dac diem loai hinh tieng viet (hoan chinh)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (186.75 KB, 30 trang )
Trêng thpt s«ng c«ng
Trêng thpt s«ng c«ng
Gi¸o ¸n ®iÖn tö : tiÕt 88
Gi¸o ¸n ®iÖn tö : tiÕt 88
®Æc ®iÓm lo¹i h×nh cña tiÕng viÖt
®Æc ®iÓm lo¹i h×nh cña tiÕng viÖt
Nàynghiên với bút nọ rành rành
Nàynghiên với bút nọ rành rành
Thắng cảnh đồn vang tiếng thị
Thắng cảnh đồn vang tiếng thị
thành
thành
Bay ngát xạ đa khi vắng khách
Bay ngát xạ đa khi vắng khách
Tiếng ầm chuông đánh lúc tàn
Tiếng ầm chuông đánh lúc tàn
canh
canh
Xoay tròn đá mọc rêu bầm tím
Xoay tròn đá mọc rêu bầm tím
Bóng lộn hồ soi nớc biếc xanh
Bóng lộn hồ soi nớc biếc xanh
Mây khóm một rào hoa chắn n
Mây khóm một rào hoa chắn n
ớc
ớc
Đâylà thật nổi tiếng uy linh
Đâylà thật nổi tiếng uy linh
( Đền Ngọc Sơn khuyết danh )
( Đền Ngọc Sơn khuyết danh )
Linh uy tiếng nổi thật là đây
Linh uy tiếng nổi thật là đây
Nớc chắn hoa rào một khóm
Nớc chắn hoa rào một khóm
mây
mây
Xanh biếc nớc soi hồ lộn bóng
Xanh biếc nớc soi hồ lộn bóng
Tím bầm rêu mọc đá tròn xoay
Tím bầm rêu mọc đá tròn xoay
Canh tàn lúc đánh chuông ầm
Canh tàn lúc đánh chuông ầm
tiếng
tiếng
Khách vắng khi đa xạ ngát bay
Khách vắng khi đa xạ ngát bay
Thành thị tiếng vang đồn cảnh
Thành thị tiếng vang đồn cảnh
thắng
thắng
Rành rành nọ bút với nghiên
Rành rành nọ bút với nghiên
này .
này .
A.
A.
Kh¸i niÖm lo¹i h×nh ng«n ng÷ :
Kh¸i niÖm lo¹i h×nh ng«n ng÷ :
1. Kh¶o s¸t vÝ dô :
1. Kh¶o s¸t vÝ dô :
- S¬ ®å nguån gèc cña tiÕng ViÖt
- S¬ ®å nguån gèc cña tiÕng ViÖt
Họ ngôn ngữ Nam á
Dòng Môn Khmer
Tiếng Việt Mờng chung
Tiếng Việt Tiếng Mờng
Tiếng Việt có nguồn gốc bản địa, thuộc họ ngôn ngữ Nam á, dòng
ngôn ngữ Môn Khmer, có quan hệ họ hàng gần gũi nhất với tiếng
Mờng.
A. Khái niệm loại hình ngôn ngữ :
1. Khảo sát ví dụ :
- Sơ đồ nguồn gốc của tiếng Việt
=> để phân loại ,phân nhóm ngôn ngữ th
ờng dựa vào :
+ Nguồn gốc ,quan hệ họ hàng
Ngữ hệ ấn âu: anh ,Đức ,Nga
Ngữ hệ Nam á: việt ,mờng ,khơ me
+ Những đặc điểm cấu tạo bên trong , ngữ
pháp .
2. Khái niệm :
2. Khái niệm :
- Loại hình
- Loại hình
: Một tập hợp những sự vật ,hiện tợng có
: Một tập hợp những sự vật ,hiện tợng có
cùng chung những đặc điểm cơ bản nào đó. (
cùng chung những đặc điểm cơ bản nào đó. (
!
!
-
-
Loại hình ngôn ngữ : là một tập hợp những ngôn
ngữ tuy có thể không cùng nguồn gốc , nhng có
những đặc điểm giống nhau trong cấu trúc ngữ âm
,từ vựng ,ngữ pháp (đặc trng cơ bản nhất )
Mét sè lo¹i h×nh ng«n ng÷ trªn thÕ giíi:
Mét sè lo¹i h×nh ng«n ng÷ trªn thÕ giíi:
-
-
Lo¹i h×nh ng«n ng÷ hßa kÕt
Lo¹i h×nh ng«n ng÷ hßa kÕt
:
:
Nga, Ph¸p, §øc, Hyl¹p
Nga, Ph¸p, §øc, Hyl¹p
- Lo¹i h×nh ng«n ng÷ ch¾p dÝnh :
- Lo¹i h×nh ng«n ng÷ ch¾p dÝnh :
"#$%&
"#$%&
-
Lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®a tæng hîp
Lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®a tæng hîp
:
:
'#(#)
'#(#)
,
,
-
Lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®¬n lËp :
Lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®¬n lËp :
'*
'*
)+,-#)./0
)+,-#)./0
12
12
TiÕng ViÖt thuéc lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®¬n
TiÕng ViÖt thuéc lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®¬n
lËp .
lËp .
B. Đặc điểm loại hình của tiếng Việt :
B. Đặc điểm loại hình của tiếng Việt :
1 Ví dụ 1:
1 Ví dụ 1:
3))4&5678
3))4&5678
( Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử )
( Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử )
Số tiếng : 7 tiếng
Số tiếng : 7 tiếng
*
*
Vềmặt ngữ âm
Vềmặt ngữ âm
: mỗi tiếng là một âm tiết , không
: mỗi tiếng là một âm tiết , không
có hiện tợng nối âm .
có hiện tợng nối âm .
-
Cấu tạo của âm tiết :
Cấu tạo của âm tiết :
+ Thanh điệu .
+ Thanh điệu .
+ Âm đầu và vần (hạt nhân là một nguyên âm giữa vần
+ Âm đầu và vần (hạt nhân là một nguyên âm giữa vần
-âm chính )
-âm chính )
sơ đồ cấu tạo âm tiết tiếng Việt
Thanh điệu (? )
Âm đầu
Vần
âm đệm Âm chính Âm cuối
đ I ê m
Âm tiết tối đa : Âm đầu , vần, thanh điệu.
Âm tiết tối thiểu : Âm chính và thanh điệu .VD : à , ừ , á
=>
=>
Nhận xét
Nhận xét
: Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ
: Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ
pháp tiếng Việt ( bắt đầu từ tiếng có thể
pháp tiếng Việt ( bắt đầu từ tiếng có thể
trực tiếp hoặc gián tiếp tạo nên tất cả các
trực tiếp hoặc gián tiếp tạo nên tất cả các
đơn vị có nghĩa nh : từ ,cụm từ , câu .)
đơn vị có nghĩa nh : từ ,cụm từ , câu .)
Về ngữ nghĩa ( sử dụng
Về ngữ nghĩa ( sử dụng
):
):
-
-
Sao/ anh/ không/ về /chơi/ thôn /Vĩ ?
Sao/ anh/ không/ về /chơi/ thôn /Vĩ ?
Trở về , ăn chơi , thôn xóm
Trở về , ăn chơi , thôn xóm
=>
=>
Tiếng có thể là từ hoặc yếu tố cấu tạo từ .
Tiếng có thể là từ hoặc yếu tố cấu tạo từ .
2. Ví dụ 2:
2. Ví dụ 2:
%/
%/
59):
59):
%/
%/
;<
;<
%/
%/
%)%=
%)%=
%/
%/
>)
>)
?@
?@
A#)B)
A#)B)
!
!
- Xác định chức năng ngữ pháp của các từ %/trọng ví dụ trên ?
- Nhận xét về hình thức ngữ âm của các từ đó ?
2. VÝ dô 2:
2. VÝ dô 2:
%/
%/
5):
5):
%/
%/
;<
;<
%/
%/
%)%=
%)%=
%/
%/
>)
>)
?@
?@
A#)B)
A#)B)
!
!
Chøc n¨ng ng÷ ph¸p :
Chøc n¨ng ng÷ ph¸p :
%/;
%/;
%/<
%/<
(CA$!DEFGHI)
(CA$!DEFGHI)
E=J
E=J
:
:
%/?@
%/?@
I
I
H×nh thøc cÊu t¹o : gièng nhau ,kh«ng kh¸c biÖt
H×nh thøc cÊu t¹o : gièng nhau ,kh«ng kh¸c biÖt
.
.
=>
=>
Nhận xét
Nhận xét
: Khi sử dụng trong lời nói
: Khi sử dụng trong lời nói
,tất cả các từ tiếng Việt đều không biến đổi
,tất cả các từ tiếng Việt đều không biến đổi
hình thái .
hình thái .
Đây là đặc điểm khác biệt , một đặc trng
Đây là đặc điểm khác biệt , một đặc trng
quan trọng để phân biệt với loại hình ngôn
quan trọng để phân biệt với loại hình ngôn
ngữ hòa kết ( biến đổi hình thái )
ngữ hòa kết ( biến đổi hình thái )
VÝ dô : NhËn xÐt vÒ
VÝ dô : NhËn xÐt vÒ
vai trß ng÷ ph¸p vµ h×nh
vai trß ng÷ ph¸p vµ h×nh
th¸i
th¸i
cña c¸c tõ in ®Ëm vµ g¹ch ch©n
cña c¸c tõ in ®Ëm vµ g¹ch ch©n
Anh Êy
Anh Êy
®· cho
®· cho
t«i
t«i
mét
mét
cuèn s¸ch.(
cuèn s¸ch.(
1)
1)
T«i
T«i
còng cho
còng cho
anh
anh
Êy
Êy
hai
hai
cuèn s¸ch.
cuèn s¸ch.
(2)
(2)
He
He
gave
gave
me
me
a
a
book
book
.(
.(
1)
1)
I
I
gave
gave
him
him
two
two
books
books
. (
. (
2)
2)
Nhận xét các từ in đậm và gạch chân
Nhận xét các từ in đậm và gạch chân
Anh ấy
Anh ấy
đã cho
đã cho
tô
tô
i
i
một
một
cuốn sách.(
cuốn sách.(
1)
1)
Tôi
Tôi
cũng cho
cũng cho
anh
anh
ấy
ấy
hai
hai
cuốn sách.
cuốn sách.
(2)
(2)
He
He
gave
gave
me
me
a
a
book
book
.(
.(
1)
1)
I
I
gave
gave
him
him
two
two
books
books
.
.
(
(
2)
2)
Ngôn ngữ
Ngôn ngữ
Tiêu chí
Tiêu chí
Tiếng Việt
Tiếng Việt
Tiếng Anh
Tiếng Anh
Về vai trò
Về vai trò
ngữ pháp
ngữ pháp
trong câu.
trong câu.
Có sự thay đổi
Có sự thay đổi
.
.
Ví dụ:
Ví dụ:
Tôi(2)
Tôi(2)
là chủ ngữ ->
là chủ ngữ ->
Tôi(1
Tôi(1
)
)
là bổ
là bổ
ngữ của động
ngữ của động
từ
từ
cho
cho
.
.
Có sự thay đổi tơng tự.
Có sự thay đổi tơng tự.
Ví dụ:
Ví dụ:
He
He
trong câu
trong câu
(1)
(1)
là chủ ngữ,
là chủ ngữ,
ở câu
ở câu
(2)
(2)
nó đã trở thành
nó đã trở thành
him
him
giữ vai trò là bổ
giữ vai trò là bổ
ngữ của động từ ở thời quá khứ
ngữ của động từ ở thời quá khứ
gave.
gave.
Về hình thái
Về hình thái
Không có sự
Không có sự
biến đổi giữa
biến đổi giữa
các từ in
các từ in
đậm
đậm
ở câu
ở câu
(1)
(1)
và
và
câu
câu
(2).
(2).
Có sự thay đổi giữa câu
Có sự thay đổi giữa câu
(1)
(1)
và
và
(2),
(2),
vì hai lí
vì hai lí
do:
do:
-
Do thay đổi về vai trò ngữ pháp:
Do thay đổi về vai trò ngữ pháp:
He
He
->
->
him
him
,
,
me
me
->
->
I.
I.
-
Do thay đổi từ số ít thành số nhiều:
Do thay đổi từ số ít thành số nhiều:
book
book
->
->
books
books
.
.
3. Ví dụ 3 :
-* Nó tặng tôi một một quyển sách.
-* Nó tặng tôi một một quyển sách.
Tôi tặng nó một quyển sách.
Tôi tặng nó một quyển sách.
- Nó tôi một quyển sách tặng
- Nó tôi một quyển sách tặng
Tôi một quyển sách nó tặng .
Tôi một quyển sách nó tặng .
.
.
-
-
Tôi đang ăn cơm .
Tôi đang ăn cơm .
-
Tôi đã ăn cơm.
Tôi đã ăn cơm.
-
Tôi vừa ăn cơm .
Tôi vừa ăn cơm .
=>
=>
KL)%MI)%NJI)GJ
KL)%MI)%NJI)GJ
%BC%8
%BC%8
3. VÝ dô 3 :
3. VÝ dô 3 :
-* Nã tÆng t«i mét mét quyÓn s¸ch.
-* Nã tÆng t«i mét mét quyÓn s¸ch.
T«i tÆng nã mét quyÓn s¸ch.
T«i tÆng nã mét quyÓn s¸ch.
- Nã t«i mét quyÓn s¸ch tÆng
- Nã t«i mét quyÓn s¸ch tÆng
T«i mét quyÓn s¸ch nã tÆng .
T«i mét quyÓn s¸ch nã tÆng .
.
.
*
*
T«i
T«i
E)
E)
¨n c¬m .
¨n c¬m .
-
T«i
T«i
EO
EO
¨n c¬m.
¨n c¬m.
-
T«i
T«i
J)
J)
¨n c¬m .
¨n c¬m .
⇒
KL
KL
)E$%NPQ(ERJ)E$G
)E$%NPQ(ERJ)E$G
JS7)I)/T)E$
JS7)I)/T)E$
⇒
6((I,EUUS7)((PQ(
6((I,EUUS7)((PQ(
ERJV%N%G>P)PWBCGJ
ERJV%N%G>P)PWBCGJ
Nàynghiên với bút nọ rành rành
Nàynghiên với bút nọ rành rành
Thắng cảnh đồn vang tiếng thị
Thắng cảnh đồn vang tiếng thị
thành
thành
Bay ngát xạ đa khi vắng khách
Bay ngát xạ đa khi vắng khách
Tiếng ầm chuông đánh lúc tàn
Tiếng ầm chuông đánh lúc tàn
canh
canh
Xoay tròn đá mọc rêu bầm tím
Xoay tròn đá mọc rêu bầm tím
Bóng lộn hồ soi nớc biếc xanh
Bóng lộn hồ soi nớc biếc xanh
Mây khóm một rào hoa chắn n
Mây khóm một rào hoa chắn n
ớc
ớc
Đâylà thật nổi tiếng uy linh.
Đâylà thật nổi tiếng uy linh.
( Đền Ngọc Sơn khuyết danh )
( Đền Ngọc Sơn khuyết danh )
Linh uy tiếng nổi thật là đây
Linh uy tiếng nổi thật là đây
Nớc chắn hoa rào một khóm
Nớc chắn hoa rào một khóm
mây
mây
Xanh biếc nớc soi hồ lộn bóng
Xanh biếc nớc soi hồ lộn bóng
Tím bầm rêu mọc đá tròn xoay
Tím bầm rêu mọc đá tròn xoay
Canh tàn lúc đánh chuông ầm
Canh tàn lúc đánh chuông ầm
tiếng
tiếng
Khách vắng khi đa xạ ngát bay
Khách vắng khi đa xạ ngát bay
Thành thị tiếng vang đồn cảnh
Thành thị tiếng vang đồn cảnh
thắng
thắng
Rành rành nọ bút với nghiên
Rành rành nọ bút với nghiên
này .
này .
C.
C.
Kết luận
Kết luận
:
:
*
*
Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp.
Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp.
Tiếng cũng có thể là từ hoặc là nhân tố để
Tiếng cũng có thể là từ hoặc là nhân tố để
cấu tạo từ.
cấu tạo từ.
* Trong tiếng Việt, từ không biến đổi
* Trong tiếng Việt, từ không biến đổi
hình thái.
hình thái.
* Biện pháp chủ yếu để biểu thị ý
* Biện pháp chủ yếu để biểu thị ý
nghĩa ngữ pháp của tiếng Việt là sắp đặt
nghĩa ngữ pháp của tiếng Việt là sắp đặt
từ theo thứ tự trớc sau và sử dụng các h
từ theo thứ tự trớc sau và sử dụng các h
từ.
từ.
Sơ đồ thể hiện các đặc điểm loại hình của tiếng Việt
Sơ đồ thể hiện các đặc điểm loại hình của tiếng Việt
Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập
Tiếng (âm tiết) là
đơn vị cơ sở để tạo từ
tạo câu.
Từ không biến đổi
hình thái.
ý nghĩa ngữ pháp
thể hiện chủ yếu
nhờ phơng thức
trật tự từ và h từ.
D.
D.
luyện tập
luyện tập
Bài tập 1
Bài tập 1
Chỉ ra sự khác biệt về nghĩa giữa hai câu sau đây:
Chỉ ra sự khác biệt về nghĩa giữa hai câu sau đây:
Cuộc săn những ngời nô lệ đã kết thúc .
Cuộc săn những ngời nô lệ đã kết thúc .
- Cuộc săn của những ngời nô lệ đã kết thúc
- Cuộc săn của những ngời nô lệ đã kết thúc
.
.
=> Gợi ý : có sử dụng h từ và không sử dụng h từ
=> Gợi ý : có sử dụng h từ và không sử dụng h từ
.
.
bài tập 2 (
bài tập 2 (
nâng cao
nâng cao
)
)
Đây là một bài thơ hồi văn ,loại thơ đợc trình bày
Đây là một bài thơ hồi văn ,loại thơ đợc trình bày
sao cho có thể đọc đợc nhiều cách mà vẫn có nghĩa
sao cho có thể đọc đợc nhiều cách mà vẫn có nghĩa
đúng luật .
đúng luật .
Bùi Hữu Nghĩa
Bùi Hữu Nghĩa
sáng tác bài thơ trong nỗi xa cách
sáng tác bài thơ trong nỗi xa cách
khi ngời vợ bà Nguyễn Thị Tồn lặn lội ra kinh
khi ngời vợ bà Nguyễn Thị Tồn lặn lội ra kinh
đô Huế .
đô Huế .
Hãy tìm cách đọc cho ra bài thơ gồm 4 câu đó .Và
Hãy tìm cách đọc cho ra bài thơ gồm 4 câu đó .Và
căn cứ vào đặc điểm của tiếng để giải thích tại sao
căn cứ vào đặc điểm của tiếng để giải thích tại sao
thể hồi văn lại có thể xuất hiện trong tiếng Việt ?
thể hồi văn lại có thể xuất hiện trong tiếng Việt ?
®©y
®©y
L¹i
L¹i
göi
göi
ThiÕp nhí chµng Th bá nghÜa nµy
ThiÕp nhí chµng Th bá nghÜa nµy
®Æng
®Æng
®ã
®ã
hay
hay
C©u 1
C©u 1
C©u 4
C©u 4
c©u 3
c©u 3
C©u 2
C©u 2
Bài tập nâng cao
Bài tập nâng cao
*/WGEREX)
*/WGEREX)
)EXERGY7)
)EXERGY7)
7)YG>,(
7)YG>,(
,(>GWE/
,(>GWE/
AZ'7)!
AZ'7)!
- Mỗi tiếng đều có nghĩa có khả năng thành đơn
- Mỗi tiếng đều có nghĩa có khả năng thành đơn
vị có nghĩa .
vị có nghĩa .
Không có hiện tợng biến đổi hình thái .
Không có hiện tợng biến đổi hình thái .
