Thành tựu Di truyền TB học

Trường THPT Chuyên
Hùng Vương

A. Mở đầu
I. Đại cương về di truyền
tế bào học
-
Khái niệm:Tế bào là đơn
vị cấu trúc và chức năng
của đa số Sinh vật (trừ
những dạng sống tiền tế
bào chẳng hạn như virus).

Thành Phần tế bào

Nước chiếm thành phần chủ yếu trong mọi tế
bào.

Cacbon là nguyên tố quan trọng trong cấu
trúc tế bào. C,H,O,N chiếm khoảng 96% khối
lượng.

Cacbonhiđrat, lipit, Protein và axyt nucleic có
vai trò trong việc cấu thành nên tế bào.

Tế bào nhân sơ
Tế bào nhân sơ
1. AND (vùng nhân);
2. Tế bào chất;
3. . Ribosom;

4. Vỏ;
5. Thành tế bào;
6. Màng sinh chất;
7. Roi


Cấu tạo tế bào nhân thực

Vật chất di truyền tế bào
Nhiễm sắc thể(NST) là vật chất mang thông tin di
truyền ở cấp độ tế bào.
- ADN có khả năng tự nhân đôi, nhờ vậy NST sẽ
nhân đôi đảm bảo thông tin di truyền đựoc truyền
đạt qua các thế hệ sau
- ADN chứa các gen cấu trúc,các gen này có khả
năng phiên mã để tạo mARN rời từ đó hình thành
Protein, quy định tính trạng cho sinh vật
- ADN có khả năng đột biến -> hình thành những
thông tin di truyền mới, các thông tin di truyền này
tự nhân đôi nhờ cơ chế tái bản của ADN
Cấu trúc không gian
của ADN

Các quá trình chức năng
của tế bào

Sinh trưởng và trao đổi chất của tế bào các tế bào thực
hiện hàng loạt quá trình trao đổi chất nội bào nhằm duy trì
sự tồn tại cũng như sinh trưởng của mình. Trao đổi chất là
các quá trình mà tế bào xử lý hay chế biến các phân tử

dinh dưỡng theo cách riêng của nó. Các quá trình trao đổi
chất được chia làm 2 nhóm lớn:
1) quá trình dị hóa nhằm phân huỷ các phân tử hữu
cơ phức tạp để thu nhận năng lượng và lực khử.
2) quá trình đồng hóa sử dụng năng lượng và lực
khử để xây dựng các phân tử hữu cơ phức tạp, đặc thù và
cần thiết

Hình thành các tế bào mới: Thông qua hình thức phân bào.

Sinh tổng hợp protein là quá trình tế bào tổng hợp những
phân tử protein đặc trưng và cần thiết cho hoạt động sống
của mình

Ứng dụng

Việc hiểu được cách thức tế bào nhận biết những vi sinh vật tấn công nó sẽ
đem lại các liệu pháp mới, chẳng hạn như kháng sinh

Việc hiểu được cách thức tế bào tạo ra số lượng nhiều hơn những tế bào
cần thiết và làm thế nào để kiểm soát sẽ giúp hoàn thiện liệu pháp chống
ung thư

Việc hiểu được nhân tố nào kiểm soát sự tăng trưởng và chuyên biệt hoá
của tế bào gốc có thể đem lại những ứng dụng trị liệu quan trọng;

Việc hiểu được cách thức điều chỉnh của gen và các đường hoá sinh sẽ
giúp đem lại các kỹ thuật GM tiên tiến hơn;

Việc hiểu được cách thức tế bào cảm nhận môi trường và cách thức sử

dụng các quy trình này để tạo ra cảm biến sinh học có thể đem lại những
ứng dụng trong phạm vi rộng;

Việc hiểu được các “giàn” (Scaffold) phân tử và motor ở trong tế bào hoạt
động cùng với nhau như thế nào có thể sẽ làm cơ sở cho những ứng dụng
sinh học của công nghệ nano ở nửa thế kỷ tới;

Nghiên cứu tế bào để phát minh dược phẩm

B. NHỮNG THÀNH TỰU VỀ TẾ BÀO
Ngân Hàng Tế Bào Gốc Mekostem
Tại TP.Hồ Chí Minh
Ngân hàng tế bào gốc
MekoStem do Công ty cổ phần
hóa dược phẩm Mekophar xây
dựng và vận hành, chính thức
hoạt động từ 15-2-2009. Đây là
ngân hàng tế bào gốc đầu tiên ở
Việt Nam có nhiệm vụ thu thập,
phân lập, bảo quản, biệt hóa và
cung cấp các tế bào gốc tạo
máu từ máu dây rốn, các tế bào
gốc biểu mô và tế bào gốc trung
mô từ màng dây rốn

I. Những Thành Tựu ở Việt Nam

Năm 2004 tại phòng thí
nghiệm Cell Research Corp
(Singapore), TS. Phan Toàn

Thắng chiết ra TBG từ
màng cuống dây rốn
(MCDR).
Tế bào gốc từ màng dây
rốn để điều trị các tổn
thương da và các vết
thương mãn tính lâu liền.
Điều trị các tổn thương da và các vết
thương mãn tính lâu liền
Tế bào gốc biểu mô tách từ dây rốn

Tại TP.HCM, một bệnh
nhân 30 tuổi bị hỏng mắt
vừa được phục một
phần Một nhóm các nhà
khoa học, bác sĩ đã sử
dụng liệu pháp tế bào gốc,
nuôi niêm mạc miệng của
bệnh nhân thành kết mạc
để chữa mắt.
Chữa mù mắt từ TB gốc

Các nhà khoa học
thuộc ĐH Khoa học
tự nhiên TP HCM
đã thành công
trong việc nuôi cấy
tế bào mầm tinh
trùng của chuột
thành tinh trùng mở

ra triển vọng điều trị
vô sinh ở nam giới
Nuôi cấy tinh trùng,
chữa vô sinh ở nam giới

Nho lưỡng bội (trái), nho tứ bội (phải)

Tế bào gốc và
công nghệ tế bào
gốc đã mở ra
một chương mới
trong việc ứng
dụng chăm sóc
da và hỗ trợ điều
trị một số bệnh lý
về da.
Ứng dụng tế bào gốc vào
lĩnh vực thẩm mỹ

Sản phẩm Juvian
là môi trường dinh dưỡng hoàn hảo,
Juvian đã được nghiên cứu và cho thấy
có khả năng phục hồi tối ưu các tế bào
gốc của da, giúp da tăng sinh số lượng và
cải thiện chất lượng các tế bào gốc, thúc
đẩy quá trình sản sinh các yếu tố ngoại
bào quan trọng như Collagen, Axit
Hyaluronic, Fibronectin
Sản phẩm JuviGrows
Các gốc tự do là kẻ chủ mưu số một của

quá trình lão hoá, chúng gây tổn thương
tế bào da và lại tiếp tục sinh ra các gốc tự
do mới theo kiểu phản ứng dây chuyền.
Với công thức vượt trội nhằm “bẫy” và
trung hoà các gốc tự do trong da,
JuviGrows là một giải pháp tăng cường
để bảo vệ da tối đa và phục hồi các tế bào
da tổn thương.
Ứng dụng tế bào gốc vào
lĩnh vực thẩm mỹ

Điều trị bệnh lý tim mạch
Những nghiên cứu thử nghiệm
đầu tiên trong việc ứng dụng
công nghệ tế bào gốc điều trị
tổn thương vùng cơ tim gây
suy tim vừa được thực hiện
thành công tại Việt Nam.
Kỹ thuật điều trị bệnh lý tim
mạch phối hợp ứng dụng liệu
pháp tế bào gốc đang trong
quá trình nghiên cứu nhưng đã
khẳng định những thành công
ban đầu, mở ra cơ hội sống
khỏe cho bệnh nhân bị bệnh lý
tim mạch.

Việt Nam tạo ra cá phát sáng
Một phòng thí nghiệm tại
ĐH khoa học tự nhiên

TPHCM vừa chuyển thành
công gene của sứa biển
vào trứng cá ngựa vằn, tạo
ra những con cá phát sáng.
Từ đột phá này, người Việt
Nam có thể hy vọng vào
cách bảo tồn hoặc chữa
bệnh mới.
Cá ngựa vằn phát sáng dưới đèn huỳnh quang.

Cây trinh nữ hoàng cung được nhân gống
bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào
Sở KH&CN Vĩnh Phúc đã
ứng dụng phương pháp
nuôi cấy mô tế bào để
nhân nhanh giống cây
này thay cho phương
pháp nhân giống truyền
thống, bước đầu đã cho
kết quả 40 bình ra rễ để
chuyển ươm giống, có
triển vọng rất khả quan.
Phòng TN tại Vĩnh Phúc.

II. Những Thành Tựu trên thế giới.
Biệt hóa thành tế bào
thần kinh chữa bệnh
thần kinh thị giác (Đại
học Stanford- Mỹ)
Nuôi cấy thành công tế bào

thần kinh.

Điều trị bệnh tim và chữa bỏng nhanh
Bác sĩ tại Viện tim Texas và
Đại học liên bang ở Rio de
Janeiro, Brazil đã nghiên cứu
thành công tế bào gốc từ thành
cơ tim, qua đó mở ra triển
vọng cho các bệnh nhân tim
Viện bỏng ở Shriners ở
Galveston, Texas đã nghiên
cứu thành công tế bào gốc từ
thành TB da, giúp cho các
bệnh nhân bỏng hồi phục
nhanh chóng hơn thông
thường( hơn 2/3 thời gian)

Các nhà khoa học của Mĩ và
Trung Quốc đã báo cáo về khả
năng sử dụng tế bào gốc người
như là liệu pháp vacxin chống
lại ung thư ruột kết và nhiều
bệnh ung thư khác và rất có thể
sử dụng tế bào gốc như vacxin
cho bệnh ung thư
Vacxin chống ung thư
bằng tế bào gốc

Những tế bào gốc nói trên
được lấy từ máu của chính

bệnh nhân bà được tiêm vào
tim nhằm tái tạo cơ tim.
Với kỹ thuật này, nguy cơ
đào thải cũng như các vấn
đề đạo đức xung quanh việc
sử dụng tế bào gốc phôi
người bị loại trừ
Thái Lan: Dùng tế bào gốc trị suy tim


Tế bào gốc phân lập từ máu
cuống rốn

Các nhà khoa học Anh thông
báo đã phát triển một phần của
quả tim người từ tế bào gốc.
Đây là lần đầu tiên trên thế giới
đạt được tiến bộ như thế.
Nhóm đã lấy tế bào gốc từ
tuỷ xương và cấy chúng vào
các tế bào van tim và phát
triển được một mô van tim
rộng cỡ 3cm.
Nuôi cấy một phần tim người từ TB gốc

Một nhóm nhà nghiên cứu
người Anh vừa có bước tiến
đầu tiên dẫn đến việc điều trị
bệnh điếc bằng tế bào gốc
được phát triển trong phòng

thí nghiệm. Trong cuộc
nghiên cứu của mình, các nhà
khoa học đã sử dụng tế bào
gốc lấy từ tai trong của người
để tạo ra phiên bản ban đầu
của các loại tế bào đóng vai
trò quan trọng trong việc nghe
Điều Trị bệnh điếc từ TB gốc
tế bào lông rung cảm giác –
loại tế bào ở bên trong tai

Các nhà khoa học tại ĐH
Tennessee, Knoxville (Mỹ)
vừa nuôi thành công trứng
người trong phòng thí
nghiệm từ các tế bào gốc
của buồng trứng. Các
trứng có khả năng được
thụ tinh và phát triển thành
phôi.

Hy vọng mới cho phụ nữ vô sinh
tế bào gốc từ buồng trứng