Trò chuyện với trái tim bị bệnh docx

Trò chuyện với trái tim bị bệnh
Khi trái tim bạn không còn khỏe mạnh, bạn lo lắng, bạn bi
quan thậm chí là tuyệt vọng? Chúng ta đôi khi lệ thuộc quá
nhiều vào những tiến bộ của y học như các thuốc mới, kỹ
thuật cao và đắt tiền. Ít người tin rằng những lựa chọn đơn
giản như ăn cái gì, đáp ứng với stress ra sao, tập luyện thể
dục bao nhiêu là vừa, có nên hút thuốc lá hay không, sự
thân mật và các mối quan hệ xã hội trong cuộc sống có thể
tạo ra sự khác biệt mạnh mẽ đối với sức khỏe và trái tim
của chúng ta. Nhưng sự thực một lối sống lành mạnh có thể
làm thay đổi các nguyên nhân cũng như diễn tiến của bệnh
tim mạch.
Cholesterol không phải là toàn bộ câu chuyện của bệnh
tim
Trong vài thập kỷ qua cộng đồng đã trở nên nhận thức rõ
hơn về vai trò của cholesterol đối với bệnh tim mạch. Lúc
đầu chỉ cho rằng cholesterol có vai trò thứ yếu, nhưng ngày
nay cholesterol có vai trò hàng đầu gây ra bệnh tim mạch.
Vì sao cholesterol lại rất quan trọng, đó không phải là toàn
bộ câu chuyện. Cũng không phải hoàn toàn do tăng huyết
áp, hay hút thuốc lá, hay lười vận động. Tất cả các yếu tố
nguy cơ đã được biết này chỉ giải thích được một nửa số
bệnh lý tim mạch mà chúng ta thấy. Rõ ràng, còn có yếu tố
gì khác nữa.

Các tế bào bọt mỡ tích tụ th
ành các
mảng xơ vữa gây tắc mạch vành.
Thật khó mà đo được vai trò của những stress về cảm xúc
đối với trái tim, do vậy sự quan trọng của nó thường ít được
quan tâm. Y học hiện đại dựa trên các bằng chứng khoa học

và căn cứ vào những cái có thể đong đếm và quan sát được.
Cho dù như vậy thì những cái đo đếm được cũng chưa chắc
đã phải là điều quan trọng nhất. Chúng ta có thể mắc sai
lầm nếu chỉ tin vào những cái có thể đong đếm được.
Cholesterol và huyết áp có thể đo được một cách dễ dàng.
Các thuốc hiệu quả rất sẵn trên thị trường có thể giúp giảm
cả hai yếu tố đó. Trong trường đại học các bác sĩ không
được dạy làm cách nào để đương đầu với những căng thẳng
trong cuộc sống của mình hay dạy những kỹ năng đó cho
bệnh nhân của mình.
Trên thực tế, có nhiều bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim và bị
trầm cảm. Họ rất cần nói chuyện với ai đó, nhưng các bác
sĩ không có thời gian vì có quá nhiều việc phải làm. Hằng
ngày họ phải đi buồng khám bệnh nhân, nghe tim phổi và
chỉ định điều trị, làm bệnh án Do vậy, không có gì đáng
ngạc nhiên khi có những người không biết rằng những đau
khổ về cảm xúc hay nỗi cô đơn về tinh thần có thể ảnh
hưởng đến bệnh tim.
Không nên lệ thuộc vào những kỹ thuật hiện đại
Bệnh tim biểu hiện bằng các triệu chứng cần phải điều trị.
Nhưng nếu chỉ điều trị các triệu chứng này thôi thì sự cải
thiện sức khỏe của người bệnh sẽ không nhiều và bệnh có
thể lại tái phát ở thể này hay thể khác. Nhiều bệnh nhân sau
khi phẫu thuật bắc cầu nối chủ vành hay được can thiệp
động mạch vành qua da thường nghĩ rằng mình đã được
điều trị khỏi, bởi vì hết triệu chứng đau thắt ngực. Hầu hết
các bệnh nhân này trở về nhà và lại tiếp tục thực hiện lối
sống như trước đây, một lối sống đã gây ra bệnh tim mạch.
Họ lại hút thuốc, ăn chế độ nhiều chất béo, nhiều
cholesterol, luôn căng thẳng trong cuộc sống, không chịu

tập thể dục đều đặn.
Nhiều người lệ thuộc quá nhiều vào những tiến bộ của y
học như các thuốc mới, các kỹ thuật mổ mới, kỹ thuật cao
và đắt tiền mà không tin rằng những lựa chọn đơn giản như
ăn cái gì, đáp ứng với stress ra sao, tập luyện thể dục, các
mối quan hệ xã hội trong cuộc sống có thể tạo ra sự khác
biệt mạnh mẽ đối với sức khỏe và cảm giác khỏe mạnh của
chúng ta. Nhưng sự thực đúng là như vậy. Phẫu thuật bắc
cầu nối hay can thiệp động mạch vành qua da đôi khi cần
thiết khi bệnh nhân không ổn định hay bệnh đặc biệt nặng.
Mặc dù phẫu thuật và can thiệp rất tốn kém, có tới một nửa
những mảnh ghép cầu nối bị tắc lại sau 5 - 10 năm và có
khoảng 20% các động mạch vành được đặt stent bị hẹp hay
tắc lại sau một năm.
Những yếu tố gây tắc nghẽn động mạch vành
Trên thực tế thì mảng xơ vữa chỉ là một trong nhiều cơ chế
làm ảnh hưởng đến dòng máu tưới cho tim. Động mạch
vành có thể bị co thắt, làm giảm dòng máu đến tim. Các tế
bào máu được gọi là tiểu cầu có thể kết tập lại hay vón cục
lại, tạo thành cục máu đông có thể gây tắc một phần hoặc
hoàn toàn dòng máu chảy qua một nhánh động mạch vành.
Tất cả những cơ chế này đều bị ảnh hưởng bởi lối sống mà
bạn lựa chọn hằng ngày, những cái bạn ăn, bạn đáp ứng với
căng thẳng tâm lý như thế nào, bạn có hút thuốc lá hay
không Trong khi sự tắc nghẽn do mảng xơ vữa phải mất
nhiều năm để hình thành (và do vậy sự thoái triển của các
mảng xơ vữa cũng chậm chạp), những cơ chế khác thì rất
năng động và có thể tạo ra sự cải thiện rất nhanh chóng.

Ăn nhi

ều rau xanh tốt cho sức khỏe tim
mạch.
Stress sẽ làm tăng huyết áp và nồng độ cholesterol máu,
độc lập với chế độ ăn. Những kỹ thuật kiểm soát stress sẽ
làm giảm nồng độ cholesterol máu và làm giảm huyết áp,
độc lập với chế độ ăn uống. Hơn nữa hút thuốc lá làm tăng
nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tập thể dục đều đặn làm
giảm nguy cơ. Một lối sống lành mạnh có thể làm thay đổi
các nguyên nhân cũng như diễn tiến của bệnh tim mạch.
Bệnh nhân cũng cần được học cách làm thế nào để giữ cho
đầu óc luôn yên tĩnh và đạt được sự kiểm soát nhiều hơn về
những suy nghĩ của mình, làm thế nào để lắng nghe những
cảm nhận khác và cảm nhận của chính cơ thể mình, làm thế
nào để cảm thấy có sự liên hệ mật thiết với những người
khác và với chính bản thân họ, làm thế nào để yêu và cảm
nhận tình yêu một cách đầy đủ hơn.
Can thiệp thay đổi lối sống một cách tích cực là cách
phòng, chữa bệnh có chi phí rất rẻ. Thay đổi lối sống không
chỉ giúp chúng ta sống lâu hơn, thọ hơn mà còn sống tốt
hơn. Hãy thử thay đổi và tự cảm nhận. Rồi bạn sẽ thấy từ
kinh nghiệm của chính bản thân mình một sự thay đổi
ngoạn mục về sức khoẻ sau những thay đổi đơn giản về lối
sống có thể mang đến cho cuộc sống của bạn.
91% b
ệnh nhân giảm
đư
ợc tần số đau thắt
ng
ực khi thay đổi chế
đ

ộ ăn, tập luyện thể
dục
Một nghiên c
ứu ở Mỹ
cho th
ấy chỉ cần thay
đ
ổi chế độ ăn, tập thể
d
ục với mức độ trung
bình, thực hành m
ột số
k
ỹ thuật giảm căng
thẳng v
à tham gia câu
lạc bộ bệnh nhân
trong
vòng vài tuần thì đ
ã có
t
ới 91% bệnh nhân
giảm được tần số c
ơn
đau th
ắt ngực do bệnh
tim. H
ầu hết các bệnh
nhân hết đau ho
àn

toàn, cho dù có nh
ững
người trước đây đ
ã
t
ừng bị đau ngực nhiều
khi th
ực hiện những
công việc thường ng
ày.
Trong vòng một năm
,
nh
ững tắc nghẽn trầm
tr
ọng của động mạch
vành đư
ợc cải thiện ở
hầu hết các bệnh nhân.
PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn