BÀI 2: LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU (1945-1991). LIÊN BANG NGA (TIẾT 1)

Giáo án Lịch sử 12 – Ban Cơ bản Tiết 2 – Ngày soạn 10/8/2009
BÀI 2: LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU (1945-1991)
LIÊN BANG NGA (1991-2000)
I. Mục tiêu bài học.
1. Kiến thức: Học sinh nắm được các nội dung cơ bản sau:
_ Những nét lớn về công cuộc xây dựng XHCN ở Liên Xô.
_ Tình hình chính trò – chính sách đối ngoại và vò trí quốc tế của Liên Xô từ năm 1945-1970.
_ Tình hình các nước Đông Âu 1945-1970.
2. Tư tưởng: Đánh giá khách quan về những thành tựu xây dựng CNXH của Liên Xô và các nước Đông Âu
trong những năm 1945-1970.
3. Kỹ năng: Phân tích, đánh giá các sự kiệnđã diễn ra một cách khoa học, đúng bản chất của nó.
4. Trọng tâm: Liên Xô những năm 1945-1970 (mục 1).
II. Tư liệu và đồ dùng dạy học:
_ Bản đồ châu u.
_ Lược đồ các nước Đông Âu sau chiến tranh thế giới II.
_ Ảnh nhà du hành vũ trụ Yuri Gagarin.
III. Hoạt động dạy và học:
1. Kiểm tra bài cũ:
_ Hoàn cảnh và nội dung chính của hội nghò Ianta.
_ Mục đích – nguyên tắc hoạt động và vai trò của Liên hiệp quốc.
2. Dẫn nhập vào bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung học sinh cần nắm
Giáo viên có thể hỏi lại một số nội dung đã
học ở lớp 11 có liên quan đến Liên Xô:
+ Liên Xô thành lập vào năm nào
+ Liên Xô xây dựng XHCN 1921-1941
Tình hình Liên Xô sau chiến tranh thế giới thứ
II như thế nào? Vì sao Liên Xô hoàn thành
khôi phục kinh tế trước thời hạn?
Giáo viên nêu hoàn cảnh trong nước(sgk)
Bên ngoài Mỹ và các đế quốc tiến hành bao

vây kinh tế, cô lập chính trò để tiêu diệt Liên
Xô
- Những thành tựu CNXH từ năm 1950 đến
nửa đầu năm 1970
Giáo viên nêu vài số liệu về sản lượng công-
nông nghiệp của Liên Xô (1972: Công nghiệp
chiếm 20% thế giới)
I. Liên Xô và các nước Đông u từ 1945 đến giữa
những năm 70:
1. Liên Xô:
a. Công cuộc khôi phục kinh tế 1945-1950:
_ LX là nước chòu tổn thất nặng nề nhất trong CTTG II:
Khoảng 27 triệu người chết, 1710 thành phố, 70.000 làng
mạc, 32.000 xí nghiệp bò tàn phá nặng nề.
_ Với tinh thần tự lực, tự cường, nhân dân Liên Xô đã
hoàn thành thắng lợi kế hoạch 5 năm khôi phục kinh tế
(1946 – 1950) trong 4 năm – 3 tháng:
+ Công nghiệp: Năm 1947, CN được phục hồi. Năm 1950,
tổng sản lượng CN tăng 73% so với trước chiến tranh.
+ Nông nghiệp: Năm 1950, SXNN đạt mức trước chiến
tranh.
+ KHKT: Năm 1949, chế tạo bom nguyên tử, phá thế độc
quyền vũ khí nguyên tử của Mỹ.
b. Liên Xô tiếp tục xây dựng CNXH (từ năm 1950 đến
nửa đầu những năm 1970):
Liên Xô đã thực hiện nhiều kế hoạch dài hạn nhằm xây
dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật của CNXH và đã đạt được
những thành tựu to lớn:
_ Về KT:
+ Công nghiệp: LX trở thành cường quốc công nghiệp

đứng thứ II thế giới (sau Mỹ), một số ngành CN có sản
lượng cao nhất TG như dầu mỏ, than, thép…, đi đầu công
Huỳnh Thanh Tâm – THPT Thủ Khoa Nghĩa Trang 1
Giáo án Lịch sử 12 – Ban Cơ bản Tiết 2 – Ngày soạn 10/8/2009
Giáo viên sử dụng ảnh và nêu ngắn gọn về
chuyến bay của Gagarin
- Giáo viên sử dụng lược đồ (sgk/ h5)
Giải thích các nước Đông Âu (là các nước
XHCN). Bao gồm các nước thuộc Đông-Nam
Âu (Trừ Hi Lạp) và Trung Âu
Giải thích khái niệm: Nhà nước DCND: Là
chính quyền cách mạng của nhân dân lao động
do Đảng cộng sản lãnh đạo
- Giáo viên hướng dẫn học sinh lập niên
biểu về sự thành lập của các nước DCND
Thời gian. Nước CHDC ND
22 -7- 1944. Ba lan
23- 8- 1944. Rumani
4- 4- 1945 Hunggari
……………… ………………
Các nước Đông âu tiến hành xây dựng CNXH
trong hoàn cảnh thế nào ?
+ Khách quan: Bò các nước đế quốc bao vây ,
cô lập- các thế lực phản động chốn phá.
+Chủ quan : điều kiện kỹ thuật lạc hậu-
CNXH là một mô hình xã hội mới mẻ.
nghiệp vũ trụ, điện hạt nhân.
+ Nông nghiệp: Trong những năm 60, sản lượng nông
phẩm tăng hàng năm 16%.
_ Về KH – KT:

+ Năm 1957, phóng thành công vệ tinh nhân tạo của Trái
Đất.
+ Năm 1961, phóng tàu vũ tru, đưa nhà du hành vũ trụ
Gagarin bay vòng quanh Trái Đất, mở đầu kỷ nguyên
chinh phục vũ trụ của loài người.
_ Về XH:
Tỷ lệ công nhân chiếm hơn 55% số người lao động trong
nước, trình độ học vấn của người dân được nâng cao.
_ Về đối ngoại:
LX thực hiện chính sách bảo vệ hòa bình thế giới, ủng hộ
phong trào GPDT và giúp đỡ các nước XHCN.
* Ý nghóa:
+ Thể hiện tính ưu việt của CNXH.
+ Làm đảo lộn chiến lược của Mỹ và đồng minh.
+ LX là thành trì, là chỗ dựa của PT CMTG.
2. Các nước Đông u:
a. Sự ra đời các nhà nước DCND Đông u:
_ Trong những năm 1944 -1945, cùng với LX, nhân dân
các nước Đông u nổi dậy giành chính quyền, thành lập
các nước DCND: Ba Lan (1944), Rumani (1944),
Hunggari, Tiệp khắc, Nam Tư, Anbani, Bungari.
_ 10/1949, nước CHDC Đức (Đông Đức) được thành lập.
_ Trong những năm 1945 -1949, các nước Đông Âu thực
hiện những cải cách dân chủ, đánh bại các thế lực phản
CM, củng cố chính quyền nhân dân, khẳng đònh vai trò
lãnh đạo của các ĐCS.
b. Công cuộc xây dựng XHCN ở các nước Đông u:
_ Hoàn cảnh:
+ Trình độ phát triển thấp, bị các nước ĐQ bao vây, các thế
lực phản động chống phá.

+ Được sự giúp đỡ của LX, sự nỗ lực của nhân dân trong
nước.
Huỳnh Thanh Tâm – THPT Thủ Khoa Nghĩa Trang 2
Giáo án Lịch sử 12 – Ban Cơ bản Tiết 2 – Ngày soạn 10/8/2009
Sự ra đời và hoạt động của khối SEV, khối
VACSAVA.
Gv nhấn mạnh ý : Sụ ra đời của hai khối này
tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế – kỹ
thuật và tạo thế cân bằng về quân sự giữa các
nước XHCN và TBCN trong những năm 70.
_ Thành tựu:
+ Các nước Đông u đã xây dựng được nền CN, điện khí
hóa toàn quốc, sản lượng CN tăng hàng chục lần.
+ Nông nghiệp phát triển nhanh chóng, đáp ứng được nhu
cầu lương thực thực phẩm của nhân dân.
+ Trình độ KH – KT được nâng lên rõ rệt.
 Các nước Đông u trở thành những nước công – nông
nghiệp.
3. Quan hệ hợp tác giữa các nước xã hội chủ nghóa ở
châu u:
a. Quan hệ kinh tế, khoa học - kỹ thuật (Hội đồng
tương trợ kinh tế (SEV)):
_ Sự thành lập:
+ Ngày 8/1/1949, “Hội đồng tương trợ kinh tế” (SEV)
được thành lập gồm các nước thành viên: LX, Anbani, Ba
Lan, Bungari, Hunggari, Tiệp Khắc, Rumani.
+ Sau đó kết nạp thêm: CHDC Đức (1950), Mông Cổ
(1962), Cuba (1972), VN (1978).
_ Mục tiêu:
Tăng cường sự hợp tác giữa các nước XHCN về kinh tế,

KH – KT, thu hẹp sự chênh lệch giữa các nước.
_ Thành tựu:
Giúp đỡ các nước thành viên, thúc đẩy sự tiến bộ về KT
và kỹ thuật, nâng cao mức sống của nhân dân.
+ Từ 1951 – 1973, sản xuất CN trong khối tăng 10%/năm.
+ Năm 1973, GDP tăng 5,7 lần so với 1950.
_ Thiếu sót:
Không hòa nhập với KT thế giới, chưa coi trọng việc áp
dụng những tiến bộ của KH-CN, sự hợp tác quan liêu, bao
cấp…
b. Quan hệ chính trò - quân sự (Tổ chức Hiệp ước
Vácxava):
_ Sự thành lập:
Ngày 14/5/1955, “Tổ chức Hiệp ước Vácsava” ra đời gồm
các nước thành viên: Anbani, Ba Lan, Bungari, CHDC
Đức, Hunggari, LX, Rumani, Tiệp Khắc.
_ Mục tiêu:
Thành lập liên minh phòng thủ về quân sự và chính trò
của các nước XHCN ở châu Âu.
_ Vai trò:
Giữ gìn hòa bình, an ninh ở châu u và thế giới, cân bằng
sức mạnh quân sự với các nước TBCN vào đầu những
năm 70.
IV. Kết thúc tiết học:
1. Gv củng cố lại những nội dung chíh của bài theo hệ thống câu hỏi sách giáo khoa.
2. Chuẩn bò bài mới ( bài 2 - tiếp theo) theo các câu hỏi hướng dẫn sau:
Huỳnh Thanh Tâm – THPT Thủ Khoa Nghĩa Trang 3
Giáo án Lịch sử 12 – Ban Cơ bản Tiết 2 – Ngày soạn 10/8/2009
_ Nguyên nhân và những biểu hiện sự khủng hoảng của chế độ XHCN ở Liên xô những năm 80.
Theo em đâu là nguyên nhân cơ bản?

_ Công cuộc cải tổ cở Liên xô được tiến hành như thế nào ? Vì sao cải tổ lại thất bại ?
_ Nguyên nhân sự sụp đổ của XHCN ở Liên xô và Đông Âu. Nguyên nhân nào là cơ bản?
Huỳnh Thanh Tâm – THPT Thủ Khoa Nghĩa Trang 4