tiet 138 : ÔN TÂP TIẾNG VIỆT

Kiểm tra bài cũ:
Nối các thành phần ở cột A với các câu chứa thành phần ấy ở cột B
cho phù hợp:
A
1. Cảm thán
2. Tình thái
3. Gọi đáp
4. Khởi ngữ
5. Phụ chú
B
a. Ôi! hàng tre xanh xanh Việt Nam.
b. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một
xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời
gần gũi mà lại xa lắcvì chIa bao giờ đi cái
bờ bên kia sông Hồng ngay trIớc cửa sổ nhà
mình.
c. Sang tháng 10, nhất định anh đi lại đIợc.
d. Dạ, con cũng thấy nhI hôm qua
e. Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch,
cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó.

Các đoạn văn trong một văn bản cũng nhI các câu trong một đoạn
văn phải liên kết chặt chẽ với nhau về nội dung và hình thức.
1. Về nội dung:
-
: các đoạn văn phải Phục vụ chủ đề chung của văn
bản, các câu phải phục vụ chủ đề của đoạn văn.
-
: các đoạn văn và các câu phải đIợc sắp xếp theo
một trình tự hợp lí.

2. Về hình thức: các câu và các đoạn văn có thể đIợc liên kết nới nhau
bằng một số biện pháp chính sau:
-
lặp lại ở câu đứng sau từ ngữ đã có ở câu trIớc.
-
!: Sử dụng ở cau đứng sau
các từ ngữ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc cùng trIờng liên tIởng với từ
ngữ đã có ở câu trIớc.
-
: Sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ có tác dụng thay thế từ
ngữ đã có ở câu trIớc.
-
": Sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ biểu thị quan hệ với
câu trIớc.

Bài tập 1: #$%&'()'*+
, -.%/01
a. ở rừng mùa này thIờng nhI thế. MIa. Nhng mIa đá. Lúc đầu
tôi không biết. Nhng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc
hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn.
Gió. Và tôi thấy đau, Iớt ở má.
b. Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con
trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lIng chạy sang.
Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này.Nó lễ
phép hỏi Nhĩ: Bác cần nằm xuống phải không ạ?.
c. Những cái com-pa kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khing bỉ,
cIời kháy tôi nhI cIới kháy một ngIời Pháp không biết đến
Nã Phá Luân, một ngIời Mĩ không biết đến Hoa Thịnh Đốn
vậy! Rồi nói:
-

Quên à! Phải, Bây giờ cao sang rồi thì còn để ý đâu đến bọn
chúng tôi nữa!
Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói:
- Đâu có phải thế! Tôi .


Bài tập 2: Ghi kết quả phân tích ở bài tập 1 vào bảng tổng kết
theo mẫu sau:

Phép liên kết
Lặp từ
ngữ
Đồng nghĩa, trái
nghĩa và liên tI
ởng
Thế Nối
Từ
ngữ tI
ơng
đIơng
bảng tổng kết về các phép liên kết đ học:ã
Cô bé - nó
Cô bé
cô bé
Thế
Nhng,
nhng rồi,
Và

Bài tập 3: Nêu rõ sự liên kết về nội dung, hình thức giữa các câu trong

đọan văn sau về truyện ngắn bến quê của Nguyễn Minh Châu:
234 là một truyện ngắn đặc
sắc trong tập truyện cùng tên của
Nguyễn Minh Châu. Về nội dung, tác
phẩm chứa đựng những suy ngẫm,
trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về
con ngIời và cuộc đời, thức tỉnh ở
mọi ngIời sự trân trọng những vẻ
đẹp và giá trị bình di, gần gũi của gia
đình, của quê hIơng. Về nghệ thuật,
truyện ngắn nổi bật ở sự miêu tả tâm
lý tinh tế, nhiều hình ảnh giầu tính
biểu tIợng,cách xây dựng tình
huống, trần thuật theo dòng tâm
trạng của nhân vật . Chắc chắn,
234 sẽ có sức neo đậu lâu bền
trong tâm hồn ngIời đọc.
Nx sự LK trong đoạn văn:
1.Nội dung:
-
LK chủ đề: các câu văn đều
phục vụ chủ đề chung của đoạn
văn: giới thiệu truyện ngắn
Bến quê.
-
LK lo- gic: các ý trong đoạn
văn đIợc sắp xếp theo trình tự
hợp lí:
+ Nội dung
+ Nghệ thuật

+Khẳng định giá trị tác phẩm
2 .Hình thức : các câu văn liên kết
với nhau:
+ phép lặp : Về , truyện ngắn .
+ phép thế : truyện ngắn , tác phẩm.

Bài tập bổ sung: Nhận xét cách dùng từ ngữ liên kết ( qua từ in đậm)
trong đoạn văn sau. Từ đó em rút ra chú ý gì khi sử dụng phép liên
kết vào việc LK câu văn, đoạn văn?
Thanh Hải tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện
Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Thanh Hải là một trong
những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền
Nam từ những ngày đầu. Những ngày cuối đời, khi Thanh Hải
nằm trên giIờng bệnh, Thanh Hải đã gửi gắm tất cả tấm lòng,
tình cảm và những suy nghĩ sâu lắng của đời mình vào bài thơ
mùa xuân nho nhỏ. Bài thơ thể hiện niềm yêu mến thiết tha với
cuộc sống, với đất nIớc và Iớc nguyện chân thành của Thanh
Hải.
Nhận xét:
- Đoạn văn sử dụng phép lặp từ ngữ (từ Thanh Hải) để liên kết câu.
- NhIng dùng quá nhiều nên mắc lỗi lặp từ ngữ làm cho đoạn văn
lủng củng, không sinh động.
Chú ý khi sử dụng phép LK:
-
Cần lựa chọn phép LK cho phù hợp.
- Kết hợp các phép LK cho linh hoạt

Bài tập 1: Đọc truyện cIời sau và cho biết ngIời ăn mày muốn nói điều
gì với ngIời nhà giàu qua câu in đậm:
Chiếm hết chỗ

Một ngIời ăn mày hom hem, rách rIới, đến cửa nhà giàu xin ăn. ngIời
nhà giàu không cho lại còn mắng:
-
BIớc ngay, rõ trông nhI ngIời ở dIới địa ngục mới lên ấy!
NgIời ăn mày nghe nói, vội trả lời:
-
Phải, tôi ở dIới địa ngục mới lên ấy!
NgIời nhà giàu nói:
-
Đã xuống địa ngục sao không ở hẳn dIới ấy, còn lên đây làm gì cho
bẩn mắt?
NgIời ăn mày đáp:
-
Thế không ở đIợc lên mới phải lên. ở dới ấy các nhà giàu chiếm
hết cả chỗ rồi!
Hàm ý: Địa ngục là nơi giành cho những kẻ nhà giàu nhI ông.

Bài tập 2: Tìm hàm ý của các câu in đậm dIới đây. Cho biết trong mỗi
trIờng hợp, hàm ý đã đIợc tạo ra bằng cách cố ý vi phạm phIơng châm
hội thoại nào?
a, Tuấn hỏi Nam:
-
Cậu thấy đội bóng huyện mình
chơi có hay không?
Nam bảo:
-
Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp.
b, Lan hỏi Huệ:
-
Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi

sáng mai đến trIờng chIa?
- Tớ báo cho Chi rồi. Huệ đáp.

Hàm ý: Đội bóng chơi không
hay (hoặc tớ không muốn bàn
luận về vấn đề này).
NgIời nói cố ý vi phạm phIơng
châm quan hệ (nói không đúng
đề tài).
Hàm ý: Tớ vẫn chIa báo cho
Nam và Tuấn.
NgIời nói cố ý viphạm phIơng
châm về lIợng.

5
2
3
8
4
5
6
7
C m t h n
G i
P
T è N H T H I
P H C H
K H I N G
T N G M I N H
H M í

L I ấ N K T V N B N
Câu 1: Th nh phần nào bộc lộ tâm lí của ngời nói?
Câu 6: Phần thông báo đợc diễn đạt bằng các từ ngữ trong câu
đợc gọi là phần nghĩa nào?
Câu 5: Từ gạch chân trong câu văn sau là thành phần gì?
Đối với tôi, tôi luôn cố gắng học tập chăm chỉCâu 4: Thành phần nào bổ sung 1 hoặc một số chi tiết của câu?
Câu 3: Câu thơ Hình nh thu đã về sử dụng thành phần
biệt lập nào?
Câu 2: Thành phần nào dùng để tạo lập hay duy trì quan hệ
giao tiếp?
Từ khóa: Những đơn vị kiến thức trong các ô chữ gợi cho em nghĩ
đến từ khóa chính của 2 tiết học là gì?
Câu 7: Thành phần thông báo không đợc diễn đạt trực tiếp
Bằng các từ ngữ trong câu nhng có thể suy ra từ các từ ngữ ấy
gọi là gì?
Câu 8: Sự nối kết ý nghĩa giữa câu với câu, đoạn văn với đoạn
văn bằng các phép liên kết gọi là gì?