Bài 40: Các Hạt Sơ Cấp

Edit your company slogan
LOGO
CÁC H T S C PẠ Ơ Ấ
Bài 40:

www.themegallery.com
LOGO
Ở thế kỷ XIX nhiều nhà khoa học đã chứng tỏ rằng nhiều chất quen
thuộc như oxy và carbon đều có một thành phần nhỏ nhất có thể nhận
dạng được và họ gọi chúng là các nguyên tử. Vào những năm 1930,
những công trình tập thể của Joseph John Thomson, Ernest Rutherford,
Niels Bohr và James Chadwick đã cho ra đời một mô hình nguyên tử
giống như hệ mặt trời (vì thế mô hình này còn được gọi là "mẫu hành
tinh") mà phần lớn chúng ta đều đã rất quen thuộc. Trong mô hình này,
nguyên tử không phải là thành phần sơ cấp nhất của vật chất mà là
được tạo thành từ một hạt nhân chứa proton và neutron với đám mây
electron bao quanh

www.themegallery.com
LOGO

www.themegallery.com
LOGO
NỘI DUNG BÀI HỌC
Khái niệm hạt sơ cấp
Tính chất của các hạt sơ cấp
Tương tác của các hạt sơ cấp

www.themegallery.com
LOGO

1. Hạt sơ cấp là gì ?

Cho đến nay người ta đã phát hiện được các hạt có kích thước
và khối lượng rất nhỏ, như: phôtôn ( ), electron (e-), pôzitrôn
(e+), prôtôn (p), nơtron (n), nơtrinô( )…
2. Sự xuất hiện các hạt sơ cấp mới

Để có các hạt sơ cấp mới, người ta làm tăng vận tốc của một số
hạt và cho chúng bắn vào các hạt khác nhau. Công cụ chủ yếu
là các máy gia tốc.
υ
γ

www.themegallery.com
LOGO

www.themegallery.com
LOGO

www.themegallery.com
LOGO
3. Phân loại
a) Phôtôn.
b) Các leptôn (các hạt nhẹ) có khối lượng từ 0 đến 200 : nơtrinô,
electron, pôzitron, mêzôn µ. Riêng các hạt nơtrinô có khối lượng
xấp xỉ bằng không, tốc độ chuyển động bằng tốc độ ánh sáng.
c) Các hađrôn: có khối lượng trên 200 và được phân thành ba
nhóm con:

Mêzôn , K: có khối lượng trên 200 , nhưng nhỏ hơn khối

lượng nuclôn;

Nuclôn p, n.

Hipêron có khối lượng lốn hơn khối lượng nuclôn.
Nhóm các nuclôn và hipêron còn được gọi là barion

www.themegallery.com
LOGO
NỘI DUNG BÀI HỌC
Khái niệm hạt sơ cấp
Tính chất của các hạt sơ cấp
Tương tác của các hạt sơ cấp

www.themegallery.com
LOGO
1. Thời gian sống (trung bình)

Một số ít hạt sơ cấp là bền (thời gian sống ~ ∞) còn đa số là
không bền: chúng tự phân hủy và biến thành hạt sơ cấp khác.
2. Phản hạt

Mỗi hạt sơ cấp có một phản hạt tương ứng. Phản hạt của một hạt
sơ cấp có cùng khối lượng nhưg điện tích trái dấu và cùng giá trị
tuyệt đối.

www.themegallery.com
LOGO

Trường hợp hạt sơ cấp không mang điện như nơtron thì thực

nghiệm chứng tỏ nơtron vẫn có momen từ khác không; khi đó phản
hạt của nơtron là hạt sơ cấp có cùng khối lượng như nơtron nhưng
có momon từ ngược hướng và cùng độ lớn.
Hạt
Phản hạt
π
−
~
p
~
n
e
−
e
+
π
+
0
π
γ
e
−
e
+
0
π
γ
p
n

www.themegallery.com
LOGO
NỘI DUNG BÀI HỌC
Khái niệm hạt sơ cấp
Tính chất của các hạt sơ cấp
Tương tác của các hạt sơ cấp

www.themegallery.com
LOGO

Các hạt sơ cấp luôn biến đổi và tương tác với nhau. Các quá trình
đó xảy ra muôn hình muôn vẻ; tuy nhiên người ta chứng minh
được rằng chúng đều quy về bốn loại tương tác cơ bản sau đây:
1. Tương tác điện từ

Tương tác điện từ là tương tác giữa phôtôn và các hạt mang điện
với nhau. Tương tác này là bản chất của các lực Cu-lông, lực điện
từ, Lực Lo-ren,…

www.themegallery.com
LOGO
2. Tương tác mạnh

Tương tác mạnh là tương tác giữa các hađrôn; không kể các quá
trình phân rã của chúng. Một trường hợp riêng của tương tác
mạnh là lực hạt nhân.
3. Tương tác yếu. Các Leptôn

Đó là tương tác giữa các leptôn.
e

p n e v
+
→ + +
~
p n e
e
v
−
→ + +

www.themegallery.com
LOGO
4. Tương tác hấp dẫn

Là tương tác giữa các hạt (các vật) có khối lượng khác không. Ví
dụ: trong lực, lực hút giữa Trái Đất và Mặt Trăng, giữa Mặt Trời và
các hành tinh,…

www.themegallery.com
LOGO
Nguyễn Quang Vinh - Designer
Trần Tú Châu
Trương Chí Tính
Voòng Thắng Dy
Nguyễn Dương Thông
Thank to:
Khi bạn ngồi cạnh một cô gái đáng yêu, hai giờ dường như hai phút. Khi bạn
ngồi trên một cái lò nướng đỏ lửa, hai phút tưởng như hai giờ. Đó là sự tương
đối. [Albert Einstein]

Edit your company slogan
LOGO