Một số vấn đề về phương pháp dạy học tích cực

1


TỔ CHỨC HỢP TAC HỖ TRỢ VÀ PHÁT TRIỂN
TỔ CHỨC HỢP TAC HỖ TRỢ VÀ PHÁT TRIỂN
KỸ THUẬT VÙNG FLEMISH VƯƠNG QUỐC BỈ
KỸ THUẬT VÙNG FLEMISH VƯƠNG QUỐC BỈ










TS. Trần Thị Minh Hằng

2




 !"#$%&'%(#)"*
 !"#$%&'%(#)"*


""!+%, /"01#/)"01#21345#6.
""!+%, /"01#/)"01#21345#6.
7.#.8.

7.#.8.

#9"3!+""#:"01#/)"01#21345#6.7.#
#9"3!+""#:"01#/)"01#21345#6.7.#
.8.#/;"0<=3>"0"0?/;"0
.8.#/;"0<=3>"0"0?/;"0



@"0."A"0&8.BC"&D"0E!+.0!F1
@"0."A"0&8.BC"&D"0E!+.0!F1
0!2E!G"<=3>"0.H#!+BC.I
0!2E!G"<=3>"0.H#!+BC.I
3


JI
JI
""!+%.#"0EK345#6.7.#.8.
""!+%.#"0EK345#6.7.#.8.
LI
LI
2.1#/)"01#21345#6.7.#.8.
2.1#/)"01#21345#6.7.#.8.
MI
MI
!KN!+"O213>"01#/)"01#21345#6.
!KN!+"O213>"01#/)"01#21345#6.
7.#.8.
7.#.8.

PI
PI
#8.!Q"E!+.213>"07.#.8.?.)
#8.!Q"E!+.213>"07.#.8.?.)
<?R
<?R
SI
SI
T#!#2.5UV7.#.8."01#/)"0
T#!#2.5UV7.#.8."01#/)"0
1#21345#6.5K"#V"0
1#21345#6.5K"#V"0
WI
WI
X<V0Y!D#C&9"
X<V0Y!D#C&9"
4
1.
1.
Quan niệm về phương pháp
Quan niệm về phương pháp
dạy học tích cực
dạy học tích cực
Z[%%X<V#\"#C"#EK1#/)"01#21
Z[%%X<V#\"#C"#EK1#/)"01#21
345#6.?E'/B"
345#6.?E'/B"
"!+%EK1#/)"01#21345#6.7.#
"!+%EK1#/)"01#21345#6.7.#
.8.]

.8.]
5
6
7
C
ô

g
i
á
o

c
h
ú
n
g

m
ì
n
h

n
ó
i

s
u
ố

t

b
u
ổ
i

h
ọ
c
.

 !"
Không hiểu
cô nói gì/
8

@#^!*
@#^!*

!O#U"'&'1#/)"01#21345#6.
!O#U"'&'1#/)"01#21345#6.
7.#.8.]
7.#.8.]
9
Comenius (28.3.1592 15.11.1670)
Comenius (28.3.1592 15.11.1670)

Nhiệm vụ đầu tiên và cuối cùng của
Nhiệm vụ đầu tiên và cuối cùng của
LLDH là phát hiện và nhận biết nh ng
LLDH là phát hiện và nhận biết nh ng
ph ơng pháp dạy học nào làm cho giáo
ph ơng pháp dạy học nào làm cho giáo
viên phải dạy ít mà học sinh học đ ợc
viên phải dạy ít mà học sinh học đ ợc
nhiều, và làm không khí nhà tr ờng bớt
nhiều, và làm không khí nhà tr ờng bớt
huyên náo, bớt nhàm chán, bớt sự nhọc
huyên náo, bớt nhàm chán, bớt sự nhọc
nhằn không cần thiết, t ng c ờng sự thích
nhằn không cần thiết, t ng c ờng sự thích
thú, t ng c ờng tự do và đ a đến nh ng
thú, t ng c ờng tự do và đ a đến nh ng
tiến bộ thực sự.
tiến bộ thực sự.
I_
I_
10
Quan niệm cơ bản
Quan niệm cơ bản
v
v
dạy học
dạy học

ào tạo trẻ em thành ng ời lớn
ào tạo trẻ em thành ng ời lớn

thông qua nh ng ng ời lớn
thông qua nh ng ng ời lớn
tuổi hơn, hiểu biết hơn. Lý
tuổi hơn, hiểu biết hơn. Lý
luận dạy học (LLDH) ở đây
luận dạy học (LLDH) ở đây
thiên về mệnh lệnh và uy
thiên về mệnh lệnh và uy
quyền.
quyền.

T!"3[`["<.#["%.#["3.#a&[[,b!<<["3[,
T!"3[`["<.#["%.#["3.#a&[[,b!<<["3[,
[&&E[[[3[<c&&<d,3![!3N!N!<[#[!!E
[&&E[[[3[<c&&<d,3![!3N!N!<[#[!!E
"3
"3
E<.#[!e["3I
E<.#[!e["3I

Tạo ra các ch ơng
Tạo ra các ch ơng
\"#
\"#


đào tạo phù hợp với chủ
đào tạo phù hợp với chủ
thể, nhằm
thể, nhằm

#\"#
#\"#
thành các
thành các
n ng lực chuyên môn,
n ng lực chuyên môn,
n ng lực xã hội và cá
n ng lực xã hội và cá
nhân, n ng lực hành
nhân, n ng lực hành
động. LLDH chú trọng
động. LLDH chú trọng
chức n ng giải phóng và
chức n ng giải phóng và
giao tiếp.
giao tiếp.

ef[N["g"0[e[%.#[",%.#h"3
ef[N["g"0[e[%.#[",%.#h"3
`!&N%1[["`<i![!"3!E!3[&&[
`!&N%1[["`<i![!"3!E!3[&&[
!""!["!["0"3"3&"0<jk#!0N[!`
!""!["!["0"3"3&"0<jk#!0N[!`
0[i!""["l3![!3N!N!<[#[
0[i!""["l3![!3N!N!<[#[
[%"`!1!<.#"3N%%"!N!EI
[%"`!1!<.#"3N%%"!N!EI
11
Quan niệm về Nội dung dạy học
Quan niệm về Nội dung dạy học

Các nhà chuyên môn biết rằng nội
Các nhà chuyên môn biết rằng nội
dung nào là quan trọng, từ đó xác
dung nào là quan trọng, từ đó xác
định
định
"#:"0
"#:"0
yêu cầu, các tiêu
yêu cầu, các tiêu
chuẩn,
chuẩn,
"#:"0
"#:"0
điều bắt buộc. Sự
điều bắt buộc. Sự
lựa chọn nội dung thiên về định h
lựa chọn nội dung thiên về định h
ớng chuyên môn và là bắt buộc
ớng chuyên môn và là bắt buộc
I
I

m.#&[[i!<<[",i<i!.#!0!<"3<[`["3%!3![
m.#&[[i!<<[",i<i!.#!0!<"3<[`["3%!3![
g"<1n.#[o%["opik"0[l3![q"#&<<i#&!<
g"<1n.#[o%["opik"0[l3![q"#&<<i#&!<
[#[j.#!["!["3E<.#[!e["3I
[#[j.#!["!["3E<.#[!e["3I

Ng ời điều khiển quá
Ng ời điều khiển quá
\"#
\"#


dạy học đ a ra
dạy học đ a ra
"#:"0
"#:"0
nội
nội
dung tiêu biểu, then chốt,
dung tiêu biểu, then chốt,
cũng nh
cũng nh
"#:"0
"#:"0
vấn đề có ý
vấn đề có ý
nghĩa đối với đời sống xã
nghĩa đối với đời sống xã
hội. Việc lựa chọn nội dung
hội. Việc lựa chọn nội dung
mang tính liên môn và có sự
mang tính liên môn và có sự
thoả thuận của ng ời học

thoả thuận của ng ời học
I
I

r["%3[["e![["q"#&[&<[s[%1&!<.#[
r["%3[["e![["q"#&[&<[s[%1&!<.#[
p0k"0[,gj<.#&n<<[&"0[""3&[e["<ho0[<[&&<.#j<h
p0k"0[,gj<.#&n<<[&"0[""3&[e["<ho0[<[&&<.#j<h
[&[E"[e&[%e[[!.#["l3![q"#&<<i#&!<
[&[E"[e&[%e[[!.#["l3![q"#&<<i#&!<
[#[j.#ne[0[!j["3"33[[e[3"0`0k"0&!.#I
[#[j.#ne[0[!j["3"33[[e[3"0`0k"0&!.#I
12


Quan niệm về Ph ơng pháp dạy học
Quan niệm về Ph ơng pháp dạy học

Các ph ơng pháp truyền thụ
Các ph ơng pháp truyền thụ
và thông báo chiếm u thế,
và thông báo chiếm u thế,
trong đó bao gồm định h ớng
trong đó bao gồm định h ớng
mục đích học tập và kiểm tra;
mục đích học tập và kiểm tra;
Các ph ơng pháp nặng về
Các ph ơng pháp nặng về
định h ớng hiệu quả truyền
định h ớng hiệu quả truyền

đạt
đạt
I
I

Giờ học là sự phối hợp
Giờ học là sự phối hợp
hành động của ng ời dạy
hành động của ng ời dạy
và học trong việc lập kế
và học trong việc lập kế
hoạch, thực hiện, và đánh
hoạch, thực hiện, và đánh
giá. Dạy học theo h óng
giá. Dạy học theo h óng
giải quyết vấn đề, định h
giải quyết vấn đề, định h
ớng hành động chiếm u
ớng hành động chiếm u
thế.
thế.


t"[!.#!<0[%[!"<%[<"3[&"
t"[!.#!<0[%[!"<%[<"3[&"
13

Quan niệm của anh, chị về ph ơng pháp dạy học
Quan niệm của anh, chị về ph ơng pháp dạy học
Anh, chị hãy viết tiếp câu sau đây về khái niệm ph

Anh, chị hãy viết tiếp câu sau đây về khái niệm ph
ơng pháp dạy học theo quan niệm của bản thân:
ơng pháp dạy học theo quan niệm của bản thân:




Ph ơng pháp dạy học
Ph ơng pháp dạy học
là
là










14
Thử
Thử
trỡnh
trỡnh
bày một định nghĩa
bày một định nghĩa

Khái niệm Ph ơng pháp, theo tiếng hy lạp

Khái niệm Ph ơng pháp, theo tiếng hy lạp
methodos = con đ ờng dẫn đến
methodos = con đ ờng dẫn đến
Từ đó:
Từ đó:

PPDH = Con đ ờng dạy - học
PPDH = Con đ ờng dạy - học
Có nghĩa là
Có nghĩa là

Con đ ờng dẫn đến mục đích dạy học
Con đ ờng dẫn đến mục đích dạy học

Mối quan hệ: Dạy - Học
Mối quan hệ: Dạy - Học
15
Một định nghĩa rộng về PPDH
Một định nghĩa rộng về PPDH


Weiter Methodenbegriff
Weiter Methodenbegriff


Ph ơng pháp dạy học là nh ng cách
Ph ơng pháp dạy học là nh ng cách
thức, thông qua đó và bằng cách đó
thức, thông qua đó và bằng cách đó
giáo viên và học sinh lĩnh hội nh ng

giáo viên và học sinh lĩnh hội nh ng
hiện thực tự nhiên và xã hội xung
hiện thực tự nhiên và xã hội xung
quanh trong nh ng điều kiện học tập
quanh trong nh ng điều kiện học tập
cụ thể. (Meyer, H.1987)
cụ thể. (Meyer, H.1987)
16


#$%&'%()*(+(,-!./
#$%&'%()*(+(,-!./
0
0

#/)"01#21345#6.7.#.8.u7.#
#/)"01#21345#6.7.#.8.u7.#
.8.v&'%X#9"0:F06",/Y.3w"0?
.8.v&'%X#9"0:F06",/Y.3w"0?
"#!K"/x.O.#y"#:"01#/)"01#21
"#!K"/x.O.#y"#:"01#/)"01#21
0!23>.,345#6.#[#/x"01#2#57"#
0!23>.,345#6.#[#/x"01#2#57"#
7.#.8.,.#zX"0,<2"04.z"0/;!#6.I
7.#.8.,.#zX"0,<2"04.z"0/;!#6.I
7.#.8.#/x"0x!E!+.#4X"0
7.#.8.#/x"0x!E!+.#4X"0
#H,7.#.8.#H#4X"0"#9"#{..z
#H,7.#.8.#H#4X"0"#9"#{..z
"0/;!#6.R

"0/;!#6.R
17


12&' 3
12&' 3
JIG"#:"0 /"0.z7.#.8.]
JIG"#:"0 /"0.z7.#.8.]


LI#:"0e!O#!+"O"#9"e!U0!2E!G"345
LI#:"0e!O#!+"O"#9"e!U0!2E!G"345
#6.7.#.8.]
#6.7.#.8.]
MI
MI
<2"#"#:"0 /"0.z7.#
<2"#"#:"0 /"0.z7.#
.8.Ex!5K"#V"0]
.8.Ex!5K"#V"0]

#C&9""#H%uJ
#C&9""#H%uJ
S
S
1#Fh.2."#H%#C
1#Fh.2."#H%#C
&9"#V"0"#|E'e2.2NUBCv
&9"#V"0"#|E'e2.2NUBCv
18

 /"0.z.2.1#/)"01#21345#6.7.#.8.I
 /"0.z.2.1#/)"01#21345#6.7.#.8.I



45E'#6.#}"0B .#{..2.#4X"0#6.91.z
45E'#6.#}"0B .#{..2.#4X"0#6.91.z
#6.<!"#I
#6.<!"#I



45E'#6..#F6"0~"&5+"1#/)"01#218#6.I
45E'#6..#F6"0~"&5+"1#/)"01#218#6.I

A"0./;"0#6.91.2#O,1#V!#Y1Ex!#6.91#Y12.Iu
A"0./;"0#6.91.2#O,1#V!#Y1Ex!#6.91#Y12.Iu
#["#H%v
#["#H%v



TU#Y12"#0!2.z#•5Ex!82"#0!2.z€I
TU#Y12"#0!2.z#•5Ex!82"#0!2.z€I


19
4&5+67)8,-!.97!%

4&5+67)8,-!.97!%
,-!./0
,-!./0
20
4&5+67)8,-!.97!%
4&5+67)8,-!.97!%
,-!./0
,-!./0
21

@#^!*G"#:"01#/)"01#21
@#^!*G"#:"01#/)"01#21
345#6.7.#.8.%'#/;"0<=
345#6.7.#.8.%'#/;"0<=
3>"0?]
3>"0?]

u#
u#
C&9""#H%"0J•1#Fv
C&9""#H%"0J•1#Fv
22
::,-!.;&<<
::,-!.;&<<

2.3w"0"0}""0:*#5U
2.3w"0"0}""0:*#5U
\"#l1#2E|"l<=3>"0T
\"#l1#2E|"l<=3>"0T


#H%8.B"
#H%8.B"

2.#8.#'"#
2.#8.#'"#

#8.#'"##7"0#!+%
#8.#'"##7"0#!+%
RRR
RRR
23
2. Một số phương pháp dạy học tích cực cần
2. Một số phương pháp dạy học tích cực cần
phát triển ở trường THCS
phát triển ở trường THCS

#/)"01#21E|"21
#/)"01#21E|"21

#/)"01#21-E'0!C!B5UE|"K
#/)"01#21-E'0!C!B5UE|"K

#/)"01#21#4X"0"#H%
#/)"01#21#4X"0"#H%

#/)"01#21H"0E!
#/)"01#21H"0E!

#/)"01#21.}"0"‚
#/)"01#21.}"0"‚


#/)"01#21\"##V"0
#/)"01#21\"##V"0

#/)"01#21€.#)!
#/)"01#21€.#)!

#/)"01#21s[%"#C"#,!3[RII
#/)"01#21s[%"#C"#,!3[RII

RRRRRRRR
RRRRRRRR
II
II
24
Một số phương pháp dạy học tích cực cần phát triển
Một số phương pháp dạy học tích cực cần phát triển
ở trường THCS
ở trường THCS



#/)"01#21E|"21
#/)"01#21E|"21


&'1#/)"01#21"0H0!2E!G"-.@#^!O#6.<!"#
&'1#/)"01#21"0H0!2E!G"-.@#^!O#6.<!"#
C&;!,# #6.<!"#.H#O"#&9"Ex!"#E'Ex!.C
C&;!,# #6.<!"#.H#O"#&9"Ex!"#E'Ex!.C

0!2E!G"lBH#6.<!"#&ƒ"##X!/Y."X!3"0e'!#6.I
0!2E!G"lBH#6.<!"#&ƒ"##X!/Y."X!3"0e'!#6.I
A".{E'7"#.#|#4X"0"#9"#{.,"0/;!1#@"
A".{E'7"#.#|#4X"0"#9"#{.,"0/;!1#@"
e!+.2.&4!1#/)"01#21E|"21*
e!+.2.&4!1#/)"01#21E|"21*
|"212!#!+",|"
|"212!#!+",|"
210!C!#7.#„%!"##4,|"21\%€!u'%#4!
210!C!#7.#„%!"##4,|"21\%€!u'%#4!
s!s!.v
s!s!.v
25
#/)"01#21E|"21
#/)"01#21E|"21

|"212!#!+"
|"212!#!+"
*-.@#^!.#y5G.•
*-.@#^!.#y5G.•
"#x&4!T‚.H
"#x&4!T‚.H

|"210!C!#7.#„%!"##4
|"210!C!#7.#„%!"##4
*#$%%>.
*#$%%>.
7.#&'%<2"0^%XE|"G"'H,
7.#&'%<2"0^%XE|"G"'H,


|"21\%€!u'%#4!s!s!.v*
|"21\%€!u'%#4!s!s!.v*
3w"0
3w"0
#+#V"0.@#^!/Y.<…1sU1#Y1&DO
#+#V"0.@#^!/Y.<…1sU1#Y1&DO
#/x"0†"0e/x."…%/Y.T,R
#/x"0†"0e/x."…%/Y.T,R
1#2E|"I11
1#2E|"I11