DẤU CHẤM LỬNG, DẤU CHẤM PHẨY

Ng÷ v¨n Líp 7
Ng÷ v¨n Líp 7
Gi¸o viªn thùc hiÖn
: Lª ThÞ Nh Hoa
Trêng thcs v©n tõ – phó xuyªn

Kiểm tra
Tìm phép liệt kê trong đoạn văn sau:
Tôi yêu sông xanh núi tím ; tôi yêu đôi mày ai
nh! trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng !ớc
mơ,
nh!ng yêu mùa xuân không phải là vì thế .
Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa
xuân của Hà Nội -
là mùa xuân có m!a riêu
riêu gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm
xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn
xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp nh!
thơ mộng .

Ví dụ1:
Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ
vang thời đại Bà Tr'ng, Bà Triệu, Trần H'ng Đạo, Lê
Lợi, Quang Trung,
( Hồ Chí Minh)
Tỏ ý còn nhiều sự vật hiện t'ợng ch'a liệt kê hết.
Ví dụ2:
Em tôi b'ớc vào lớp :
- Th'a cô, em đến chào cô - Thuỷ nức nở.

(Khánh Hoài)
Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở.

Thốt nhiên một ng'ời nhà quê, mình mẩy lấm láp,
quần áo 'ớt đầm, tất tả chạy xông vào thở không ra lời :
- Bẩm quan lớn đê vỡ mất rồi !
( Phạm Duy Tốn)
Ví dụ 3:
Thể hiện câu nói ngập ngừng ngắt quãng.
Ví dụ 4:
- Cuốn tiểu thuyết đ'ợc viết trên b'u thiếp.
Giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho một thông tin
bất ngờ.
- Nó nói nó không đến đ'ợc. Nó bận lắm, bận ngủ.
Hài h'ớc châm biếm.

Ví dụ1:



Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang
thời đại Bà Tr'ng, Bà Triệu, Trần H'ng Đạo, Lê Lợi,
Quang Trung,
Tỏ ý còn nhiều sự vật hiện t'ợng ch'a liệt kê hết.
Ví dụ2:
Em tôi b'ớc vào lớp :
- Th'a cô, em đến chào cô - Thuỷ nức nở.
Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở.
Ví dụ 3:
Thốt nhiên một ng'ời nhà quê, mình mẩy lấm láp,

quần áo 'ớt đầm, tất tả chạy xông vào thở không ra lời :
- Bẩm quan lớn đê vỡ mất rồi !
Thể hiện câu nói ngập ngừng ngắt quãng.
Ví dụ 4:
Cuốn tiểu thuyết đ'ợc viết trên b'u thiếp
Giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho một thông tin
bất ngờ hay hài h'ớc châm biếm.

Ghi nhớ
Dấu chấm lửng đợc dùng để:
-Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện t'ợng ch'a liệt kê hết.
-Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở, hay ngập ngừng ngắt quãng.
-Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở, hay ngập ngừng ngắt quãng.
-Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện
của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài h'ớc,
châm biếm.

Nh'ng ngài lại chỉ vừa mới xuống tàu, mà hành trình từ
Mác-xây đến Sài Gòn kéo chừng bốn tuần lễ cơ. Nh' vậy có
nghĩa là trong bốn tuần lễ đó Phan Bội Châu vẫn bị giam
trong tù.

[ ] Nh'ng chúng ta hãy theo dõi, theo dõi bằng đôi cánh của
trí t'ởng t'ợng, những trò lố chính thức của ông Va-ren. Hãy
theo ông ta đến tận Hà Nội, tận cổng nhà lao chính, tận xà lim,
nơi ng'ời đồng bào tôn kính của chúng ta đang rên xiết.
Ví dụ:

Ví dụ 1:
a, Cốm không phải thức quà của ng'ời vội ;

ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.

( Thạch Lam)
ĐN
BN
CN
CN VN
VN
Dùng để ngăn cách các vế của một câu ghép phức tạp.
C V

Ví dụ 2 : Những tiêu chuẩn đạo đức của con ngời mới
phải chăng có thể nêu lên nh sau : yêu nớc, yêu nhân
dân ; trung thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa x hội ã
và đấu tranh thực hiện thống nhất nớc nhà ; ghét bóc lột,
ăn bám và lời biếng ; yêu lao động, coi lao động là nghĩa
vụ thiêng liêng của mình ; có tinh thần làm chủ tập thể, có
ý thức hợp tác, giúp nhau ; chân thành và khiêm tốn ; quý
trọng của công và có ý thức bảo vệ của công ; yêu văn hóa,
khoa học và nghệ thuật ; có tinh thần quốc tế vô sản.

Dấu chấm phẩy dùng để đánh dấu ranh giới các bộ phận
của phép liệt kê phức tạp.
1
2
3
4
5
6
7

8 9

Ví dụ 1: Cốm không phải thức quà của ng'ời vội ; ăn cốm
phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.

( Thạch Lam)
Dùng để ngăn cách các vế của một câu ghép phức tạp.
Ví dụ 2 : Những tiêu chuẩn đạo đức của con ng'ời mới phải chăng
có thể nêu lên nh' sau : yêu n'ớc, yêu nhân dân ; trung thành với
sự nghiệp xây dựng xã hội chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực hiện
thống nhất n'ớc nhà ; ghét bóc lột, ăn bám và l'ời biếng ; yêu lao
động, coi lao động là nghĩa vụ thiêng liêng của mình ; có tinh thần
làm chủ tập thể, có ý thức hợp tác, giúp nhau ; chân thành và
khiêm tốn ; quý trọng của công và có ý thức bảo vệ của công ; yêu
văn hóa, khoa học và nghệ thuật ; có tinh thần quốc tế vô sản.

Dấu chấm phẩy dùng để đánh dấu
ranh giới các bộ phận của phép liệt kê phức tạp.
( Theo Tr'ờng Chinh)

Ghi nhí
DÊu chÊm phÈy ®îc dïng ®Ó:
- §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o
phøc t¹p.
- §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª
phøc t¹p.

Bài tập 1: Trong mỗi câu có dấu chấm lửng d'ới đây, dấu
chấm lửng đ'ợc dùng để làm gì?
a, - Lính đâu? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây

nh' vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à?
( Phạm Duy Tốn)
b, Ô hay, có điều gì bố con trong bảo nhau chứ sao lại
(Đào Vũ)
- Dạ, bẩm
- Đuổi cổ nó ra !
c, Cơm, áo, vợ, con, gia đình bó buộc y.
(Nam Cao)
Thể hiện câu nói ngập ngừng.
Thể hiện câu nói còn bỏ dở.
Thể hiện sự việc ch'a liệt kê hết.

Bài tập 2: Chỉ ra công dụng của dấu chấm phẩy trong mỗi
câu d'ới đây:
a, D'ới ánh trăng này, dòng thác n'ớc sẽ đổ xuống làm chạy
máy phát điện ; ở giữa biển rộng, cờ đỏ sao vàng phấp phới
bay trên những con tàu lớn.
(Thép Mới )
b, Con sông Thái Bình quanh năm vỗ sóng òm ọp vào s'ờn
bãi và ngày ngày vẫn mang phù sa bồi cho bãi thêm rộng ;
nh'ng mỗi năm vào mùa n'ớc, cũng con sông Thái Bình
mang n'ớc lũ về làm ngập hết cả bãi Soi.
(Đào Vũ)
c, Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi
non, hoa cỏ trông mới đẹp ; từ khi có ng'ời lấy tiếng chim
kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối
nghe mới hay.
(Hoài Thanh)

1.Ng¨n c¸ch hai vÕ cña c©u ghÐp cã

cÊu t¹o phøc t¹p.
2.Ng¨n c¸ch gi÷a c¸c bé phËn cña
phÐp liÖt kª phøc t¹p.
C©u a,
C©u b,
C©u c,

3. Luyện tập :
Đoạn trích còn thiếu dấu chấm phẩy và dấu chấm
lửng. Em hãy điền những dấu đó vào đoạn trích sao
cho hợp lí.
Nh'ng con giun xéo lắm cũng quằn, chuột ta lấy thế
làm giận. Một hôm mới hội nhau lại làm một làng
chuột để chống lại mèo. Thôi thì đủ mặt : nào anh
chù, mùi hôi đến nỗi thành câu ca nào chú nhắt, có
tính nhí nhắt đã nên câu ví nào ông cống rung rinh
béo tốt, quan tr'ờng lại chấm cho ở trên ông Đồ
;
;


Hớng dẫn về nhà
- Học thuộc ghi nhớ để nắm đ'ợc công dụng của dấu chấm
lửng và dấu chấm phẩy.
- Vận dụng để viết đoạn, đặt câu : Viết một đoạn văn nói về
cảm nghĩ của em về những làn điệu dân ca Huế, đặt câu có
sử dụng dấu chấm lửng.
- Đọc và tìm hiểu tr'ớc những văn bản trong bài : VĂN
BảN Đề NGHị