SKKN DOI MOI PP DAY HOC

PHÒNG GD-ĐT HUY N NĂM CĂNỆ
PHÒNG GD-ĐT HUY N NĂM CĂNỆ
TR NG THCS XÃ HI P TÙNGƯỜ Ệ
TR NG THCS XÃ HI P TÙNGƯỜ Ệ
THAM LUẬN:
THAM LUẬN:


GI I PHÁP KH C PH CẢ Ắ Ụ
GI I PHÁP KH C PH CẢ Ắ Ụ
D Y H C THEO KI U Ạ Ọ Ể
D Y H C THEO KI U Ạ Ọ Ể
"Đ C – CHÉP" MÔN V T LÝỌ Ậ
"Đ C – CHÉP" MÔN V T LÝỌ Ậ



I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII (12/1996)
Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII (12/1996)
đã nhận định: " Phương pháp giáo dục đào tạo
đã nhận định: " Phương pháp giáo dục đào tạo
chậm được đổi mới, chưa phát huy được tính
chậm được đổi mới, chưa phát huy được tính
chủ động, tích cực của người học".
chủ động, tích cực của người học".


Hiện nay các trường THCS ở huyện Năm Căn
Hiện nay các trường THCS ở huyện Năm Căn
có nhiều tiết dạy tốt của các giáo viên theo
có nhiều tiết dạy tốt của các giáo viên theo
hướng tổ chức cho học sinh hoạt động tích cực,
hướng tổ chức cho học sinh hoạt động tích cực,
tự chiếm lĩnh tri thức mới. Nhưng vẫn còn tình
tự chiếm lĩnh tri thức mới. Nhưng vẫn còn tình
trạng dạy theo lối “đọc - chép”.
trạng dạy theo lối “đọc - chép”.
ĐỀ TÀI: PHƯƠNG PHÁP D
ĐỀ TÀI: PHƯƠNG PHÁP D
Y H C Ạ Ọ
Y H C Ạ Ọ
HO T Đ NGẠ Ộ
HO T Đ NGẠ Ộ
.
.



Qua thực tế giảng dạy môn Vật lý ở trường THCS xã
Qua thực tế giảng dạy môn Vật lý ở trường THCS xã
Hiệp Tùng, tôi nhận thấy có một số nguyên nhân dẫn
Hiệp Tùng, tôi nhận thấy có một số nguyên nhân dẫn
đến việc dạy học còn mang nặng tính đọc – chép:
đến việc dạy học còn mang nặng tính đọc – chép:

+ Chưa có phòng chức năng, phương tiện phục vụ
+ Chưa có phòng chức năng, phương tiện phục vụ

giảng dạy được trang bị nhưng qua nhiều năm sử
giảng dạy được trang bị nhưng qua nhiều năm sử
dụng đã hư hỏng nhiều, không đáp ứng được yêu cầu
dụng đã hư hỏng nhiều, không đáp ứng được yêu cầu
dạy học theo phương pháp mới.
dạy học theo phương pháp mới.

+ Học sinh quen lối học thụ động, gây khó khăn cho
+ Học sinh quen lối học thụ động, gây khó khăn cho
việc áp dụng các phương pháp dạy học hoạt động.
việc áp dụng các phương pháp dạy học hoạt động.

+ GV ít có điều kiện tiếp cận tiết dạy mẫu áp dụng
+ GV ít có điều kiện tiếp cận tiết dạy mẫu áp dụng
phương pháp dạy học tích cực. Một số GV chưa thực
phương pháp dạy học tích cực. Một số GV chưa thực
sự tâm huyết với nghề nên chậm trong việc đổi mới
sự tâm huyết với nghề nên chậm trong việc đổi mới
phương pháp dạy học theo hướng tích cực.
phương pháp dạy học theo hướng tích cực.

+ Kỹ năng thực hành của giáo viên còn hạn chế nên
+ Kỹ năng thực hành của giáo viên còn hạn chế nên
chọn giải pháp đọc chép cho “an toàn”.
chọn giải pháp đọc chép cho “an toàn”.



Trước tình hình trên, tôi xin đề xuất "phương pháp
Trước tình hình trên, tôi xin đề xuất "phương pháp

dạy học hoạt động" có thể áp dụng vào việc dạy học
dạy học hoạt động" có thể áp dụng vào việc dạy học
môn Vật lý. Với “phương pháp dạy học hoạt động” hi
môn Vật lý. Với “phương pháp dạy học hoạt động” hi
vọng rằng từng bước hạn chế được dạy học theo kiểu
vọng rằng từng bước hạn chế được dạy học theo kiểu
“đọc-chép” và phát huy được tính tích cực, chủ động
“đọc-chép” và phát huy được tính tích cực, chủ động
sáng tạo của HS.
sáng tạo của HS.



II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:

A.
A.
Lựa chọn nội dung kiến thức để tổ chức cho
Lựa chọn nội dung kiến thức để tổ chức cho
HS hoạt động
HS hoạt động
:
:

SGK đã trình bày các đơn vị kiến thức theo định
SGK đã trình bày các đơn vị kiến thức theo định
hướng hoạt động. Trong từng đơn vị kiến thức, GV có
hướng hoạt động. Trong từng đơn vị kiến thức, GV có
thể tổ chức những hoạt động khác nhau để HS chiếm

thể tổ chức những hoạt động khác nhau để HS chiếm
lĩnh kiến thức. Căn cứ vào nội dung kiến thức trong
lĩnh kiến thức. Căn cứ vào nội dung kiến thức trong
SGK, điều kiện thiết bị, thời gian học tập và khả năng
SGK, điều kiện thiết bị, thời gian học tập và khả năng
học tập của HS, GV cân nhắc và lựa chọn nội dung để
học tập của HS, GV cân nhắc và lựa chọn nội dung để
tổ chức cho HS hoạt động. Một số hoạt động thường
tổ chức cho HS hoạt động. Một số hoạt động thường
gặp trong dạy học Vật lí là:
gặp trong dạy học Vật lí là:



1.
1.
Tổ chức tình huống học tập (chủ yếu là xác định
Tổ chức tình huống học tập (chủ yếu là xác định
nhiệm vụ học tập)
nhiệm vụ học tập)
:
:

Đặt câu hỏi nghiên cứu
Đặt câu hỏi nghiên cứu

Nêu dự đoán
Nêu dự đoán

Đề ra giả thuyết

Đề ra giả thuyết





2.
2.
Thu thập thông
Thu thập thông
tin
tin


:
:

Quan sát các hiện
Quan sát các hiện
tượng,thí nghiệm, sự
tượng,thí nghiệm, sự
kiện,
kiện,

Tìm được những thông
Tìm được những thông
tin
tin

cần thiết từ sách,
cần thiết từ sách,
báo,
báo,

Lập kế hoạch khám
Lập kế hoạch khám
phá
phá
.
.

VD:
VD:
Trong bài 14 Vật lý 8, ở
Trong bài 14 Vật lý 8, ở
hoạt động 1: Thí nghiệm
hoạt động 1: Thí nghiệm
HS
HS
dựa vào hướng dẫn thí
dựa vào hướng dẫn thí
nghiệm lựa chọn những dụng
nghiệm lựa chọn những dụng
cụ cần thiết: 1 lực kế, 1 quả
cụ cần thiết: 1 lực kế, 1 quả
nặng, 1 thước thẳng, 1 ròng
nặng, 1 thước thẳng, 1 ròng
rọc, 1 giá đỡ, xác định được
rọc, 1 giá đỡ, xác định được

yếu tố cần giữ nguyên là
yếu tố cần giữ nguyên là
quãng đường đi được s
quãng đường đi được s
1
1
của
của
vật nặng, các yếu tố cần xác
vật nặng, các yếu tố cần xác
định là lực kéo ( số chỉ của
định là lực kéo ( số chỉ của
lực kế) của tay, quãng đường
lực kế) của tay, quãng đường
đi được s
đi được s
2
2
.
.


d)
d)
Tiến hành khám phá
Tiến hành khám phá

Ví dụ: bố trí, lắp đặt dụng
Ví dụ: bố trí, lắp đặt dụng
cụ thiết bị TN; thực hiện

cụ thiết bị TN; thực hiện
TN theo hướng dẫn; thay
TN theo hướng dẫn; thay
đổi phương án TN nếu kết
đổi phương án TN nếu kết
quả không phù hợp với
quả không phù hợp với
vấn đề đặt ra.
vấn đề đặt ra.
e)
e)
Ghi các kết quả khám
Ghi các kết quả khám
phá
phá



Ví dụ: đọc số chỉ của các
Ví dụ: đọc số chỉ của các
dụng cụ TN ở mức độ cẩn
dụng cụ TN ở mức độ cẩn
thận và chính xác cần thiết
thận và chính xác cần thiết
lập; lập bảng kết quả; biểu
lập; lập bảng kết quả; biểu
diễn kết quả bằng đồ thị;
diễn kết quả bằng đồ thị;
sơ đồ
sơ đồ


VD:
VD:
Trong bài 14
Trong bài 14
:
:
Vật lý 8,
Vật lý 8,
ở hoạt động 1:
ở hoạt động 1:
Sau khi lựa
Sau khi lựa
chọn và xác định mục tiêu
chọn và xác định mục tiêu
thí nghiệm HS sẽ tiến hành
thí nghiệm HS sẽ tiến hành
thí nghiệm theo hướng dẫn
thí nghiệm theo hướng dẫn
của SGK.
của SGK.

- Sau khi HS tiến hành thí
- Sau khi HS tiến hành thí
nghiệm sẽ ghi kết quả ( các
nghiệm sẽ ghi kết quả ( các
giá trị F
giá trị F

1
1
; s
; s
1
1
; F
; F
2
2
; s
; s
2
2
) .
) .



Xử lí thông tin
Xử lí thông tin

Lập bảng, biểu, vẽ đồ thị theo
Lập bảng, biểu, vẽ đồ thị theo
những cách khác nhau, từ đó
những cách khác nhau, từ đó
phân tích dữ liệu và nêu ý nghĩa
phân tích dữ liệu và nêu ý nghĩa
của chúng.
của chúng.


Tìm quy luật từ biểu, bảng, đồ
Tìm quy luật từ biểu, bảng, đồ
thị.
thị.

Phân loại dấu hiệu giống nhau,
Phân loại dấu hiệu giống nhau,
khác nhau, nhận biết những dấu
khác nhau, nhận biết những dấu
hiệu bản chất của những nhóm
hiệu bản chất của những nhóm
đối tượng đã quan sát.
đối tượng đã quan sát.

So sánh, phân tích, tổng hợp dữ
So sánh, phân tích, tổng hợp dữ
liệu và rút ra kết luận.
liệu và rút ra kết luận.

VD: Trong bài 14 Vật lý 8,
VD: Trong bài 14 Vật lý 8,
ở hoạt động 1: Sau khi thí
ở hoạt động 1: Sau khi thí
nghiệm HS kẻ bảng và điền
nghiệm HS kẻ bảng và điền
các kết quả thí nghiệm (F
các kết quả thí nghiệm (F
1
1

;
;
s
s
1
1
; F
; F
2
2
; s
; s
2
2
) vào bảng
) vào bảng

Sau đó học sinh tính các giá
Sau đó học sinh tính các giá
trị A
trị A
1
1
; A
; A
2
2
.
.
Các đ i l ng c n ạ ượ ầ

Các đ i l ng c n ạ ượ ầ
xác đ nhị
xác đ nhị
Kéo
Kéo
tr c ự
tr c ự
ti pế
ti pế
Dùng ròng
Dùng ròng
r c đ ngọ ộ
r c đ ngọ ộ
L c F(N)ự
L c F(N)ự
F
F
1
1
=
=
F
F
2
2
=
=
Qu ng đ ng đi ả ườ
Qu ng đ ng đi ả ườ
đ c s(m)ượ

đ c s(m)ượ
S
S
1
1
=
=
S
S
2
2
=
=
Công A (J)
Công A (J)
A
A
1
1
=
=
A
A
2
2
=
=




Thông báo kết quả làm việc
Thông báo kết quả làm việc

Mô tả lại những TN đã làm
Mô tả lại những TN đã làm

Trình bày, giải thích những việc đã làm bằng: lời,
Trình bày, giải thích những việc đã làm bằng: lời,
hình vẽ, đồ thị
hình vẽ, đồ thị

Nêu kết luận đã tìm thấy được
Nêu kết luận đã tìm thấy được

Ví dụ:
Ví dụ:
Sau khi có kết quả thí nghiệm và đã
Sau khi có kết quả thí nghiệm và đã
xử lý qua bảng đến đay HS có thể rút ra được
xử lý qua bảng đến đay HS có thể rút ra được
nhận xét: Dòng ròng rọc động tuy lợi hai lần
nhận xét: Dòng ròng rọc động tuy lợi hai lần
về lực nhưng lại thiệt hai lần về đường đi nên
về lực nhưng lại thiệt hai lần về đường đi nên
không có lợi gì về công.
không có lợi gì về công.



Vận dụng, ghi nhớ kiến thức bằng cách

Vận dụng, ghi nhớ kiến thức bằng cách

Giải bài tập (định tính, định lượng, thực
Giải bài tập (định tính, định lượng, thực


nghiệm)
nghiệm)

Làm đồ chơi, dụng cụ học tập
Làm đồ chơi, dụng cụ học tập



Học thuộc lòng
Học thuộc lòng
.
.

Ví dụ:
Ví dụ:
Trong bài 14 Vật lý 8, ở hoạt động 1:
Trong bài 14 Vật lý 8, ở hoạt động 1:
Sau khi thực hiên các bước trên có thể để HS
Sau khi thực hiên các bước trên có thể để HS
dựa vào đó phát biểu thành định luật và thực
dựa vào đó phát biểu thành định luật và thực
hiện bài tập C5 SGK Vật lý 8 trang 50.
hiện bài tập C5 SGK Vật lý 8 trang 50.


B. Dự kiến hệ thống câu hỏi hướng
B. Dự kiến hệ thống câu hỏi hướng
dẫn HS hoạt động
dẫn HS hoạt động



Trong mỗi hoạt động, Gv dự kiến hệ thống câu
Trong mỗi hoạt động, Gv dự kiến hệ thống câu
hỏi xen kẽ với những yêu cầu Hs hoạt động để hướng
hỏi xen kẽ với những yêu cầu Hs hoạt động để hướng
dẫn Hs tiếp cận, tự phát hiện và chiếm lĩnh kiến thức
dẫn Hs tiếp cận, tự phát hiện và chiếm lĩnh kiến thức
mới. Mỗi hoạt động đều nhằm mục tiêu chiếm lĩnh
mới. Mỗi hoạt động đều nhằm mục tiêu chiếm lĩnh
một kiến thức hay rèn luyện một kĩ năng cụ thể phục
một kiến thức hay rèn luyện một kĩ năng cụ thể phục
vụ cho việc đạt được mục tiêu chung của bài học. Hệ
vụ cho việc đạt được mục tiêu chung của bài học. Hệ
thống câu hỏi của Gv nhằm hướng dẫn Hs tiếp cận,
thống câu hỏi của Gv nhằm hướng dẫn Hs tiếp cận,
phát hiện và chiếm lĩnh kiến thức trong từng hoạt
phát hiện và chiếm lĩnh kiến thức trong từng hoạt
động giữ vai trò chỉ đạo, quyết định chất lượng lĩnh
động giữ vai trò chỉ đạo, quyết định chất lượng lĩnh
hội của lớp học. Muốn vậy, Gv phải:
hội của lớp học. Muốn vậy, Gv phải:


+ Giảm số câu hỏi có yêu cầu thấp về mặt nhận thức,
+ Giảm số câu hỏi có yêu cầu thấp về mặt nhận thức,
mang tính chất kiểm tra, chỉ yêu cầu nhớ lại kiến thức
mang tính chất kiểm tra, chỉ yêu cầu nhớ lại kiến thức
đã biết và trả lời dựa vào trí nhớ, thường chỉ có một
đã biết và trả lời dựa vào trí nhớ, thường chỉ có một
câu hỏi trả lời đúng, ngắn, không cần suy luận.
câu hỏi trả lời đúng, ngắn, không cần suy luận.
+ Tăng số câu hỏi then chốt nhằm vào những mục đích
+ Tăng số câu hỏi then chốt nhằm vào những mục đích
nhận thức cao hơn, đòi hỏi sự thông hiểu, phân tích,
nhận thức cao hơn, đòi hỏi sự thông hiểu, phân tích,
tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa, vận dụng kiến
tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa, vận dụng kiến
thức đã học cũng như các câu hỏi mở có nhiều
thức đã học cũng như các câu hỏi mở có nhiều
phương án trả lời.
phương án trả lời.

+
+
Tăng cường câu hỏi yêu cầu nhận thức cao không có
Tăng cường câu hỏi yêu cầu nhận thức cao không có
nghĩa là xem thường loại câu hỏi kiểm tra sự ghi nhớ
nghĩa là xem thường loại câu hỏi kiểm tra sự ghi nhớ
vì không tích lũy kiến thức, sự kiện đến một mức độ
vì không tích lũy kiến thức, sự kiện đến một mức độ
nhất định nào đó thì khó mà tư duy sáng tạo.

nhất định nào đó thì khó mà tư duy sáng tạo.



Trong thực tế, Gv ít khi sử dụng thành công loại câu
Trong thực tế, Gv ít khi sử dụng thành công loại câu
hỏi kích thích tư duy. Mục tiêu của việc đặt câu hỏi
hỏi kích thích tư duy. Mục tiêu của việc đặt câu hỏi
thường thất bại vì Gv không biết đặt câu hỏi như thế
thường thất bại vì Gv không biết đặt câu hỏi như thế
nào và khi nào thì nên dùng nó. Chẳng hạn như khi
nào và khi nào thì nên dùng nó. Chẳng hạn như khi
nghiên cứu định luật Ôm:
nghiên cứu định luật Ôm:

Câu hỏi “Dựa trên số liệu đo được, các em hãy cho
Câu hỏi “Dựa trên số liệu đo được, các em hãy cho
biết cường độ dòng điện I chạy qua điện trở và hiệu
biết cường độ dòng điện I chạy qua điện trở và hiệu
điện thế U giữa hai điện trở đó có tỉ lệ thuận với nhau
điện thế U giữa hai điện trở đó có tỉ lệ thuận với nhau
không? Là câu hỏi đã chứa đựng kiến thức và chỉ yêu
không? Là câu hỏi đã chứa đựng kiến thức và chỉ yêu
cầu Hs trả lời “có” hoặc “không”, không đòi hỏi Hs
cầu Hs trả lời “có” hoặc “không”, không đòi hỏi Hs
tư duy tìm ra mối liên hệ giữa hai đại lượng I và U.
tư duy tìm ra mối liên hệ giữa hai đại lượng I và U.
Nhiều khi các em trả lời đúng câu hỏi này nhưng có
Nhiều khi các em trả lời đúng câu hỏi này nhưng có
thể chưa biết thế nào là tỉ lệ thuận và có thể cho rằng

thể chưa biết thế nào là tỉ lệ thuận và có thể cho rằng
U phụ thuộc vào I, tức là chưa nắm bắt được bản chất
U phụ thuộc vào I, tức là chưa nắm bắt được bản chất
của sự phụ thuộc này.
của sự phụ thuộc này.



Còn
Còn
v
v
ới
ới


câu hỏi “Dựa vào số liệu đo được, em hãy
câu hỏi “Dựa vào số liệu đo được, em hãy
nhận xét về mối quan hệ giữa hai đại lượng I và U?”
nhận xét về mối quan hệ giữa hai đại lượng I và U?”
đòi hỏi Hs tư duy tìm ra sự phụ thuộc tỉ lệ thuận và có
đòi hỏi Hs tư duy tìm ra sự phụ thuộc tỉ lệ thuận và có
khả năng bộc lộ sai sót cho rằng U phụ thuộc I, thông
khả năng bộc lộ sai sót cho rằng U phụ thuộc I, thông
qua đó Gv có thể phân tích, điều chỉnh nhận xét của
qua đó Gv có thể phân tích, điều chỉnh nhận xét của
Hs, giúp Hs hiểu đúng bản chất của sự phụ thuộc đó.
Hs, giúp Hs hiểu đúng bản chất của sự phụ thuộc đó.

*
*
Sau đây là một số kỹ năng đặt câu
Sau đây là một số kỹ năng đặt câu
hỏi:
hỏi:


1. Câu hỏi biết
2. Câu hỏi hiểu
3. Câu hỏi vận dụng
6. Câu hỏi đánh giá
5. Câu hỏi tổng hợp
4. Câu hỏi phân tích



1.
1.
Câu hỏi
Câu hỏi
b
b
iết
iết

Mục tiêu của loại câu hỏi này là để kiểm tra trí nhớ
Mục tiêu của loại câu hỏi này là để kiểm tra trí nhớ
của Hs về các dữ liệu, số liệu, các định nghĩa, tên
của Hs về các dữ liệu, số liệu, các định nghĩa, tên

tuổi, địa điểm,
tuổi, địa điểm,

Việc trả lời các câu hỏi này giúp Hs ôn lại được
Việc trả lời các câu hỏi này giúp Hs ôn lại được
những gì đã học, đã đọc hoặc đã trải qua. Các từ để
những gì đã học, đã đọc hoặc đã trải qua. Các từ để
hỏi thường là:
hỏi thường là:
“CÁI GÌ…”, “BAO NHIÊU…”,
“CÁI GÌ…”, “BAO NHIÊU…”,
“HÃY ĐỊNH NGHĨA…”, “CÁI NÀO…”, “EM
“HÃY ĐỊNH NGHĨA…”, “CÁI NÀO…”, “EM
BIẾT NHỮNG GÌ VỀ…”, “KHI NÀO ”, “BAO
BIẾT NHỮNG GÌ VỀ…”, “KHI NÀO ”, “BAO
GIỜ…”, “HÃY MÔ TẢ ”…
GIỜ…”, “HÃY MÔ TẢ ”…



Ví dụ: Hãy phát biểu định nghĩa chuyển động cơ học
Ví dụ: Hãy phát biểu định nghĩa chuyển động cơ học
hoặc hãy liệt kê một số vật liệu thường dùng để
hoặc hãy liệt kê một số vật liệu thường dùng để
chống ô nhiễm tiếng ồn.
chống ô nhiễm tiếng ồn.



2.

2.
Câu hỏi hiểu
Câu hỏi hiểu

Mục tiêu của loại câu hỏi này là để kiểm tra cách Hs
Mục tiêu của loại câu hỏi này là để kiểm tra cách Hs
liên hệ, kết nối các dữ liệu, số liệu, tên tuổi, địa điểm,
liên hệ, kết nối các dữ liệu, số liệu, tên tuổi, địa điểm,
các định nghĩa…
các định nghĩa…

Việc trả lời các câu hỏi này cho thấy HS có khả năng
Việc trả lời các câu hỏi này cho thấy HS có khả năng
diễn tả bằng lời nói, nêu ra được các yếu tố cơ bản
diễn tả bằng lời nói, nêu ra được các yếu tố cơ bản
hoặc so sánh các yếu tố cơ bản trong nội dung đang
hoặc so sánh các yếu tố cơ bản trong nội dung đang
học. Các cụm từ để hỏi thường là: “
học. Các cụm từ để hỏi thường là: “
TẠI SAO…”,
TẠI SAO…”,
“HÃY PHÂN TÍCH…”, “HÃY SO SÁNH…”,
“HÃY PHÂN TÍCH…”, “HÃY SO SÁNH…”,
“HÃY LIÊN HỆ…”, “HÃY PHÂN TÍCH…”,…
“HÃY LIÊN HỆ…”, “HÃY PHÂN TÍCH…”,…



Ví dụ: Hãy tính vận tốc của vật khi biết cụ thể độ dài
Ví dụ: Hãy tính vận tốc của vật khi biết cụ thể độ dài

quãng đường đi được và thời gian để đi hết quãng
quãng đường đi được và thời gian để đi hết quãng
đường đó; hoặc hãy xác định giới hạn đo và chia nhỏ
đường đó; hoặc hãy xác định giới hạn đo và chia nhỏ
nhất của bình chia độ.
nhất của bình chia độ.



3.
3.
Câu hỏi vận dụng
Câu hỏi vận dụng



Mục tiêu của loại câu hỏi là để kiểm tra khả năng áp
Mục tiêu của loại câu hỏi là để kiểm tra khả năng áp
dụng các dữ liệu, các khái niệm, các quy luật, các
dụng các dữ liệu, các khái niệm, các quy luật, các
phương pháp… vào hoàn cảnh và điều kiện mới.
phương pháp… vào hoàn cảnh và điều kiện mới.

Việc trả lời các câu hỏi áp dụng cho thấy Hs có khả
Việc trả lời các câu hỏi áp dụng cho thấy Hs có khả
năng hiểu được các quy luật, các khái niệm… có thể
năng hiểu được các quy luật, các khái niệm… có thể
lựa chọn tốt các phương án để giải quyết, vận dụng
lựa chọn tốt các phương án để giải quyết, vận dụng
các phương án vào thực tiễn. Khi đặt câu hỏi cần tạo

các phương án vào thực tiễn. Khi đặt câu hỏi cần tạo
ra những tình huống mới khác với điều kiện đã học
ra những tình huống mới khác với điều kiện đã học
trong bài học và sử dụng các cụm từ như: “
trong bài học và sử dụng các cụm từ như: “
LÀM
LÀM
THẾ NÀO…”, “HÃY TÍNH SỰ CHÊNH LỆCH
THẾ NÀO…”, “HÃY TÍNH SỰ CHÊNH LỆCH
GIỮA…”, “EM CÓ THỂ GIẢI QUYẾT KHÓ
GIỮA…”, “EM CÓ THỂ GIẢI QUYẾT KHÓ
KHĂN VỀ… NHƯ THẾ NÀO”,…
KHĂN VỀ… NHƯ THẾ NÀO”,…



Ví d :ụ
Ví d :ụ



4.
4.
Câu hỏi phân tích
Câu hỏi phân tích



Mục tiê
Mục tiê

u
u
của loại câu hỏi này là để kiểm tra khả năng
của loại câu hỏi này là để kiểm tra khả năng
phân tích nội dung vấn đề, từ đó đi đến kết luận, tìm
phân tích nội dung vấn đề, từ đó đi đến kết luận, tìm
ra mối quan hệ hoặc chứng minh một luận điểm.
ra mối quan hệ hoặc chứng minh một luận điểm.

Việc trả lời câu hỏi này cho thấy Hs có khả năng tìm
Việc trả lời câu hỏi này cho thấy Hs có khả năng tìm
ra được mối quan hệ mới, tự diễn giải hoặc đưa ra kết
ra được mối quan hệ mới, tự diễn giải hoặc đưa ra kết
luận. Việc đặt câu hỏi phân tích đòi hỏi Hs phải giải
luận. Việc đặt câu hỏi phân tích đòi hỏi Hs phải giải
thích được các nguyên nhân từ thực tế: “
thích được các nguyên nhân từ thực tế: “
TẠI
TẠI
SAO…”, đi đến kết luận “EM CÓ NHẬN XÉT GÌ
SAO…”, đi đến kết luận “EM CÓ NHẬN XÉT GÌ
VỀ…”, “HÃY CHỨNG MINH…”.
VỀ…”, “HÃY CHỨNG MINH…”.
Các câu hỏi phân
Các câu hỏi phân
tích thường có nhiều lời giải (thể hiện sáng tạo)
tích thường có nhiều lời giải (thể hiện sáng tạo)

Ví dụ:
Ví dụ:


5.
5.
Câu hỏi Tổng hợp
Câu hỏi Tổng hợp



Mục
Mục
tiêu
tiêu
của câu hỏi loại này là để kiểm tra xem Hs
của câu hỏi loại này là để kiểm tra xem Hs
có thể đưa ra những dự đoán, giải quyết vấn đề, đưa
có thể đưa ra những dự đoán, giải quyết vấn đề, đưa
ra câu trả lời hoặc đề xuất có tính sáng tạo.
ra câu trả lời hoặc đề xuất có tính sáng tạo.

Câu hỏi tổng hợp thúc đẩy sự sáng tạo của Hs, các em
Câu hỏi tổng hợp thúc đẩy sự sáng tạo của Hs, các em
phải tìm ra những nhân tố và ý tưởng mới để có thể
phải tìm ra những nhân tố và ý tưởng mới để có thể
bổ sung, cho nội dung. Để trả lời câu hỏi tổng hợp
bổ sung, cho nội dung. Để trả lời câu hỏi tổng hợp
khiến Hs phải: dự đoán, giải quyết vấn đề và đưa ra
khiến Hs phải: dự đoán, giải quyết vấn đề và đưa ra
các câu trả lời sáng tạo. Cần nói rõ cho Hs biết rõ

các câu trả lời sáng tạo. Cần nói rõ cho Hs biết rõ
rằng các em có thể tự do đưa ra những ý tưởng, giải
rằng các em có thể tự do đưa ra những ý tưởng, giải
pháp mang tính sáng tạo, tưởng tượng của riêng
pháp mang tính sáng tạo, tưởng tượng của riêng
mình. Gv cần lưu ý rằng câu hỏi loại này đòi hỏi một
mình. Gv cần lưu ý rằng câu hỏi loại này đòi hỏi một
thời gian chuẩn bị khá dài, vì vậy hãy để cho Hs có
thời gian chuẩn bị khá dài, vì vậy hãy để cho Hs có
đủ thời gian tìm ra câu trả lời.
đủ thời gian tìm ra câu trả lời.



6.
6.
Câu hỏi Đánh giá
Câu hỏi Đánh giá



Mục tiêu của loại câu hỏi này là kiểm tra xem Hs có
Mục tiêu của loại câu hỏi này là kiểm tra xem Hs có
thể đóng góp ý kiến và đánh giá các ý tưởng, giải
thể đóng góp ý kiến và đánh giá các ý tưởng, giải
pháp,… dựa vào những tiêu chuẩn đã đề ra.
pháp,… dựa vào những tiêu chuẩn đã đề ra.

Ví dụ
Ví dụ

: Theo em trong 2 phương pháp đo thể tích bằng
: Theo em trong 2 phương pháp đo thể tích bằng
bình chia độ và bằng bình tràn thì phương pháp nào
bình chia độ và bằng bình tràn thì phương pháp nào
cho kết quả chính xác hơn?
cho kết quả chính xác hơn?



Ví dụ:
Ví dụ:



+ Hãy tính vận tốc trung bình của một ô tô đi từ tỉnh A
+ Hãy tính vận tốc trung bình của một ô tô đi từ tỉnh A
đến tỉnh B biết độ dài quãng đường đó là 150 km, ô tô
đến tỉnh B biết độ dài quãng đường đó là 150 km, ô tô
khởi hành lúc 8h15’ và đến vào lúc 12h30’? (lớp 8).
khởi hành lúc 8h15’ và đến vào lúc 12h30’? (lớp 8).

+ Làm thế nào để sử dụng thước dài đã bị gãy đầu có
+ Làm thế nào để sử dụng thước dài đã bị gãy đầu có
vạch số 0? ( lớp 6)
vạch số 0? ( lớp 6)

+ Sau bài định luật Ôm ( Lớp 9):
+ Sau bài định luật Ôm ( Lớp 9):
Làm thế nào để
Làm thế nào để

xác định điện trở của dây dẫn bằng Ampe kế và
xác định điện trở của dây dẫn bằng Ampe kế và
Vôn kế?
Vôn kế?



Ví dụ
Ví dụ
: Từ kết quả thí nghiệm, hãy nhận xét về mối
: Từ kết quả thí nghiệm, hãy nhận xét về mối
quan hệ giữa độ lớn của lực kéo với độ nghiêng của
quan hệ giữa độ lớn của lực kéo với độ nghiêng của
mặt phẳng nghiêng; hoặc hãy chứng minh cái đinh vít
mặt phẳng nghiêng; hoặc hãy chứng minh cái đinh vít
là 1 dạng của mặt phẳng nghiêng.
là 1 dạng của mặt phẳng nghiêng.


Dưới đây xin nêu ra một số gợi ý khi
Dưới đây xin nêu ra một số gợi ý khi
đặt câu hỏi:
đặt câu hỏi:



Nên
Nên
:
:


Dừng một chút sau khi đặt câu hỏi
Dừng một chút sau khi đặt câu hỏi

Nhận xét một cách khuyến khích đối với
Nhận xét một cách khuyến khích đối với
câu trả lời của Hs
câu trả lời của Hs

Tạo điều kiện cho nhiều Hs trả lời một
Tạo điều kiện cho nhiều Hs trả lời một
câu hỏi
câu hỏi

Tạo điều kiện để cho mỗi Hs đều được trả
Tạo điều kiện để cho mỗi Hs đều được trả
lời câu hỏi, ít nhất 1 lần trong giờ học
lời câu hỏi, ít nhất 1 lần trong giờ học

Đưa ra những gợi ý nhỏ cho các câu trả
Đưa ra những gợi ý nhỏ cho các câu trả
lời hoặc dựa vào một phần nào đó trong
lời hoặc dựa vào một phần nào đó trong
câu trả lời để tiếp tục đặt câu hỏi
câu trả lời để tiếp tục đặt câu hỏi

Yêu cầu Hs giải thích câu trả lời của mình
Yêu cầu Hs giải thích câu trả lời của mình

(bản thân Hs)
(bản thân Hs)

Yêu cầu Hs liên hệ câu trả lời với những
Yêu cầu Hs liên hệ câu trả lời với những
kiến thức khác.
kiến thức khác.



Không nên:
Không nên:



Nhắc lại câu hỏi
Nhắc lại câu hỏi
của mình
của mình

Tự trả lời câu
Tự trả lời câu
hỏi của mình
hỏi của mình
đưa ra
đưa ra

Nhắc lại câu trả
Nhắc lại câu trả
lời của Hs

lời của Hs


C. Tổ chức cho HS hoạt động trên
C. Tổ chức cho HS hoạt động trên
lớp dưới những hình thức học tập
lớp dưới những hình thức học tập
khác nhau
khác nhau
Để tích cực hoá hoạt động học tập của HS ngoài hình
thức tổ chức học toàn lớp, nên tăng cường tổ chức cho
HS học tập CÁ NHÂN và học tập theo NHÓM ngay tại
lớp.
1. Hình thức học tập cá nhân
2. Hình thức học tập theo nhóm