T28 NGHIA TUONG MINH( HOAN CHINH)

Thø N¨m, Ngµy 08 th¸ng 02 n¨m 2007


NGHA TƯNG MINH V HM Y
1. Hàm ý là phần thông báo:
1. Hàm ý là phần thông báo:
A. trái ng ợc với nghĩa t ờng minh.
A. trái ng ợc với nghĩa t ờng minh.
B. cùng một nội dung với nghĩa t ờng minh.
B. cùng một nội dung với nghĩa t ờng minh.
Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ


Trả lời các câu sau bằng cách khoanh tròn vào chữ cái tr ớc câu trả
Trả lời các câu sau bằng cách khoanh tròn vào chữ cái tr ớc câu trả
lời đúng.
lời đúng.
C. không đ ợc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nh ng có
C. không đ ợc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nh ng có
thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
D. đ ợc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
D. đ ợc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
2. Khi nào ng ời ta dùng hàm ý ?
2. Khi nào ng ời ta dùng hàm ý ?
A. Khi không muốn nói thẳng.
A. Khi không muốn nói thẳng.
B. Muốn ng ời nghe không hiểu.
B. Muốn ng ời nghe không hiểu.
C. Không biết rõ ý.

C. Không biết rõ ý.
D. Muốn chấm dứt cuộc thoại.
D. Muốn chấm dứt cuộc thoại.
3. Trong lời nói hàng ngày:
3. Trong lời nói hàng ngày:
A. tất cả các câu đều có hàm ý.
A. tất cả các câu đều có hàm ý.
B. không có câu nào có hàm ý.
B. không có câu nào có hàm ý.
C. có câu có, có câu không có hàm ý.
C. có câu có, có câu không có hàm ý.
D. hàm ý đ ợc nhiều ng ời dùng.
D. hàm ý đ ợc nhiều ng ời dùng.
Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn đối thoại sau ?
Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn đối thoại sau ?
Lan: Bình ơi ! Tối nay chúng mình đi xem ca nhạc đi
Lan: Bình ơi ! Tối nay chúng mình đi xem ca nhạc đi
Bình: Tiếc quá ! Tối nay mình phải đi đón bà ngoaị ở quê ra.
Bình: Tiếc quá ! Tối nay mình phải đi đón bà ngoaị ở quê ra.


Lan: Thế thì chủ nhật chúng mình đi xem vậy!
Lan: Thế thì chủ nhật chúng mình đi xem vậy!
Bình:
Bình:
ừ,
ừ,
thế cũng đ ợc.
thế cũng đ ợc.

Bài 25 Tiết 128
Bài 25 Tiết 128
Nghĩa t ờng minh và hàm ý
Nghĩa t ờng minh và hàm ý


(tiếp theo)
(tiếp theo)


I. Điều kiện sử dụng hàm ý
I. Điều kiện sử dụng hàm ý


Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ đ ợc ăn ở nhà bữa này
- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ đ ợc ăn ở nhà bữa này
nữa thôi. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không phải
nữa thôi. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không phải
nh ờng nhịn cho u.
nh ờng nhịn cho u.
Cái Tí ch a hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng
Cái Tí ch a hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng
giọng luống cuống:
giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:

Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai, nó liệng củ
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai, nó liệng củ
khoai vào rổ và oà lên khóc:
khoai vào rổ và oà lên khóc:
- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng
- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng
đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
(Ngô Tất Tố,
(Ngô Tất Tố,
Tắt đèn
Tắt đèn
)
)
- Thôi u không ăn, để phần cho con.
- Thôi u không ăn, để phần cho con.
Con chỉ đ ợc ăn ở nhà bữa này
Con chỉ đ ợc ăn ở nhà bữa này
nữa thôi
nữa thôi
. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không
. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không
phải nh ờng nhịn cho u.
phải nh ờng nhịn cho u.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.

- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Con
Con


không đ
không đ
ợc ở nhà với
ợc ở nhà với
thầy u. U
thầy u. U
phải bán con
phải bán con
.
.
U đã bán con
U đã bán con
cho nhà cụ Nghị
cho nhà cụ Nghị
thôn
thôn


Đoài
Đoài
.
.
* Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
* Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
Bài 25 Tiết 128

Bài 25 Tiết 128
Nghĩa t ờng minh và hàm ý
Nghĩa t ờng minh và hàm ý


(tiếp theo)
(tiếp theo)


I. Điều kiện sử dụng hàm ý
I. Điều kiện sử dụng hàm ý


Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn, để phần cho con.
- Thôi u không ăn, để phần cho con.
Con chỉ đ ợc ăn ở nhà bữa này
Con chỉ đ ợc ăn ở nhà bữa này
nữa thôi
nữa thôi
. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không
. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không
phải nh ờng nhịn cho u.
phải nh ờng nhịn cho u.
Cái Tí ch a hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng
Cái Tí ch a hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng
giọng luống cuống:
giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?

- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai, nó liệng củ
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai, nó liệng củ
khoai vào rổ và oà lên khóc:
khoai vào rổ và oà lên khóc:
- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng
- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng
đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
(Ngô Tất Tố,
(Ngô Tất Tố,
Tắt đèn
Tắt đèn
)
)
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai, nó liệng củ
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai, nó liệng củ
khoai vào rổ và oà lên khóc:
khoai vào rổ và oà lên khóc:
- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng
- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng
đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.


NGHA TƯNG MINH V HM Y

NGHA TƯNG MINH V HM Y
(tiÕp theo
(tiÕp theo
)
)
I.Điu kin s dng hm y
I.Điu kin s dng hm y


 !"#$%&'(()*+,
 !"#$%&'(()*+,


-(.&'(
-(.&'(
%)+ !"$%'(/0123 4&56
%)+ !"$%'(/0123 4&56
7#$%8*+9%,
7#$%8*+9%,


3 4&5
3 4&5
%8
%8


8:;. (.<=/+52>,*?@*;*
8:;. (.<=/+52>,*?@*;*
AB%2C

AB%2C


D%2CE(F.GHIJK,L.61(.,M
D%2CE(F.GHIJK,L.61(.,M
23>,/5,C,L.()A>><>0(N,6
23>,/5,C,L.()A>><>0(N,6
* Ghi nhớ:
* Ghi nhớ:
(SGK - trang 91)
(SGK - trang 91)
Để sử dụng hàm ý, cần có hai điều kiện sau đây:
Để sử dụng hàm ý, cần có hai điều kiện sau đây:


-
-
Ng ời nói (ng ời viết) có ý thức đ a hàm ý vào câu nói.
Ng ời nói (ng ời viết) có ý thức đ a hàm ý vào câu nói.


- Ng ời nghe (ng ời đọc) có năng lực giải đoán hàm ý.
- Ng ời nghe (ng ời đọc) có năng lực giải đoán hàm ý.
II.LU
II.LU
YN TP
YN TP
1. Bài tập 1
1. Bài tập 1
:

:
Ng ời nói, ng ời nghe những câu in đậm d
Ng ời nói, ng ời nghe những câu in đậm d
ới đây là ai ? Xác định hàm ý của mỗi câu ấy. Theo em,
ới đây là ai ? Xác định hàm ý của mỗi câu ấy. Theo em,
ng ời nghe có hiểu hàm ý của ng ời nói không ? Những
ng ời nghe có hiểu hàm ý của ng ời nói không ? Những
chi tiết nào chứng tỏ điều đó.
chi tiết nào chứng tỏ điều đó.
a
a
.
.
Anh nói nữa đi. - Ông giục.
Anh nói nữa đi. - Ông giục.
- Báo cáo hết ! Ng ời con trai vụt trở lại giọng vui vẻ. -
- Báo cáo hết ! Ng ời con trai vụt trở lại giọng vui vẻ. -
Năm phút nữa là m ời. Còn hai m ơi phút thôi. Bác và cô
Năm phút nữa là m ời. Còn hai m ơi phút thôi. Bác và cô
vào trong nhà.
vào trong nhà.
Chè đã ngấm rồi đấy
Chè đã ngấm rồi đấy
.
.
Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục cả chính ng ời hoạ sĩ
Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục cả chính ng ời hoạ sĩ
già. Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà, đảo
già. Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà, đảo
nhìn qua một l ợt tr ớc khi ngồi xuống ghế.

nhìn qua một l ợt tr ớc khi ngồi xuống ghế.
O,&50%+
0%.P!Q
. Bài tập 2
. Bài tập 2
:
:
Hàm ý của câu in đậm d ới đây là gì ? Vì sao
Hàm ý của câu in đậm d ới đây là gì ? Vì sao
em bé không nói thẳng đ ợc mà phải sử dụng hàm ý ?
em bé không nói thẳng đ ợc mà phải sử dụng hàm ý ?
Việc sử dụng hàm ý có thành công không ? Vì sao ?
Việc sử dụng hàm ý có thành công không ? Vì sao ?
Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt n ớc giùm cái ! Nó cũng lại nói trổng.
- Cơm sôi rồi, chắt n ớc giùm cái ! Nó cũng lại nói trổng.
Tôi lên tiếng mở đ ờng cho nó:
Tôi lên tiếng mở đ ờng cho nó:


Cháu phải gọi Ba chắt n ớc giùm con, phải nói nh vậy.
Cháu phải gọi Ba chắt n ớc giùm con, phải nói nh vậy.
Nó nh không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên:
Nó nh không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên:
- Cơm sôi rồi, nhão bây giờ !
- Cơm sôi rồi, nhão bây giờ !
Anh Sáu vẫn ngồi im []
Anh Sáu vẫn ngồi im []
CR*!Q,B2

LI2S,4
.
.
Bµi tËp 3:
Bµi tËp 3:


H·y ®iÒn vµo l ît lêi cña B trong ®o¹n
H·y ®iÒn vµo l ît lêi cña B trong ®o¹n
tho¹i sau ®©y mét c©u cã hµm ý tõ chèi.
tho¹i sau ®©y mét c©u cã hµm ý tõ chèi.
A:
A:
Mai vÒ quª víi m×nh ®i !
Mai vÒ quª víi m×nh ®i !
B
B
: /…/
: /…/
A
A
. §µnh vËy.
. §µnh vËy.
Thêi
gian b¾t
®Çu
Bài tập 4
Bài tập 4
:
:

Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh hy vọng
Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh hy vọng
với con đ ờng trong các câu sau
với con đ ờng trong các câu sau
:
:
Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là
Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là
hy vọng
hy vọng
thì không thể
thì không thể
nói đâu là thực đâu là h cũng giống nh những
nói đâu là thực đâu là h cũng giống nh những
con đ ờng
con đ ờng


trên mặt đất; kỳ thực trên mặt đất vốn làm gì có đ ờng.
trên mặt đất; kỳ thực trên mặt đất vốn làm gì có đ ờng.
Ng ời ta đi mãi thì thành đ ờng thôi.
Ng ời ta đi mãi thì thành đ ờng thôi.
(Lỗ Tấn,
(Lỗ Tấn,
Cố h ơng
Cố h ơng
)
)
Nghĩa t ờng minh và hàm ý
Nghĩa t ờng minh và hàm ý

(tiếp theo)
(tiếp theo)
Bài 25 Tiết 128
Bài 25 Tiết 128
2. Kẻ cắp gặp bà già
Có hai anh chàng đi chơi gặp một cô gái. Anh chàng thứ nhất
nói:
- Chào em, trông em nh Hằng Nga.
Anh chàng thứ hai:
- Anh cứ t ởng em là ng ời ở cung quảng mới xuống.
Cô gái:
- Thế hai anh là bạn của chú Cuội à?
- Chào em, trông em nh Hằng Nga
- Anh cứ t ởng em là ng ời ỏ Cung quảng mới xuống.
- Thế hai anh là bạn của chú Cuội à ?
Trông em
thật là xinh
đẹp !
Hai anh là
kẻ lừa
dối !
Mẩu chuyện vui


III . Bài tập củng cố
III . Bài tập củng cố
1- Khoanh tròn vào đáp án đúng cho câu hỏi sau:
1- Khoanh tròn vào đáp án đúng cho câu hỏi sau:

Việc sử dụng hàm ý cần những điều kiện nào ?
Việc sử dụng hàm ý cần những điều kiện nào ?
A.
A.
Ng ời nói (ng ời viết) có trình độ văn hoá cao.
Ng ời nói (ng ời viết) có trình độ văn hoá cao.
B.
B.
Ng ời nghe (ng ời đọc) có trình độ văn hoá cao.
Ng ời nghe (ng ời đọc) có trình độ văn hoá cao.
C.
C.
Ng ời nói (ng ời viết) có ý thức đ a hàm ý vào câu còn ng ời nghe (ng ời
Ng ời nói (ng ời viết) có ý thức đ a hàm ý vào câu còn ng ời nghe (ng ời
đọc) phải có năng lực giải đoán hàm ý.
đọc) phải có năng lực giải đoán hàm ý.
D.
D.
Ng ời nói (ng ời viết) phải sử dụng phép tu từ.
Ng ời nói (ng ời viết) phải sử dụng phép tu từ.
Bài 25 Tiết 128
Bài 25 Tiết 128
2. Nối cột A (câu) với cột B cho phù hợp
A
1. Tôi làm bài rồi.
2.Bây giờ bạn mới làm bài sao?
3.Lan ơi ! Đã m ời hai giờ rồi
đấy !
B
a. Câu có sử dụng hàm ý.

b.Câu có nghĩa t ờng minh.


IV . H ớng dẫn về nhà
IV . H ớng dẫn về nhà
-
Nắm đ ợc điều kiện sử dụng hàm ý, tác dụng của hàm
Nắm đ ợc điều kiện sử dụng hàm ý, tác dụng của hàm
ý và vận dụng phù hợp.
ý và vận dụng phù hợp.
-


Làm tiếp bài tập 1-b, bài tập 4, bài tập 5 (đoạn 2).
Làm tiếp bài tập 1-b, bài tập 4, bài tập 5 (đoạn 2).
-


Ôn tập về thơ:
Ôn tập về thơ:
* Gợi ý : Phần ôn tập về thơ:
* Gợi ý : Phần ôn tập về thơ:
+ Đọc và phân tích lại các bài thơ đã học.
+ Đọc và phân tích lại các bài thơ đã học.


+ Nêu cảm nhận một số đoạn thơ, một câu thơ, một
+ Nêu cảm nhận một số đoạn thơ, một câu thơ, một
hình ảnh thơ mà em thích.
hình ảnh thơ mà em thích.

Bài 25 Tiết 128
Bài 25 Tiết 128