Su dieu hoa phoi hop hoat dong cac tuyen noi tiet

Bài 59: Sự điều hòa và phối hợp hoạt
động của các tuyến nội tiết
I. Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết:
II.Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết




I.Tìm hiểu sự điều hòa hoạt động
I.Tìm hiểu sự điều hòa hoạt động
của các tuyến nội tiết
của các tuyến nội tiết
Tuyến giáp tiết ra loại hoocmôn nào?
dưới tác dụng của TSH do thùy trước
tuyến yên tiết ra, tuyến giáp tiết hoocmôn
tirôxin




Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Dòng máu
TSH
Tế bào đích
+
+
-
-
Tirôxin

Tirôxin kìm hãm tiết TSH
Tuyến giáp
Quan sát hình
Quan sát hình
59-1và tiến
59-1và tiến
hành thảo
hành thảo
luận nhóm để
luận nhóm để
giải thích cơ
giải thích cơ
chế điều hòa
chế điều hòa
hoạt động
hoạt động
của tuyến
của tuyến
giáp
giáp




Cơ chế điều hòa hoạt động của
Cơ chế điều hòa hoạt động của
tuyến giáp
tuyến giáp
Khi hooc môn tiết ra nhiều, lượng hoocmôn
Khi hooc môn tiết ra nhiều, lượng hoocmôn

này theo máu:
này theo máu:


Lên vùng dưới đồi:dưới tác dụng của
Lên vùng dưới đồi:dưới tác dụng của
loại hoocmôn tirôxin vùng dưới đồi tiết ra
loại hoocmôn tirôxin vùng dưới đồi tiết ra
một chất ức chế tuyến yên tiết hoocmôn
một chất ức chế tuyến yên tiết hoocmôn
TSH
TSH


Lên thẳng thùy trước tuyến yên, ức chế
Lên thẳng thùy trước tuyến yên, ức chế
tuyến yên tiết TSH
tuyến yên tiết TSH


Khi không có TSH tới, tuyến giáp
Khi không có TSH tới, tuyến giáp
ngừng tiết tirôxin, lượng hoocmôn này trở
ngừng tiết tirôxin, lượng hoocmôn này trở
lại trạng thái cân bằng
lại trạng thái cân bằng

Dòng máu
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
ACTH
+
+
-
-
cootizôn
Cootizôn kìm hãm tiết
ACTH
Góp phần điều hòa đường
huyết
Vỏ tuyến thượng thận
Hãy quan sát
Hãy quan sát
hình 59-2 và
hình 59-2 và
tiến hành
tiến hành
thảo luận
thảo luận
nhóm để giải
nhóm để giải
thích sự điều
thích sự điều
hòa hoạt
hòa hoạt
động của vỏ
động của vỏ

tuyến trên
tuyến trên
thận
thận




Tuyến vỏ trên thận tiết ra loại
Tuyến vỏ trên thận tiết ra loại
hoocmôn nào?
hoocmôn nào?
•
Dưới tác dụng của hoocmôn ACTH do
thùy trước tuyến yên tiết ra, vỏ tuyến trên
thận tiết ra hoocmôn cooctizôn điều hòa
ion natri, kali trong máu, điều hòa đường
huyết…




Sự điều hòa hoạt động của vỏ
Sự điều hòa hoạt động của vỏ
tuyến trên thận
tuyến trên thận
•
Khi lượng hoocmôn cooctizôn trong máu
nhiều, chất này theo máu:
•

Chảy về vùng dưới đồi làm vùng
này tiết ra chất kìm hãm thùy trước tuyến
yên tiết ACTH
•
Về thẳng thùy trước tuyến yên kìm
hãm sựm tiết ACTH của tuyến yên
•
Khi không có ACTH tới, phần vỏ
tuyến thượng thận ngừng tiết cooctizôn,
lượng hoocmôn này cân bằng




Kết luận chung
Kết luận chung



Khi các tuyến nội tiết(gọi là tuyến đích) tiết
Khi các tuyến nội tiết(gọi là tuyến đích) tiết
ra nhiều hoocmôn, làm cho lượng hoocmôn này dư
ra nhiều hoocmôn, làm cho lượng hoocmôn này dư
thừa, thì lượng hoocmôn thừa này sẽ tác động ngược lại
thừa, thì lượng hoocmôn thừa này sẽ tác động ngược lại
tuyến yên và vùng dưới đồi
tuyến yên và vùng dưới đồi
•
Kết quả:
Kết quả:

•


vùng dưới đồi ngừng tiết hoocmôn giải phóng
vùng dưới đồi ngừng tiết hoocmôn giải phóng
tương ứng làm cho tuyến yên ngừng tiết hoocmôn
tương ứng làm cho tuyến yên ngừng tiết hoocmôn
tương ứng, hoặc vùng dứới đồi tiết hoocmôn ức chế
tương ứng, hoặc vùng dứới đồi tiết hoocmôn ức chế
tuyến yên tiết hoocmôn tương ứng
tuyến yên tiết hoocmôn tương ứng
•


tuyến yên nhận được hoocmôn thừa của tuyến
tuyến yên nhận được hoocmôn thừa của tuyến
đích sẽ ngừng hoạt động nên làm cho tuyến yên ngừng
đích sẽ ngừng hoạt động nên làm cho tuyến yên ngừng
tiết hoocmôn tương ứng, làm cho lượng hoocmôn của
tiết hoocmôn tương ứng, làm cho lượng hoocmôn của
tuyến đích trở lại cân bằng
tuyến đích trở lại cân bằng
•
Cơ chế điều hòa này đựoc thực hiện nhờ các thông tin
Cơ chế điều hòa này đựoc thực hiện nhờ các thông tin
ngược
ngược

II.Sự phối hợp hoạt động của các tuyến
nội tiết

Lượng đường huyết trong máu được
tương đối ổn định là do đâu?

Lượng đường huyết trong máu được ổn định
là nhờ:

Sự phối hợp hoạt động của các tế bào α và β
của đảo tụy trong tuyến tụy

Sự phối hợp của 2 tuyến trên thận. Tuyến
nµy tiết hoocmôn cooctizônđể góp phần vào
sự chuyển hóa lipit và prôtêin làm tăng
đường huyết khi lương đường trong máu
giảm




Hãy quan sát hình 59-3 và tiến
Hãy quan sát hình 59-3 và tiến
hành thảo luận nhóm lớn trong 5P
hành thảo luận nhóm lớn trong 5P
Giải thích sự phối hợp
Giải thích sự phối hợp
hoạt động của các
hoạt động của các
tuyến nội tiết
tuyến nội tiết

5
1
.
.
.
.
.
.
.
.
Glucô
Máu giảm
glucozơ 4
3 glucozơ
Axit lacticvà
Axit amin
2
glicôgen
6
glucagôn
Hãy điền tên các chất tương ứng với các số trên hình vẽ
Hãy điền tên các chất tương ứng với các số trên hình vẽ

Đáp án
cootizôn
A
C
T
H
Glucô

Máu giảm
glucozơ Glixêrin
glicôgenglucozơ
Axit lacticvà
Axit amin
glucozơ
glicôgen
glucozơ
glucagôn

Sự phối hợp hoạt động của các tuyến
nội tiết

Khi lượng đêng huyết giảm thì:

Dưới tác dụng của hoocmôn ACTH do thùy
trước tuyến yên tiết ra, làm cho vỏ tuyến
thượng thận tiết ra hoocmôn cootizôn để
chuyển hóa lipit(trong mỡ) và prôtêin(trong
cơ) thành glucôzơ, làm tăng đường huyết

Tuyến tụy tết ra hoocmôn glucagôn phân giải
glicôgen ở gan và cơ thành glucôzơ, làm
tăng đường huyết

Kết luận chung

Sự điều hòa và phối hợp hoạt động
của các tuyến nội tiết có tác dụng duy trì tính
ổn định môi trường bên trong cơ thể đảm

bảo cho các quá trình sinh lí diễn ra bình
thường, là nhờ các thông tin ngược(trong cơ
chế tự điều hòa)

Kiểm tra đánh giá
Chọn câu trả lời đúng nhất
Những tuyến nào tham gia vào quá trình điều hòa
lượng đường huyết?
a. tuyến yên, tuyến tụy nội tiết, tuyến trên thân
b. tuyến yên, tuyến sinh dục, tuyến tụy ngoại tiết
c. tuyến giáp, tuyến trên thận, tuyến yên
d. tuyến sinh dục, tuyến giáp, tuyến tụy nội tiết

Chuẩn bị ở nhà

1. Bài cũ:

+ Học bài cũ

+ Làm hai câu hỏi trong sách giáo khoa trang
186

2. Bài mới:

Chuẩn bị kĩ bài mới:

+ Tên, vị trí, chức năng các cơ quan sinh dục nam

+ Cấu tạo và đặc điểm tinh trùng

Chúc các em học tập tốt