ÔN TẬP TV (T139)

Các từ loại :Danh từ, động từ,tính từ
Từ loại Danh từ Động từ Tính từ
Ý
nghĩa
khái
quát
Là những
từ chỉ vật
(người,
vật, hiện
tượng, khái
niệm)
Là những
từ chỉ hoạt
động, trạng
thái của sự
vật
Là những
từ chỉ đặc
điểm, tính
chất của sự
vật, hoạt
động, trạng
thái

1. Trong số các từ in đậm sau đây, từ nào là danh từ, từ nào
là động từ, từ nào là tính từ?
a) Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống
được. ( Nguyễn Đình Thi,Tiếng nói văn nghệ)

b) Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.
( Kim Lân,Làng)
c) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá,
làm phu hồ cho nó. ( Kim Lân, Làng)
d) Đối với cháu, thật là đột ngột […].
( Nguyễn Thành Long,Lặng lẽ Sa pa)
e)Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung
sướng. ( Nam Cao, Lão Hạc)

2: Hãy thêm các từ cho sau đây vào trước những từ thích hợp
với chúng trong ba cột bên dưới. Cho biết mỗi từ trong ba cột
đó thuộc từ loại nào.
a) những, các, một b) hãy, đã, vừa c) rất, hơi, quá
/. . . . . …./

hay
/. . . . . …./

/. . . . . …./

/. . . …./

đọc
lần
nghĩ ngợi
/. . . … /
cái(lăng)
/. . . … /
/. . . …… /
/. . . … /

phục dịch
làng
đập
/. . . … /
/. . . … /
/. . . … /
/. . … . ./
đột ngột
ông(giáo)
phải
sung sướng
rất
đã
một
hãy
một
vừa
những
đã
rất
một
rất
quá,rất
Danh từ Động từ Tính từ
một lần
một cái (lăng)
những làng
một ông (giáo)
đã đọc
đã đập

hãy nghĩ ngợi
vừa phục dịch
rất hay
rất đột ngột
rất phải
quá sung sướng

Danh từ
làng, lần, lăng…
Động từ
đập, nghĩ ngợi, phục dịch …
hãy, chớ, đừng, vừa, mới, sắp,…
 Các phó từ
những, các, một, mỗi, mọi, từng …
 Các từ chỉ số lượng
Tính từ
hãy, đột ngột, sung sướng…
rất, hơi quá, lắm, cũng …
 Các phó từ chỉ mức độ
Kết hợp về phía trước Từ loại
3. Danh từ, động từ, tính từ có thể đứng sau các từ :

này, ấy, nọ, kia, đó…
 Chỉ từ
Danh từ
(làng, lần, lăng…)
Động từ
(đập, nghĩ ngợi, phục dịch…)
Tính từ
(hãy, đột ngột, sung sướng…)

quá, lắm, tuyệt, cực kì …
 Phó từ chỉ mức độ
rồi, xong, vào, lên…
 Phó từ
Danh từ, động từ, tính từ có thể đứng trước các từ :
Từ loại Kết hợp về phía sau

4. BẢNG TỔNG KẾT VỀ KHẢ NĂNG KẾT HỢP
CỦA DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ
Ý nghĩa khái quát
của từ loại
Khả năng kết hợp
Kết hợp về phía
trước
Từ loại Kết hợp về phía
sau
Chỉ sự vật
(người, vật, hiện
tượng, khái niệm)
danh từ
làng, lần,
lăng…
Chỉ hoạt động,
trạng thái của sự vật
động từ
nghĩ ngợi,
phục dịch,
đọc, đập …
Chỉ đặc điểm, tính
chất của sự vật, hoạt

động, trạng thái
tính từ
đột ngột,
phải, hãy,
sung sướng
Các từ chỉ số
lượng: những, các,
một , mỗi, mọi,
từng …
Các phó từ: hãy,
chớ, đừng,
đang, sẽ, vừa …
Các phó từ chỉ
mức độ: rất,
tuyệt,hơi, quá…
Chỉ từ: đó, này,
kia, ấy, nọ, …
Phó từ: đi, lên,
vào, xong, rồi …
Phó từ : quá,
lắm, cực kì,
tuyệt …

THẢO LUẬN NHÓM ( 3 phút )
5. Trong những đoạn trích sau đây, các từ in đậm vốn
thuộc từ loại nào và ở đây chúng được dùng như từ thuộc
từ loại nào?
a) Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ
ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
( Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)

b) Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ.
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa pa)
c)Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội hoạ không nhận
xét được gì ở cô gái ngồi trước mặt đằng kia.
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa pa)

1. Hãy sắp xếp các từ in đậm trong những câu sau đây vào
cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.
II. Các từ loại khác:
a/ Một lát sau không phải chỉ có ba đứa mà cả một lũ trẻ ở
tầng dưới lần lượt chạy lên.
. (Nguyễn Minh Châu, Bến
quê)
Số từ Đại từ Lượng
từ
Chỉ từ Phó
từ
Quan
hệ từ
Trợ từ Tình
thái từ
Thán
từ
BẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC
(NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)
- chỉ



-

cả
- ở
- ba

1. Hãy sắp xếp các từ in đậm trong những câu sau đây vào
cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.
II. Các từ loại khác:
b/ Trong cuộc đời kháng chiến của tôi, tôi chứng kiến
không biết bao nhiêu cuộc chia tay, nhưng chưa bao giờ,
tôi bị xúc động như lần ấy.
. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
Số
từ
Đại từ Lượng
từ
Chỉ từ Phó
từ
Quan
hệ từ
Trợ
từ
Tình
thái từ
Thán
từ
BẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC
(NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)
- chỉ

-
cả
- ở
- ba
- tôi
- bao nhiêu
- bao giờ
- của
-
nhưng
- như
- ấy

1. Hãy sắp xếp các từ in đậm trong những câu sau đây vào
cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.
II. Các từ loại khác:
c/ Ngoài cửa sổ bấy giờ những bông hoa bằng lăng đã thưa
thớt – cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt.

. (Nguyễn Minh Châu, Bến
quê)
Số
từ
Đại từ Lượng
từ
Chỉ từ Phó
từ
Quan
hệ từ

Trợ
từ
Tình
thái từ
Thán
từ
BẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC
(NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)
- chỉ



-
cả
- ở
- ba
- tôi
- bao nhiêu
- bao giờ
- của
-
nhưng
- như
- ấy
- bấy giờ
- những
- đã
- mới

- đã

- ngay

1. Hãy sắp xếp các từ in đậm trong những câu sau đây vào
cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.
II. Các từ loại khác:
d/ - Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ
Sa Pa)
Số
từ
Đại từ Lượng
từ
Chỉ từ Phó
từ
Quan
hệ từ
Trợ
từ
Tình
thái từ
Thán
từ
BẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC
(NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)
- chỉ



-
cả

- ở
- ba
- tôi
- bao nhiêu
- bao giờ
- của
-
nhưng
- như
- ấy
- bấy giờ
- những
- đã
- mới

- đã
- ngay
- Trời ơi
- năm
- chỉ

1. Hãy sắp xếp các từ in màu xanh trong những câu sau đây vào cột
thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.
II. Các từ loại khác:
e/ - Quê anh ở đâu thế ? - Hoạ sĩ hỏi.
. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa
Pa)
Số
từ
Đại từ Lượng

từ
Chỉ từ Phó
từ
Quan
hệ từ
Trợ
từ
Tình
thái từ
Thán
từ
BẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC
(NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)
- chỉ



-
cả
- ở
- ba
- tôi
- bao nhiêu
- bao giờ
- của
-
nhưng
- như
- ấy
- bấy giờ

- những
- đã
- mới

- đã
- ngay
- năm
- đâu
-Trời ơi
- chỉ

1. Hãy sắp xếp các từ in đậm trong những câu sau đây vào
cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.
II. Các từ loại khác:
g/ - Đã bao giờ Tuấn… sang bên kia chưa hả ?
. (Nguyễn
Minh Châu, Bến quê)
Số
từ
Đại từ Lượng
từ
Chỉ từ Phó
từ
Quan
hệ từ
Trợ
từ
Tình
thái từ
Thán

từ
BẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC
(NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)
- chỉ



-
cả
- ở
- ba
- tôi
- bao nhiêu
- bao giờ
- của
-
nhưng
- như
- ấy
- bấy giờ
- những
- đã
- mới

- đã
- ngay
-Trời ơi
- năm
- đâu
- hả

- chỉ

1. Hãy sắp xếp các từ in đậm trong những câu sau đây vào
cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.
II. Các từ loại khác:
h/ - Bố đang sai con làm cái việc gì lạ thế ?
. (Nguyễn
Minh Châu, Bến quê)
Số
từ
Đại từ Lượng
từ
Chỉ từ Phó
từ
Quan
hệ từ
Trợ
từ
Tình
thái từ
Thán
từ
BẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC
(NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)
- chỉ



-
cả

- ở
- ba
- tôi
- bao nhiêu
- bao giờ
- của
-
nhưng
- như
- ấy
- bấy giờ
- những
- đã
- mới

- đã
- ngay
- Trời ơi
- năm
- đâu
- hả
- đang
- chỉ

TRÒ CHƠI XEM HÌNH
XÁC ĐỊNH DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ

Nội dung tiết học:
1. Ý nghiã khái quát của các từ loại:
Danh từ, động từ, tính từ và các từ loại

khác.
2. Khả năng kết hợp các từ loại.
3. Hiện tượng chuyển loại của một số từ
loại .

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
2. Soạn trước các bài tập ở phần cụm từ.
1. Ôn lại các kiến thức vừa tổng kết về các từ loại.
3. Tìm hiểu cụm từ thông qua việc tìm phần trung tậm của
các cụm từ.

Giáo viên: Nguyễn Ngọc Tân
Phòng GD&ĐT Đầm Dơi