Bài giảng Dinh dưỡng trẻ em Chương IIII đại cương về dinh dưỡng trẻ em

NĂM HỌC 2013- 2014
1
Thực hiện: Thân Thị Diệp Nga
BÀI GIẢNG
Dành cho chương trình SP Mầm Non
DINH DƯỠNGTRẺ EM
CHƯƠNG III:
DINH DƯỠNG TRẺ EM
I- ĐẠI CƯƠNG VỀ DINH DƯỠNG TRẺ EM
- Dinh dưỡng rất cần thiết đối với con ngườ
nói chung và đặc biệt quan trọng đối với trẻ em
nói riêng vì trẻ em là tương lai của đất nước.
-Trẻ em được nuôi dưỡng và chăm sóc tốt thì cơ
thể phát triển khỏe mạnh, có sức đề kháng tốt, ít bị
bệnh hoặc bệnh nhẹ, dễ điều trị, chóng khỏi
-Tình hình dinh dưỡng trẻ em của nước ta kémTỉ
lệ suy dinh dưỡng cao
- Muốn giảm tỉ lệ trẻ bị mắc bệnh cần phải nuôi
dưỡng trẻ có khoa học Cho trẻ ăn đúng theo nhu
cầu và phù hợp với quá trình tiêu hóa theo lứa tuổi
Dinh dưỡng hợp lí, chăm sóc, giáo dục đầy đủ Tạo điều
kiện tốt cho trẻ phát triển và trưởng thành Góp phần tạo ra
thế hệ trẻ khỏe mạnh thông minh
PHÁT TRIỂN
DINH DƯỠNG
SỨC KHỎE
II- DINH DƯỠNG TRẺ EM DƯỚI 1 TUỔI
1- Đặc điểm sinh lí của trẻ
Trẻ dưới 1 tuổi, thời kì này chức năng của các bộ phận cơ
thể trẻ vẫn còn yếu, trẻ lớn nhanh,

Quá trình chuyển hoá các chất cao, đồng hoá chiếm ưu thế.
Nhu cầu mỗi ngày là: 103 Kcalo/ 1kg thể trọng.
Chức năng của bộ máy tiêu hoá chưa hoàn thiện, nhưng
nhu cầu dinh dưỡng thì cao vì vậy trẻ dễ bị rối loạn tiêu
hoá cấp tính và mãn tính
 Bất kì một sai lầm nhỏ nào về phương pháp nuôi
dưỡng về thức ăn cũng có thể là nguyên nhân gây rối
loạn tiêu hoá.
Hãy nêu đặc điểm sinh lí trẻ dưới 1 tuổi
II- DINH DƯỠNG TRẺ EM DƯỚI 1 TUỔI
- Để cơ thể trẻ phát triển tốt, đề phòng được
các bệnh tật cần biết cách dinh dưỡng hợp lí
II- DINH DƯỠNG TRẺ EM DƯỚI 1 TUỔI
Nhu cầu về dinh dưỡng
Nhu cầu protid trong 6 tháng đầu sau khi sinh:
1,86g/ kg/ ngày; 6 tháng sau là: 1,65g/ kg/ ngày.
Ngoài protid, trẻ còn cần các chất dinh dưỡng
khác như lipid, glucid, vitamin và muối khoáng.
Trẻ phải được ăn các loại thức ăn lỏng như sữa
chuyển sang bột loãng, bột đặc, cháo và cơm.
II- DINH DƯỠNG TRẺ EM DƯỚI 1 TUỔI
Nhu cầu về dinh dưỡng
Vitamin và chất khoáng
rất cần thiết cho cơ thể
trẻ Để đảm bảo cho trẻ
được cung cấp đầy đủ
vitamin và chất khoáng
chúng ta cần cho trẻ ăn
các loại thức ăn đa dạng
từ các nguồn thực phẩm

khác nhau.
II- DINH DƯỠNG TRẺ EM DƯỚI 1 TUỔI
- Nhu cầu về năng lượng (Theo đề nghị của:
ONIS)
Dưới 3 tháng 116 Kcalo/ kg/ ngày
Từ 3 đến 5 tháng 99 Kcalo/ kg/ ngày
Từ 6 đến 8 tháng. 95 Kcalo/ kg/ ngày
Từ 8 đến 11 tháng 101 Kcalo/ kg/ ngày
Trung bình năm đầu là 103 Kcalo/ kg/ ngày.
2- Phương pháp dinh dưỡng đối với trẻ có đủ sữa mẹ
a- Giá trị dinh dưỡng của sữa mẹ:
Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất của trẻ dưới 1 tuổi mà
không có một loại thức ăn nào sánh kịp kể cả thức
ăn được sản xuất ở các nưóc tiên tiến.
Sữa mẹ gồm 2 loại: sữa non và sữa thường( sữa
trưởng thành) hay còn gọi là sữa nguyên.
a- Giá trị dinh dưỡng của sữa mẹ:
Sữa non
Sữa non là sữa mẹ tiết ra trong tuần đầu sau khi
sinh con. Sữa có màu vàng nhạt, đặc sánh với
những đặc điểm sau:
Lượng vitamin A gấp 5 – 10 lần sữa nguyên.
Protid dễ tiêu hoá với trẻ sơ sinh, trong sữa mẹ có
chất đạm lactalbumin dưới tác dụng của dịch tiêu
hoá  thành những phân tử nhỏ dễ hấp thu.
Có những chất kháng khuẩn và globulin trong huyết
thanh chứa nhiều loại kháng thể có khả năng miễn
dịch từ mẹ truyền sang.
a- Giá trị dinh dưỡng của sữa mẹ:
a. Sữa non

Sữa non có tác dụng làm trẻ nhuận tràng, tăng bài
tiết phân xu rút ngắn giai đoạn vàng da.
Sữa non tuy ít nhưng vẫn đảm bảo thoả mãn nhu
cầu dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh do lượng protid cao
gấp 2 – 3 lần sữa nguyên.
 Cho bú sớm ngay giờ đầu sau sinh để
trẻ được hưởng sữa non rất quý. Tuyệt đối
không cho trẻ uống thức ăn gì trong khi
chờ “lên sữa” vì rất có hại cho trẻ.
a- Giá trị dinh dưỡng của sữa mẹ:
Sữa thường
Sữa thường (sữa nguyên) là sữa tiết ra sau khi sinh một
tuần, thành phần gồm có:
Protid chiếm 1,25–1,5g/ 100g với đủ các acid amin
không thay thế và với tỉ lệ thích hợp, giúp trẻ hấp thu
sữa bò một cách dễ dàng.
Lipid chiếm 3,2g/100g sữa. Trong thành phần có tới
50% là axit béo chưa no nên trẻ dễ hấp thu hơn. Trong
sữa có các men lipaza phân huỷ lipid làm lipid ở đây
cũng dễ tiêu hơn.
Glucid: chiếm 7,0g/100g; chủ yếu là .lactoza, cần
thiết cho hoạt động thần kinh của trẻ.
a- Giá trị dinh dưỡng của sữa mẹ:
Sữa thường
Fe trong sữa mẹ được hấp thụ 49%.
Tỉ lệ Calcium/ phosphor phù hợp với nhu cầu của
trẻ, tạo điều kiện cho trẻ hấp thu tốt (Ca/ P > 1,5).
Trong sữa có nhiều vitamin D, C đặc biệt là vitamin
A.
Cũng như sữa non, sữa nguyên đảm bảo cung

cấp cho cơ thể trẻ các yếu tố miễn dịch và kháng
khuẩn từ cơ thể mẹ.
b- Tính ưu việt của sữa mẹ:
Hãy nêu
và phân tích
tính ưu việt
của việc
nuôi con bằng
sữa mẹ
b- Tính ưu việt của sữa mẹ:
- Sữa mẹ có đầy đủ các chất dinh dưỡng với tỉ
lệ cân đối, hợp lí và phù hợp với hệ tiêu hoá
của trẻ sơ sinh.
-Sữa mẹ là dịch thể sinh học tự nhiên chứa
nhiều yếu tố quan trọng bảo vệ cơ thể mà
không một thức ăn nào có thể thay thế được.
- Sữa mẹ còn chứa một số men như lipase,
protease… giúp cho tiêu hoá tốt.
b- Tính ưu việt của sữa mẹ:
-Sữa mẹ luôn có sẵn mọi lúc mọi nơi không
phải pha chế nên thuận tiện, nhất là ban đêm. -
Sữa mẹ không bao giờ bị hư, chua.
- Sữa mẹ hoàn toàn không gây dị ứng.
- Sữa mẹ không tốn tiền mua, tránh được tình
trạng pha sữa quá loãng (do không mua đủ số
lượng cần thiết) gây suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ.
b- Tính ưu việt của sữa mẹ:
- Trẻ bú liên tục, đều đặn, mẹ giảm khả năng
thụ thai, ngay sau khi sinh, nếu mẹ cho bú còn
giúp co tử cung tốt, giảm xuất huyết sau sinh.

-Nuôi con bằng sữa mẹ có tác dụng tâm lí
tốt cho cả mẹ lẫn con tạo sự gắn bó mẹ
con, giúp trẻ phát triển tốt hơn về mặt tình
cảm và trí tuệ sau này.
10 LỢI ÍCH CỦA NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ
1-
Sữa mẹ có đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết
cho trẻ sơ sinh
2- Sữa mẹ có tỉ lệ tiêu hóa và hấp thụ cao
3- Sữa mẹ thường xuyên có chất lượng tốt
4- Sữa mẹ có vai trò mễn dịch đối với trẻ
5- Dùng sữa mẹ thuận tiện hơn
6- Sữa mẹ sạch sẽ hơn
7- Sữa me rẻ hơn
8- Sữa mẹ giúp tình cảm mẹ con thêm gắn bó
9- Sữa mẹ giúp trẻ phát triển đều hòa cả về trí tuệ và
thể chất
10- Sữa mẹ còn đem lại lợi ích cho bản thân ngươi
mẹ
c-Sinh lí của sự bài tiết sữa
-Sau sinh sữa mẹ được tiết ra theo cơ chế phản xạ
- Trẻ bú Kích thích tuyến yên tiết hoocmon prolactin
và oxytoxin Kích thích TB tuyến vú tiết ra sữa
• Chú ý tạo yếu tố tâm lí
tốt cho người mẹ để yên
tâm và tiết nhiều sữa
d-Duy trì nguồn sữa mẹ cho trẻ bú
Sữa mẹ là nguồn thức ăn vô cùng quý giá đối với trẻ
em dưới 1 tuổi do đó cần phải bảo vệ, duy trì nguồn
sữa mẹ cho trẻ  mẹ phải có đủ sứ khỏe, tâm lí ổn

định, giữ vệ sinh vú tránh viêm nhiễm, ápxe:
- Giữ cho đầu vú không bị thụt vào trong
- Tránh viêm vú, tắc tia sữa
- Ăn uống đầy đủ chất
-Nghỉ ngơi điều độ
- Hạn chế dùng thuốc
Cách cho bú, cách cai sữa
- Cho bú sớm ngay giờ đầu sau sinh để trẻ được
hưởng sữa non rất quý. Tuyệt đối không cho trẻ uống
thức ăn gì trong khi chờ “lên sữa” vì rất có hại cho
trẻ.
- Cho trẻ bú theo nhu cầu 10 – 15 lần/ ngày, cho bú
cả ban đêm. Trẻ tự điều chỉnh số lần bú.
- Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 4 đến 6 tháng đầu,
không nên cho trẻ ăn hoặc uống thêm một thức ăn
nào khác vì sẽ làm giảm tính ưu việt của sữa mẹ,
giảm tiết sữa.
e-Cách cho bú, cách cai sữa
- Cho trẻ bú tới khi trẻ tự nhả ra, không ngưng nửa
chừng vì trẻ không bú được sữa “đằng sau” đậm đặc
giàu năng lượng. Dứt ra nửa chừng còn làm tổn
thương đầu vú.
-Cho trẻ bú đều cả hai bên. Nếu trẻ bú một bên
không hết cần nặn hết bên đó để kích thích tiết sữa,
lần sau cho bú phía vú bên kia, để hai bên tiết sữa
đều.
-Tuỳ điều kiện mẹ có thể cho trẻ bú ở tư thế nằm hay
ngồi, nhưng phải đảm bảo bà mẹ và trẻ đều ở tư thế
thoải mái, thư giãn
e-Cách cho bú, cai sữa

-Nếu mẹ không có đủ điều
kiện thì có thể cai sữa cho trẻ.
Chú ý:
- Cho trẻ bú tối thiểu 12 tháng
- Không cai sữa khi trẻ đang
ốm
- Không cai vào mùa hè nóng
bức