Dị ứng năm 2010 (allergy season) pdf

Dị ứng năm 2010 (allergy season)

Bác sĩ Vũ Văn Dzi, Chuyên Khoa Nội Thương
Các chuyên viên ngành dị ứng miễn dịch (immunology/allergy) đã lên
tiếng báo động là năm nay đang có một dịch dị ứng lớn nhất trên cả nước so
với nhiều năm trước đây. BS Mona Mangat tại St Petersburg (Florida) cho
biết là các phòng mạch chuyên về dị ứng bị tràn ngập bởi con số bệnh nhân
đông gấp 3 hay 4 lần trước đây. Các chuyên viên y tế công cộng cho biết là
vùng Đông Nam nước Mỹ bị nặng nhất, nguyên do là năm nay mưa và tuyết
nhiều và cùng một lúc có nắng ấm tiếp theo tạo điều kiện tốt cho cỏ cây mọc
mau và mọc mạnh. Phấn hoa (pollen) của những loại cây oak thường hay
gây dị ứng nhất năm nay đã nhiều đến nỗi bao trùm toàn thể nhà cửa và cả
xe hơi, các cao ốc tại vùng này bằng những lớp bụi màu xanh gồm toàn phấn
hoa
Tại vùng Trung Mỹ như Texas, Oklahoma, Arkansas, Missouri thì
hiện tượng có nhiều gió thổi mạnh cũng làm cho nạn dị ứng do phấn hoa gây
nên rất trầm trọng. Trung bình mỗi cây oak sản xuất ra từ 3000 đến 6000 hạt
phấn hoa trong một thước khối mỗi ngày trong khi chỉ cần khoảng từ 10 đến
20 phấn hoa cũng đủ để gây ra một cơn dị ứng, hen suyễn tại những người
mẫn cảm (hypersensitive) với phấn hoa.
Trái đất bị hâm nóng
BS Angel Waldron, thuộc Hội Dị ứng, hen suyễn và miễn dịch trụ sở
tại Washington, DC cho biết là năm nay cơn dịch dị ứng sẽ kéo dài một cách
khác thường hơn mọi năm, có thể từ 6 đến 8 tuần lễ và sẽ làm cho người dân
vùng DC bị khổ sở về nghẹt mũi, khó thở, ngứa ngáy khó chịu trong một
thời gian lâu. Hội Dị ứng cũng sắp hạng những nơi bị ảnh hưởng nặng nhất
là Knoxville (TN) được coi là thủ đô dị ứng của nước Mỹ, sau đó là
Chattanooga (TN), Louisville (KY), Dayton (OH) và Charlotte (NC) sau đó
là Oklahoma và Texas là những tiểu bang trước đây bị dị ứng nhiều nhất.
Thủ phạm gây dị ứng là phấn hoa của cây lớn như oak, pecan vào
mùa Xuân còn vào mùa Thu thì hiện tượng dị ứng do các loại cỏ như

ragweed mỗi khi trổ bông thì sinh ra hàng tỷ tỷ hạt phấn hoa bay đi khắp
nơi. Tại vùng Trung Mỹ như Missouri, Oklahoma, Texas có những loại cây
red cedar thường mọc trên đồi núi có phấn hoa rất độc hại khiến mỗi khi gió
thổi thì có thể làm cho cả một thành phố bị tê liệt vì dị ứng, các trường học
phải đóng cửa, nhân viên phải nghỉ việc Hiện tượng dị ứng như hắt hơi, sổ
mũi do hạt phần hoa dính kết vào niêm mạc ở trong mũi (nasal mucosa) rồi
làm cho niêm mạc bị sưng rồi tiết ra những chất histamine gây nên dị ứng.
Nguyên do có tình trạng thời tiết thay đổi gây nên dịch dị ứng như
năm nay là do hiện tượng trái đất đang bị hâm nóng (global warming) khiến
làm cho những loại cây như oak, pecan trổ bông sớm hơn và lâu hơn. Tuy
dịch dị ứng sẽ giảm bớt sau khi hết mùa Xuân nhưng vào mùa Hè và đầu
Thu thì lại đến lượt các loại cỏ dại như ragweed mọc và tạo nên những dịch
dị ứng vì phấn hoa của những giống cỏ này lên cao vào mùa Hè, Thu.
Những vùng trước đây ít bị dị ứng như Arizona, Nevada thì nay cũng
bắt đầu bị vì các thành phố Phoenix, Las Vegas cũng đang phát triển và
trồng cây cối cũng như xây sân golf khiến có nhiều cỏ dại gây ra dị ứng. Nói
chung là khó ai có thể tránh khỏi nạn dị ứng trên cả nước Mỹ dù có thay đổi
chỗ ở. Nhiều loại cây cỏ gây dị ứng trước đây chỉ có ở miền Nam thì nay
cũng bắt đầu lan sang những vùng lạnh hơn như Iowa, Minnesota, Colorado,
Oregon Chạy trời không khỏi nắng!
Có giả thuyết cho rằng tình trạng ô nhiễm không khí cũng làm cho hệ
thống miễn dịch bị kích thích khiến dễ bị dị ứng vì phấn hoa.
Một giả thuyết khác thường được nếu ra là nhờ tình trạng vệ sinh
nước uống thực, môi trường sống ở Mỹ được cải thiện khiến làm cho cơ thể
mất đi khả năng chống lại dị ứng. Một số những di dân từ những nước chậm
tiến mà điều kiện sinh hoạt vệ sinh kém thường ít khi bị dị ứng trong vòng
những năm đầu tiên định cử ở Mỹ nhưng sau khoảng 3 hay 5 năm thì cũng
bắt đầu bị dị ứng. Có thể những ký sinh trùng, vi khuẩn trong những người
này như giun sán, sốt rét “giúp“ cho hệ thống miễn dịch chống lại được dị
ứng trong thời gian đầu ở Mỹ nhưng sau đó thì mất đi sau vài năm khiến gây

ra dị ứng, hắt hơi sổ mũi.
Phòng ngừa và điều trị
Hiện nay khó ai tránh khỏi được tai vạ dị ứng vào mùa Xuân và mùa
Thu nên làm sao tránh tiếp xúc với thế giới bên ngoài là tốt nhất. Mỗi khi
được đài TV báo động tỷ lệ phấn hoa (pollen count) lên cao thì tốt nhất nên
ở trong nhà, đóng kín cửa và dùng máy điều hòa không khí. Nên vận dụng
tối đa các máy air purifier trong nhà để lọc không khí.
Khi ra ngoài đi xe hơi thì nên vặn máy lạnh nhất là những loại xe có
máy lọc không khí cực mạnh, ultra air purifier có thể loại được những hạt
pollen nhỏ nhất như loại ragweed. Vì phấn hoa có thể dính kết trên áo quần,
tóc thì cần tắm hay gội đầu thật kỹ sau khi về nhà.
Chữa trị thì chủ yếu nhắm vào chống lại chất histamine do niêm mạc
trong mũi tiết ra khi tiếp xúc với phấn hoa.
Dùng thuốc thì có thể dùng những loại histamine hay steroid xịt vào
mũi như Astepro, Patanase, Flonase mỗi ngày hai lấn. Có những loại
histamine nhỏ mắt cho những người bị ngứa mắt vì dị ứng. Có thể dùng
những loại histamine uống không làm buồn ngủ như loratadine, clarinex có
thể mua không cần toa. Nặng lắm thì mới phải dùng đến những loại steroid
uống như Medrol. Có thề dùng những loại histamine như Benadryl trước khi
đi ngủ vì những loại thuốc này rẻ tiền, mua không cần toa và giúp cho dễ
ngủ.
Biện pháp lâu dài và hữu hiệu nhất vần là dùng phương pháp
immunotherapy. BS sẽ dùng những loại xét nghiệm skin test để xem bệnh
nhân bị dị ứng bởi những loại cây cỏ nào rồi sẽ chế tạo ra những loại thuốc
giúp cho cơ thể quen với các dị chất (allergens). Nhưng phương pháp này
đòi hỏi mất nhiều năm mới dứt khỏi bệnh hoàn toàn mỗi khi thời tiết thay
đổi. Mỗi tuần phải chích 3 lần nhưng về lâu dài thì công hiệu nhất giúp
người bệnh được giải thoát vĩnh viễn khỏi sự hành hạ của dị ứng vào mùa
Xuân hay Thu.