bài : Su no vi nhiet cua vat ran

Câu 1 : Phát biểu định luật Húc về biến
dạng cơ của vật rắn. Viết biểu thức.
Câu 2 : Mức độ biến dạng của thanh rắn phụ
thuộc vào những yếu tố nào?
A. Bản chất của thanh rắn
B. Độ lớn của ngoại lực tác dụng vào thanh
C. Tiết diện ngang của thanh
D. Cả ba yếu tố trên

ĐẶT VẤN ĐỀ VÀO BÀI:
* Tại sao giữa hai đầu
thanh ray của đường sắt
lại phải có một khe hở?
* Độ rộng của khe hở
này phụ thuộc những
yếu tố gì và có thể xác
định nó theo công thức
như thế nào?

Bài 36:
SỰ NỞ VÌ NHIỆT
CỦA VẬT RẮN

I. Sự nở dài:
1.a) Thí nghiệm
t
o
(ºC) chiều dài thanh là ℓ
o
t (ºC), t > t

0
, chiều dài thanh tăng
thêm lượng Δℓ

I. Sự nở dài:
1.Thí nghiệm:
b. Kết quả
Nhiệt độ ban đầu: t
0
= 20
0
C.
Độ dài ban đầu: l
0
= 500 mm.
∆t (
0
C) ∆l (mm) α = ∆l/l
0.
∆t
30
40
50
60
70
0.25
0.33
0.41
0.49
0.58

1,67.10
5
1,65.10
5
1,64.10
5
1,63.10
5
1,66.10
5

I. Sự nở dài:
1.b. xử lý số liệu:
* Giá trị trung bình của α:
α = (α
1
+ α
2
+ α
3
+ α
4
+ α
5
)/5 ≈ 1,65.10
5
K
-1
.
* Sai số tỉ đối: δα = ∆α/α ≈ 5%

* Sai số tuyệt đối: ∆α ≈ 0,08.10
-5
K
-1
.
* Kết quả phép đo:
α = (1,65 ±0,08).10
-5
K
-1
.

I. Sự nở dài:
1.b. Kết quả thí nghiệm:
α không đổi.
Vậy: ∆l = αl
0
(t – t
0
)
Hay: ∆l /l
0
= α.∆t
Với ε = ∆l /l
0
là độ nở dài tỉ đối.
∆t = (t – t
0
) là độ tăng nhiệt độ
của thanh đồng.

I. Sự nở dài:
1. Thí nghiệm:
c. Làm thí nghiệm với
các vật rắn có độ dài và
chất liệu khác nhau.
 Kết quả thí nghiệm
tương tự, nhưng hệ số
α có giá trị thay đổi
phu thuộc vào chất liệu
của vật rắn.
Chất liệu α (K
-1)
Nhôm
Đồng đỏ
Sắt, thép
Inva (Ni-Fe)
Thủy tinh
Thạch anh
24.10
-6
17.10
-6
11.10
-6
0,9.10
-6
9.10
-6
0,6.10

-6

I. Sự nở dài:
2. Kết luận:
- Sự tăng độ dài của vật rắn khi nhiệt
độ tăng gọi là sự nở dài.
- Độ nở dài ∆l của vật rắn (hình trụ
đồng chất) tỉ lệ với độ tăng nhiệt độ
∆t và độ dài ban đầu l
0
của vật đó.

I. Sự nở dài:
C2: Em hãy đọc nội dung của C2.
Từ α = ∆l/l
0
.∆t
Suy ra: Khi ∆t = 1, thì α = ∆l/l
0
.
Hệ số nở dài của thanh rắn có trị số
bằng độ dãn dài tỉ đối của thanh rắn
khi nhiệt độ của nó tăng thêm 1 độ.

II. Sự nở khối:
* Đặt vấn đề :
Quan sát thí nghiệm
t
0
ºC

t ºC
Thế nào là sự nở khối?

II. Sự nở khối:
Sự tăng thể tích của vật rắn khi
nhiệt độ tăng gọi là sự nở khối.
Độ nở khối của vật rắn:
∆V = V – V
0
= βV
0
∆t
β là hệ số nở khối, β≈3α. Đơn vị đo
là 1/K hay K
-1
.

III. Ứng dụng:
* Khắc phục tác dụng có hại của sự nở vì
nhiệt sao cho các vật rắn không bị cong
hoặc gãy nứt khi nhiệt độ thay đổi.
* Lợi dụng sự nở vì nhiệt để ghép đai sắt
vào các bánh xe, chế tạo băng kép, …

- Giữa hai đầu thanh ray phải có khe
hở

- Các ống kim loại dẫn hơi nóng hoặc
nước nóng phải có đoạn uốn cong

Để khi ống bị nở dài thì đoạn cong này chỉ biến dạng
mà không bị gãy

Có khoảng cách giữa các nhịp
cầu

Băng kép
Băng kép gồm 2 thanh
kim loại khác nhau như
đồng và thép được tán
chặt sát với nhau. Ở
nhiệt độ bình thường
băng kép thẳng. Khi
đốt nóng hay làm làm
lạnh băng kép sẽ bị
cong đi.

Băng kép

CÂU 1 : Cho biết câu nào đúng, câu nào sai:
1/ Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi

2/ Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt giống nhau
3/ Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau

4/ Quả cầu nóng lên, thể tích quả cầu giảm

5/ Quả cầu lạnh đi, thể tích quả cầu giảm
6/ Quả cầu nóng lên, khối lượng của quả cầu
không thay đổi







Đ
S


S
Đ
Đ
Đ
CỦNG CỐ

CÂU 2 ( Bài tập vận dụng)

Một dây tải điện ở 20
o
C có độ dài
1800m. Hãy xác định độ nở dài của
dây tải điện này khi nhiệt độ tăng
lên đến 50
o
C về mùa hè. Cho biết
hệ số nở dài của dây tải điện là
α=11,5.10
-6
K

-1
.

Một lọ thuỷ tinh được đậy bằng nút thuỷ tinh.
Nút bị kẹt. Hỏi phải mở nút bằng cách nào trong các
cách sau đây?
A. Hơ nóng nút.
B. Hơ nóng cổ lọ.
C. Hơ nóng cả nút và cổ lọ.
D. Hơ nóng đáy lọ.



CÂU 3 : Chọn đáp án đúng

Giao nhiệm vụ về nhà:
* Học sinh chuẩn bị các bài tập
4,5,6,7,8,9 trang 197 sách giáo
khoa.
* Tiết học sau giải các bài tập.