TIẾT 123 NGHĨA TƯỜNG MINH....ppt

Tiết 123

? Đọc đoạn trích sau và trả lời câu
hỏi
•
- Trời ơi, chỉ còn có năm phút!
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng
cười nhưng đầy tiếc rẻ.Anh chạy ra nhà phía
sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn.Nhà
họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy.Cô gái cũng đứng lên,
đặt lại chiếc ghế thong thả đi đến chỗ bác già.
- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !
Anh thanh niên vừa vào,kêu lên. Để người con gái
khỏi trở lại bàn,anh lấy chiếc khăn tay còn vo
tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ
sư mặt đỏ ửng,nhận lại chiếc khăn và quay mặt
đi.

Nhận xét và kết luận:
–
Câu: Trời ơi, chỉ còn có năm phút.
-> Ý nói: Tiếc là thời gian còn ít quá….
 Câu chứa hàm ý
- Câu: Ô ! Cô còn quên chiếc khăn mùi soa
đây này.
-> Không có ẩn ý
=> Nghĩa tường minh.

Ghi nhớ:

•
Nghĩa tường minh : Phần thông báo được
diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
•
Hàm ý : Phần thông báo tuy không được
diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ
trong câu nhưng có thể suy ra từ những
từ ngữ ấy.

CHO TÌNH HUỐNG:
Trên đường đi học về,An nói với Nam:
-
Này, chiều nay đi xem bóng đá với mình đi.
-
Nam trả lời:….
? Hãy diễn đạt câu trả lời của Nam theo hai
cách: Tường minh và hàm ý.
* Có thể trả lời:
+ Tường minh: Chiều nay tớ không thể đi được.
+ Hàm ý: Bà tớ đang ốm ở nhà.
Hoặc: + Ừ, tớ sẽ đi
+ 14 giờ chờ tớ ở đầu làng nhé.

* Một số câu thành ngữ:
- Nói toạc móng heo.
- Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng.

Luyện tập
•
Bài tập 1 ( SGK- 75 )

•
a, Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy.
•
b, Mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn, quay vội đi.
•
Bài tập 3 ( SGK )
•
Câu chứa hàm ý: Cơm chín rồi !
•
Nội dung hàm ý: Ông vô mà ăn cơm.
•
Bài tập 4.( SGK )
•
Những câu in đậm không chứa hàm ý.
•
Câu: Hà,nắng gớm, về nào…=>Tránh trống lảng…
•
Câu: Tôi thấy người ta đồn. => Câu nói dở dang.

Bài tập củng cố:
•
1, Trong các câu sau, câu nào có chứa
hàm ý? Cho biết nội dung của hàm ý?
a, Thưa cô ! Hôm nay bạn An không đi chơi
điện tử ạ.
b,Ông ơi, Mai ông cho cháu về quê với nhé!
c,Lan ơi, ngòi bút của mình hết mực rồi.
d,Bà ơi, đã khuya lắm rồi ạ !-> .

Bài tập củng cố:

•
Nội dung của hàm ý?
•
a, Thưa cô ! Hôm nay bạn An không đi
chơi điện tử ạ > Ý nói những hôm khác
bạn vẫn đi chơi điện tử.
•
c,Lan ơi, ngòi bút của mình hết mực rồi >
Hàm ý muốn bạn cho mượn bút.
•
d,Bà ơi, đã khuya lắm rồi ạ !-> .Ý nhắc bà
đi ngủ.

•
? Chọn câu trả lời đúng nhất cho các câu hỏi sau:
1,Hàm ý là gì?
- Là phần thông báo:
•
A, Được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
•
B,Không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
•
C, Tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong
câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
•
D, Trái ngược với nghĩa tường minh.
2, Dùng hàm ý nhằm những mục đích nhất định. Hãy chỉ ra
ý không phù hợp:
•
A, Che dấu cảm xúc, suy nghĩ kín đáo trong lòng.

•
B, Tránh thô lỗ, mất lịch sự trong giao tiếp.
•
C,Thể hiện một phần nét đẹp trong văn hóa ứng xử.
•
D,Không muốn cho người nghe hiểu ý mình muốn nói.

Hướng dẫn về nhà:
•
- Học kĩ ghi nhớ, phân biệt được nghĩa
tường minh và hàm ý. - Làm bài tập 2
•
- Biết dùng hàm ý thích hợp trong giao
tiếp.
•
- Soạn bài: Nghị luận về một bài thơ
( Đoạn thơ )