CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ ĐAU NHỨC GIÂY THẦN KINH SINH BA (Trigeminal neuralgia) ppt

CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ ĐAU NHỨC GIÂY
THẦN KINH SINH BA
(Trigeminal neuralgia)

Hàn lâm viện thần kinh học Hoa-kỳ hợp tác với hội bệnh thần kinh
Liên Âu, công bố bản hướng dẫn mới về điều trị đau nhức giây thần kinh
sinh ba, khuyên dùng carbamazepin như là điều trị chính, với
oxcarbamazepin như là thuốc thay thế, nhưng gợi ý nên nghĩ đến phẩu thuật
cho những ca không có kết quả.
Bảng hướng dẫn khuyên bác sĩ nên nghĩ đến việc chụp hình cọng
hưởng từ, làm thử nghiệm phản xạ giây thần kinh sinh ba, vì có khoảng 15%
bệnh nhân có nguyên nhân về cấu trúc phía dưới như u bướu.
Bảng hướng dẫn này sẽ đăng trên báo Neurology tháng 10/08.
Nguyên nhân thông thường đau ở mặt:
Bệnh đau nhức giây thần kinh sinh ba là nguyên nhân thông thường
đau ở mặt, với số bệnh hàng năm khoảng 4 hay 5 người cho 100 000 dân.
Hội nghiên cứu đau nhức quốc tế định nghĩa đau nhức giây thần kinh sinh ba
là cơn đau bất chợt, thường chỉ một bên, trầm trọng, ngắn, đau như đâm ở
chỗ giây thần kinh sinh ba phân phối.
Các chuyên gia về bệnh này nghiên cứu y văn để đưa ra lời khuyên về
chẩn đoán và điều trị:
 Với bệnh nhân đau nhức giây thần kinh sinh ba, nên chụp hình
đều đặn để nhận diện những bệnh nhân có triệu chứng có cấu trúc gì bất
thường không (mức chứng cứ C).
 Sự hiện diện thiếu cảm giác giây thần kinh sinh ba phải được
xem là có ích để nhận diện người có triệu chứng đau nhức giây thần kinh
sinh ba, nhưng vì tính chuyên biệt kém, thiếu đặc tính này không thể loại bỏ
đau nhức thần kinh sinh ba có triệu chứng.
 Đo phản xạ giây thần kinh sinh ba ở một phòng thí nghiệm điện
sinh lý có chất lượng phải được xem là hữu ích để phân biệt đau nhức giây
thần kinh sinh ba có triệu chứng với bệnh đau nhức giây thần kinh sinh ba cổ

điển, dùng cho tất cả ca không có nguyên nhân (mức chứng cứ B).
 Bệnh bộc phát khi còn trẻ, đau ở chỗ phân nhánh đầu tiên của
giây thần kinh sinh ba, không đáp ứng với điều trị, và tiềm năng nổi lên bất
thường ở giây thần kinh sinh ba, phải loại bỏ khi tìm bệnh đau nhức giây
thần kinh sinh ba có triệu chứng. (mức chứng cứ B).
 Để kiểm soát cơn đau nhức, nên cho carbamazepin (mức chứng
cứ A), và oxcarbamazepin phải nên nghĩ đến (mức chứng cứ B). Mặc dầu
chứng cứ cho carbamazepin mạnh hơn, oxcarbamazepin ít gây quan ngại về
an toàn hơn. Baclofen và lamotrigin có thể được cân nhắc (mức chứng cứ
C). Không nên nghĩ đến thuốc tê nhỏ mắt (mức chứng cứ B).
 Với bệnh nhân không đáp ứng với dược điều trị, có thể nghĩ
đến phẩu thuật sớm (mức chứng cứ C). Một số chuyên gia về bệnh đau nhức
giây thần kinh sinh ba tin rằng bệnh nhân đau nhức giây thần kinh sinh ba
không đáp ứng với điều trị hàng đầu khó đáp ứng với thuốc thay thế và đề
nghị nên giới thiệu đến bác sĩ giải phẩu. Có thể nghĩ đến những phương
pháp xuyên qua da ở trên hạch Gasserian, dao gamma, giảm áp vi mạch
(mức chứng cứ C).
(Chú thích: Dây thần kinh sinh ba là dây thần kinh sọ số 5 chia làm 3
nhánh: dây thần kinh mắt, dây thần kinh hàm trên và dây thần kinh hàm
dưới. Dây thần kinh mắt và hàm trên hoàn toàn cảm giác. Dây thần kinh
hàm dưới một phần là cảm giác một phần là vận động).
Ds Lê văn Nhân và Bs Trần mạnh Ngô