Một số vấn đề về phương pháp nghiên cứu Lịch sử

MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ PHƯƠNG PHÁP
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ
KHÁI NIỆM PHƯƠNG PHÁP & PHƯƠNG PHÁP LUẬN
KHÁI NIỆM PHƯƠNG PHÁP & PHƯƠNG PHÁP LUẬN


MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU LỊCH
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU LỊCH
SỬ
SỬ

I. KHÁI NIỆM PHƯƠNG PHÁP&PHƯƠNG PHÁP
LUẬN
•
1. Phương pháp
•
- Methodos (Hilap) , con đường nghiên cứu , cách thức
đạt được mục tiêu khi giải quyết một nhiệm vụ cụ thể.
•
Rõ ràng , để giải quyết một công việc (nhiệm vụ) sẽ có
nhiều đường hướng , cách thức thực hiện .
•
2. Phương pháp lòch sử & phương pháp logic
•
- Phương pháp lòch sử là PP nghiên cứu hiện tượng sự
vật theo các giai đoạn phát triển cụ thể của nó ( quá
trình hình thành , phát triển , diệt vong của sự vật ).
•

- Theo Engels , đây là PP thích hợp nhất cho nghiên cứu
lòch sử . Tuy nhiên PP này không bao giờ là duy nhất .


•
- Phương pháp logic là PP nghiên cứu các hiện tượng sự vật
qua những mối quan hệ biện chứng bên trong sự vật hiện
tượng , từ đo ùcó thể nhận thức được bản chất , quy luật hay
khuynh hướng phát triển của sự vật hiện tượng đó .
•
- Hai PP này xuất phát từ chủ nghóa lòch sử ( Historism) &
phép biện chứng ( Dialectics) ; cái thứ nhất là nguyên tắc
tiếp cận thực tiễn lòch sử như sự thay đổi theo thời gian từ
trước đến sau ; cái thứ hai , là nguyên tắc biện luận để tìm
ra bản chất sự vật , hiện tượng .
•
- Hai PP trên quan hệ hữu cơ thống nhất với nhau , như kiểu
trong (-) có (+) vậy.
•
- Chúng là PP hay là những thao tác của tư duy nhận
thức ???


•
3. Đònh tính &đòn h lượng trong nghiên cứu lòch sử.
•
-Dùng các phép phân tích –tổng hợp , so sánh - đối
chiếu , diễn dòch – quy nạp để rút ra những nhận xét về
nội dung , tính chất , đặc điểm của sự vật , hiện tượng .
•

- Áp dụng trong khảo cứu những trường hợp không thể
đo đạc hay thống kê số liệu . Tuy nhiên PP này dễ dẫn
đến những nhận đònh hay khái quát chung chung , thiếu
cụ thể , đôi khi dẫn đến tư biện .
•



•
- Đònh lượng là PP nghiên cứu chủ yếu dựa trên phép
thống kê đo lường sự vật hiện tượng theo những tiêu chí
xác đònh , từ đó cho thấy sự phát triển về lượng của sự
vật hiện tượng qua mỗi giai đoạn hoặc trong mỗi hoàn
cảnh cụ thể .
•
- Kết quả nghiên cứu thường rõ ràng , riêng biệt , không
chung chung hay trừu tượng .
•
- Sử dụng kết hợp với PP đònh tính sẽ đưa đến những kết
quả nghiên cứu khoa học xã hội khách quan , chính
xác , mang tính thuyết phục cao .
•
- Một số chương trình phần mềm ứng dụng trong nghiên
cứu KHXH .

•
-PP liên ngành ( Interdisciplinary methods ) , do tính
chất giao thoa , tổng hợp của KHXHNV , nhiều phương
pháp thuộc những chuyên ngành khác nhau đã được sử
dụng khi nghiên cứu một vấn đề cụ thể .

•
- PP liên ngành không phải là phép cộng của các PP
thuộc các chuyên ngành khác nhau , mà là những PP
cần thiết của các chuyên ngành khác nhau , được sử
dụng trong nghiên cứu một vấn đề cụ thể có liên quan
đến các chuyên ngành đó .


•
2. Phương pháp luận( Methodology )
•
- Là lý thuyết xây dựng hay cấu tạo các PP (lý luận về PP) .
•
- PPluận được xác lập trên cơ sở hệ tư tưởng giai cấp xã
hội , liên quan đến thế giới quan lòch sử của nhà nghiên cứu.
•
- PPluận mac xít được xây dựng trên lập trường duy vật lòch
sử ; được phản ánh qua quan điểm mác xít về tiến trình phát
triển lòch sử loài người( phân kỳ lòch sử qua hình thái kinh
tế-xã hội ) , vai trò quần chúng trong lòch sử , tính đảng và
tính khoa học trong nghiên cứu lòch sử …