Chuyển dạ sinh và cách xử trí doc

Chuyển dạ sinh và cách xử trí
Để hiểu rõ quá trình chuyển dạ sinh (CDS). các bà mẹ
cần nhận biết các dấu hiệu báo trước và có kế hoạch
đến bệnh viện hay nhà bảo sanh được đúng lúc, tránh
những bất trắc xảy ra.
CDS được hiểu như thế nào?
CDS là quá trình diễn biến của nhiều hiện tượng, quan
trọng là cơn co tử cung làm cho cổ tử cung xóa mở dần, kết
quả là thai nhi và nhau được sổ ra ngoài. Diễn tiến cuộc
chuyển dạ trải qua 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 1, là giai đoạn xóa mở cổ tử cung, ở giai đoạn
này có thời gian dài nhất trong 3 giai đoạn của cuộc chuyển
dạ, con so thời gian 8 - 12 giờ, con rạ thời gian 4 - 6 giờ.
- Giai đoạn 2 là giai đoạn sổ thai, đây là giai đoạn người mẹ
đau nhiều, thời gian ở con so 30 - 50 phút, con rạ 20 - 30
phút.
- Giai đoạn 3 là giai đoạn sổ nhau, thời gian trung bình con
so là 20 – 30 phút, con rạ là 15 - 20 phút.

Theo dõi sản phụ trong quá trình chuy
ển
dạ
Các dấu hiệu nhận biết CDS
- Sản phụ mang thai vào những tuần cuối của thai kỳ tự
nhiên đau bụng vùng bụng dưới, cơn đau từng cơn, mỗi
cơn đau dài khoảng 20 – 30 giây, rồi lại nghỉ 3 - 4 phút sau
đó cơn đau xuất hiện lại. Trong 10 phút cơ thể xuất hiện từ
2 - 3 cơn đau, kèm theo ra nhớt hồng ở âm đạo.
- Đôi khi sản phụ không có cảm giác cơn đau, nhưng bỗng
nhiên ở âm đạo ra nước nhiều làm ướt cả quần. Đây là
trường hợp vỡ ối sớm.

- Có những trường hợp xuất hiện không đầy đủ, chỉ có ra
nhớt hồng âm đạo, hay đau lưng mà không có cảm giác đau
bụng dưới.
Tại sao có cơn đau bụng trong CDS?
Nguyên nhân phát sinh cơn đau bụng trong chuyển dạ bao
gồm nhiều yếu tố khác nhau: sự thay đổi nồng độ các kích
thích tố như: estrogen, progesteron, prostaglandin. Những
thay đổi về thần kinh, nội tiết và các yếu tố cơ học tại chỗ.
Cơn co tử cung gây ra cơn đau bụng, cơn co này mang tính
chất tự động, không tùy thuộc vào sản phụ. Cơn co tử cung
có tính cách nhịp nhàng, đều đặn, tăng dần về cường độ và
thời gian co. Lúc mới chuyển dạ, tử cung gò nhẹ và thưa,
nhưng dần dần, tử cung gò nhiều, mạnh hơn và lâu hơn.
Khi xuất hiện cơn co tử cung làm cho tử cung gò lên, sản
phụ sẽ có cảm giác đau, sang giai đoạn nghỉ tử cung hết gò,
cảm giác không đau nữa.
Tác dụng của cơn co tử cung trong chuyển dạ.
Bình thường trong thời gian mang thai, cổ tử cung đóng và
được gắn kín bởi nút nhầy cổ tử cung. Khi thai đã đủ tháng,
dưới tác dụng của cơn co tử cung gây nên cuộc chuyển dạ.
Cơn co tử cung làm cho cổ tử cung có hiện tượng xóa (cổ
trong và cổ ngoài nhập lại thành một) và từ từ mở ra, làm
thoát nút nhầy đồng thời làm vỡ các mao mạch, máu hòa
vào nút nhầy gây ra nhớt hồng âm đạo.
Cơn co tử cung giúp cho đầu thai nhi lọt xuống và sổ ra
ngoài âm đạo. Sau khi thai được sổ ra ngoài, cơn co tử cung
giú p cho tử cung co lại đồng thời gây ra hiện tượng nhau
bong và nhau thoát ra ngoài.
Cuộc chuyển dạ đã hoàn tất, cơn co tử cung lại tiếp tục
giúp cho tử cung co hồi tốt làm cho sự cầm máu xảy ra, do

đó sản phụ không bị mất máu.
Quá trình thai nhi được sinh như thế nào?
Vào giai đoạn 2 của cuộc chuyển dạ, sản phụ đau bụng
ngày càng tăng từng cơn và cảm giác mót rặn, muốn đi cầu.
Khi đó cổ tử cung mở gần trọn, đầu thai nhi xuống thấp.
Sản phụ được hướng dẫn lên bàn sinh hay tại giường sinh.
Sau 20 - 30 phút theo cơn rặn sinh của sản phụ kèm với cơn
co tử cung và sự hướng dẫn của bác sĩ, thai nhi được xổ ra
ngoài âm đạo, bác sĩ đỡ bé và có động tác hút nhớt giúp
cho bé cất tiếng khóc chào đời; cô nữ hộ sinh cân bé xem
bé nặng bao nhiêu. Bé được ủ ấm và tắm ấm trên bàn đặc
biệt, sau khi cắt rốn, bé được nhỏ mắt và tiêm ngừa xuất
huyết não màng não bằng vitamin K1 1mg tiêm bắp. Trong
vòng 24 giờ đầu, bé được tiêm ngừa lao và ngừa viêm gan
siêu vi B.
Dự phòng
CDS là một cuộc chuyển dạ không theo ý muốn của sản
phụ, do vậy cơn đau bụng xảy ra vào lúc nào sản phụ nên
đến bệnh viện ngay, bất kể ngày hay đêm. Các khoa sản
của bệnh viện luôn luôn túc trực 24/24 giờ và có đội ngũ nữ
hộ sinh, bác sĩ sẵn sàng tiếp nhận sản phụ.
BS.CKII. NGUYỄN HỮU THUẬN