Tài liệu cực hay. Văn hóa-xã hội lưỡng hà.

VĂN HÓA – XÃ HỘI LƯỠNG HÀ
VĂN HÓA – XÃ HỘI LƯỠNG HÀ
CỔ ĐẠI
CỔ ĐẠI

- Loài người ra đời cách đây hàng triệu năm, và từ đó loài
- Loài người ra đời cách đây hàng triệu năm, và từ đó loài
người đã sáng tạo ra những giá trị văn hóa vật chất và tinh
người đã sáng tạo ra những giá trị văn hóa vật chất và tinh
thần. Nhưng mãi đến cuối thiên kỉ IV TCN, xã hội nguyên
thần. Nhưng mãi đến cuối thiên kỉ IV TCN, xã hội nguyên
thủy bất đầu tan rã ở Ai Cặp, nhà nước bắt đầu ra đời, từ đó
thủy bất đầu tan rã ở Ai Cặp, nhà nước bắt đầu ra đời, từ đó
loài người mới bắt đầu bước vào thời kì văn minh.
loài người mới bắt đầu bước vào thời kì văn minh.

- trong thời cổ đại, tức là từ cuối thiên kỉ IV, đầu thiên kỉ III
- trong thời cổ đại, tức là từ cuối thiên kỉ IV, đầu thiên kỉ III
TCN, đến những thế kỉ sau CN, ở phương Đông tức là ở châu
TCN, đến những thế kỉ sau CN, ở phương Đông tức là ở châu
Á và Đông Bắc châu Phi có bốn trung tâm văn minh lớn, đó
Á và Đông Bắc châu Phi có bốn trung tâm văn minh lớn, đó
là Ai Cặp, Lưỡng Hà, Ấn Độ và Trung Quốc.
là Ai Cặp, Lưỡng Hà, Ấn Độ và Trung Quốc.

- Có một tình hình chung nổi bật là cả bốn trung tâm văn
- Có một tình hình chung nổi bật là cả bốn trung tâm văn
minh này đều nằm trên những vùng chảy qua những con
minh này đều nằm trên những vùng chảy qua những con

sông lớn:
sông lớn:

+ Đó là sông Nin ở Ai Cặp, sông Ơphrat và sông Tigrơ ở Tây
+ Đó là sông Nin ở Ai Cặp, sông Ơphrat và sông Tigrơ ở Tây
Á, sông Ấn (Indus) và sông hằng (Gange) ở Ấn Độ, Hoàng
Á, sông Ấn (Indus) và sông hằng (Gange) ở Ấn Độ, Hoàng
Hà và Trường Giang ở Trung Quốc.
Hà và Trường Giang ở Trung Quốc.

+ Chính sự bồi đắp của những dòng sông lớn ấy nên đất đai
+ Chính sự bồi đắp của những dòng sông lớn ấy nên đất đai
ở những nơi này trở nên màu mỡ, nông nghiệp có điều kiện
ở những nơi này trở nên màu mỡ, nông nghiệp có điều kiện
phát triển.
phát triển.


+ trong hoàn cảnh công cụ thô sơ
+ trong hoàn cảnh công cụ thô sơ
+ Sự xuất hiện sớm của nhà nước, do đó cư
+ Sự xuất hiện sớm của nhà nước, do đó cư
dân ở đây sớm bước vào xã hội, và hơn
dân ở đây sớm bước vào xã hội, và hơn
thế nữa đã sáng tạo nên những nền văn
thế nữa đã sáng tạo nên những nền văn
minh vô cùng rực rỡ.
minh vô cùng rực rỡ.
-
=> Như vậy, trên thế giới có hai khu vực

=> Như vậy, trên thế giới có hai khu vực
văn minh lớn: phương Đông và Phương
văn minh lớn: phương Đông và Phương
Tây. Thời cổ đại, phương Đông có bốn
Tây. Thời cổ đại, phương Đông có bốn
trung tâm văn minh là Ai cặp, Lưỡng Hà,
trung tâm văn minh là Ai cặp, Lưỡng Hà,
Ấn Độ và Trung Quốc.
Ấn Độ và Trung Quốc.




TỔNG QUAN VỀ LƯỠNG HÀ CỔ ĐẠI
TỔNG QUAN VỀ LƯỠNG HÀ CỔ ĐẠI

1. Địa lí và cư dân:
1. Địa lí và cư dân:

- Lưỡng Hà (mésoptamie) nghĩa là miền giữa hai
- Lưỡng Hà (mésoptamie) nghĩa là miền giữa hai
sông, bắt nguồn từ tiếng Hy Lập mêđốt là ở giữa
sông, bắt nguồn từ tiếng Hy Lập mêđốt là ở giữa
pôtamốt là sông.
pôtamốt là sông.

+ Hai sông đó là sông Tigrơ ở phía Đông và
+ Hai sông đó là sông Tigrơ ở phía Đông và
Ơphrát ở phía Tây.
Ơphrát ở phía Tây.


+ Cả hai sông này đều bắt nguồn từ miền rừng
+ Cả hai sông này đều bắt nguồn từ miền rừng
núi Acmênia chảy qua lãnh thổ nước Irắc ngày
núi Acmênia chảy qua lãnh thổ nước Irắc ngày
nay rồi đổ ra vịnh Ba Tư (pécxích).
nay rồi đổ ra vịnh Ba Tư (pécxích).

- Về mùa xuân, tuyết ở cao nguyên Acmênia tan
- Về mùa xuân, tuyết ở cao nguyên Acmênia tan
làm nước ở hai sông tigrơ và Ơphrát dâng cao
làm nước ở hai sông tigrơ và Ơphrát dâng cao
gây nên lũ lụt làm ngập cả một vùng rộng lớn.
gây nên lũ lụt làm ngập cả một vùng rộng lớn.

+ Nhưng chính nhờ nươc ngập, đất đai ở đây
+ Nhưng chính nhờ nươc ngập, đất đai ở đây
không ngừng được bồi đắp và trở nên màu mỡ.
không ngừng được bồi đắp và trở nên màu mỡ.

+ Chính nhờ có đất đai phù nhiêu để phát triển.
+ Chính nhờ có đất đai phù nhiêu để phát triển.


-
Lưỡng Hà là một vùng hoàn toàn để
Lưỡng Hà là một vùng hoàn toàn để
ngỏ ở mọi phía, không có những biên
ngỏ ở mọi phía, không có những biên
giới hiểm trở bảo vệ, vì vậy trong mấy

giới hiểm trở bảo vệ, vì vậy trong mấy
ngàn năm lịch sử, vùng này đã trở
ngàn năm lịch sử, vùng này đã trở
thành nơi tranh giành của nhiều quốc
thành nơi tranh giành của nhiều quốc
gia hùng mạnh một thời.
gia hùng mạnh một thời.
- Về tài nguyên, Lưỡng Hà hiếm đá
- Về tài nguyên, Lưỡng Hà hiếm đá
quý và kim loại, nhưng lại có một loại
quý và kim loại, nhưng lại có một loại
đất sét rất tốt, vì vậy, đất sét đã trở
đất sét rất tốt, vì vậy, đất sét đã trở
thành vật liệu chủ yếu của ngành kiến
thành vật liệu chủ yếu của ngành kiến
trúc, chất liệu để viết, thậm chí đất sét
trúc, chất liệu để viết, thậm chí đất sét
còn được đưa vào các truyện huyền
còn được đưa vào các truyện huyền
thoại.
thoại.
- Cư dân xưa nhất ở Lưỡng Hà là người Xume. Họ từ trung Á di
- Cư dân xưa nhất ở Lưỡng Hà là người Xume. Họ từ trung Á di
cư đến miền Nam Lưỡng Hà vào khoảng thiên kỉ IV TCN. Tại
cư đến miền Nam Lưỡng Hà vào khoảng thiên kỉ IV TCN. Tại
đây, họ đã lập nên nhiều thành bang như Ua, Êriđu, Lagát,
đây, họ đã lập nên nhiều thành bang như Ua, Êriđu, Lagát,
Urúc v.v…
Urúc v.v…


- Đến thiên kỉ III TCN, người Accát thuộc tộc Xêmit từ
- Đến thiên kỉ III TCN, người Accát thuộc tộc Xêmit từ
vùng thảo nguyên Xyri đến định cư ở miền Trung
vùng thảo nguyên Xyri đến định cư ở miền Trung
Lưỡng Hà. Tại đây, họ đã lập nên quốc gia Accát nổi
Lưỡng Hà. Tại đây, họ đã lập nên quốc gia Accát nổi
tiếng một thời.
tiếng một thời.

+ Cuối thiên kỉ III TCN, người Amôrít, một chi nhánh
+ Cuối thiên kỉ III TCN, người Amôrít, một chi nhánh
của người Xêmit, cũng từ phía Tây tràn vào Lưỡng Hà.
của người Xêmit, cũng từ phía Tây tràn vào Lưỡng Hà.
Chính họ đã thành lập quốc gia cổ Babilon nổi tiếng
Chính họ đã thành lập quốc gia cổ Babilon nổi tiếng
nhất trong lịch sử Lưỡng Hà cổ đại.
nhất trong lịch sử Lưỡng Hà cổ đại.



=> thành phần cư dân ở đây hết sức phức tạp.
=> thành phần cư dân ở đây hết sức phức tạp.

2. Các quốc gia ở Lưỡng Hà cổ đại:
2. Các quốc gia ở Lưỡng Hà cổ đại:

A) Những nhà nước của người Xume:
A) Những nhà nước của người Xume:


- Vào khoảng đầu thiên kỉ III TCN, ở miền Nam Lưỡng
- Vào khoảng đầu thiên kỉ III TCN, ở miền Nam Lưỡng
Hà, nơi cư trú của người Xume.
Hà, nơi cư trú của người Xume.

+ xuất hiện nhiều nhà nước nhỏ lấy một thành thị
+ xuất hiện nhiều nhà nước nhỏ lấy một thành thị
làm trung tâm gọi là những thành bang.
làm trung tâm gọi là những thành bang.

+ Giữa các thành bang ấy thường diễn ra những cuộc
+ Giữa các thành bang ấy thường diễn ra những cuộc
đấu tranh để tranh giành và nguồn nước.
đấu tranh để tranh giành và nguồn nước.



+ Đến giữa thiên kỉ III, trong số các thành bang ở miền
+ Đến giữa thiên kỉ III, trong số các thành bang ở miền
Nam Lưỡng Hà, nổi bật nhất là Lagát.
Nam Lưỡng Hà, nổi bật nhất là Lagát.

+ Tiếp đó Umma còn chinh phục được nhiều thành bang
+ Tiếp đó Umma còn chinh phục được nhiều thành bang
khác và thống nhất miền Nam Lưỡng Hà (cũng gọi là vùng
khác và thống nhất miền Nam Lưỡng Hà (cũng gọi là vùng
Xume).
Xume).


B) Accat:
B) Accat:

- Thành bang Accat do một chi nhánh người Xêmit thành lập
- Thành bang Accat do một chi nhánh người Xêmit thành lập
ở phái Bắc vùng Xume.
ở phái Bắc vùng Xume.

+ Đến thời vua Xacgôn (2369-2314 TCN), Accat trở thành
+ Đến thời vua Xacgôn (2369-2314 TCN), Accat trở thành
một quốc gia hùng mạnh.
một quốc gia hùng mạnh.

+ Xacgôn đã tấn công và chinh phục được toàn bộ vùng
+ Xacgôn đã tấn công và chinh phục được toàn bộ vùng
Xume và như vậy lần đầu tiên thống nhất cả vùng Lương
Xume và như vậy lần đầu tiên thống nhất cả vùng Lương
Hà.
Hà.

C) Vương triều III của Ua (2132-2024 TCN).
C) Vương triều III của Ua (2132-2024 TCN).

- Sau khi người Guti bị đánh đuổi, quyền thống trị ở Lường
- Sau khi người Guti bị đánh đuổi, quyền thống trị ở Lường
Hà chuyển sang tay vương triều III của Ua,một thanh bang
Hà chuyển sang tay vương triều III của Ua,một thanh bang
cổ xưa của Xume.
cổ xưa của Xume.


+ Phạm vi thống trị của vương triều này cũng rất rộng.
+ Phạm vi thống trị của vương triều này cũng rất rộng.



+ Nhưng đến cuối thế kỉ XXI
+ Nhưng đến cuối thế kỉ XXI
TCN thì bị suy yếu và bị liên
TCN thì bị suy yếu và bị liên
quân của Elam (một bộ tộc ở
quân của Elam (một bộ tộc ở
phía Đông) và Mari (một thành
phía Đông) và Mari (một thành
bang ở phía Bắc) đánh bại.
bang ở phía Bắc) đánh bại.

D) Cổ Babilon:
D) Cổ Babilon:

- Babilon là một thành phố do
- Babilon là một thành phố do
người Amôrit thành lập ở trung
người Amôrit thành lập ở trung
tâm Lương Hà. Trong thời kì
tâm Lương Hà. Trong thời kì
đầu, Babilon còn tương đối yếu.
đầu, Babilon còn tương đối yếu.

+ Đến thời vua Hammurabi
+ Đến thời vua Hammurabi

(1792-1750 TCN), Babilon trở
(1792-1750 TCN), Babilon trở
thành quốc gia hùng mạnh nổi
thành quốc gia hùng mạnh nổi
tiếng nhất trong lịch sử Lưỡng
tiếng nhất trong lịch sử Lưỡng
Hà cổ đại.
Hà cổ đại.
+ Ông đã xây dựng bộ máy nhà nước chuyên chế tập quyền trung
+ Ông đã xây dựng bộ máy nhà nước chuyên chế tập quyền trung
ương. Đặc biệt, ông đã ban hành một bộ luật gọi là bộ luật
ương. Đặc biệt, ông đã ban hành một bộ luật gọi là bộ luật
Hammurrabi. Đây là một luật cổ được giữ lại tương đối nguyên vẹn.
Hammurrabi. Đây là một luật cổ được giữ lại tương đối nguyên vẹn.
+ Đến thời Babilon thi kinh tế Lưỡng Hà có những tiến bộ rất đáng
+ Đến thời Babilon thi kinh tế Lưỡng Hà có những tiến bộ rất đáng
kể.
kể.
=> Dưới thời Hammurabi, babilon không những được ổn định về
=> Dưới thời Hammurabi, babilon không những được ổn định về
chính trị mà văn hóa cũng rất phát triển.
chính trị mà văn hóa cũng rất phát triển.



1. Chữ viết:
1. Chữ viết:

- chữ viết ở Lưỡng Hà đầu tiên do người Xume sáng tạo vào
- chữ viết ở Lưỡng Hà đầu tiên do người Xume sáng tạo vào

cuối thiên kỉ IV TCN. Trong thời kì đầu, chữ viết của Lưỡng
cuối thiên kỉ IV TCN. Trong thời kì đầu, chữ viết của Lưỡng
Hà cũng là chữ tượng hình.
Hà cũng là chữ tượng hình.

Vd: muốn viết chữ cá, chim …thì vẽ hình con chim, cá,…
Vd: muốn viết chữ cá, chim …thì vẽ hình con chim, cá,…

- Trên cơ sở tượng hình, để biểu thị cá khái niệm, động
- Trên cơ sở tượng hình, để biểu thị cá khái niệm, động
tác… người ta dùng phương pháp biểu ý.
tác… người ta dùng phương pháp biểu ý.

Vd: muốn viết chữ khóc thì vẽ con mắt và nước, đẻ thì vẽ
Vd: muốn viết chữ khóc thì vẽ con mắt và nước, đẻ thì vẽ
chim và trứng, bò rừng thì vẽ bò và núi….
chim và trứng, bò rừng thì vẽ bò và núi….

- Người ta còn dùng hình vẽ để mượn âm thanh.
- Người ta còn dùng hình vẽ để mượn âm thanh.

Vd: muốn viết âm xum thì vẽ bó hành, vì bó hành có âm la
Vd: muốn viết âm xum thì vẽ bó hành, vì bó hành có âm la
xum…
xum…

=> lúc đầu chữ viết có khoảng 2000 chữ, những đến thời
=> lúc đầu chữ viết có khoảng 2000 chữ, những đến thời
Lagát (thế kỉ XXIX TCN) chỉ còn lại khoảng 600 chữ.
Lagát (thế kỉ XXIX TCN) chỉ còn lại khoảng 600 chữ.


- Chất liệu dùng để viết là các tấm đất sét còn ướt và những
- Chất liệu dùng để viết là các tấm đất sét còn ướt và những
cái que vót nhọn. Viết trên đất sét chỉ thích cho những nét
cái que vót nhọn. Viết trên đất sét chỉ thích cho những nét
thẳng và ngắn.
thẳng và ngắn.

+ Loại chữ này được gọi là chữ tiết hình tức là chữ hình
+ Loại chữ này được gọi là chữ tiết hình tức là chữ hình
nêm.
nêm.



+ Tổng số chữ tiết hình không đến 600 chữ, trong đó
+ Tổng số chữ tiết hình không đến 600 chữ, trong đó
thường dùng chỉ có 300 chữ, nhưng mỗi chữ thường có vài
thường dùng chỉ có 300 chữ, nhưng mỗi chữ thường có vài
nghĩa.
nghĩa.

=> Chữ tiết hình là chữ dùng để viết ngôn ngữ cho người
=> Chữ tiết hình là chữ dùng để viết ngôn ngữ cho người
ACcat, Babilon, Atxiri và cá bộ tộc khác ở Tây Á.
ACcat, Babilon, Atxiri và cá bộ tộc khác ở Tây Á.

2) Văn học:
2) Văn học:


- Văn học Lưỡng Hà gồm hai bộ phận chủ yếu là văn học
- Văn học Lưỡng Hà gồm hai bộ phận chủ yếu là văn học
dân gian và sử thi (cũng gọi là anh hùng ca).
dân gian và sử thi (cũng gọi là anh hùng ca).

+ Văn học dân gian gồm có cách ngôn, ca dao, truyện ngụ
+ Văn học dân gian gồm có cách ngôn, ca dao, truyện ngụ
ngôn….
ngôn….

=> Loại văn học này thường dùng phản ánh cuộc sống của
=> Loại văn học này thường dùng phản ánh cuộc sống của
nhân dân và cáh cư xử ở đời.loại văn học thường là văn học
nhân dân và cáh cư xử ở đời.loại văn học thường là văn học
truyền miệng.
truyền miệng.

- Sử thi ra đời từ thời Xume, đến thời Babilon chiếm một vị
- Sử thi ra đời từ thời Xume, đến thời Babilon chiếm một vị
trí rất quan trọng. Loại văn học này chịu ảnh hưởng của tôn
trí rất quan trọng. Loại văn học này chịu ảnh hưởng của tôn
giáo rất mạnh.
giáo rất mạnh.

+ Chủ đề của nó thường là ca ngợi các thần, có các truyện
+ Chủ đề của nó thường là ca ngợi các thần, có các truyện
(khai thiên lập địa, Nạn hồng thủy, Gingamét).
(khai thiên lập địa, Nạn hồng thủy, Gingamét).

=> Tóm lại, văn học Lưỡng Hà đã đạt được những thành tựu

=> Tóm lại, văn học Lưỡng Hà đã đạt được những thành tựu
đáng kể. Hơn nũa văn hoạc Lưỡng Hà đã có ảnh hưởng lớn
đáng kể. Hơn nũa văn hoạc Lưỡng Hà đã có ảnh hưởng lớn
đối với khu vực Tây Á.
đối với khu vực Tây Á.







*) Về đồ gốm cũng ảnh hưởng lớn tới văn hóa – xã hội
*) Về đồ gốm cũng ảnh hưởng lớn tới văn hóa – xã hội
Lưỡng Hà.
Lưỡng Hà.







3) Tôn giáo:
3) Tôn giáo:
- Ngôi đền Anahita chính là tên
của một trong hai địa điểm tín
ngưỡng ở Iran thường được coi là
biểu tượng của các vị thần thửa
xưa Anahita. Ngôi đền lớn và nổi

tiếng này được đặt ở Kangavar ở
tỉnh Kermanshah. Một ngôi đền
khác nằm ở Bishapur.
-
Những gì còn sót lại của
Kangavar là một dinh thượn mang
đặc điểm của văn hóa Hy lap, và
biểu tượng cho thiết kế trúc Ba
Tu.
-
Một công trình xây dựng ở Iran
khác mang đặc điểm của văn hóa
cổ Hy lap và lang mo Khurra ở
tỉnh Markazi.



- cư dân Lưỡng Hà thờ rất nhiều loại vị thần như thần tự
- cư dân Lưỡng Hà thờ rất nhiều loại vị thần như thần tự
nhiên, thiền động vật,linh hồn người chết….
nhiên, thiền động vật,linh hồn người chết….

- Đối tượng sùng bái của cư dân Lưỡng Hà rất phức tạp.
- Đối tượng sùng bái của cư dân Lưỡng Hà rất phức tạp.

* Các vị thần tự nhiên:
* Các vị thần tự nhiên:

+ Thần Anu là thần mặt trời.
+ Thần Anu là thần mặt trời.


+ Thần Enlin là thần đất, cũng được quan niệm là chúa tể
+ Thần Enlin là thần đất, cũng được quan niệm là chúa tể
của trời đất.
của trời đất.

+ Thần Ea là thần nước.
+ Thần Ea là thần nước.

+ Mặt trời, mặt trăng và tinh tú cũng được coi là con của
+ Mặt trời, mặt trăng và tinh tú cũng được coi là con của
thần mặt trăng Xin vì người Xume cho rằng ngày là dp đêm
thần mặt trăng Xin vì người Xume cho rằng ngày là dp đêm
sinh ra.
sinh ra.

+ Ngoài ra còn nhiều vị thần khác…
+ Ngoài ra còn nhiều vị thần khác…

- Việc thờ người chết cũng rất được coi trọng. Vì vậy người
- Việc thờ người chết cũng rất được coi trọng. Vì vậy người
Lưỡng Hà rất chú ý tới lễ mai táng.
Lưỡng Hà rất chú ý tới lễ mai táng.

+ Họ quan niệm sau khi chết cũng có cuộc sống giống như ở
+ Họ quan niệm sau khi chết cũng có cuộc sống giống như ở
trần thế.
trần thế.

- Tàn dư của việc sùng bái các dã thú được biểu hiện ở việc

- Tàn dư của việc sùng bái các dã thú được biểu hiện ở việc
thể hiện hình tượng các thần.
thể hiện hình tượng các thần.

- Do sự phát triển của tôn giáo, tầng lớp thầy cúng cũng
- Do sự phát triển của tôn giáo, tầng lớp thầy cúng cũng
được hình thành.
được hình thành.





4) Luật pháp:
4) Luật pháp:

- Lưỡng Hà là khu vực có những bộ luật sớm nhất.
- Lưỡng Hà là khu vực có những bộ luật sớm nhất.

+Từ thời vương triều III của thành bang Ua (thế kỉ XXII-
+Từ thời vương triều III của thành bang Ua (thế kỉ XXII-
XXI TCN).
XXI TCN).

+ Ở Lưỡng Hà đã ban hành bộ luật cổ nhất thế giới nhưng
+ Ở Lưỡng Hà đã ban hành bộ luật cổ nhất thế giới nhưng
ngày nay chỉ còn lại một số đoạn.
ngày nay chỉ còn lại một số đoạn.

+ Những đoạn ấy nói đến các vấn đề kế thừa tài sản, nuôi

+ Những đoạn ấy nói đến các vấn đề kế thừa tài sản, nuôi
con nuôi,….
con nuôi,….

- Bộ luật quan trọng nhất ở Lưỡng Hà cổ đại là luật
- Bộ luật quan trọng nhất ở Lưỡng Hà cổ đại là luật
Hammurabi. Bộ luật này khắc trên một bia đá, được phát
Hammurabi. Bộ luật này khắc trên một bia đá, được phát
hiện ở Xuda (phía đông Lưỡng Hà), nya được trưng bày ở
hiện ở Xuda (phía đông Lưỡng Hà), nya được trưng bày ở
bảo tàng Luvro (Pháp).
bảo tàng Luvro (Pháp).

- Bộ luật đươc chia làm ba phần:
- Bộ luật đươc chia làm ba phần:

+ Mở đầu, các điều luật và kết luận.
+ Mở đầu, các điều luật và kết luận.

+ Phần nội dung chính gồm 282 điều luật, đề cập đến các
+ Phần nội dung chính gồm 282 điều luật, đề cập đến các
vấn đề:
vấn đề:

+ thủ tục kiện tụng các tội như giết người,….
+ thủ tục kiện tụng các tội như giết người,….

- Phần kết luận nhắc lại uy quyền, công đức của vua và tính
- Phần kết luận nhắc lại uy quyền, công đức của vua và tính
hiệu lục của bộ luật.

hiệu lục của bộ luật.

5) Toán học, thiên văn, y học:
5) Toán học, thiên văn, y học:



A) Thành tựu toán học đầu tiên của cư dân Lưỡng Hà cần
A) Thành tựu toán học đầu tiên của cư dân Lưỡng Hà cần
nói đến là phép đếm của họ.
nói đến là phép đếm của họ.

+ Từ thời Xume, cư dân Lưỡng Hà lấy số 5 làm cơ sở của
+ Từ thời Xume, cư dân Lưỡng Hà lấy số 5 làm cơ sở của
phép đếm. Việc đó bắt nguồn từ cách đếm số ngón tay của
phép đếm. Việc đó bắt nguồn từ cách đếm số ngón tay của
một bàn tay.
một bàn tay.

- Về số học, người Lưỡng Hà cổ đại đã biết cáh làm 4 phép
- Về số học, người Lưỡng Hà cổ đại đã biết cáh làm 4 phép
tính, họ còn biết lập các bảng cộng trừ nhân chia.
tính, họ còn biết lập các bảng cộng trừ nhân chia.

+ Họ còn biết phân số, lũy thừa, căn số bậc 2 và căn số bậc
+ Họ còn biết phân số, lũy thừa, căn số bậc 2 và căn số bậc
3; đồng còn biết lập bảng căn số.biết giải phương trình có 3
3; đồng còn biết lập bảng căn số.biết giải phương trình có 3
ẩn số.
ẩn số.


- Về số học, xuất từ yêu cầu đo đạc ruộng đất, người Lưỡng
- Về số học, xuất từ yêu cầu đo đạc ruộng đất, người Lưỡng
Hà cổ đại biết tính diện tích các hình chữ nhật, hình tam
Hà cổ đại biết tính diện tích các hình chữ nhật, hình tam
giác….
giác….

- Ngày nay đã phát hiện được một số tác phẩmtoans học
- Ngày nay đã phát hiện được một số tác phẩmtoans học
chếp trên 44 tấm đất sét. Có thể coi đayy là một bảng tổng
chếp trên 44 tấm đất sét. Có thể coi đayy là một bảng tổng
hợp các kiến thức toán học của cư dân Lưỡng Hà cổ đại.
hợp các kiến thức toán học của cư dân Lưỡng Hà cổ đại.

B) Về thiên văn học:
B) Về thiên văn học:

- Người Lưỡng Hà cũng đạt được những thành tựu quan
- Người Lưỡng Hà cũng đạt được những thành tựu quan
trọng.
trọng.

- Qua một thời gian dài tích lũy kinh nghiệm, người Lưỡng
- Qua một thời gian dài tích lũy kinh nghiệm, người Lưỡng
Hà cho rằng trong vũ trụ có 7 hành tinh là mặt trời, mặt
Hà cho rằng trong vũ trụ có 7 hành tinh là mặt trời, mặt
trăng và 5 hành tinh khác.
trăng và 5 hành tinh khác.


- Dựa vào sự quan sát thiên văn, từ thời Xume, người Lưỡng
- Dựa vào sự quan sát thiên văn, từ thời Xume, người Lưỡng
Hà đã đặt ra lịch âm.
Hà đã đặt ra lịch âm.



+ Âm lịch của người Xume chia một năm làm 12 tháng,
+ Âm lịch của người Xume chia một năm làm 12 tháng,
trong đó có 6 tháng đủ và 6 tháng thiếu.
trong đó có 6 tháng đủ và 6 tháng thiếu.

+ Đến thời Tân Babolon, cứ 8 năm thì nhuận 3 lần, sau đổi
+ Đến thời Tân Babolon, cứ 8 năm thì nhuận 3 lần, sau đổi
thành 27 năm nhuận 10 lần.
thành 27 năm nhuận 10 lần.

- Ngày của người Lưỡng Hà bắt đầu từ lúc mặt trời lặn. Mỗi
- Ngày của người Lưỡng Hà bắt đầu từ lúc mặt trời lặn. Mỗi
ngày chia làm 12 giờ, mỗi giờ có 30 phút.
ngày chia làm 12 giờ, mỗi giờ có 30 phút.

C) Về y học:
C) Về y học:

- người Lưỡng Hà cổ đại cũng đã có những hiểu biết đáng
- người Lưỡng Hà cổ đại cũng đã có những hiểu biết đáng
kể.
kể.


+ Trong các tà liệu y học để lại đến ngày nay đã thấy nói
+ Trong các tà liệu y học để lại đến ngày nay đã thấy nói
đến các bệnh ở đầu, khí quan hô hấp, mạch máu, tim, thật,
đến các bệnh ở đầu, khí quan hô hấp, mạch máu, tim, thật,
dạ dày…
dạ dày…

+ Trong quá trình chữa bệnh, các thầy thuốc đã được
+ Trong quá trình chữa bệnh, các thầy thuốc đã được
chuyên môn hóa. Họ được chia thành cá khoa như khoa nội,
chuyên môn hóa. Họ được chia thành cá khoa như khoa nội,
khoa ngoại, khoa mắt…
khoa ngoại, khoa mắt…

+ Phương pháp chữa bệnh gồm có cho uống thuốc, xoa bóp,
+ Phương pháp chữa bệnh gồm có cho uống thuốc, xoa bóp,
băng bó, tẩy rửa, kể cả giải phẫu.
băng bó, tẩy rửa, kể cả giải phẫu.

+ Dược liệu gồm có nước, dầu, các loại thuốc được chế biến
+ Dược liệu gồm có nước, dầu, các loại thuốc được chế biến
từ thực vật, động vật, khoáng vật.
từ thực vật, động vật, khoáng vật.

- Tuy vậy, nền y học Lưỡng Hà vẫn chưa thoát khỏi những
- Tuy vậy, nền y học Lưỡng Hà vẫn chưa thoát khỏi những
mê tín.
mê tín.




=>Tóm lại, khu vực Lưỡng Hà đã bước vào xã hội văn
=>Tóm lại, khu vực Lưỡng Hà đã bước vào xã hội văn
minh rất sớm và đã đạt đuocj những thành tựu rực rỡ về
minh rất sớm và đã đạt đuocj những thành tựu rực rỡ về
văn hóa. Những thành tựu văn hóa ấy, nhất là về các mặt
văn hóa. Những thành tựu văn hóa ấy, nhất là về các mặt
như chũa viết, văn học, thiên văn học đã ảnh hưởng quan
như chũa viết, văn học, thiên văn học đã ảnh hưởng quan
trọng đối với văn minh khu vực và thế giới.
trọng đối với văn minh khu vực và thế giới.



- HẾT -
- HẾT -