Tăng sắc tố da ở người có tuổi docx

Tăng sắc tố da ở người có tuổi


Màu da con người ở những vùng địa lý khác nhau thường không giống
nhau, từ rất đậm cho đến rất nhạt, thậm chí gần như không màu (ở những
người này, da có màu trắng hồng do màu máu ẩn hiện). Màu sắc của da là
do lượng sắc tố melanin trong da.




Tăng sắc tố da có thể được điều trị bằng kem làm trắng da (ảnh minh họa)
Vai trò quan trọng của melanin là bảo vệ da tránh bức xạ tử ngoại của ánh
nắng mặt trời. Nếu có nhiều melanin thì da sậm đen, ít melanin thì làm da
nhạt. Thông thường, cùng một chủng tộc sống trong cùng một điều kiện
địa lý thì phái nữ có ít melanin hơn phái nam. Người có tổ tiên sinh sống
vùng nắng nhiều, nhiệt độ cao (châu Phi chẳng hạn) có da đậm đen.
Ngược lại, da của người có tổ tiên sống vùng ít nắng, khí hậu ôn đới
(châu Âu, Bắc Mỹ) thì trắng hơn.
Tăng sắc tố da
Tăng sắc tố da là một tình trạng một vùng da đen hơn do sự tập trung
nhiều một cách bất thường sắc tố melanin ở da. Tăng sắc tố có thể ảnh
hưởng đến tất cả các loại da, không phân biệt nam hay nữ, gặp ở mọi lứa
tuổi, nhưng gặp nhiều nhất khi tuổi đã cao. Thông thường, tăng sắc tố da
chỉ là vấn đề thẩm mỹ, nhưng một số trường hợp là biểu hiện của một
bệnh lý nội khoa nào đó. Nám da do tuổi tác có thể có nhiều hình dáng và
kích thước khác nhau, vì thế được gọi bằng nhiều tên khác nhau.
Với người có tuổi, da đồi mồi là một trong những biểu hiện của tăng sắc
tố da. Da đồi mồi là các nốt màu nâu đến đen, có kích thước to nhỏ không
đồng đều, xuất hiện rải rác trên da, chủ yếu là vùng cổ, mu bàn tay, hai
bên mặt và ở vùng trán người bị hói đầu. Da đồi mồi thường gặp ở tuổi

50 – 60, nhưng đôi khi xuất hiện ngay ở tuổi trung niên. Nguyên nhân của
da đồi mồi là do sự sinh sản không đều của các sắc tố melanin trên da. Sự
hình thành sớm hay muộn các nốt đồi mồi liên quan đến tính di truyền và
tình trạng sức khoẻ, chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt của từng
người. Các nốt đồi mồi thường chỉ có ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ, không
phải là dấu hiệu của ung thư da hay một bệnh lý da nào khác.
Da đồi mồi chỉ là một trong những dấu hiệu thông báo rằng cơ thể đang
lão hoá, già nua, nhiều hoạt động sinh lý bắt đầu kém đi. Đến nay, da đồi
mồi dã được khoa học tìm hiểu cặn kẽ. Giống như mọi chức năng khác
của cơ thể, khi lão hoá, chức năng tuần hoàn máu giảm làm giảm khả
năng hấp thu và đào thải của cơ thể. Điều này làm cho acid béo không
bão hoà trong thực phẩm sau khi bị oxy hoá sẽ kết hợp với albumin, hình
thành những “chất mỡ màu từ nâu đến đen” nằm lại trong tế bào. Cũng
trong tình trạng lão hoá chung, tế bào bị suy giảm chức năng, không còn
khả năng đào thải những hạt “chất mỡ” màu sẫm này nên chúng tích lũy
lại dưới da, hình thành nên những nốt đồi mồi.
Có loại đồi mồi nổi lên trên da như nốt ruồi (nhưng kích cỡ to hơn và
đậm dần theo thời gian), có loại đồi mồi chỉ nằm bẹt trên da, khiến đôi
khi nhiều người lầm tưởng là đốm nám.
Điều trị tăng sắc tố da
Dùng kem làm trắng da
Tăng sắc tố da có thể được điều trị bằng kem làm trắng da. Kem làm
trắng da có nhiều chủng loại, có thể là đơn chất hay phối hợp nhiều hoạt
chất. Các hoạt chất thường dùng trong kem làm trắng da là hydroquinone
(thường có nồng độ 2 – 10%), tretionin, kojic acid hay arbutin:
+ Hydroquinone là loại hoạt chất làm trắng da, có ở nhiều dạng chế
phẩm, được xem là một trong những chất ức chế sự hình thành của
melanin hiệu quả nhất. Sự cải thiện sắc tố thấy được khi dùng
hydroquinone đơn trị liệu khoảng từ bốn đến sáu tuần và kết quả sẽ ổn
định trong khoảng bốn tháng.

+ Tretinoin được sử dụng để làm tăng hiệu quả của hydroquinone.
Tretinoin 0,05% làm giảm được melanin trong vòng sáu tháng.
+ Kojic acid là một sản phẩm chuyển hoá của nấm, ức chế hoạt tính men
catecholase của tyrosinase, do đó làm ức chế sinh tổng hợp sắc tố melanin
trong da. Hơn nữa, kojic acid cũng đã được chứng minh làm tăng đáng kể
thực bào của bạch cầu đa nhân trung tính và tăng sinh tân bào, giúp cho
việc “dọn dẹp” các tế bào sắc tố đen (melanocyte) tốt hơn. Kojic acid
thường được sử dụng với nồng độ 1-4%. Qua nghiên cứu, có đề xuất là
thêm kojic acid 2% vào hỗn hợp hydroquinone 2%, glycolic acid 10% để
điều trị tăng sắc tố da thì thấy hiệu quả tăng lên đáng kể.
Laser trị liệu
Ngoài kem làm trắng da, việc điều trị tăng sắc tố da được sử dụng ngày
một nhiều bằng phương pháp laser. Rất nhiều trường hợp tăng sắc tố da
đáp ứng rất tốt với một số loại máy laser như laser CO2, Q-Switch Nd-
YAG, IPL… Gần đây, các loại laser xung dài, đặc hiệu trên sắc tố đã cho
thấy kết quả lâm sàng rõ hơn trong việc điều trị tăng sắc tố da, đặc biệt là
các loại tăng sắc tố mà các phương pháp điều trị khác không trị được.
Theo giáo sư Noah S. Scheinfeld (bộ môn Da, Đại học Columbia) và giáo
sư David Goldberg (chuyên gia về laser và phẫu thuật da, Đại học Y
khoa New York), trong tương lai, laser trong điều trị các sang thương sắc
tố của da có thể chọn lọc trên “đích” tế bào melanin (melanocyte) hơn là
trên hạt melanin (melanosome). Nếu được như thế thì đó quả là một
tương lai xán lạn cho ngành laser trong việc điều trị tăng sắc tố da.
Xin lưu ý rằng ánh nắng mặt trời là kẻ trực tiếp gây nên tình trạng tăng
sắc tố da. Nếu không lo chống lại ánh nắng mặt trời thì điều trị cách nào
cũng khó thành công. Do đó, chúng ta nên tránh nắng bằng dù, mũ rộng
vành, khẩu trang và kem chống nắng