Tiết 55; Điệp Ngữ

I. điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Ví dụ:
Khổ thơ đầu: Tiếng gà tr a
Trên đ ờng hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
cục cục tác cục ta
Nghe xao động nắng tr a
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Tiết 55:
điệp ngữ




Khæ th¬ cuèi:
Ch¸u chiÕn ®Êu h«m nay
V× lßng yªu tæ quèc
V× xãm lµng th©n thuéc
Bµ ¬i, còng v× bµ
V× tiÕng gµ côc t¸c
æ trøng hång tuæi th¬

2. Nhận xét:
? Tìm những từ ngữ đ ợc lặp đi lặp lại giữa
bài tiếng gà tr a ?

-
Khổ thơ đầu: nghe
-
Khổ thơ cuối: vì

? ViÖc lÆp tõ nh thÕ cã t¸c dông g×
-
NhÊn m¹nh c¶m gi¸c khi nghe tiÕng
gµ tr a
-
NhÊn m¹nh t×nh c¶m cña ng êi chiÕn
sÜ

Ví dụ 1: Xác định điệp ngữ
Ta hiểu miền Nam th ơng nhớ Bác
Nóng lòng mong đợi Bác vào thăm
Ta hiểu đêm nằm nghe gió gác
Bác th ờng trăn trở nhớ miền Nam
( Tố Hữu)
Ví dụ 2: Lòng yêu n ớc ban đầu là lòng yêu những vật tầm th
ờng nhất, lòng yêu nhà
( Trích trong Ngữ Văn 7 tập hai)

- §iÖp ng÷ “ Ta hiÓu” bµy tá lßng th ¬ng
tiÕc xen lÉn xãt xa ©n hËn ®èi víi B¸c
Hå
- §iÖp tõ “yªu” nãi vÒ céi nguån cña
lßng yªu n íc

? Em hiểu thế nào là điệp ngữ và nêu tác dụng

của chúng
Điệp ngữ là biện pháp tu từ trong đó ng ời ta
lặp đi lặp lại một từ, một ngữ để làm nổi bật ý,
nhằm nhấn mạnh mức độ cảm xúc, tâm trạng
Ghi nhớ: (SGK)

II. Các dạng điệp ngữ
1. Ví dụ:
a. Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[ ]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Th ơng em, th ơng em, th ơng em biết mấy.
( Phạm Tiến Duật)
b. Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
( Đoàn Thị Điểm)
Tiếng gà tr a
Trên đ ờng hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
cục cục tác cục ta
Nghe xao động nắng tr a
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

2. Nhận xét:
?So sánh điệp ngữ trong khổ thơ đầu bài
Tiếng gà tr a với điệp ngữ trong hai đoạn
thơ trên. Tìm đặc điểm của mỗi dạng
* Khổ thơ đầu: Tiếng gà tr a có điệp từ nghe điệp
ngữ cách quãng (giữa các từ lặp lại có những từ khác)
* Ví dụ a: Rất lâu, rất lâu
Khăn xanh, khăn xanh
Th ơng em ,th ơng em, th ơng em
điệp ngữ nối tiếp( các từ lặp lại nối tiếp nhau
* Ví dụ b: Từ thấy, ngàn dâu gọi là điệp ngữ vòng( từ
đứng đầu câu sau lặp lại từ đứng đầu câu tr ớc)

? Em h·y nªu c¸c d¹ng ®iÖp ng÷
-
§iÖp ng÷ cã nhiÒu d¹ng:
+ §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng
+ §iÖp ng÷ nèi tiÕp
+ §iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp
Ghi nhí: (SGK)

III. Luyện tập
? Tìm điệp ngữ trong đoạn trích trên và cho biết tác giả muốn
nhấn mạnh điều gì
Bài tập 1: Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám m ơi
năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít
mấy năm nay, dân tộc đó phải đ ợc tự do! Dân tộc đó phải đ ợc độc lập!
( Hồ Chí Minh)
Ng ời ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.

Trông trời, trong đất, trông mây,
Trông m a, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.
( Ca dao)
-
Một dân tộc đã gan góc, năm nay, dân tộc đó phải đ ợc sự lặp lại
chủ yếu nhấn mạnh 2 tiếng dân tộc. Nó ca ngợi sự gan gốc chống kẻ
thù.
- Trông biểu hiện sự lo lắng và hi vọng vào ngày thu hoạch

Bài tập 2: Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau.
Có thể phải xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một
giấc mơ. Một giấc mơ thôi
(Khánh Hoài)
? Tìm điệp ngữ trong đoạn văn trên và nói rõ đấy là
những dạng điệp ngữ gì
Xa nhau gọi là điệp ngữ cách
quãng
Một giấc mơ là điệp ngữ vòng tròn

? Theo em, trong đoạn văn trên, việc lặp đi lặp lại một
số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không
Không, ở đoạn văn này sự lặp đi lặp lại
những từ ngữ không cần thiết làm cho câu
văn r ờm rà, không mang lại giá trị nào.
Bài tập 3: Phía sau nhà em có một mãnh v ờn. Mãnh v ờn ở phía sau
nhà em, trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa
th ợc đ ợc. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng
cả hoa lay ơn nữa. Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau v ờn nhà

em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em


Sửa lại đoạn văn:
- Mãnh v ờn phía sau nhà em trồng rất nhiều
loài hoa. Đó là cúc, th ợc d ợc, đồng tiền, hoa
hồng và cả lay ơn nữa. Nhân ngày phụ nữ
quốc tế, em hái hoa tặng mẹ và chị.

Dặn dò
- Về nhà học thuộc ghi nhớ
-
Nắm đ ợc các dạng điệp ngữ
-
Làm các bài tập còn lại
- Xem tr ớc bài: Chơi chữ