Báo cáo: Các nghiên cứu mới của trường phái hiện đại hóa doc

LÝ THUYẾT PHÁT TRIỂN
Giảng viên: Nguyễn Minh Đức
Nhóm thực hiện: 03

Chủ đề thuyết trình:
CÁC NGHIÊN CỨU MỚI CỦA
TRƯỜNG PHÁI HIỆN ĐẠI HÓA

Nội dung chính:

Trường phái hiện đại hóa phản ứng lại với những
phê bình

Wong: Chủ nghĩa doanh nghiệp gia đình

Davis: Xem xét lại tôn giáo ở Nhật

Banuazizi: Cách mạng Hồi giáo ở Iran

Huntington: Nhiều nước sẽ trở nên dân chủ

Sức mạnh của các lí thuyết mới của trường phái
hiện đại hóa

I. Trường phái Hiện đại hoá
phản ứng lại với những phê bình

Tiếp tục tập trung nghiên cứu về sự phát triển của các
nước Thế giới thứ 3, nhưng:


Sửa đổi một số giả thiết cơ bản:
-Thứ nhất, sự hiện đại và truyền thống không chỉ cùng song
song tồn tại mà còn có thể xâm nhập và hoà lẫn vào nhau.
-Thứ hai, thay đổi về phương pháp nghiên cứu: Thay vì nghiên
cứu ở cấp độ trừu tượng cao, các nghiên cứu mới tập trung
vào từng trường hợp riêng biệt, quan tâm phân tích yếu tố lịch
sử.
-Thứ ba, các nghiên cứu mới của Trường phái HĐH mặc nhận
rằng các nước Thế giới thứ 3 có thể theo đuổi các con đường
phát triển riêng của họ.
-Thứ tư, các nhân tố bên ngoài được quan tâm hơn trong các
nghiên cứu mới

So sánh các nghiên cứu cổ điển và các
nghiên cứu mới của trường phái HĐH:
Nghiên cứu cổ điển Nghiên cứu mới
Sự giống nhau
- Trọng tâm nghiên cứu
Sự phát triển của các nước thế giới thứ
3 Tương tự
- Cấp phân tích Cấp quốc gia Tương tự
- Các biến chủ chốt
Các nhân tố bên trong: Giá trị văn hoá,
các định chế/tổ chức xã hội Tương tự
- Các thuật ngữ chính Truyền thống và hiện đại Tương tự
- Hàm ý chính sách Nói chung HĐH là có lợi Tương tự
Sự khác nhau
- Về truyền thống Truyền thống là sự cản của sự phát triển Truyền thống là yếu tố hỗ trợ sự phát triển
-Về phương pháp nghiên
cứu Mức độ trừu tượng cao

Các trường hợp riêng biệt
Nghiên cứu lịch sử
- Về chiều hướng của sự
phát triển Con đương phát triển duy nhất Nhiều con đường phát triển khác nhau
- Về các yếu tố bên ngoài
và sự xung đột Không chú ý Chú ý nhiều hơn

II.1. Wong: Chủ nghĩa doanh nghiệp
gia đình

Nghiên cứu ảnh hưởng của gia đình đến nội bộ tổ chức
của các Doanh nghiệp của người Trung Quốc ở
HongKong, Wong tìm thấy gia đình có ảnh hưởng tích cực
đến phát triển kinh tế.
-Thứ nhất, các doanh nghiệp ở HongKong có hình thức quản
lý kiểu gia trưởng. Kiểu quản lý này giúp các doanh nghiệp thu
hút và giữ được công nhân, đồng thời tránh được sự thương
lượng và đình công của công nhân.
-Thứ hai, chủ nghĩa gia đình trị - tuyển dụng người thân trong
gia đình vào doanh nghiệp - mang lại sự thành công cho các
doanh nghiệp ở HongKong.
-Thứ ba, hình thức doanh nghiệp sở hữu gia đình là phổ biến ở
HK. Hình thức này đem lại sức mạnh cạnh tranh cho các
doanh nghiệp này.

II.2. Davis: Xem xét lại Tôn giáo ở Nhật

Lý thuyết chạy vượt rào (Weber 1958)

Lý thuyết hàng rào phòng thủ (David 1987)


Viết lại lịch sử tôn giáo của Nhật

Nhật Bản: Xã hội công nghiệp hậu Khổng
giáo

Lý thuyết chạy vượt rào

Quá trình phát triển như là một cuộc thi chạy
vượt rào.
-Vạch xuất phát là Xã hội truyền thống
-Đích là Xã hội hiện đại
-Để đến đích cần vượt qua các:
+Rào cản kinh tế,
+Rào cản chính trị - xã hội,
+Rào cản tâm lý

Lý thuyết hàng rào phòng thủ:

Giải thích các xã hội truyền thống đã làm thế nào để bảo
vệ chúng trước sự tấn công từ các giá trị của chủ nghĩa tư
bản.

Theo David, xã hội truyền thống có thể thể hiện bằng 3 đường
tròn đồng tâm.
C
A
B
A - Xã hội
B - Các hàng rào phòng thủ: Tôn

giáo,phép thuật,đạo lý, truyền thống
dân gian
C- Nền kinh tế (bị bao vây)

Viết lại lịch sử tôn giáo của Nhật

Sử dụng mô hình hàng rào phòng thủ để giải thích
mối quan hệ giữa tôn giáo và sự phát triển của Nhật:
–
Các yếu tố tiêu cực của tôn giáo đối với sự phát triển: Ở
Nhật các tôn giáo ít có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát
triển
–
Các yếu tố tích cực của tôn giáo đối với sự phát triển: Ở
Nhật, tôn giáo tăng cường sự phát triển kinh tế thông qua
việc phát triển đạo đức nghề nghiệp, cân bằng tâm linh,
hình thành tính cách của người Nhật ("là người Nhật thì
phải làm việc chăm chỉ, trung thành và ngay thẳng").


Áp dụng lý thuyết "hàng rào phòng thủ" vào xã hội
hiện đại Nhật để giải thích nền kinh tế được bảo vệ
như thế nào trước sự tấn công của xã hội.
Nhật Bản: Xã hội công nghiệp
hậu Khổng giáo
A
C
B
C - Nền kinh tế
B - Các hàng rào phòng thủ mới: thuyết

Nhật Bản, sự hợp lý của tôn giáo và
đạo đức
A- Xã hội (bị bao vây)

II.3. Banuazizi: Cách mạng Hồi giáo
ở Iran
Từ nghiên cứu Cách mạng Hồi giáo ở Iran của Banuazizi
cho thấy:
-Hiện đại hóa không nhất thiết đem đến sự mất đi của tôn giáo (yếu tố truyền
thống): Phong trào tôn giáo như Hồi giáo có thể được sửa đổi dễ dàng và được
phục hồi khi các thể chế và điều kiện lịch sử tán thành .
-Tư tưởng truyền thống là một mắt xích hiệu quả trong việc ghép nối các nhu
cầu của phong trào thay đổi xã hội nhý bất kì một thành phần hiện đại phi tôn
giáo khác.
-Các phong trào tôn giáo cũng có thể hấp dẫn với những ai có sự cởi mở với
các thể chế hiện đại, cũng như các thành phần ngoại vi của xã hội
-Theo Banuazizi, cuộc đối thoại liên quan đến truyền thống và hiện đại nên
được mở lại, với sự quan tâm vào thời điểm này là truyền thống. Do ông đã
chứng kiến sự chiến thắng của thành phần truyền thống và sự thất bại của tất
cả các thành phần khác trong cách mạng.

II.4. Huntington: Nhiều nước sẽ trở
nên
dân chủ?
Trả lời câu hỏi: Nhiều nước sẽ trở nên
dân chủ? Huntington phân biệt 2 nhóm
yếu tố có ảnh hưởng đến sự phát triển
của dân chủ ở các nước Thế giới thứ 3:

(1) Các điều kiện tiền đề ủng hộ sự phát triển

của dân chủ;

(2) Các quá trình chính trị mà từ đó sự phát
triển của dân chủ diễn ra.

(1) Các điều kiện tiền đề ủng hộ sự
phát triển của dân chủ (điều kiện cần)

Giầu có về kinh tế: tạo điều kiện cho công
bằng và dân chủ

Cấu trúc xã hội: Xã hội dân sự và nền
kinh tế thị trường

Môi trường bên ngoài: Sự lan truyền các
giá trị dân chủ

Bối cảnh văn hoá: Ảnh hưởng của văn
hoá đến văn hoá chính trị

(2) Quá trình dân chủ hoá:

Ba mô hình dân chủ hoá:
->"Mô hình tuyến tính": VD. Ở Vương quốc
Anh và ở Thuỵ Điển - Dân chủ tăng dần
->"Mô hình chu kỳ": Sự hoán đổi giữa
chuyên quyền và dân chủ
->"Mô hình biện chứng": VD. Đức, Italia, Hy
lạp và Tây Ban Nha

(2) Quá trình dân chủ hoá:

Quá trình dân chủ tối ưu, theo
Huntington:
->1 - Xác định đặc thù của quốc gia
->2 - Phát triển các thể chế chính trị hiệu quả
->3 - Mở rộng sự tham gia về chính trị

Quá trình dân chủ là kết quả của quá trình
hoàn thiện dần dần ít bạo lực hơn là sự
lật đổ

III. Sức mạnh của các lý thuyết mới
của Trường phái HĐH

Đã khắc phục các hạn chế của các nghiên
cứu cổ điển. Đó là các hạn chế nào?

Đã đưa ra các hướng nghiên cứu mới

Cung cấp hướng phân tích sâu và đa chiều

Các hướng nghiên cứu mới:

Quan tâm đến yếu tố truyền thống trong
nghiên cứu về quá trình hiện đại hoá
(Wong 1988, David 1987, Banuazizi 1987)

Quan tâm đến yếu tố lịch sử trong các
nghiên cứu về quá trình HĐH (Wong 1988,

Banuazizi 1987, Huntington 1984)

Phân tích sâu và đa chiều

Phân tích đa biến: Xã hội, văn hoá, kinh tế,
chính trị

Phân tích ở nhiều giai đoạn


THE END
Xin chân thành cảm ơn
sự lắng nghe của
thầy và các bạn!

Thank you!!!