BÀI 5: CÁC NƯỚC CHÂU PHI VÀ MỸ LA TINH

Giáo án Lịch sử 12 – Ban Cơ bản Tiết 7 – Ngày soạn 1/9/2009
Bài 5: CÁC NƯỚC CHÂU PHI VÀ MĨ LA TINH
I. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU
1. Kiến thức cơ bản:
- Sau CTTG2, PTGPDT diễn ra sôi nổi, các nước giành được độc lập và bảo vệ độc lập của mình.
- Quá trình phát triển kinh tế - xã hội của những nước nầy đạt được nhiều thành tựu trong những khó khăn
mà họ đang phải đối mặt không phải là nhỏ.
2. Về tư tưởng:
+ Giáo dục tinh thần đoàn kết quốc tế, sự ủng hộ cuộc đấu tranh chống CNTP của ND Châu Phi và Châu
Mĩ la tinh.
+ Chia xẻ, những khó khăn mà nhân dân 2 khu vực nầy đang phải đối mặt
3. Kĩ năng:
- Biết lựa chọn những sự kiện tiêu biểu, trên cơ sở đó khái quát tổng hợp thành vấn đề.
- Biết đánh giá, rút ra những kết luận cần thiết, có kĩ năng khai thác lược đồ để hiểu về 2
khu vực nầy.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC:
- Lược đồ Châu Phi, Mĩ La tinh sau CTTG2
- Tranh ảnh, tư liệu về Châu Phi và Mĩ La Tinh từ 1945 đến nay
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP: (5 phút)
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ:
- Nêu những thành tựu mà nhân dân Ấn Độ đạt được trong quá trình xây dựng đất nước.
- Kiểm tra và sửa bài tập về nhà
3. Giảng bài mới
TG
Nội dung Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
I. Các nước Châu Phi
1. Vài nét về cuộc đấu
tranh giành độc lập
_ Châu Phi gồm 54 nước,
diện tích khoảng 30,3 triệu

km
2
, dân số 800 triệu
người (2000).
_ Sau CTTG II, PTGPDT
ở châu Phi bùng lên mạnh
mẽ:
+ Những năm 50 của TK
XX, PT phát triển mạnh ở
Bắc Phi, mở đầu là cuộc
binh biến ở Ai Cập (1952)
lật đổ vương triều Pharúc,
thành lập nước CH Ai Cập
(1953).
+ Sau đó, PT lan ra các
* Hoạt động 1
Làm việc theo nhóm
- Sử dụng lược đồ Châu Phi
cung cấp HS ~ kiến thức về địa
lí tự nhiên địa lý nhân văn, giúp
HS nắm được vị trí các nước
giành độc lập
 Đặt vấn đề: ~ thành quả cuộc
đấu tranh giành độc lập ở Châu
Phi
 Câu hỏi gợi mở
+ Vì sao 1945 PT phát triển
+ Thành quả 1945 – 1975
+ Nêu ý nghĩa sự kiện 1960
+ Cả lớp quan sát lược đồ,

xác định vị trí các nước giành
độc lập theo hướng dẫn của
GV
- Nhóm 1: Ảnh hưởng
PTGPDT ở Châu Á…
- Nhóm 2: Cử HS trong nhóm
lập niên biểu (thời gian và tên
nước giành độc lập (1954-
1960)
- Nhóm 3: 17 nước giành độc
lập “năm Châu Phi” 
CNTD cơ bản sụp đổ
Huỳnh Thanh Tâm – THPT Thủ Khoa Nghĩa Trang 1
Giáo án Lịch sử 12 – Ban Cơ bản Tiết 7 – Ngày soạn 1/9/2009
khu vực khác, nhiều nước
giành được độc lập: Li bi
(1952), Tuynidi, Marốc,
Xuđăng (1956), Gana
(1957), Ghinê (1958)…
+ 1960 là “Năm châu Phi”
với 17 nước được trao trả
độc lập.
+ Năm 1975, Môdămbích
và Ănggôla chống thực
dân BĐN thắng lợi, đánh
dấu sự sụp đổ về cơ bản
của CNTD cũ ở châu Phi.
+ Từ sau 1975, các thuộc
địa còn lại hoàn thành
cuộc đấu tranh chống

CNTD cũ, giành được độc
lập: Dimbabuê (1980),
Namibia (1990)…
+ 1993, chế độ phân biệt
chủng tộc (Apácthai) bị
xóa bỏ ở Nam Phi,
Nenxơn Manđêla thành
Tổng thống da đen đầu
tiên (1994).
+ Thành quả 1975 – 2000
 GV cung cấp tư liệu, đặt câu
hỏi để phát triển tư duy cho HS
vì sao cuộc đấu tranh chống CN
phân biệt chủng tộc ở Nam Phi
được xếp vào phần đấu tranh
GPDT?
- Giải thích: “Apác thai”
- Giới thiệu kênh hình trang 38
- Nhóm 4: Chế độ phân biệt
chủng tộc ở Nam Phi chính là
hình thái của CN thực dân
nên đánh đổ chế độ này là
đánh đổ chế độ nầy là đánh
đổ hình thái áp bức kiểu thực
dân
 Tham khảo hàng chữ nhỏ
nhận xét đánh giá
2. Tình hình phát triển
kinh tế xã hội
_ Sau khi độc lập, các

nước Châu Phi xây dựng
đất nước đạt được thành
tựu bước đầu, song chưa
thể thay đổi căn bản bộ
mặt châu lục này.
_ Nhiều nước còn lạc hậu,
không ổn định, khó khăn:
xung đột sắc tộc, tôn giáo,
bệnh tật, đói nghèo, bùng
nổ dân số, mù chữ, phụ
thuộc nước ngoài…
_ Tổ chức thống nhất châu
Phi (OAU) (5/1963), năm
2000 đổi thành Liên minh
châu Phi (AU) đang triển
khai nhiều chương trình
phát triển của châu lục.
* Hoạt động 2
Làm việc cá nhân
- Hướng dẫn HS đọc hàng chữ
nhỏ, chứng minh Châu Phi phải
đối mặt
- Giáo dục HS qua câu hỏi: đất
nước muốn phát triển, đời sống
ND được ấm no… trước hết phải
có điều kiện gì?
- Liên hệ so sánh thành tựu ở các
nước Đông Bắc Á, Đông Nam Á
sau khi giành độc lập
- Nét khác biệt của Châu Phi

sau khi giảnh độc lập (thành
tựu nhà)
- Nhận xét về hình ảnh Châu
Phi hiện nay theo hướng dẫn
của GV: lạc hậu, không ổn
định
 Đất nước phải ổn định
- Sưu tầm tài liệu về những
khó khăn toàn diện của các
nước (Mĩ) Châu Phi sau khi
giành độc lập theo hướng dẫn
của GV (phần đọc thêm)
II. Các nước Mĩ La Tinh
1. Vài nét về cuộc đấu
tranh giành và bảo vệ
độc lập dân tộc
* Hoạt động 3
Làm việc nhóm đôi
- Sử dụng bản đồ, cung cấp cho
- Sử dụng kiến thức cũ giải
thích khái niệm “Mĩ La Tinh”
Huỳnh Thanh Tâm – THPT Thủ Khoa Nghĩa Trang 2
Giáo án Lịch sử 12 – Ban Cơ bản Tiết 7 – Ngày soạn 1/9/2009
_ MLT gồm 33 nước, diện
tích 20,5 triệu km
2
, dân số
517 triệu người (2000).
_ Từ đầu TK XIX, nhiều
nước giành được độc lập

từ TBN và BĐN, sau đó lệ
thuộc Mỹ.
_ Sau CTTG II, Mỹ tìm
cách biến khu vực này
thành “sân sau” của mình,
xây dựng các chế độ độc
tài thân Mỹ.
_ Cuộc đấu tranh chống
chế độ độc tài thân Mỹ
bùng nổ và phát triển, tiêu
biểu là thắng lợi của CM
Cuba:
+ 3/1952, Batixta thiết lập
chế độ độc tài quân sự ở
Cuba.
+ Sau thời kỳ đấu tranh vũ
trang cuả nhân dân Cuba
dưới sự lãnh đạo của
Phiđen Cátxtơrô, ngày
1/1/1959, chế độ độc tài
Batixta sụp đổ, nước CH
Cuba ra đời.
_ Nhằm ngăn chặn ảnh
hưởng của CM Cuba,
tháng 8/1961, Mỹ lập tổ
chức Liên minh vì tiến bộ
để lôi kéo các nước MLT.
_ Từ các thập niên 60 -70
PT chống Mỹ và chế độ
độc tài thân Mỹ giành độc

lập phát triển và giành
nhiều thắng lợi: Panama
và các quốc đảo vùng
Caribê.
_ Đến 1983, 13 nước vùng
Caribê độc lập.
_ Cùng với những hình
thức bãi công của công
nhân, nổi dậy của nông
dân, đấu tranh nghị trường,
khởi nghĩa vũ trang chống
chế độ độc tài bùng nổ
mạnh mẽ (lục địa bùng
cháy), nhiều nước thành
HS kiến thức cơ bản về địa lý tự
nhiên, nhân văn
- Hướng dẫn HS nắm các ý sau:
+ Điểm khác với khu vực Á, Phi
về thời gian giành độc lập, nội
dung đấu tranh, hình thức đấu
tranh
- Giải thích “CNTD hiểu mới”
 liên hệ Việt Nam thời chống
Mĩ để giáo dục tư tưởng chống
chế độ độc tài tay sai
- GV chốt lại: Những đặc điểm
của PTGPDT ở Mĩ la Tinh làm
rõ khái niệm “Lục đĩa bùng
cháy”
 Bải vệ độc lập

- HS trao đổi những vấn đề
GV hướng dẫn và gợi ý:
+ Thời gian giành độc lập
sớm, bị Mĩ xây đựng chế độ
độc tài để bị lệ thuộc.
+ Nội dung; chống chế độ độc
tài, giành và bảo vệ độc lập,
tiêu biểu, Cu Ba.
+ Hình thức đấu tranh phong
phú…
- Tham khảo hàng chữ nhỏ
trang 39, giới thiệu về
Phiđencaxtrô
- Sưu tầm các hình thức của
Mĩ nhằm phá hoại thành quả
CM ở Mĩ La Tinh, nhất là ở
Cu Ba (baoi vây, cấu vậm)
Huỳnh Thanh Tâm – THPT Thủ Khoa Nghĩa Trang 3
Giáo án Lịch sử 12 – Ban Cơ bản Tiết 7 – Ngày soạn 1/9/2009
lập chính phủ dân tộc dân
chủ: Vênêxuêla,
Goatêmala, Côlômbia,
Nicaragoa, Pêru, Chilê,…
2. Tình hình phát triển
kinh tế, xã hội
* Hoạt động 4
Làm việc cá nhân với toàn lớp
_ Sau khi độc lập, các
nước MLT ra sức xây
dựng đất nước và đạt được

những thành tựu đáng
khích lệ:
+ Nhiều nước trở thành
nước CN mới: Braxin,
Áchentina, Mêhicô.
+ ở Cuba, tiến hành những
cải cách dân chủ, cách
mạng XHCN (từ 1961)
đạt được nhiều thành tựu
về KT, VH, GD, y tế, thể
thao…
_ Đến thập niên 80, các
nước MLT gặp nhiều khó
khăn: kinh tế bị suy thoái,
lạm phát, nợ nước ngoài,
biến động về CT…
_ Sang thập kỷ 90, KT
MLT có những chuyển
biến tích cực: lạm phát
giảm, đầu tư nước ngoài
tăng, nhưng khó khăn vẫn
còn ở nhiều nước.
- Đặt vấn đề: Sau 1945 các nước
MLT trải qua sự phát triển thăng
trầm  câu hỏi gợi ý:
+ Tình hình từ 1945 đến hết thập
niên 70
+ Những sự kiện nào nói lên sự
suy thoái về KT ~ biến đổi về
CT trong thập niên 80

+ Những chuyển biến tích cực
nền KT trong thập niên 90
- Giáo dục tư tưởng: chia xẻ
những khó khăn với ND Châu
Phi MLT mà họ đang phải đối
mặt
Sử dụng sách GK tìm dẫn
chứng.
+ 1945  hết thập niên 70
(hàng chữ nhỏ)
+ Sử dụng hàng chữ
nhỏ trả lời câu hỏi gợi
ý của GV.
+ Khai thác sách GK làm rõ ý
này.
 Tham khảo tài liệu đọc
thêm theo hướng dẫn của GV.
4. Củng cố: (5 phút)
* Giáo viên:
- Kiểm tra hoạt động nhận thức của HS bằng việc hướng dẫn HS trả lời câu hỏi sách GK
- Hướng dẫn làm bài tập về nhà.
* Học sinh:
1. Nêu lại các mốc thời gian giành độc lập ở Châu Phi? Những khó khăn?
2. Chứng minh sự phát triển không ổn định của Mĩ La tinh trong thời kỳ xây dựng đất nước
+ 1945  ~ năm 70?
+ Thập niên 80?
+ Thập niên 90
Bài tập về nhà
1. Lập niên biểu cuộc đấu tranh giành độc lập ở Châu Phi
2. Điền vào lược đồ Châu Phi, Châu Mĩ La Tinh năm giành độc lập

Huỳnh Thanh Tâm – THPT Thủ Khoa Nghĩa Trang 4