Tiết 56 - Bếp lửa

Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Dung

TIẾT 56
BẰNG VIỆT
TIẾT 56TIẾT 56
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
BẰNG VIỆT
TIẾT 56

I. Đọc – Tìm hiểu chung
1. Tác giả :
-
Sinh năm 1941 – Thạch Thất - Hà Tây
- Thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành
trong kháng chiến chống Mĩ
-
Phong cách thơ :trầm lắng suy tư, mượt
mà trong sáng.
+ Tác phẩm chính:
-
Hương cây - Bếp lửa .
-
Bếp lửa khoảng trời.
-
Phía nửa mặt trăng chìm.

2. Tác phẩm :
- Sáng tác năm 1963, khi đó tác giả đang là
sinh viên học Luật ở nước ngoài.
Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )

Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )

. “Những năm đầu theo học
Luật tại đây tôi nhớ nhà
kinh khủng. Tháng 9 ở bên
đó trời se se lạnh, buổi sáng
sương khói thường bay mờ
mờ mặt đất, ngoài cửa sổ,
trên các vòm cây, gợi nhớ
cảnh mùa đông ở quê nhà.
Mỗi buổi dậy sớm đi học, tôi
hay nhớ đến khung cảnh
một bếp lửa thân quen, nhớ
lại hình ảnh bà nội lụi cụi
dậy sớm nấu nồi xôi, luộc củ
khoai củ sắn cho cả nhà”.

. “Những năm đầu theo học
Luật tại đây tôi nhớ nhà
kinh khủng. Tháng 9 ở bên
đó trời se se lạnh, buổi sáng
sương khói thường bay mờ
mờ mặt đất, ngoài cửa sổ,
trên các vòm cây, gợi nhớ
cảnh mùa đông ở quê nhà.

Mỗi buổi dậy sớm đi học, tôi
hay nhớ đến khung cảnh
một bếp lửa thân quen, nhớ
lại hình ảnh bà nội lụi cụi
dậy sớm nấu nồi xôi, luộc củ
khoai củ sắn cho cả nhà”.

Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói,
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy.
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay !
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa.
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế,
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế !
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi !chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi,
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh.

Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên !”.
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ,
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!
Giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm tàu,
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
Nhưng vẫn chẳng bao giờ quên nhắc nhở:
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?

Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
I. Đọc – Tìm hiểu chung
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
3.Mạch cảm xúc :
Mạch thơ đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ
kỷ niệm đến suy ngẫm.
4. Bố cục :
5 khổ thơ đầu : Những hồi tưởng về bà và
tình bà cháu

Khổ thứ 6 : Suy ngẫm về cuộc đời bà .
Khổ cuối : Nỗi nhớ của người cháu khi đi
xa nhớ về bà.

Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
II.Đọc – hiểu văn bản :
1.Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu
+ Bếp lửa
-Từ láy “chờn vờn” miêu tả hình ảnh ngọn
lửa mới nhóm như mờ ảo trong màn
sương sớm -> mang màu sắc cổ tích.
- “ấp iu” gợi nhớ đến bàn tay kiên nhẫn,
khéo léo và tấm lòng chi chút của bà.
-
Cháu thương bà vất vả qua bao mưa
nắng
=>Bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng
cảm xúc về bà.
+ 4 tuổi
-
Lời thơ giản dị , vừa kể, tả, biểu cảm
-
Tuổi thơ có nhiều nhọc nhằn thiếu thốn,
đói khổ, có mùi khói và bàn tay bà chăm
sóc.
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói,
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi

Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy.
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay !

Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa

Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
II.Đọc – hiểu văn bản :
1.Những hồi tưởng về bà và tình bà
cháu
+ Bếp lửa
+ 4 tuổi
+8 năm ròng
-Giọng thơ thủ thỉ , tâm tình,ngôn
ngữ thơ mộc mạc giản dị .
-Tiếng chim tu hú như giục giã, khắc
khoải và gợi ra tình cảnh vắng vẻ, nhớ
mong của hai bà cháu.
-Bà đã làm thay công việc của người
bố, mẹ và người thầy.
=>Bếp lửa hiện diện như tình bà ấm
áp, là sự cưu mang đùm bọc đầy chi
chút của bà
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa.
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế,
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế !
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,

Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi !chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?

Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
II.Đọc – hiểu văn bản :
1.Những hồi tưởng về bà và tình bà
cháu
+ Bếp lửa
+ 4 tuổi
+8 năm ròng
+ Giặc đốt làng :
-
Hình ảnh bà bình tĩnh vượt qua mọi
thử thách khốc liệt của chiến tranh.
-
Bà là biểu tượng cho những người
phụ nữ Việt Nam giàu đức hi sinh,
thương con cháu.
- Từ bếp lửa đến ngọn lửa với ý nghĩa
trừu tượng và khái quát .
=> Bà không chỉ là người nhóm lửa,
giữ lửa, mà còn là người truyền lửa –
ngọn lửa của sự sống, của niềm tin
cho các thế hệ nối tiếp.
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi,
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh.
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:

“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên !”.
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…

Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
II.Đọc – hiểu văn bản :
1.Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu
2.Suy ngẫm về bà và bếp lửa.
-
Điệp từ “ nhóm” mang ý nghĩa biểu
tượng
-
Bà nhóm dậy trong cháu những tâm
tình , ước mơ ngay từ tuổi ấu thơ.
-
Cháu yêu bà, nhờ hiểu bà mà hiểu thêm
dân tộc mình, nhân dân mình.
=>Bếp lửa là tình bà ấm áp, là hình ảnh
luôn gắn bó với bà. Hình ảnh bếp lửa bình
dị mà thân thuộc có sự kỳ diệu và thiêng
liêng.
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ,
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn
ngọt bùi

Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!
“Bãi cỏ lau già. Bà đứng, dáng liêu xiêu
Cành xoan mảnh trên tay làm gậy chống
Gió xa tắp, đồng tháng Năm lồng lộng
Tóc phơ phơ, hắt đỏ ráng chiều”

Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
II.Đọc – hiểu văn bản :
1.Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu
2.Suy ngẫm về bà và bếp lửa.
3. Nỗi nhớ của người cháu khi đi xa nhớ về
bà.
-
Dù ở nơi xa cháu vẫn nhớ về ngọn lửa
của bà và tấm lòng của bà.
=>Ngọn lửa trở thành kỷ niệm ấm lòng,
niềm tin kỳ diệu nâng bước người cháu.
III. Tổng kết ( sgk)
1. Nghệ thuật : Có sự kết hợp giữa biểu
cảm với miêu tả, tự sự và bình
luận.Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn với
hình ảnh người bà. Có nhiều BPTT hay
2. Nội dung: Bài thơ gợi lại những kỷ
niệm về bà và tình bà cháu. Thể hiện
lòng kình yêu trân trọng và biết ơn của
cháu đối với bà cũng là đối với gia đình,
quê hương, đất nước.
Giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm

tàu,
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
Nhưng vẫn chẳng bao giờ quên nhắc
nhở:
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?

Mưòi năm rồi, bà ạ
Cháu chẳng có gì hơn
trong phút tiễn đưa bà”
( Đôi dòng tiễn đưa bà nội-1974 )

1. Em có cảm nghĩ gì về nhan đề bài thơ “ Bếp lửa”
2. Có người cho rằng : hình ảnh bà trong bài thơ là hình
ảnh của người nhóm lửa và giữ lửa ? Em có suy nghĩ
gì về nhận xét ấy?

VÒ nhµ

Học kỹ nội dung bài thơ

Viết lời bình khổ thơ em
thích nhất.

Soạn bài “ Ánh trăng”.