bài 20 cân bằng nôi môi

Nguyên nhân của bệnh tiểu đường ?
Nguyên nhân của bệnh tiểu đường ?
Nguyên nhân của bệnh cao huyết áp ?
Nguyên nhân của bệnh cao huyết áp ?
Do thận tiết không đủ insullin nồng độ glucôzơ
Do thận tiết không đủ insullin nồng độ glucôzơ
trong máu quá cao.
trong máu quá cao.
1. Do xơ vữa động mạch.
1. Do xơ vữa động mạch.
2. Ăn mặn nồng độ NaCl trong máu quá cao.
2. Ăn mặn nồng độ NaCl trong máu quá cao.


Môi trường trong cơ thể ổn định thì trao đổi chất
Môi trường trong cơ thể ổn định thì trao đổi chất
mới diễn ra bình thường.
mới diễn ra bình thường.


Để trao đổi chất ổn định thì cơ thể phải có cơ
Để trao đổi chất ổn định thì cơ thể phải có cơ
chế cân bằng nội môi.
chế cân bằng nội môi.


Hoạt động của cơ thể không chỉ phụ thuộc môi
Hoạt động của cơ thể không chỉ phụ thuộc môi
trường ngoài mà còn phụ thuộc môi trường trong.
trường ngoài mà còn phụ thuộc môi trường trong.

I – Khái niệm và ý nghĩa của cân bằng nội môi
1. Khái niệm
•
Nội môi: + Là môi trường trong cơ thế nơi các tế bào trao đổi chất
+ Bao gồm: Máu, bạch huyết và nước mô
•
Cân bằng nội môi: Là duy trì sự ổn định của môi trường trong cơ thể.
•
Mất cân bằng nội môi: Là sự biến động và mất ổn định các điều kiện lý
hóa của môi trường trong cơ thể
2. Ý nghĩa
Sự ổn định về các điều kiện lý hóa của môi trường trong
đảm bảo cho động vật tồn tại và phát triển. Các tế bào,
các cơ quan của cơ thể chỉ có thể họat động bình thường
khi các điều kiện lý hóa của môi trường trong cơ thể thích
hợp và ổn định.

II – Sơ đồ khái quát cơ chế duy trì cân bằng nội môi
II – Sơ đồ khái quát cơ chế duy trì cân bằng nội môi
Bộ phận tiếp nhận
Bộ phận tiếp nhận
kích thích
kích thích
Bộ phận điều khiển
Bộ phận điều khiển
Bộ phận thực hiện
Bộ phận thực hiện
Kích thích
Kích thích

Kích thích
Kích thích
Liên hệ ngược
Liên hệ ngược

Cơ quan Hoạt động
Bộ phận tiếp
nhận kích
thích
Thụ thể hoặc cơ
quan thụ cảm
Tiếp nhận kích thích từ môi trường (trong
và ngoài) và hình thành xung thần kinh
truyền về bộ phận điều khiển
Bộ phận
điều khiển
Trung ương thần
kinh hoặc tuyến
nội tiết
Điều khiển hoạt động của các cơ quan
bằng cách gửi đi các tín hiệu thần kinh
hoặc hoocmôn
Bộ phận
thực hiện
Các cơ quan như
thận, gan, phổi,
tim, mạch máu…
Dự trên tín hiệu thần kinh hoặc hoocmôn
(hoặc cả 2) để tăng hay giảm hoạt động
nhằm đưa môi trường trong trở về trạng

thái cân bằng và ổn định
Sự trả lời của bộ phận thực hiện làm biến đổi các điều kiện lý hóa
của môi trường trong. Sự biến đổi đó có thể trở thành kích thích tác
động ngược trở lại bộ phận tiếp nhận kích thích. Sự tác động ngược
trở lại như vậy gọi là liên hệ ngược.
Bất kỳ 1 bộ phận nào tham gia vào cơ chế cân bằng nội môi hoạt
động không bình thường hoặc bị bệnh sẽ dẫn đến mất cân bằng nội
môi.

Sơ đồ khái quát cơ chế duy trì cân bằng nội môi
Sơ đồ khái quát cơ chế duy trì cân bằng nội môi
Bộ phận tiếp nhận
Bộ phận tiếp nhận
kích thích
kích thích
Bộ phận điều khiển
Bộ phận điều khiển
Bộ phận thực hiện
Bộ phận thực hiện
Kích thích
Kích thích
Kích thích
Kích thích
Liên hệ ngược
Liên hệ ngược

III – Vai trò của thận và gan trong cân bằng áp suất thẩm thấu
1. Vai trò của thận
Áp suất thẩm thấu của máu phụ thuộc vào lượng nước và nồng độ các
chất tan trong máu, đặc biệt là phụ thuộc vào nồng độ Na+ (NaCl là thành

phần chủ yếu tạo nên áp suất thẩm thấu của máu
Thận duy trì áp suất thẩm thấu bằng cách tham gia điều hòa nước và
điều hòa các chất vô cơ, hữu cơ trong máu
•
Thận tái hấp thu nước về máu khi cơ thể thiếu nước, tăng thải nước
khi áp suất thẩm thấu giảm
•
Thận tăng cường tái hấp thu Na+ khi nồng độ Na+ trong máu giảm.
•
Thận thải các chất H+, HCO3+, ure, axit uric… khi nồng độ các chất
này trong máu cao
2. Vai trò của gan
•
Gan chuyển hóa các chất trong huyết tương, điều hòa nồng độ Protein
huyết tương, glucozo trong máu (nồng độ đường huyết)
•
Khi nồng độ đường trong máu tăng, tuyến tụy tiết ra hoocmôn insulin làm
cho gan nhận và chuyển glucozo thành glicogen, giữ ổn định nồng độ
glucozo trong máu
•
Nồng độ đường trong máu giảm, tuyến tụy tiết ra hoocmôn glucagôn.
Glucagôn có tác dụng chuyển glicogen ở gan thành glucozo đưa vào máu,
kết quả là nồng độ glucozo trong máu tăng lên và duy trì ở mức ổn định

IV – Vai trò của hệ đệm trong cân bằng pH nội môi
Ở người, pH của máu bằng khoảng 7,35 – 7,45. Các hoạt
động của tế bào, của các cơ quan luôn sản sinh ra các chất
(CO2, axit lactic…) có thể làm thay đổi pH máu. Nồng độ pH
này duy trì ổn định là nhờ có hệ đệm (trong máu) và 1 số cơ
quan khác.

Hệ đệm duy trì được pH ổn định do chúng có khả năng lấy
đi H+ hoặc OH- khi các ion này xuất hiện trong máu. Trong máu
có 3 hệ đệm chủ yếu:
•
Hệ đệm bicacbonat: HCO3 / NaHCO3
•
Hệ đệm phôtphat: NaH2PO4 / NaHPO4-
•
Hệ đệm proteinat (protein) là hệ đệm mạnh
nhất
Ngoài hệ đệm, phổi và thận cũng đóng vai trò quan trọng
trong điều hòa cân bằng pH: Phổi thải CO2 vì khi CO2 tăng
lên sẽ làm tăng H+ trong máu. Thận thải H+, tái hấp thụ Na+,
thải NH3…

Hằng năm vào mùa sinh sản, chờ
Hằng năm vào mùa sinh sản, chờ
khi đêm đến, rùa bò lên bờ đẻ trứng
khi đêm đến, rùa bò lên bờ đẻ trứng
và vùi trứng dưới cát. Khi quay trở về
và vùi trứng dưới cát. Khi quay trở về
biển, rùa “khóc lóc đau đớn”, những
biển, rùa “khóc lóc đau đớn”, những
giọt nước mắt to và mặn tuôn rơi lã
giọt nước mắt to và mặn tuôn rơi lã
chã trên cát. Phải chăng rùa “buồn bã
chã trên cát. Phải chăng rùa “buồn bã
khóc than” cho số phận con cháu của
khóc than” cho số phận con cháu của
mình sắp phải chịu cảnh sống bơ vơ

mình sắp phải chịu cảnh sống bơ vơ
côi cút không người nương tựa ?
côi cút không người nương tựa ?
Hóa ra là không phải. Đó chỉ là các
Hóa ra là không phải. Đó chỉ là các
tuyến muối ở mắt làm công việc hằng
tuyến muối ở mắt làm công việc hằng
ngày là thải muối ra khỏi cơ thể để
ngày là thải muối ra khỏi cơ thể để
duy trì trạng thái bình thường về áp
duy trì trạng thái bình thường về áp
suất thẩm thấu của máu.
suất thẩm thấu của máu.

Cảm ơn các bạn đã chú ý theo dõi
Thực hiện: Tổ 3 ♥ Lớp 11 Văn