Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn bản nghị luânj

÷
V
¨
N
8
Líp
N
G

Kiểm tra bài cũ
1. Để thuyết phục ngời đọc(ngời nghe), ngời
viết văn nghị luận đòi hỏi phải tuân thủ
những yêu cầu nào?
A. Xây dựng đợc một hệ thống luận điểm rõ ràng.
B. Lí lẽ, dẫn chứng( luận cứ) phải thuyết phục.
C. Lập luận phải chặt chẽ, sắc bén.
D. Cả A, B, C,đều đúng.
Đúng
Sai
Sai
Sai
A B DC

Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến
Hỡi đồng bào toàn quốc!
Chúng ta muốn hoà bình, chúng ta phải nhân nhợng. Nhng chúng ta càng nhân nh
ợng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cớp cớp ta lần nữa!
Không! Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nớc,
nhất định không chịu làm nô lệ.
Hỡi đồng bào!

Chúng ta phải đứng lên!
Bất kì đàn ông, đàn bà, bất kì ngời già, ngời trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái,
dân tộc. Hễ là ngời Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai
có súng dùng súng. Ai có gơm dùng gơm, không có gơm thì dùng cuốc, thuổng, gậy
gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nớc.
Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, dân quân!
Giờ cứu nớc đã đến. Ta phải hi sinh đến giọt máu cuối cùng, để giữ gìn đất nớc.
Dù phải gian lao kháng chiến, nhng với một lòng kiên quyết hi sinh,
thắng lợi nhất định về dân tộc ta!
Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm!
Kháng chiến thắng lợi muôn năm!
Hỡi đồng bào toàn quốc!
Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, dân quân!
Hỡi đồng bào!
Không! Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nớc,
nhất định không chịu làm nô lệ.
Chúng ta phải đứng lên!
Hễ là ngời Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc
Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nớc.
Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm!
Kháng chiến thắng lợi muôn năm!
Không! Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nớc,
nhất định không chịu làm nô lệ.
=> Nhiều từ ngữ và câu văn có tính chất biểu cảm

(1) (2)
- Chúng ta cần phải đứng lên.
- Lúc bấy giờ, ta cùng các ngơi sẽ
bị bắt, đau xót biết chừng nào!
- Hỡi đồng bào!

Chúng ta cần phải đứng lên!
Không có yếu tố biểu cảm Có yếu tố biểu cảm
- Lúc bấy giờ ta cùng các
ngơi sẽ bị bắt
Cột
Hàng
1
2
, đau xót biết chừng nào!
Hỡi đồng bào!

(1) (2)
Mục đích
- Chúng ta cần phải
đứng lên.
- Lúc bấy giờ, ta cùng
các ngơi sẽ bị bắt, đau
xót biết chừng nào!
- Hỡi đồng bào!
Chúng ta cần phải đứng
lên!
Không có yếu tố biểu cảm Có yếu tố biểu cảm
- Lúc bấy giờ ta cùng
các ngơi sẽ bị bắt.
Cột
Hàng
1
2
Kêu gọi đồng bào
đứng lên kháng

chiến
Khuyên các tớng
sĩ từ bỏ những hành
động, việc làm sai
trái của mình.
Tính thuyết phục thấp hơn Tính thuyết phục cao hơn

- . uốn lỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt
nạt tể phụ .
- Ta thờng tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau nh cắt, nớc
mắt đầm đìa; chỉ căm tức cha xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân
thù. Dộu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong
da ngựa, ta cũng vui lòng.
(Trần Quốc Tuấn)

1. Hãy chỉ ra các yếu tố biểu cảm trong đoạn trích sau và
cho biết tác giả đã sử dụng những biện pháp gì để biểu cảm.
Tác dụng biểu cảm đó là gì?
Trớc năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu,
những tên An-nam-mít bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết
kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. ấy thế mà
cuộc chién tranh vui tơi vừa bùng nổ, thì lập tức họ biến
thành những đứa con yêu, những ngời bạn hiền của các
quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của cả các quan toàn
quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái họ ( những ngời
bản xứ) đợc phong cho cái danh hiệu tối cao là chiến sĩ bảo
vệ công lí và tự do.

Bài 2:
Tôi muốn nói với các bạn câu chuyện làm Việt luận và học Việt văn,

luôn thể giãi bày hết nỗi khổ tâm của ngời anh các bạn đã đeo một cái
nghiệp vào ngời: nghiệp dạy tiếng mẹ đẻ.
Nỗi buồn thứ nhất là thấy các bạn có quan niệm học tủ. Ông thầy dạy
giỏi đối với các bạn là ông thầy giảng và soạn sách đúng tủ.
Nói làm sao cho các bạn hiểu rằng trong 7,8 năm trời, nào nhận xét,
đọc sách, xem truyện, giảng văn , nào tập dùng chữ, đặt câu, dàn ý, làm
bài, tôi thiết tởng một học sinh, với khiếu thông minh, trí nhớ trung
bình, không có lí do gì phải nhấm bút trớc một đề văn trong kì thi viết.
Sự học mà đã hạ xuống là học tủ thì chúng tôi cũng không còn cần
làm việc cùng các bạn nữa. Sao không có một hãng nào đó in ra độ 500
bài làm sẵn để học sinh cứ việc mang về học thuộc nh con vẹt, rồi đem
nguyên văn chép lại cho hội đồng chấm thi duyệt xem chép sai hay đúng,
việc gì còn phải lôi thôi bày đặt ra chơng trình học tập để bắt trẻ em
ngày ngày phải đến trờng?

Bài tập 3: (H+ớng dẫn về nhà)
-
Cho: Luận điểm Chúng ta không nên học vẹt và học tủ.
-
Yêu cầu: Viết đoạn văn nghị luận vừa có lí lẽ chặt chẽ, lại vừa có sức
truyền cảm.
Các b+ớc làm:
-
Xác định luận cứ:
+ Khái niệm học vẹt, học tủ.
+ Tác hại của học vẹt, học tủ.
- Xác định yếu tố biểu cảm: Đồng ý hay phản đối? Phê
phán hay tán thành?
- Chọn cách trình bày đoạn văn: Diễn dịch hoặc quy nạp.
- Viết đoạn văn (yêu cầu)

Híng dÉn vÒ nhµ
-
Häc bµi.
-
Lµm bµi tËp.
-
So¹n tiÕt 109.

Bài 2: Đọc đoạn nghị luận sau đây và cho biết: Những cảm xúc gì đã đợc
biểu hiện qua đoạn văn? Tác giả đã làm thế nào để những đoạn văn đó
không chỉ có sức thuyết phục lí trí mà còn gợi cảm?

- Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi.
(Lí Công Uẩn)
- Ta thờng tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau nh cắt, n
ớc mắt đầm đìa; chỉ căm tức cha xả thịt lột da, nuốt gan uống máu
quân thù. Dộu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này
gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.
(Trần Quốc Tuấn)
- Ta thờng tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau nh cắt, n
ớc mắt đầm đìa; chỉ căm tức cha xả thịt lột da, nuốt gan uống máu
quân thù. Dộu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này
gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.
(Trần Quốc Tuấn)

Từ ngữ Câu
Hỡi, nhất định
không chịu, phải
đứng lên, hễ là,

cũng phải thắng
lợi nhất định,
muôn năm
- Hỡi đồng bào toàn quốc!
- Không! Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định
không chịu mất nớc, nhất định không chịu làm nô lệ.
- Hỡi đồng bào!
- Chúng ta phải đứng lên!
- Hễ là ngời Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực
dân Pháp để cứu Tổ quốc.
- Dù phải gian lao kháng chiến, nhng với một lòng
kiên quyết hi sinh, thắng lợi nhất định về dân tộc ta!
- Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm!
- Kháng chiến thắng lợi muôn năm!
Từ ngữ và câu văn có tính chất biểu cảm