ch13-e-commerce

1
Chương 1
1.1. Tổng quan thương mại điện tử
1.2. Điện tử hóa quá trình kinh doanh
1.3. Pháp luật về thương mại điện tử
1.4. Tình hình thương mại điện tử ở Việt Nam
1.5. Những quan niệm sai lầm trong Thương mại điện tử
Tổng quan thương mại điện tử và điện
tử hóa quá trình kinh doanh
2
1.1. Tổng quan thương mại điện tử
1. Thương mại truyền thống
2. Thương mại điện tử là gì
3. Các thành phần tham gia
4. Đặc điểm
5. Các loại thị trường giao dịch
3
1. Thương Mại Truyền Thống

Là hoạt động gì?

Có từ bao giờ?

Sử dụng gì khi giao
dịch?
Thương mại hoặc là làm kinh doanh, là thoả
thuận trao đổi các đối tượng có giá trị hoặc
các dịch vụ giữa các bên (ít nhất là 2 bên) và
gồm các hoạt động mà mỗi bên phải đảm
nhận để hoàn thành việc giao dịch
Con người biết đến hoạt động trao đổi các

sản phầm do mình làm ra để lấy những
sản phẩm do người khác làm ra
Dần dần việc đổi chác dẫn đến việc sử
dụng tiền tệ làm cho việc giao dịch trở nên
dễ dàng hơn
4
Ví dụ mở đầu – Dell

Thành lập 1985 bởi Micheal Dell

Sử dụng hệ thống đặt hàng qua mail để cung cấp PC

Thiết kế hệ thống PC riêng và cho phép khách hàng định lại
cấu hình (build-to-order)

Khó khăn
o
1993, là 1 trong 5 công ty máy tính hàng đầu thế giới
o
Đối thủ Compaq
o
Đơn đặt hàng qua mail và fax chậm dần → thua lỗ
o
1994, lỗ trên 100 triệu đô-la
5
Ví dụ mở đầu – Dell (tt)

Mở nhiều công ty con tại châu Âu và châu Á

Nhận đơn đặt hàng qua mạng


Cung cấp thêm các sản phẩm phụ qua hệ thống website
(Máy in, switch …)

Tiếp thị trực tiếp qua mạng cho các nhóm khách hàng
o
Cá nhân (gia đình và công ty gia đình)
o
Doanh nghiệp nhỏ (< 200 nhân viên)
o
Doanh nghiệp lớn và trung bình (> 200 nhân viên)
o
Chính phủ, trường học và các tổ chức chăm sóc sức khỏe

Tân trang PC và bán đấu giá trực tuyến
6
Ví dụ mở đầu – Dell (tt)

Kết quả
o
2000, số 1 thế giới về PC
o
Đánh bại Compaq
o
Hiện nay, bán hàng qua mạng đạt 50 triệu đô-la mỗi năm

Nhận xét
o
Dell ứng dụng EC thành công
•

Đi đầu trong việc tiếp thị sản phẩm trực tiếp đến khách hàng
•
Mở rộng mô hình build-to-order → mass customization
•
Xây dựng hệ thống e-procurement để cải tiến việc mua linh
kiện, liên kết các đối tác
•
Quản lý mối quan hệ khách hàng
o
Mô hình kinh doanh được các nhà sản xuất khác áp dụng
7
2. THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ LÀ GÌ?

Thương mại điện tử (còn gọi là thị trường điện tử, thị
trường ảo, E-Commerce hay E-Business)

Là quy trình mua bán ảo thông qua việc truyền dữ liệu giữa
các máy tính trong chính sách phân phối của tiếp thị

Một mối quan hệ thương mại hay dịch vụ trực tiếp giữa
người cung cấp và khách hàng được tiến hành thông qua
Internet

Thuật ngữ ICT (viết tắt của từ tiếng Anh information
commercial technology) cũng có nghĩa là thương mại điện
tử, nhưng ICT được hiểu theo khía cạnh công việc của các
chuyên viên công nghệ
8
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ LÀ GÌ?


Một số ý kiến : thương mại điện tử là mọi hình
thức giao dịch được hỗ trợ bởi các phương
tiện điện tử.

Tất cả mọi hoạt động kinh doanh hiện nay đều
là thương mại điện tử vì đều sử dụng điện thoại,
fax hay email... và tất cả đều là phương tiện điện
tử ????
9
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ LÀ GÌ?

Thuật ngữ thương mại điện tử chỉ mới được sử
dụng khi có một số người đã thực hiện được việc
mua bán qua Internet bằng cách trả tiền bằng một
loại tiền đã được mã hoá.

Vậy thương mại điện tử chỉ có thể thực hiện
được qua Internet hay hệ thống các máy tính nối
mạng?.

Không phải giao dịch nào trên Internet cũng
được gọi là thương mại điện tử
10
Định nghĩa TMĐT – Nghĩa hẹp

TMĐT chỉ đơn thuần trong việc mua bán hàng hóa và dịch vụ thông
qua các phương tiện điện tử, nhất là qua Internet và các mạng liên
thông khác

Tổ chức Thương mại thế giới (WTO):

"Thương mại điện tử bao gồm việc sản xuất, quảng cáo, bán hàng và
phân phối sản phẩm được mua bán và thanh toán trên Internet,
nhưng được giao nhận một cách hữu hình, cả các sản phẩm giao
nhận cũng như những thông tin số hoá thông qua Internet".

Uỷ ban Thương mại điện tử của Tổ chức hợp tác kinh tế châu Á-Thái
Bình Dương (APEC):
"Thương mại điện tử là công việc kinh doanh được tiến hành thông
qua truyền thông số liệu và công nghệ tin học kỹ thuật số".
11
Định nghĩa TMĐT – Nghĩa rộng

Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về
“thương mại điện tử”

Thương mại điện tử là các giao dịch tài chính và
thương mại bằng phương tiện điện tử như: trao
đổi dữ liệu điện tử, chuyển tiền điện tử, các hoạt
động gửi/rút tiền bằng thẻ tín dụng. (cần nhớ!!!)
12
Uỷ ban Liên hợp quốc về Luật Thương mại
quốc tế (UNCITRAL) định nghĩa
Thuật ngữ thương mại [commerce] cần được diễn giải theo nghĩa rộng để
bao quát các vấn đề phát sinh từ mọi quan hệ mang tính chất thương mại
dù có hay không có hợp đồng. Ví như:
o
bất cứ giao dịch nào về cung cấp hoặc trao đổi hàng hoá hoặc dịch
vụ;
o
thoả thuận phân phối;

o
đại diện hoặc đại lý thương mại, uỷ thác hoa hồng (factoring), cho
thuê dài hạn (leasing);
o
xây dựng các công trình;
o
tư vấn, kỹ thuật công trình (engineering);
o
đầu tư;
o
cấp vốn, ngân hàng;
o
bảo hiểm;
o
thoả thuận khai thác hoặc tô nhượng, liên doanh và các hình thức
về hợp tác công nghiệp hoặc kinh doanh;
o
chuyên chở hàng hoá hay hành khách bằng đường biển, đường
không, đường sắt hoặc đường bộ
13
Theo Uỷ ban châu Âu
"Thương mại điện tử được hiểu là việc thực hiện hoạt động kinh doanh qua các
phương tiện điện tử. Nó dựa trên việc xử lý và truyền dữ liệu điện tử dưới dạng
text, âm thanh và hình ảnh". TMĐT gồm nhiều hành vi trong đó:
o
hoạt động mua bán hàng hoá;
o
dịch vụ;
o
giao nhận các nội dung kỹ thuật số trên mạng;

o
chuyển tiền điện tử;
o
mua bán cổ phiếu điện tử, vận đơn điện tử;
o
đấu giá thương mại;
o
hợp tác thiết kế;
o
tài nguyên trên mạng;
o
mua sắm công cộng;
o
tiếp thị trực tiếp với người tiêu dùng và các dịch vụ sau bán hàng;
o
thương mại hàng hoá (như hàng tiêu dùng, thiết bị y tế chuyên dụng) và
thương mại dịch vụ (như dịch vụ cung cấp thông tin, dịch vụ pháp lý, tài
chính);
o
các hoạt động truyền thống (như chăm sóc sức khoẻ, giáo dục) và các
hoạt động mới (như siêu thị ảo)
14
3. Các thành phần tham gia
Internet
Cơ quan hành chính
Cơ quan
tài chính
Chính phủ
Xí nghiệp & công ty
Nhà phân phối

Cửa hàng ảo
Thị trường điện tử
Thế giới
kinh doanh
thực tế
15
Các cấp độ của TMĐT

Brochureware: Quảng cáo trên Internet. Đưa
thông tin lên mạng dưới một website giới thiệu
công ty, sản phẩm... Hầu hết các ứng dụng trên
Internet ở Việt Nam đều ở dạng này.

eCommerce:
eCommerce:
Thương mại điện tử
Thương mại điện tử
.
.
(Business
(Business
To Customer hay viết tắt là B2C).
To Customer hay viết tắt là B2C).

eBusiness: Kinh doanh điện tử. (Business To
Business hay viết tắt là B2B). B2B bao gồm các
ứng dụng như thị trường ảo, quản lý quan hệ
khách hàng...

eEnterprise: Doanh nghiệp điện tử.

16
Các hình thức hoạt động chủ yếu
của Thương mại điện tử

Thư điện tử

Thanh toán điện tử

Trao đổi dữ liệu điện tử

Truyền dữ liệu

Bán lẻ hàng hóa hữu hình

.........
17
4. Đặc điểm của TMĐT

Tốc độ ?

Tiếp cận khách hàng ?

Giao dịch ?

Phạm vi ?

Thành phần tham gia ?
18
Tốc độ


Giao dịch nhanh nhất, hiệu quả nhất, tận dụng
được tối đa mọi nguồn lực.

Tiến hành trên mạng : không bị ảnh hưởng bởi
khoảng cách địa lý, không phan biệt nhà cung cấp
nhỏ hay lớn

Hiện diện trên toàn cầu cho nhà cung cấp

Lựa chọn toàn cầu cho khách hàng.
19
Tiếp cận khách hàng

Các nhà cung cấp đã tiếp cận gần hơn với
khách hàng
 Tăng chất lượng dịch vụ cho người tiêu
dùng.

Tăng chi phí đầu tư cho công nghệ, người sử
dụng phải luôn luôn học hỏi để nâng cao kiến thức sử dụng
công nghệ.
20
Giao dịch

Trong thương mại điện tử, người bán và người mua không
gặp nhau trực tiếp mà thông qua mạng, do đó vấn đề cập
nhật thông tin cho các bên sẽ nhanh hơn, nhưng đòi hỏi
người tham gia phải có khả năng sử dụng.

TMĐT là việc kinh doanh trên các thiết bị điện tử nên nó sẽ

bị tác động theo sự thay đổi của công nghệ. Vì vậy người
tham gia kinh doanh cũng phải luôn học hỏi để theo kịp sự
thay đổi đó.

Các bên tiến hành giao dịch trong thương mại điện tử không
tiếp xúc trực tiếp với nhau và không đòi hỏi phải biết nhau từ
trước.
21
Phạm vi

Thương mại truyền thống được thực hiện với sự tồn tại
của khái niệm biên giới quốc gia

Thương mại điện tử được thực hiện trong một thị trường
không có biên giới (thị trường thống nhất toàn cầu)

tác động tới môi trường cạnh tranh toàn cầu.
22
Thành phần tham gia

Giao dịch thương mại điện tử đều có sự tham ra
của ít nhất ba chủ thể :
o
Bên bán
o
Bên mua
o
Người cung cấp dịch vụ mạng
o
Các cơ quan chứng thực


Đối với thương mại truyền thống: mạng lưới thông
tin chỉ là phương tiện để trao đổi dữ liệu

Đối với thương mại điện tử: mạng lưới thông tin
chính là thị trường
23
5. Các loại thị trường giao dịch

Tùy thuộc vào đối tác kinh doanh người ta gọi đó là thị
trường B2B, B2C, C2B hay C2C.
o
Thị trường mở là những thị trường mà tất cả mọi người
có thể đăng ký và tham gia.
o
Thị trường đóng chỉ có một số thành viên nhất định được
mời hay cho phép tham gia.
o
Thị trường ngang tập trung vào một quy trình kinh doanh
riêng lẻ nhất định
o
Thị trường dọc mô phỏng nhiều quy trình kinh doanh
khác nhau của một ngành duy nhất hay một nhóm người
dùng duy nhất.

Những năm 1990 thương mại điện tử phát triển mạnh

Ngày nay tình hình đã khác hẳn đi: công nghệ để thực hiện
một thị trường điện tử đã rẻ đi rất nhiều
24

1.2. Điện tử hóa quá trình kinh doanh
1. Cửa hàng trực tuyến
2. Thuận lợi
3. Khó khăn
4. Một số khái niệm
25
1. Cửa hàng trực tuyến

Cửa hàng trực tuyến đưa hàng vào trong Internet để bán (một chương trình
phần mềm có tính năng giỏ hàng)

Một cửa hàng trực tuyến hiện đại :
o
Tạo khả năng cho người dùng xem món hàng hai chiều (ba chiều), cấu
hình màu sắc
o
Đọc một ít thông số kỹ thuật của món hàng đó

Các hình thức được biết nhiều của thương mại điện tử là :
o
mua bán sách và nhạc
o
mua bán đấu giá trong Internet.
o
có lợi thế là họ không cần đến một diện tích bán hàng thật sự mà thông
qua các trang Web sử dụng một không gian bán hàng ảo.
o
không cần đến nhà kho hay chỉ cần đến rất ít, vì thường có thể cung cấp
cho khách hàng trực tiếp từ người sản xuất hay có thể đặt hàng theo nhu
cầu


Ngành công nghệ thông tin cũng hưởng lợi gián tiếp từ tăng trưởng của
thương mại Internet thông qua các đơn đặt hàng nhiều hơn cho việc cung ứng
kỹ thuật cũng như bảo trì các cửa hàng trực tuyến