Bai 33 - Ankan: Đồng đẳng - Đồng phân - Danh pháp Rat Hay

15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 1
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 2
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 3
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 4
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 5
ANKAN:
ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG
PHÂN VÀ DANH PHÁP
Bài
Bài
33
33
Bài
Bài
33
33
CHƯƠNG 5: HIĐROCACBON NO
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 6
Hiđrocacbon no với mạch C
vòng gọi là XICLOANKAN.
Hiđrocacbon là gì?
Hiđrocacbon no là gì?
Hiđrocacbon no được
chia thành mấy loại?

Hiđrocacbon là những hợp chất hữu cơ
chỉ chứa C và H.
chỉ chứa C và H.

Hiđrocacbon no là hiđrocacbon
chỉ chứa các liên kết

chỉ chứa các liên kết
đơn
đơn (σ) trong phân tử .
Hiđrocacbon
no
Hiđrocacbon no với mạch
C hở (không vòng) gọi là
ANKAN.
Ankan: Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 7

Ankan: CH
4
, C
2
H
6
, C
3
H
8
, C
4
H
10
, C
5
H
12
,…

I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN.
Đồng đẳng là gì? Viết
CTPT một số chất thuộc
dãy đồng đẳng của CH
4
?
1. Đồng đẳng

Công thức chung là: C
n
H
2n+2
(n ≥ 1)

Chúng hợp thành dãy đồng đẳng gọi là dãy
đồng đẳng của metan.
Tìm CT chung dãy
đồng đẳng của CH
4
?
Ankan: Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 8
a. Đồng phân mạch cacbon.
Đồng phân là gì? Viết CTCT
của chất hữu cơ có CTPT
C
3
H
8
, C

4
H
10
và C
5
H
12
?
CH
3
-CH
2
-CH
3

CH
3
-CH
2
-CH
2
-CH
3

CH
3
-CH-CH
3
CH
3

C
3
H
8
chỉ tương ứng với một CTCT
C
4
H
10
có 2 đồng phân cấu tạo:
t
nc
: -138
o
C; t
s
: -0,5
o
C
t
nc
: -159
o
C; t
s
: -10
o
C
Ankan: Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp
I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN.

2. Đồng phân
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 9
CH
3
-CH
2
-CH
2
-CH
2
-CH
3
CH
3
-CH-CH
2
-CH
3
CH
3
CH
3
-C-CH
3
CH
3
CH
3
C
5

H
12
có 3 đồng phân cấu tạo:
t
nc
: -129,8
o
C; t
s
: 36,1
o
C
t
nc
: -159,9
o
C; t
s
: 27,8
o
C
t
nc
: -16,5
o
C; t
s
: 9,4
o
C

I
I
I
I
I
I
I
I
I
IV
II
IIII
III II
Ankan không phân nhánh
Ankan
phân
nhánh
Bậc của cacbon là gì ? Dựa
vào bậc C, hãy định nghĩa
ankan không phân nhánh
và phân nhánh?

Bậc của C ở phân tử ankan bằng số nguyên tử C liên
kết trực tiếp với nó.
•
Ankan mà phân tử chỉ chứa C bậc I và bậc II là ankan
không phân nhánh.
•
Ankan mà phân tử có chứa C bậc III hoặc bậc IV là
ankan phân nhánh.

neopentan
isopentan
b. Bậc của cacbon
pentan
Ankan: Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 10
Công thức
Tên Tên
CH
4
metan
CH
3
-
metyl
C
2
H
6
etan C
2
H
5
- etyl
C
3
H
8
propan C
3

H
7
- propyl
C
4
H
10
butan C
4
H
9
- butyl
C
5
H
12
pentan C
5
H
11
- pentyl
C
6
H
14
hexan C
6
H
13
- hexyl

C
7
H
16
heptan C
7
H
15
- heptyl
C
8
H
18
octan C
8
H
17
- octyl
C
9
H
20
nonan C
9
H
19
- nonyl
C
10
H

22
đecan C
10
H
21
- đecyl
Công thức
Ankan không phân nhánh
C
n
H
2n+2
Tên mạch chính
an
Ankyl không phân nhánh
C
n
H
2n+1
Tên mạch chính yl
Tên 10 ankan và nhóm ankyl không phân nhánh đầu tiên
II. DANH PHÁP
1. Ankan không phân nhánh
Ankan: Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 11
2-metylpropan
2,2-đimetylpropan
2,4-đimetylhexan
(isopropan)
(neopentan)

Cách gọi tên ankan mạch
phân nhánh ntn?
Số chỉ vị trí - tên nhánh Tên mạch chính an

Ankan phân nhánh được gọi theo kiểu tên thay thế:

Mạch chính là mạch C dài nhất, có nhiều nhánh nhất.

Đánh số các nguyên tử C mạch chính từ phía gần nhánh hơn.

Gọi tên mạch nhánh (tên nhóm ankyl) theo vần chữ cái.
Ankan: Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp
II. DANH PHÁP
2. Ankan phân nhánh
CH
CH
3
CH
3
CH
3
1 2 3
C
CH
3
CH
3
CH
3
CH

3
1
2
3
CH CHCH
3
CH
3
CH
3
CH
2
CH
3
1
2
3
4
5
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 12
3- etyl-2-metylpentan
3-metylpentan
Ví dụ: Viết CTCT của ankan sau:
2,2-đimetylpentan
CH
2
CHCH
3
CH
2

CH CH
3
CH
3
CH
3
12345
1'
2'
3'
4'5'
CH
3
CH
C
2
H
5
CH
2
CH
3
a: đúng
b: sai
CH
3
C CH
2
CH
2

CH
3
CH
3
CH
3
Ankan: Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 13
(CH
3
)
2
CH - isopropyl
(CH
3
)
2
CH-CH
2
- isobutyl
CH
3
CH
2
(CH
3
)CH - sec-butyl
(CH
3
)

3
C - tert-butyl
(CH
3
)
3
C-CH
2
- neopentyl
Chú ý: một số tên nhóm ankyl IUPAC vẫn cho dùng:
Ankan: Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 14
Câu 1 :
* Số cacbon bậc I , II , III , IV lần lượt là :
a. 6 ,3 , 2 , 1 b. 8 , 6 , 3 , 1
c. 6, 5 , 2 , 1 d. 3 , 4 , 2 , 2
CH
3
– CH – C – CH – CH
2
– CH
3
CH
3
CH
3
CH
2

CH

3
CH
2

CH
3
3,4 – dietyl – 2, 3 – dimetyl hexan
1 2 3 4 5 6
a.
Câu 2 : Các hợp chất dưới đây hợp chất nào là ankan
a. C
3
H
7
b. C
4
H
8

c. C
5
H
12
d. không có
c.
Củng cố bài:
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 15
Củng cố bài:
Một ankan X trong phân tử có chứa 14 nguyên tử H
1. Tìm công thức phân tử của ankan X.

2. Viết CTCT và gọi tên theo danh pháp IUPAC của
các ankan X.
Gọi tên ankan có CTCT sau:
CH
3
C CH
2
CH
2
CH
2
CH
3
CH
3
CH CH
3
CH
3
CH
3
15/01/2010 Bùi Nhật Vũ - THPT Tân Châu 16
Củng cố bài:
1. CTPT của ankan X là: C
6
H
14
2. C
6
H

14
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
3
: hexan
(CH
3
)
2
CHCH
2
CH
2
CH
3
: 2-metylpentan
CH
3
CH
2
(CH

3
)CHCH
2
CH
3
: 3-metylpentan
(CH
3
)
3
CCH
2
CH
3
: 2,2-đimetylbutan
(CH
3
)
2
CHCH(CH
3
)
2
: 2,3-đimetylbutan
4-etyl-2,2,5-trimetylhexan
CH
3
C CH
2
CH

2
CH
2
CH
3
CH
3
CH CH
3
CH
3
CH
3
1
2
3 4
5
6