bài 3 thoát hơi nước

Kiểm tra bài cũ:

Hãy cho
biết Điểm
khác biệt
giữa sự
vận
chuyển
của dòng
mạch gỗ
và dòng
mạch rây?
Mạch gỗ: Sự vận chuyển ngược chiều trọng
lực, phải có lực cản thấp. Thành phần của dòng
mạch gỗ hướng lên trên. Là những TB chết tạo
thành ống mạch gỗ rỗng nên di chuyển nhanh.

Mạch rây: Sự vận chuyển xuôi dòng theo
chiều trọng lực. Thành phần mạch rây không
chỉ hướng xuống dưới mà còn đến các cơ quan
dự trữ ở phía trên ( Hạt, quả ). Là những TB
Sống, không tạothành ống rỗng nên
di chuyển chậm.

Các yếu tố ( Động lực) giúp cho nước được
vận chuyển từ rễ  thân  lá
1
1
2

2
LỰC ĐẨY CỦA RỄ LỰC HÚT CỦA LÁ
LỰC LIÊN KẾT
GIỮA CÁC PHÂN
TỬ NƯỚC
Các yếu tố ( Động lực) nào giúp
cho nước được vận chuyển từ
rễ  thân  lá ?
Kiểm tra bài cũ:


•
Bài trước chúng ta đã nghiên cứu về sự vân chuyển các
chất trong cây.
•
Ngoài ý nghĩa là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ,
giúp vận chuyển các chất từ rễ đến mọi cơ quan của cây
trên mặt đất , thoát hơi nước còn có vai trò gì đối với cây
, và thoát nước như thế nào?

Bắt đầu thí nghiệm Sau thí nghiệm 24 giờ

I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
1) Lượng nước cây sử dụng và vai trò của nó trong cây:
Khoảng 98% lượng nước mà rễ cây hấp thụ được bị mất đi qua con
đường thoát hơi nước.Chỉ có 2% lượng nước đi qua cây được sử dụng
để tạo môi trường cho các hoạt động sống, trong đó có chuyển hóa vật
chất, tạo vật chất hữu cơ cho cơ thể.

So sánh tỉ lệ giữa lượng

nước cây sử dụng để trao đổi
tạo chất hữu cơ và lượng
nước cây hấp thu được?
vậy sự thoát hơi
nước của cây có vai
trò gì?
2) Vai trò của quá trình thoát hơi nước đối với đời sống của cây:
2) Vai trò của quá trình thoát hơi nước đối với đời sống của cây:
+) Thoát hơi nước là động lực đấu trên để hút dòng nước và
ion khoáng từ rễ lên các cơ quan, bộ phân của cây.
+) Nhờ có thoát hơi nước, khí khổng mở ra cho khí CO
2

khuếch tán vào lá cung cấp cho quá trình quang hợp
Ví dụ: ngô thoát 250 kg nước để tổng
hợp 1 kg chất khô, lúa mì hay khoai tây
thoát 600kg nước mới tổng hợp được
1kg chất khô. Vậy sự thoát hơi nước
liên quan với quá trình tổng hợp chất
hữu cơ của thực vật như thế nào?

Khí khổng mở cho khí
Khí khổng mở cho khí
CO2 khuếch tán vào lá
CO2 khuếch tán vào lá
cung cấp cho quá trình
cung cấp cho quá trình
quang hợp
quang hợp
Tại sao những ngày nắng,

nóng mà cây vẫn xanh tươi ?
+) Nhờ có thoát hơi nước, giúp hạ nhiệt độ cho lá nên lá
không bị đốt nóng

I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
Nước từ trong cây thoát ra ngoài
môi trường qua bộ phận nào ?
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước
Nghiên cứu SGK và cho
biết kết quả thí nghiệm
của Garô chứng tỏ lá là cơ
quan thoát hơi nước? Qua
bảng 3 SGK
?
?

Bảng kết quả thực nghiệm của Garô.
Tên cây Mặt lá Số lượng
Khí
khổng/mm
2
Thoát hơi nước
(mg/24h)
Cây thược dược
(Dahlia variabilis)
Mặt trên
Mặt dưới
22
30

500
600
Cây đoạn
(Tilia sp.)
Mặt trên
Mặt dưới
0
60
200
490
Cây thường xuân
(Hedera helix)
Mặt trên
Mặt dưới
0
80
0
180

I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước:
- Khí khổng và lớp cu tin bao phủ bề mặt lá là
những cấu trúc tham gia vào quá trình thoát hơi của lá
- Chủ yếu là qua khí khổng phân bố ở mặt dưới của lá
* Lưu ý: Lá cây thường xuân và nhiều loài cây khác cũng như
những cây sống ở sa mạc ở biểu bì trên không có khí khổng nhưng
có lớp cu tin day và không thoát hơi nước qua mặt trên của lá
- Mặt dưới có nhiều khí khổng hơn mặt trên nên có cường độ
thoát hơi nước cao hơn ở cả 3 loài cây.

- Hơi nước có thể khuếch tán qua bề mặt lá . Trường hợp này
- Hơi nước có thể khuếch tán qua bề mặt lá . Trường hợp này
gọi là thoát hơi nước qua cutin.
gọi là thoát hơi nước qua cutin.

•
1, Những số liệu nào khẳng định
số lượng khí khổng có vai trò
quan trọng trong sự thoát hơi
nước của lá cây?
Nghiên cứu bảng 3 trả
lời các câu hỏi sau?
•
2, Vì sao mặt trên của cây
đoạn không có khí khổng,
nhưng vẫn có sự thoát hơi
nước?
•
3, Vậy những cấu trúc nào
tham gia vào sự thoát hơi
nước?
•
4, Vì sao mặt trên của cây
đoạn không có khí khổng,
nhưng vẫn có sự thoát hơi
nước còn cây thường xuân thì
không?

Khí khổng

2. Các con đường thoát hơi nước:
I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước:
+) Qua khí khổng +) Qua cu tin
a.Thoát hơi nước qua khí khổng
Thành dày
H3.4 Khí khổng
a
b
a.Khí khổng mở
b Khí khổng đóng



Thành mỏng
H. Mô tả cấu tạo tế bào khí khổng?
*Cấu tạo tế bào khí khổng: (H 3.4SGK)
-
Là các tế bào hạt đậu
-
Có khả năng đóng, mở
H. Nghiên cứu SGK và giải thích cơ
chế đóng mở khí khổng?
*Cơ chế đóng mở khí khổng
-Khi no nước, thành mỏng của khí khổng
căng ra làm cho thành dày cong theo  khí
khổng mởthoát hơi nước mạnh

-Khi mất nước,thành mỏng hết căng,thành
dày duỗi thẳng khí khổng khép lạithoát hơi
nước yếu

H 3 . 4

I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước:
2. Các con đường thoát hơi nước:
+) Qua khí khổng +) Qua cu tin
a.Thoát hơi nước qua khí khổng
b.Thoát hơi nước qua cutin trên biểu bì lá
Thế nào là thoát hơi nước
qua cu tin?
- Hơi nước có thể khuếch tán qua bề mặt lá ( Lớp biểu bì của
lá) gọi là thoát hơi nước qua cutin
-Lớp cutin càng dày thoát hơi nước càng giảm và ngược lại
Lá non và lá già,loại lá nào thoát hơi
nước qua cutin mạnh hơn?Vì sao?
+ Lá non thoát hơi nước qua cutin mạnh hơn
+ Do có sự rạn nứt cu tin

III. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH THOÁT
HƠI NƯỚC
I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
-Qua nghiên cứu thấy cây cải bắp thoát hơi
nước khá mạnh; cây lúa thời kì làm đòng
thoát hơi nước mạnh nhất

Vậy sự thoát hơi nước còn chịu ảnh hưởng
những yếu tố nào?
•

-Nước,ánh sáng,nhiệt độ,gió,các ion khoáng điều tiết hàm
lượng nước trong tế bào khí khổng,làm tăng hay giảm độ
mở khí khổng  ảnh hưởng đến thoát hơi nước
Nghiên cứu phần
III (SGK) và cho
biết.

Những yếu tố nào ảnh hưởng
đến thoát hơi nước?
- Sự thoát hơi nước còn chịu ảnh hưởng của:đặc điểm sinh
học của loài, giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây.
Quá trình sinh trưởng, phát triển của
cây chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố
trong môi trường, quá trình thoát nước
của lá có tương tự như vậy không?
•


•
Những tác nhân ảnh hưởng đến độ mở khí khổng sẽ ảnh
hưởng đến sự thoát hơi nước.
•
Những tác nhân chủ yếu ảnh hưởng đến sự thoát hơi nước:
•
Nước: Điều kiện cung cấp nước và độ ẩm không khí ảnh
hưởng nhiều đến sự thoát hơi nước thông qua việc điều tiết

độ mở của khí khổng
•
Ánh sáng: Khi cây được chiếu sáng thì khí khổng mở. Độ
mở của khí khổng tăng từ sáng đến trưa và nhỏ nhất lúc
chiều tối. Ban đêm khí khổng hé mở.
•
Nhiệt độ, gió, ion khoáng:ion Kali làm tăng sự thoát hơi
nước

I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
III. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC
IV. CÂN BẰNG NƯỚC VÀ TƯỚI TIÊU HỢP LÍ CHO CÂY TRỒNG:
Muốn cây
phát triển
bình
thường,
cần tưới
nước hợp
lí như thế
nào?


-) Cân bằng nước được tính bằng sự so sánh lượng
nước do rễ hút vào (A) và lượng nước thoát ra (B):
1. Cân bằng nước:
Thế nào
là cân
bằng
nước của

cây
trồng?


+) Khi A = B, mô cây đủ nước, cây phát triển bình thường.
+) Khi A > B, mô cây dư thừa nước, cây phát triển bình
thường.
+)Khi A < B, mô cây thiếu nước, cây có thể bị chết. Do đó năng
suất của cây sẽ giảm
2. Tưới tiêu hợp lý cho cây:
-) Căn cứ vào đặc điểm di truyền, pha sinh
trưởng, phát triển của giống và loài cây, đặc
điểm của đất và thời tiết mà cung cấp nước cho
cây một cách hợp lý


1
2
1
1
2
2
I. TRÒ CỦA QUÁ
TRÌNH THOÁT
HƠI NƯỚC
II. THOÁT HƠI
NƯỚC QUA LÁ:
IV. CÂN BẰNG NƯỚC
VÀ TƯỚI TIÊU HỢP
LÍ CHO CÂY TRỒNG:

III. CÁC NHÂN TỐ
ẢNHHƯỞNG ĐẾN
QUÁ TRÌNH THOÁT
HƠI NƯỚC
- Lượng nước cây sử dụng và
vai trò của nó trong cây:
- Lá là cơ quan thoát hơi nước:
Các con đường
thoát hơi nước:
- Vai trò của quá trình thoát hơi
- Vai trò của quá trình thoát hơi
nước đối với đời sống của cây:
nước đối với đời sống của cây:
-Thoát hơi nước
qua khí khổng
-Thoát hơi nước qua
cutin trên biểu bì lá
a
b
Cân bằng nước:
Tưới tiêu hợp lý cho cây:

Câu 1. Các con đường
thoát hơi nước:
A. Cu tin
B. Khí khổng
C. Lá
D. Cả A và B
D
Câu 2. Tác nhân chủ yếu điều

tiết độ mở của khí khổng là:
A. Ánh sáng
B. Nước
C. nhiệt độ
D. Gió
Câu 3. Ở thực vật hơi
nước thoát chủ yếu qua:
A. Cutin
B. Rễ
C. Khí khổng
D. Biểu bì lá
Câu 4. Ở thực vật hơi nước
thoát chủ yếu qua:
A. Mặt trên của lá
B. Mặt dưới của lá
C. Cu tin
D. Thân
B
C
B

-
Học kĩ phần kiến thức trong phần ghi nhớ.
-
Trả lời các câu hỏi sách giáo khoa.
-
Trên cơ sở nắm vững kiến thức, tự đặt tiếp các
câu hỏi trắc nghiệm khác
-
Đọc trước bài 4 ( SGK)