Van 10 - Tiet 55

Ngày soạn 9-12-06
Ngày dạy 11-12-06
Tiết 55:
Bài: LIÊN TƯỞNG- TƯỞNG TƯỢNG
A. Mục tiêu bài học
Giúp học sinh hiểu được vai trò của liên tưởng và tưởng tượng trong làm văn
Có ý thức vận dụng liên tưởng, tưởng tượng vào văn bản
B. Phương tiện thực hiện- Cách thức tiến hành
- sgk, sgv
- thiết kế bài học.
- GV tổ chức giờ dạy học theo cách thức nêu vấn đề kết hợp với các hình thức trao đổi thảo
luận, trả lời các câu hỏi
C. Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ:
2. Giới thiệu :
Hoạt động gv-hs Nội dung
Hoạt động 1
Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm
hiểu phép liên tưởng
Hs đọc sgk
- Thế nào là liên tưởng?
- Cho vd?
- Có bao nhiêu cách liên tưởng?
- Gv nêu những loại lt thường gặp
- Yêu cầu khi liên tưởng
Hoạt động 2
1. Liên tưởng
Lt là hoạt động tâm lí của con người. Từ việc này mà
nghĩ đến việc kia. Từ người này mà nghĩ đến người
khác.
Cơ sở của lt là mối quan hệ của các sự vật trong đời

sống xã hội. Ví dụ nói tới núi, người ta nghĩ tới rừng,
suối , khe. Nói tới mây, người ta nghĩ tới bầu trời, tới
mưa
+ Những liên tưởng thường tự phát, tản mạn
+ Song liên tưởng phải có mục đích nhằm làm nổi bật
hiện tượng đs
Vd: Nguyễn Tuân liên tưởng chợ Đồng Xuân như cái
dạ dày của HN
- Có nhiều cách liên tưởng ( 4 loại thường gặp)
+ Liên tưởng tương cận ( chiếc áo liên tưởng tới
người mặc: Áo chàm đưa buổi phân li)
+ Liên tưởng tương đồng ( nghề dạy học với nghề lái
đò; trăng tròn như quả bóng bạn nào đá lên trời)
+ Liên tưởng trái ngược ( Cây cay đắng đã ra mùa
quả ngọt; phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười)
+ Liên tưởng nhân quả-> thấy kết quả nghĩ đến
nguyên nhân. Thấy việc làm nghĩ đến kết quả ngày
mai ( hoa không nở bởi đất cằn khô khốc)
*yêu cầu khi liên tưởng
+ Liên tưởng phải tự nhiên
+lt phải mới mẻ
+lt không đựợc gò ép, gán ghép mới hay
Chú ý: Liên tưởng trong làm văn có thể biểu hiện
thành so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, cũng có thể biến thành
hình tượng bao trùm với nhiều chi tiết phong phú, ngụ
ý sâu xa.
2. Tưởng tượng
Là hoạt động tâm lí, tưởng tượng nhằm tái tạo , biến
Giáo viên hướng dân hs tìm hiểu
tưởng tượng

Hs đọc sgk
- Thế nào là tưởng tượng. VD?
- Tưởng tượng có gì giống và
khác với liên tưởng?
vd: Nếu được phép minh họa lịch
sử bằng mọt thanh gươm, tôi sẽ vẽ
một thanh gươm đẫm một màu
máu. Máu đã chảy trên sân em nô
dùa chạy nhảy. Máu đã thấm trên
rãnh cày cha ta ( dường chúng ta
đi-NT Thành)
Hoạt động 3
Gv hướng dẫn học sinh luyện tập
-Ở đoạn văn giếng nước, tác giả
liên tưởng với cái gì? Liên tưởng
đó có thỏa đáng không?
- Liên tưởng đó giúp tác giả triển
khai suy nghĩ của mình như thế
nào?
- Đoạn văn này, XD đã tưởng
tượng ra điều gì? Tưởng tượng ấy
có giúp tác giả thể hiện tư tưởng
sâu sắc mà thú vị của tá giả
không?
đổi các biểu tượng trong trí nhớ sáng tạo ra hình
tượng mới
Vd: Cây bàng xòe tán tựa chiếc dù lớn
+ tưởng tượng sáng tạo cũng quan trọng đối với làm
văn và sáng tác văn học
+Thông qua tưởng tượng, người ta liên kết các cảm

xúc suy nghĩ lại với nhau tạo thành những hình tượng
mới. Các nhà văn, nhà thơ thường thông qua các sự
việc, kinh nghiệm có thật, biến hóa đi, mở rộng ra,
biến đổi không gian, thời gian, nhân vật tạo ra hình
tượng mới. Các hình tượng văn học xưa nay đều do
tưởng tượng mà có
Cách tưởng tượng này giúp người đọc, người nghe
nhận ra ls của đất nước này, dân tộc này là vượt qua
những đau thương, những hy sinh mất mát để khẳng
định phẩm chất anh hùng.
Yêu cầu đối với tưởng tượng:
+ Phải hợp lí
+phải phong phú
+ bất ngờ mới hay
II. LUYỆN TẬP
1. Giếng nước
- Bản chất sự vật: sâu sắc"giếng nước sâu"....", khiêm
nhường"mãi lặng yên, gió thổi không hề gợn sóng,
chẳng ai ngắm xem ", phong phú" nước sâu, muc
hoài mà giếng không cạn...."
- Người có tri thức uyên bác, sâu sắc
2. XD tưởng tượng tuổi thơ mình như một em nhỏ:
hỡi em nhỏ tuổi, hình bóng em nhỏ sắp tan, tôi ru em
nhỏ của tôi
- Tưởng tượng như vậy đã giúp tác giả thể hiện tư
tưởng sâu sắc thú vị
+ Thấy lại vái thời tuổi thơ bụ bẫm, khỏe mạnh, sôi
nỏi và đẹp đẽ
+ Thời gian trôi đi, tuổi thơ mất dần, thay vào đó là
con người trưởng thành hòa với cs hiện đại.

+ Từ giã tuổi thơ mà lòng bâng khuâng nuối tiếc
IV. DẶN DÒ: học bài
Chuẩn bị bài" Hoàng hạc lâu tiễn mạnh hạo nhiên chi quảng lăng"