Bắc. Một bộ phận nhỏ nữa của nó nằm gần thiên đỉnh, toàn bộ con
rồng đó trải dài suốt vùng thiên cầu qua 2 con gấu lớn và nhỏ (Ursa Major và Ursa Minor).
Khoảng không nằm giữa Gấu nhỏ và Cassiopeia, Perseus và Người đánh xe (Auriga) được chiếm
chỗ bởi chòm sao con hươu cao cổ (Camelopadalis) - một chòm sao rất khó xác định hết các ngôi
sao do chúng sáng rất yếu.

Phía Đông:
Dưới thấp của chân trời Đông Bắc có ngôi sao sáng Deneb, sao sáng nhất (Principal Étoile) của
chòm sao Cygnus (Cygne - Thiên Nga). Phía trên, bên phải có một ngôi sao còn sáng hơn, đó là
sao Vega, ngôi sao thuộc chòm Lyra (đàn Lyre - Thiên Cầm). Đây cũng là những ngôi sao xuất
hiện trên bầu trời của mùa hè.

Sau Vega, Ngôi sao sáng nhất của vùng trời này là Acturus trong chòm sao Người Chăn Bò
(Bootes - Mục phu). Người ta có thể thấy nó ở gần hướng Đông Nam, trong khoảng giữa chân trời
và thiên đỉnh. Người ta cũng có thể phát hiện ra nó bằng cách kéo dài phần cong của cạnh dưới
của chòm sao Gấu Lớn về phía Nam.
Giữa sao Acturus và chân trời Đông, bạn có thể thấy chòm sao Bắc Miện (Corona Borealis) cùng
với chòm sao có hình người anh hùng Hercules. Con rắn và người giữ nó (Serpens và Ophiuchus)
cũng có thể thấy được ở vùng thấp hơn, phía Đông Nam của chúng là các ngôi sao của chòm sao
Cái cân (Libra - Thiên Bình)

Phía Nam:
Gần điểm xuân phân thời gian này, chòm sao rõ nhất là con sư tử Leo. Ta có thể thấy nó với ngôi
sao sáng nhất Regulus, ngoài ra còn có ngôi sao sáng Denebola tạo thành cái đuôi của con sư tử.
Rất xa về phía trái, hướng Nam - Đông Nam, có một ngôi sao sáng ánh sáng màu xanh trắng tên
là Spica, thuộc chòm sao Virgo (Trinh nữ). Giữa Leo, Virgo và Bootes là chòm Coma Berenices
(Mái tóc của Berenices). Vào những đêm có nhiều ánh sáng, bạn khó có thể nhìn thấy chòm sao
này bằng mắt thường vì những ngôi sao của nó sáng rất yếu.
Đáng kể nhất là chòm sao Hydra (Trường xà), chiếm tới khoảng 100 độ (nó là chòm sao chiếm
nhiều diện tích nhất trên thiên cầu), sao sáng nhâtc ảu nó là Alphard, rát dễ tìm thấy ở hướng Tây
Nam, bên phải, phía dưới của sao Regulus (chòm Leo), các ngôi sao khác của nó nằm hoàn toán
phía dưới xích đạo trời, và những ngôi sao cuối cùng của cái đuôi Trường Xà nằm ở phía Đông
Nam, phía dưới một chút của chòm Libra.
Bạn cõ thể tìm thấy một cách khá dễ dàng 4 ngôi sao rất nổi bật tạo nên chòm sao con quạ
(Corvus), nằm bên phải , phía dưới sao Spica. Phía bên kia, bạn có thể thấy 2 chòm sao là Crater
(cái cốc) và Sextans (kính lục phân), chúng là những chòm sao khá gọn và nằm ngay dưới của
con sư tử Leo.
Dưới Thiên Đỉnh một chút về hướng của chân trời Đông Nam, bạn có thể thấy được vài ngôi sao
trong chòm sao chó săn (Canne Venaticies)

Phía Tây:
Bạn sẽ thấy một số ngôi sao của bầu trời mùa đông trên bầu trời phía Tây. Trước hết là Sirius -

sao sáng nhất của chòm sao Con Chó Lớn (Canis Major) và cũng là ngôi sao sáng nhất bầu trời
đêm. Thấp hơn chút nữa về phía chân trời Tay, bạn có thể thấy một số ngôi sao sáng của chòm
sao Orion (Thợ Săn/ Lạp Hộ), điển hình nhất là sao Beltelgeuse
Trong những điều kiện tốt, bạn có thể phát hiện ra gần chân trời Tây Bắc sao Aldebaran, sao sáng
nhất của chòm sao Con Bò Mộng (Taurus - Kim Ngưu), cũng như những ngôi sao tạo thành những
cái "sừng" của con bò này.
Cao hơn một chút ở phía Tây Bắc, xuất hiện ánh sáng của một ngôi sao rất sáng tên là Capella,
ngôi sao sáng nhất củachòm sao Người Đánh Xe (Auriga / Ngự Phu). Xa hơn về phía trái của sao
này là chòm sao Cặp Song Sinh (Gemini - Song Tử) với 2 sao sáng nhất của nó là Castor và
Pollux. Bên trái phía dưới là con chó nhỏ Canis Minor, ta sẽ thấy sao Procyon. Khoảng không giữa
Castorr - Pollux và Regulux được chiếm chỗ bởi chòm sao Con Cua (Cancer).
Phía trên của Cancer, vào những ngày trời đẹp, người ta còn thấy một chòm sao nữa, đó là con
mèo rừng Lynx.

(Hình minh hoạ được chụp từ phần mềm cybersky, có thể download tại
www.cybersky.com )