skkn giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản “người trong bao” của sêkhốp



1. Giáo dục kĩ năng sống là một nội dung giáo dục hết sức quan
trọng cần được thực hiện một cách có hệ thống và thường xuyên trong
nhà trường. Giáo dục kĩ năng sống giúp học sinh có hiểu biết và được
rèn luyện hành vi có hại cho sức khỏe,thể chất và tinh thần, tăng
cường khả năng nhận thức xã hội,khả năng thich ứng với cuộc sống
cũng như khả năng ứng phó linh hoạt, tích cực với những thách thức
trong cuộc sống hàng ngày. Việc đưa giáo dục kĩ năng sống vào nhà
trường có ý nghĩa như một sự thức tỉnh để các nhà giáo dục chú ý
nhiều hơn đến tính hữu dụng, thiết thực trong chương trình nhà
trường, đồng thời tăng khả năng đáp ứng yêu cầu đào tạo con người
mới năng động, tích cực, tự tin, đạt được thành công trong xã hội hội
nhập.
2. Môn Ngữ văn ở trường phổ thông nói chung và trường THPT
nói riêng có vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục
này. Vâng! Chúng ta đã biết ‘ Văn học là nhân học” Con người là
điểm xuất phát cũng là điểm cuối cùng của văn học. Lịch sử văn học
là lịch sử khám phá tâm hồn con người,sự khám phá ấy là vô cùng, vô
tận, không có trang cuối bởi con người và thế giới bên trong của con
người tiềm ẩn bao bí mật để thâm nhập, tìm hiểu và khám phá. Chỉ có
cái nhìn đặc sắc, đầy xác thực về con người, nhà văn mới có được kiến
giải có nghĩa về cuộc sống và chính bản thân con người. Với đặc trưng
của môn học về khoa học xã hội và nhân văn, bên cạnh nhiệm vụ hình
thành và phát triển ở học sinh năng lực sử dụng tiếng Việt, năng lực
tiếp nhận văn bản văn học và các loại văn bản khác,môn ngữ văn học
giúp học sinh có những hiểu biết về xã hội, văn hóa,văn học, lịch
sử,đời sống nội tâm của con người.Với tính chất giáo dục thẩm mĩ,
môn Ngữ văn giúp học sinh bồi dưỡng năng lực tư duy, làm giàu cảm
xúc thẩm mĩ và định hướng thị hiếu để hoàn thiện nhân cách. Và vậy
Ngữ văn là môn học có khả năng đặc biệt trong việc giáo dục các kĩ

năng sống cho học sinh. Đọc văn để hiểu người. Giảng văn để dạy làm
người…Làm thế nào để chúng ta - v^a là người đọc, v^a là người
giảng văn để tạo ra và truyền được cái cảm hứng “ Ung xong li
kht” ấy.
3.Nhân bản là bản tính con người, những bản tính ấy là chất người,
làm nên Con người. Nhân bản là một vấn đề rộng, bao gồm tất cả
những gì thuộc về con người, có cả cái xấu và cái tốt, có cả cái thuộc
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
1
về bản năng tự nhiên và những hành động có ý nghĩa xã hội. Chủ
nghĩa nhân bản là sự ngợi ca, đề cao chất người, tính người, đòi hỏi
con người sống đúng nghĩa Con người. Chủ nghĩa nhân bản có xuất
điểm là lòng nhân đạo, yêu thương đề cao con người, đòi hỏi quyền
sống có nhân tính, có những điều tốt đẹp,… Song, trong những năm
gần đây, với sự bùng nổ của công nghệ thông tin và sự phát triển
mạnh mẽ của kinh tế thị trường, thì con người ta đang dần đánh mất đi
cái chất nhân bản vốn có t^ ngàn xưa của dân tộc, trong đó có cả học
sinh- những trụ cột trong tương lai của Tổ quốc. Việc giáo dục chất
nhân bản cho học sinh là vô cùng quan trọng. Vì nếu được giáo dục
một cách nghiêm túc thì các em sẽ có tâm hồn trong sáng, biết yêu
thương đồng loại, yêu quê hương đất nước và biết xác định mục đích
sống tốt đẹp cho mình. Trong chương trình thay sách giáo khoa Ngữ
Văn lớp 11THPT mới( T^ 2007), Người trong bao đã được đưa vào
giảng dạy với thời lượng 2 tiết. Có thể thấy, đây là tác phẩm xuất sắc
của phần văn học nước ngoài, trong cuốn ngữ văn 11 chương trình
chuẩn và nâng cao đã truyền tải được một vấn đề mang ý nghĩa nhân
sinh tích cực: Chất nhân bản trong con người. T^ đó giúp học sinh
hình thành quan niệm sống một cách tích cực và lành mạnh.
Đó cũng là những lí do khiến tôi chọn đề tài “Giáo dục quan niệm

sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản “Người trong bao” của
SêKhốp” để nghiên cứu, áp dụng vào thực tế giảng dạy chương trình
Ngữ Văn 11 ở trường THPT Lam Kinh năm học 2010 – 2011; 2011
– 2012; 2012- 2013
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
2
 !"#$%&'( :
) * +,-
- Nhằm giúp cho giáo viên dạy văn, nhất là giáo viên đang trực
tiếp giảng dạy ở lớp 11- trung học phổ thông có thêm nguồn tư liệu về
Sê-khốp và truyện ngắn Người trong bao. Hy vọng đây sẽ là những
kiến thức cần thiết góp phần làm phong phú thêm bài giảng của các
thầy cô.
- Đối với người học: Đây là một trong những phương pháp quan
trọng, giúp các em thấy được cái hay, cái đẹp một tác phẩm văn học
tiêu biểu của Nga và thế giới, ở một ngòi bút tài năng – Sê-khốp.
Nhằm góp phần làm tăng sức hấp dẫn của bài học đối với học sinh,
trong thời điểm mà hứng thú học văn của các em còn nhiều điều đáng
phải suy tư, trăn trở.
=> Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm thực hiện mục đích: chỉ ra
chất nhân bản trong truyện ngắn “Người trong bao” để t^ giáo dục
quan niệm sống cho học sinh.
. !"#* +,-
- Nghiên cứu chất nhân bản tích cực trong truyện ngắn “Người
trong bao” của Sêkhốp .
- Những khía cạnh của chất nhân bản trong truyện ngắn có liên
quan đến việc giáo dục quan niệm sống cho học sinh.
/01*232* +,-:
)/01*232* +,-:

- Phương pháp: đọc- hiểu.
- Phương pháp: phân tích - tổng hợp.
- Phương pháp: phát vấn - đàm thoại.
- Phương pháp: thuyết giảng.
- Phương pháp: gợi mở
- Phương pháp: phân tích nêu vấn đề.
.43' 5(
 a. Về lí thuyết:
- Tìm hiểu các tài liệu viết về văn học Nga, nhất là ở cuối thế kỉ
XIX, đầu thế kỉ XX.
- Các bài nghiên cứu, lí luận phê bình về nhà văn A. Sê-khốp.
- Các tài liệu nghiên cứu về tác phẩm Người trong bao của nhà
văn. Các mẫu thiết kế bài dạy về tác phẩm Người trong bao.
b. Về thực tiễn:
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
3
- Dự giờ dạy bài Người trong bao của đồng nghiệp.
- Thực nghiệm triển khai đề tài trong giờ dạy bài Người
trong bao.
- Chọn hai lớp cơ bản có trình độ ngang nhau: một lớp chú
ý khắc sâu , nhấn mạnh chất nhân bản của truyện ngắn trong hai giờ
học; còn một lớp không chú ý khắc sâu các phương diện này.
6*7-8 9":;<=#!:
* Lý do chọn đề tài
*Thực trạng của vấn đề
* Giải pháp
*Đề xuất giáo án thực nghiệm
* Kết quả thực nghiệm.
* Kết luận

6*>**>2#&7?7-8#('@' A$%&'( .
1. Đối với giáo viên:
- Đề tài sẽ giúp cho giáo viên khi giảng dạy tác phẩm Người
trong bao sẽ có một trong những hướng khai thác hợp lí, làm nổi bật
tài năng nghệ thuật của tác giả và ý nghĩa sâu sắc của truyện ngắn.
Đồng thời làm cho giờ học sinh động, dễ đi vào tâm trí, và tình cảm
của học sinh.
- Qua bài dạy, phần nào giáo viên sẽ nắm được năng lực tiếp
nhận và khám phá tác phẩm của học sinh.
2. Đối với học sinh:
Đề tài này giúp các em:
- Nâng cao khả năng tiếp nhận và cảm thụ truyện ngắn đặc sắc,
tiêu biểu cho phong cách của Sê-khốp: mang tính triết lý và có sức
khái quát cao về ý nghĩa xã hội.
- T^ đó mà có nhận thức sâu sắc tác hại của một lối sống
“trong bao”; và xác định được một lối sống đúng đắn cho bản thân.

Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
4
BCDEF
G4HI4J
)@'KL*MNO 
Trong những năm gần đây, với sự bùng nổ của công nghệ thông tin
và sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế thị trường, con người ta đang
dần đánh mất di cái chất nhân bản vốn có t^ ngàn xưa của dân tộc,
trong đó có cả học sinh- những trụ cột trong tương lai của Tổ quốc.
Việc giáo dục chất nhân bản cho học sinh là vô cùng quan trọng. Vì
nếu được giáo dục một cách nghiêm túc thì các em sẽ có tâm hồn
trong sáng, biết yêu thương đồng loại, yêu quê hương đất nước và biết

xác định mục đích sống tốt đẹp cho mình.
.@'KL*PLQR$%"S*6#T
Một trong những đặc điểm của môn Ngữ văn ở trường phổ thông,
với tính chất là môn học công cụ,là có thể kết hợp nhiều nội dung giáo
dục trong quá trình dạy học. Bên cạnh nội dung cốt lõi, mang tính chất
ổn định của môn học là các nội dung giáo dục mang tính chất thời sự
xã hội ( giáo dục tình cảm nhân văn, trách nhiệm của thanh niên học
sinh trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, giáo dục truyền thống dân
tộc, về tình bạn, tình yêu và gia đình, về vấn đề lập nghiệp, về học tập
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí minh, giáo dục cách thức sống )
nhằm đáp ứng yêu cầu hình thành ở học sinh quan hệ ứng xử đúng đắn
với những vấn đề của cuộc sống,đất nước, thời đại, giúp cho học sinh
có đủ bản lĩnh hội nhập trong xu thế toàn cầu hóa. Vì vậy việc giáo
dục kĩ năng sống vào môn Ngữ văn là điều có thể thực hiện và phù
hợp với xu thế dạy học Ngữ văn hiện nay cho học sinh
U@'KL*$%# !* 3=PVWT*XY*=RX 'S*
Z-%* [R 9-#T;<Người trong bao ( 5'\]\^*6#T))
1;<' 5') ).U*6#T))_*%=`
Tuy nhiên việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua tiết
dạy Người trong bao (Tiết 95,96 Ngữ văn 11 cơ bản,tiết 122, 123 Ngữ
văn 11 nâng cao) trong nhà trường là một vấn đề không hề đơn giản,
bởi nhiều lẽ:
- Tác phẩm càng hay, thì càng giàu ý nghĩa; và con đường đi tìm
hiểu và khám phá nó càng không dễ dàng.
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
5
- Bên cạnh đó, truyện ngắn này mới đưa vào giảng dạy trong nhà
trường, nên tài liệu nghiên cứu còn ít và hiếm. Nhất là khi thi đại học
chưa chú trọng đến phần văn học nước ngoài.

- Giáo viên chỉ chú ý truyền đạt kiến thức về Sêkhốp, về nhân vật
Bêlicốp( ngoại hình, cách ăn mặc,thói quen ) chưa tập trung vào mục
đích dùng ngòi bút trào phúng để phê phán luôn sợ hãi cái mới, muốn
bấu víu vào quá khứ trì trệ, lạc hậu, Sê-khốp đã xây dựng một điển
hình văn học có ý nghĩa khái quát cao. Lối sống “trong bao”, kiểu
người “trong bao” ở Bê-li-cốp đã t^ cuộc sống điển hình hoá vào tác
phẩm, để rồi t^ tác phẩm lại bước ra cuộc đời. Giáo viên chưa khái
quát được ý nghĩa xã hội của hình tượng, chưa đưa ra được thông điệp
về cách sống cho học sinh. Nhà văn đã t^ng nói: “ Con người ta sẽ trở
nên tt đẹp hơn nếu chỉ cho họ biết họ như thế nào”. Truyện ngắn của
ông nói chung và Người trong bao nói riêng, chính vì thế luôn là
tiếng nói cần thiết cảnh báo, kêu gọi mọi người: cần phải thay đổi
cuộc sống, không thể sống vô vị, tầm thường, hủ lậu như thế mãi; làm
được như vậy con người mới có một cuộc sống lành mạnh, khoẻ
khoắn, đầy ý nghĩa,
Vì vậy, khi dạy Người trong bao không ít giáo viên rất lúng túng,
đó là thực tế không chỉ với những giáo viên trẻ mới ra trường, mà với
cả những giáo viên lâu năm - dù có kinh nghiệm. Bởi với họ, Sê- khốp
vẫn là mới mẻ khi những năm tháng ngồi trên giảng đường đại học,
nhà văn này vẫn chưa được có một vị trí xứng đáng như hiện nay.
C//
). a"#6*"' +-23''K 9* 3=P
2.1.Hiện nay, nội dung giáo dục kĩ năng sống đã được nhiều quốc
gia trên thế giới đưa vào dạy cho học sinh trong các trường phổ thông
dưới nhiều hình thức khác nhau. Chương trình hành động Dakar về
giáo dục cho mọi người ( Senegal – 2000) đã đặt ra trách nhiệm mỗi
quốc gia phải đảm bảo cho người đọc đượcvới chương trình giáo dục
kĩ năng sống phù hợp với năng sống cần được coi như một nội dung
của chất lượng.
2.2. Ở Việt Nam, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ

trẻ, đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước, đáp ứng yêu cầu hộ nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của
người học, giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ
theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI, mà thực chất cách tiếp cận
kĩ năng sống đó là: Học để biết. Học để làm. Học để tự khẳng định
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
6
mình và Học để cùng chung sng. Mục tiêu giáo dục phổ thông đã và
đang chuyển hướng t^ chủ yếu là trang bị kiến thức sang trang bị
những năng lực cần thiết cho các em học sinh. Đặc biệt rèn luyện kĩ
năng sống cho học sinh được xác định là một trong những nội dung cơ
bản của phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực”trong trường phổ thông, giai đoạn 2008-2013 do Bộ giáo
dục và Đào tạo chỉ đạo nhằm phát huy tính chủ động, tích cực của học
sinh. T^ đó xây dựng mục đích sống lành mạnh, tốt đẹp cho các em ở
tương lai.
Vì vậy, nếu chỉ ra được chất nhân bản trong truyện ngắn “Người
trong bao” sẽ góp phần xây dựng quan niệm sống lành mạnh cho học
sinh.
a"#6*V3  !"b'_;<
Có nhiều quan niệm, nhiều ý kiến khác nhau về vấn đề nhân bản.
Vì vậy, tôi đã khảo sát một số t^ điển nhằm đưa ra một cách hiểu
chung cơ bản nhất, làm cơ sở cho viêc tìm hiểu chất nhân bản trong
truyện ngắn “Người trong bao” .
Sách “T^ điển Tiếng Việt thông dụng” của Hồ Xuân Thái (NXB
Văn hoá-Thông tin -1999) quan niệm “Nhân: người; “bản”: gốc.
“Nhân bản”: cái gốc làm người”.
Quan niệm này cho rằng “Nhân bản” bao gồm tất cả những gì làm
nên con người, để phân biệt con người với các sinh vật khác.

Cuốn “Hán Việt t^ nguyên” của Bửu Kế-NXB Thuận Hoá-1999, lại
cho rằng “Nhân: người, bản: gốc. Nhân bản: lấy người làm gốc. Cái
thuyết cho rằng là người quan trọng hơn cả, là gốc của vũ trụ”.
Khác với quan niệm trên, quan niệm này lại chú ý đến vai trò và vị
trí của con người trong vũ trụ…Đây là một thuyết đề cao vai trò của
con người, coi con người là vốn quý, là tinh tuý, là gốc của mọi việc.
Trên cơ sở ý kiến v^a nêu, ta có thể hiểu: Nhân bản là bản tính của
con người, là cái làm nên con người. Con người cần có những bản tính
ấy thì mới là con người thực sự để phân biệt với các thực thể sống
khác…
Mặt khác, con người là trung tâm của văn học. Do vậy, tác phẩm
văn học nào cũng có tính nhân bản nhiều hoặc ít. Tính nhân bản ở đây
được hiểu là cuộc sống, hành động, việc làm, tình cảm của con người,
thuộc về con người, được phản ánh trong tác phẩm. Nhân bản là khát
vọng, mơ ước, ý chí, nghị lực và tình yêu,…Tính nhân bản thuộc về
nội dung phản ánh, đề tài, nhân vật, hướng về con người. Tính nhân
bản trong tác phẩm còn phụ thuộc vào quan niệm, tư tưởng, tấm lòng
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
7
của nhà văn với con người và cuộc sống. T^ những quan niệm về
nhân bản trên đây, tôi sẽ đi vào tìm hiểu bước đầu vấn đề chất nhân
bản trong truyện ngắn “Người trong bao” của Sêkhốp nhằm giáo dục
lòng nhân đạo và nhân cách cho học sinh.
US*Z-%* [R#T* c2RX 8K%b'_;<
'K=*'K-Q!*adNgười trong baoe
Truyện ngắn Người trong bao là một kiệt tác, bộc lộ rõ tài năng
truyện ngắn của Sê-khốp. Tác phẩm lại được viết trong một hoàn cảnh
đặc biệt: khi chế độ nông nô chuyên chế của Nga Hoàng đã đi vào giai
đoạn khủng hoảng trầm trọng. Để kéo dài những ngày tàn, chính

quyền Nga Hoàng đã ban hành các chính sách cực kì phản động, nhằm
đàn áp các lược lượng đối kháng chính quyền, nhất là những người vô
sản và trí thức tiến bộ. Báo chí tiến bộ bị cấm đoán, những tư tưởng
mới bị bóp nghẹt, Một bầu không khí ngột ngạt, nặng nề bao trùm
khắp nước Nga. Gây tâm lí thất vọng, hoài nghi, lo sợ, muốn t^ bỏ đấu
tranh, thậm chí muốn thoả hiệp đầu hàng. Xuất hiện trong hoàn cảnh
đó, Người trong bao mang đậm dấu ấn thời sự của xã hội Nga lúc bấy
giờ. Vì lẽ này, tác phẩm đã:
+ Tập trung phê phán lối sống “trong bao”, thu mình, hèn nhát
sợ hãi, đến mất nhân cách của một bộ phận người, đặc biệt là tầng lớp
trí thức tiểu tư sản ở Nga cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Tạo ra một
cơ chế sống giả tạo, rập khuôn, máy móc, không thể chấp nhận được ở
con người.
+ Mặt khác nhà văn cũng nhiệt tình cổ vũ cho một xã hội
mới tốt đẹp hơn, tiến bộ hơn. Trong đó, con người cần phải sống là
chính mình, cần phải đấu tranh loại bỏ những cái xấu xa và lạc hậu ra
khỏi xã hội.
U)/+237Y XY*'K=*;%=' +-@
Truyện ngắn“Người trong bao” kể về lối sống trong bao của
Bêlicốp với cảm hứng phê phán sâu sắc.
Có thể nói suốt cuộc đời mình Bêlicốp chưa dám sống một phút
giây nào. Hắn tìm kiếm sự an toàn trong cái bao cả về thể xác lẫn nội
tâm. Thứ tiếng hắn dạy là tiếng Hi Lạp cổ lỗ, lỗi thời. Sinh hoạt hàng
ngày của hắn cũng hết sức khác thường, y luôn bao kín mình trong
đống quần áo, mũ, kính, ủng bất kỳ mưa hay nắng. Hắn lúc nào cũng
có khát vọng mãnh liệt là thu mình vào trong một cái bao để ngăn
cách, bảo vệ hắn với thế giới bên ngoài. Về mặt tinh thần cũng vậy,
Bêlicốp chỉ ca ngợi quá khứ, những cái không bao giờ có thực để trốn
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”

8
chạy hiện tại. Ngay cả ý nghĩ hắn cũng cố giấu trong bao bởi hắn luôn
sợ “Nhỡ xảy ra chuyện gì”.
Lối sống của Bêlicốp v^a khiến ta giận v^a khiến ta thương bởi
kiếp người sống lay lắt mỏi mòn, lúc nào cũng lo âu, sợ sệt Đây là
phân nhân bản tiêu cực của con người được nhìn nhận bằng thái độ
nhân bản đầy cảm thông, yêu thương. Phê phán lối sống trong bao
này, Sêkhốp đã gián tiếp cho con người thấy họ sống nhàm chán, buồn
tẻ, vô vị, vô nghĩa và cần thay đổi lối sống trong bao đó để sống có ý
nghĩa, có nhân bản hơn.
Nhưng Sêkhốp không chỉ d^ng lại ở một cá nhân, ông đã miêu tả
tác hại của lối sống đó ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. Bằng
tiếng thở dài và lời than vãn của mình Bêlicốp như làm một cuộc thôi
miên tập thể cả thành phố. Họ sợ nói to, sợ gửi thư, sợ làm quen T^
đó, Sêkhốp phê phán xã hội không có nhân bản khi con người không
dám làm việc tốt (đọc sách, làm t^ thiện, giúp người nghèo…), không
dám vui chơi giải trí (xem hát, diễn kịch, nói to, làm quen,…). Sêkhốp
đã đánh thức trong lòng người đọc nhận biết tâmlí trong bao nô lệ mà
tránh xa nó, để sống có ý nghĩa, sống hành động, sống hoà hợp với
thiên nhiên, con người, xã hội, xoá bỏ tâm lí nô lệ sợ hãi để xây dựng
cho mình cuộc sống tốt đẹp hơn.
U.4fK%X@5'P:$%b'*0[ 'K=*=*0[ 
Bêlicốp sống không mơ ước, không khát vọng, sống không làm
việc có ích, anh ta luôn cố thu mình trong bao, luôn sợ “Nhỡ xảy ra
chuyện gì”…Đó chính là sự chết dần của nhân tính, của chất người,
đó ngược lại với nhu cầu và ý nghĩa nhân sinh.
Tác hại của lối sống trong bao rất lớn nên mọi người phải có trách
nhiệm phá bỏ nó đi để có một cuộc sống khác. Con người phải phát
huy phần tốt đẹp chứ không được thui chột nó đi. Trong truyện, dưới
ảnh hưởng của lối sống trong bao, phần chất người bị thui chột dần đi.

Những việc làm có ích như đọc sách,làm t^ thiện, giải trí…hay những
việc vô hại như nói to, làm quen, gửi thư… mà con người cũng không
dám làm. Điều đó chứng tỏ xã hội này là xã hội vô nhân bản và chúng
ta cần phải thay đổi cuộc sống để có một xã hội khác tốt đẹp hơn.
UUg_QP@*_#8''@
Đối lập với Bêlicốp và cuộc sống trong bao của anh ta là chị em
Varenka. Nếu như Bêlicốp chỉ biết sống ru rú trong bao, sợ sệt không
dám làm việc gì, thì chị em Varenka lại có cuộc sống vui vẻ, cởi mở,
chan hoà-cách sống mà mỗi khi Bêlicốp tiếp xúc đều tái mặt, run lập
cập, sợ hãi, phản đối. Họ nói to, cười to, đi xe đạp, cãi nhau, đọc
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
9
sách…và làm những gì họ thích, họ cho là đúng. Chị em họ sống vui
vẻ hồn nhiên t^ trong bản chất, họ sống cuộc đời ồn ào, nhộn nhịp,
yêu quê hương Ucraina tươi đẹp.
Sêkhốp không phải không có ngầm ý khi đặt hai lối sống khác biệt
nhau trong thế đối sách nhau, bởi điều đó v^a tạo được mâu thuẫn,
v^a để ngầm so sánh để người đọc tự tìm cho mình một hướng đi, một
cách sống mới.
Kôvalenkô, Varenka, Burkin, bác sĩ Ivan… trong truyện đại diện
cho những nhân vật tích cực, tiến bộ của Sêkhốp. Họ là những người
tốt, nhận ra bản chất của xã hội nên họ có tâm trạng bất mãn, thất
vọng…Tất cả những tình cảm đó thể hiện chất người sâu sắc, tiến bộ
trong họ. Đó là khía cạnh của chất nhân bản.
hGiáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
Bất kỳ tác phẩm nào cũng có ý nghĩa giáo dục con người. Nó thể
hiện ý đồ cải tạo cuộc sống của tác giả. Khi đọc văn, quan trọng là rút
ra được ý nghĩ giáo dục của nó. Đây cũng là chức năng quan trọng

của văn học. Văn chương hình thành và hoàn thiện thế giới quan, nhân
sinh quan của người nhằm giáo dục con người sống tốt đẹp hơn.
“Người trong bao” là tác phẩm có ý nghĩa giáo dục sâu sắc mà trong
quá trình dạy học, giáo viên cần giáo dục cho học sinh lối sống đúng
đắn.
Ý nghĩa giáo dục của truyện ngắn “Người trong bao” thể hiện ở
một số điểm sau đây:
4.)@M_QP@*="iZ-% !"XY*c*a' 5;O
7("L
Có quan niệm sống đúng đắn, tiến bộ, lành mạnh, tích cực là cơ sở
cho cách sống, cho hoạt động sinh hoạt…của con người.
Hiện nay, cuộc sống có nhiều điều phong phú phức tạp mà với tâm
lý tuổi mới lớn như học sinh cấp II, III thì việc chọn cho mình một
cách sống, một lối sống đúng đắn, thích hợp là điều không dễ dàng.
Nếu các em không biết tiếp thu có chọn lọc thì dẫn dễ rơi vào con
đường sa ngã bởi cái xấu ảnh hưởng nhanh và mạnh đến các em. Do
vậy, có quan niệm sống đúng đắn, tích cực, tiến bộ, lành mạnh là rất
quan trọng đến việc hình thành nhân cách học sinh. Bởi vậy, học sinh
cần có sự quan tâm, giúp đỡ, sự định hướng của gia đình, nhà trường
để tạo môi trường trong sạch cho sự phát triển nhân cách các em.
Có quan niệm sống đúng đắn, tiến bộ, lành mạnh sẽ giúp các em
nhìn nhận, xem xét giải quyết vấn đề đúng đắn, khoa học đồng thời
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
10
quy định cho hành động, cho việc làm của các em làm việc tốt có ích,
có đạo đức….
Sau khi học bài “Người trong bao” học sinh cần hiểu sự tiêu cực
của lối sống này t^ đó tìm cho mình một lối sống tích cực, lành mạnh
đó là: sống tốt với mọi người, sống chan hoà cởi mở, sống gắn bó với

cuộc sống, hoà đồng với bạn bè, tạo cho mình một môi trường sống
vui, sống độ lượng, sống vị tha, làm việc tốt, lao động tích cực, không
sống cô độc, vị kỉ, tích cực học tâp, cải tạo cuộc sống, cầu tiến bộ, học
cái tốt, tránh cái xấu… Đặc biệt, cần tránh cuộc sống nhàm chán, mòn
mỏi, trì trệ. Đây là lối sống không có trong lứa tuổi này. T^ng giờ,
t^ng phút các em phải sử dụng thời gian thật có ích để làm cho cuộc
sống bận rộn, sôi nổi, có ý nghĩa. Học sinh cần tránh xa những môi
trường không lành mạnh để tránh bị lôi kéo vào các tệ nạn xã hội….
Muốn thực hiện điều này, học sinh cần có sự giúp đỡ quan tâm của
cha mẹ, gia đình, nhà trường và xã hội. Cần có sự định hướng, giúp đỡ
các em, phải theo sát t^ng công việc của các em, hiểu tâm lí các em để
có cách đối xử phù hợp tránh để các em rơi vào tình trạng bất mãn,
chán nản, bất cần. Bởi những tình trạng xấu đó dễ đưa các em vào con
đường sa ngã. Cũng cần bồi đắp cho học sinh lòng yêu thương con
người.
h.Y*O70j*#k'%#(7(;L$%"R *0[ 
Trong truyện Bêlicốp là con người khó tính, kì quặc, anh ta nhìn
nhận mọi vấn đề bằng con mắt khắc nghiệt, việc gì anh ta cũng cho là
xấu, là mờ ám…Anh ta chỉ thấy cái tiêu cực mà không thấy cái tích
cực nên lúc nào anh ta cũng cảm thấy không an toàn và cần chui vào
bao để tránh.
Qua các chi tiết trên, giáo viên cần chỉ ra cái tiêu cực cho học sinh
để rút ra kết luận: Sống độ lượng trong cách đánh giá người khác. Cần
thấy cả cái tốt và cái xấu, tránh tình trạng chỉ thấy cái tiêu cực, phiến
diện một chiều. Đây cũng là biểu hiện tình nhân ái của con người,
sống biết độ lượng biết tha thứ…
Con người sống không thể cô độc một mình mà cần có bạn bè để
cùng giúp đỡ, chia sẻ vui buồn, khó khăn. Nhưng tình bạn cần được
xây dựng trên cơ sở hiểu và thông cảm, đồng chí hướng, sở thích,…
mới vững bền, nó khác với kiểu gìn giữ quan hệ của Bêlicốp thật kì

quặc: Anh ta đến t^ng nhà, ngồi đó chẳng nói năng gì suốt mấy tiếng
đồng hồ và gọi đó là cách giữ gìn các mối quan hệ.
hUY*'@l "l%=(#m -O[ #(=*0[
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
11
Lối sống trong bao tiêu cực, lay lắt, hao mòn nhân cách con người,
Sêkhốp muốn con người tránh xa lối sống đó. Cần sống tích cực hơn,
phá vỡ lối sống lo âu, sợ hãi không dám làm việc gì để làm việc có ích
xây dựng cuộc sống. Sống tích cực ở đậy nghĩa là sống tốt, làm điều
tốt, điều thiện, làm việc có ích, yêu thương trân trọng giúp đỡ mọi
người, sống vui, sống khoẻ, lạc quan, không bi quan lo sợ, không vì
lợi danh mà làm điều hèn kém, luôn học hỏi nâng cao kiến thức…
Sống cởi mở chan hoà với cuộc đời là hoà mình gắn bó với cuộc đời.
Câu chuyện trên thôi thúc con người hành động, làm việc để hoàn
thiện nhân cách, hoàn thiện con người, chất người trong mình.
hhg_QP@*7Y XY*'@$
Sống tự chủ là mỗi người phải được là mình, phải giữ được cái bản
ngã để tự khẳng định mình. Con người cần phải làm chủ bản thân
mình trước mọi sự cám dỗ, lôi kéo, đặc biệt là trong cuộc sống hiện
đại. Cần xây dựng lập trường tư tưởng đúng đắn, kiên định.
Trong truyện, Bêlicốp sống trốn tránh hiện thực, cô độc ẩn mình
trong bao, ai nói, ai làm khác đi một chút là hắn tái mặt, sợ hãi, nhất là
khi nhắc đến chính quyền… Vì không làm chủ được bản thân nên khi
anh ta va chạm với cuộc sống bên ngoài đã không thể đứng vững.
Bêlicốp không làm chủ được mình nên không dám làm việc gì, luôn
sợ hãi, không tự tin vào bản thân, không tự tin vào cuộc sống….
Học sinh cần xây dựng cho mình một lối sống độc lập, tự chủ để
xác định phương hướng học tập, lựa chọn hành động, lựa chọn tương
lai cho mình. Sống làm chủ cho công việc hàng ngày, quyết đoán

trong công việc…Tuy nhiên, không được đẩy sự tự chủ lên mức thái
quá dễ dẫn đến bảo thủ, chỉ biết mình…mà là sự tự chủ trong giới hạn,
nghĩa cần biết lắng nghe ý kiến đóng góp của người khác để hoàn
thiện mình, để sửa chữa khuyết điểm
h]g_QP@*$*Y=(' !_3
Một người tốt là một người có nhân cách. Chính nhân cách là biểu
hiện cho chất người, chất nhân bản. Xây dựng, hoàn thiện nhân cách
của mình đồng thời giúp đỡ người khác rèn luyện nhân cách đó là việc
làm có ý nghĩa nhất, là việc làm rất Người. Xã hội có sự lành mạnh,
có nhiều nhân cách tốt là một xã hội mang tính nhân bản, nhân đạo.
Bêlicốp không phải là con người có nhân cách tốt đẹp, bởi sống
trong môi trường đó, nhân cách Bêlicốp bị mai một dần khiến anh ta
sống không đúng nghĩa con người. Sự tồn tại của anh ta chỉ là ở mặt
sinh học, còn ở phần nhân cách con người xã hội thì Bêlicốp không hề
có. Bởi vậy, muốn sống là người theo đúng nghĩa, mỗi người phải
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
12
hoàn thiện phần nhân cách của mình, đó là luôn rèn luyện, học hỏi…
những tính cách tốt đẹp. Đó là việc làm nhân bản để hướng tới cái
đích cũng là nhân bản.
h^Y*'S'KR**0[ V3
Đây là nguyên tắc sống quan trọng trong qua hệ với mọi người
xung quanh. Mỗi người có một cách sống và một cách nghĩ riêng đòi
hỏi người khác phải tôn trọng. Con người không có quyền can thiệp
nói xấu,khinh thường cách sống của người khác. Bêlicốp trong truyện
luôn bắt ép mọi người phải theo ý mình,nếu không hắn sẽ doạ nạt,
than vãn đến làm người ta phải sợ và chán nản. Các bà các cô sợ
không dám xem kịch, hắn luôn bắt mọi người phải làm thế này, không
được làm thế kia,…Hắn góp ý về cách đi xe đạp, cười to cho chị em

Varenka dù đó là viêc làm vô hại, thậm chí có ích vì đó là cuộc sống
tươi trẻ, tự nhiên…Đó là sự không tôn trọng người khác, là sự phủ
nhận coi thường cách sống của họ. Đây là điều phải tránh trong cuộc
sống, trong quan hệ với mọi người xung quanh.
Tôn trọng người khác cũng chính là tôn trọng mình. Do vậy, học
sinh cần xây dựng cho mình đức tính này trước hết là tôn trọng thầy
cô, bạn bè, anh chị em, gia đình,…t^ đó mọi người cũng quý trọng lại
mình.
Tuy nhiên, cũng cần nhấn mạnh chỉ tôn trọng những lối sống,
những nhân cách tích cực, tốt đẹp, còn những lối sống không lành
mạnh thì không thể tôn trọng đồng thời phải góp ý, can thiệp để người
khác thay đổi lối sống tiêu cực đó. Muốn làm được điều này, người
góp ý trước nhất phải là người có nhân cách, có đạo đức, tri thức tiến
bộ, có cuộc sống lành mạnh làm gương cho người khác.
hnY*>?',:-' 5;O2oj2#m '[ L #(_
X 
Muốn xã hội phát triển, tiến bộ trước hết mỗi người cần có ý thức
học hỏi, cầu tiến bộ nhằm vươn tới cuộc sống phù hợp thời đại và
nhân sinh.
Trong truyện, Bêlicốp không có ý thức cầu thị mà luôn quay về ca
ngợi quá khứ, ca ngợi thứ tiếng HyLạp cổ lỗ, chán ngắt, Anh ta
không học hỏi để sống phù hợp thời đại nên bị lạc lõng ra khỏi cuộc
sống ấy, trở thành “con người thừa” của xã hội. Bêlicốp không có lối
sống hợp nhu cầu nhân sinh, nhân bản nên anh ta không thể tồn tại
trong xã hội.
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
13
Như vậy, sống có ý thức cầu tiến, ham học hỏi, sống phù hợp thời
đại, nhân sinh là cách sống quan trọng để hình thành con người và

cách sống có ý nghĩa.
p>"7L
 qVới mục đích dùng ngòi bút trào phúng để phê phán luôn sợ
hãi cái mới, muốn bấu víu vào quá khứ trì trệ, lạc hậu, Sê-khốp đã xây
dựng một điển hình văn học có ý nghĩa khái quát cao. Lối sống “trong
bao”, kiểu người “trong bao” ở Bê-li-cốp đã t^ cuộc sống điển hình
hoá vào tác phẩm, để rồi t^ tác phẩm lại bước ra cuộc đời. Điều này
cho thấytài năng nắm bắt, phản ánh và khái quát hiện thực của Sê-
khốp.
q Nhà văn đã t^ng nói: “ Con người ta sẽ trở nên tt đẹp hơn
nếu chỉ cho họ biết họ như thế nào”. Truyện ngắn của ông nói chung
và Người trong bao nói riêng, chính vì thế luôn là tiếng nói cần thiết
cảnh báo, kêu gọi mọi người: cần phải thay đổi cuộc sống, không thể
sống vô vị, tầm thường, hủ lậu như thế mãi; làm được như vậy con
người mới có một cuộc sống lành mạnh, khoẻ khoắn, đầy ý nghĩa!
]&M-b'* 3=3'9* !"
Tiết 95, 96*0[ 'K=*;%=
q/+VY2q
' +-;( R Giúp cho học sinh:
) 5',
- Hiểu được giá trị tư tưởng của truyện ngắn “Người trong bao” là
phê phán sâu sắc lối sống trong bao hèn nhát, ích kỉ, lạc hậu của một
bộ phận tri thức Nga cuối thế kỉ XIX.
- Hiểu đựoc nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật điển hình,
sáng tạo biểu tượng, cách kể chuyện độc đáo. Giọng điệu v^a mỉa mai
châm biếm, v^a trầm buồn.
.WT*
qĐọc hiểu tác phẩm theo đặc trưng thể loại.
- Phân tích tâm lí, tính cách nhân vật.
U3 O

- Có thái độ căm ghét và đấu tranh với lối sống thu mình trong bao:
hám danh, xua nịnh, giáo điều, sợ hãi, hèn hạ trước quyền lực…
B43','r,.
Phát vấn, đàm thoại, phân tích nên vấn đề, thuyết giảng, gợi mở…
C. Phương tiện thực hiện
Giáo án, sách giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu tham khảo…
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
14
D. Các bước lên lớp.
1. Ổn định tổ chức lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
Lời vào bài:
Nếu nhà văn Lỗ Tấn của Trung Quốc đã t^ bỏ nghề y để đến với
văn chương vì ông nhận thấy chữa bệnh tinh thần cho con người còn
quan trọng hơn chữa bệnh thể xác. Thì nhà văn Sêkhốp của Nga cũng
dùng văn chương để chi ra quan niệm, cuộc sống lạc hậu, ấu trĩ, vô vị,
không ý nghĩa…của người dân nhằm tác động đến tư tưởng, lối sống
làm cho họ thức tỉnh, để sống có ý nghĩa hơn.
Sêkhốp viết rất nhiều truyện ngắn, trong khuôn khổ của chương
trình, cô sẽ giới thiệu với các em một trong những truyện ngắn tiêu
biểu của Sêkhốp đó là “Người trong bao” .
Hoạt động của GV-HS Nội dung cần đạt
- GV Cho học sinh
đọc phần tiểu dẫn (sgk)
- Em hãy nêu những
nét chính cuộc đời và
sự nghiệp của nhà văn
Sêkhốp?

Sự nghiệp văn học
của SêKhốp có gì đáng
chú ý?
Nhà văn Sêkhốp
thường đặt ra vấn đề gì
trong những tác phẩm
của mình?
i" 9--*
)3* <
p4-O[
- An-Tôn Páp-Lô-Vích Sê-Khốp(1860-
1904)
- Sinh ra ở Thị trấn Ta-gan-rốc bên bờ
biển A-dốp nước Nga.
- Xuất thân trong gia đình buôn bán nhỏ.
- ông v^a là bác sĩ nông thôn, viết báo,
viết văn, đồng thời tham gia nhiều công việc
xã hội khác.
p@* !2#TR
- Sê Khốp là nhà văn Nga kiệt xuất.
- Ông để lại hơn 500 truyện ngắn và
truyện v^a.
- Một số tác phẩm đặc sắc: “Anh béo và
Anh gầy”, “ Con kì nhông”, “Phòng số 6”.
Kịch: “Hải âu”, “Cậu va-nhi-a”….
- Các tác phẩm của ông thường đặt ra
nhiều vấn đề có ý nghĩa xã hội to lớn, ý
nghĩa nhân bản sâu xa. Sêkhốp đã lột tả hiện
thực xã hội Nga cuối thế kỷ XIX với những
người nhỏ nhen, đê tiện, vô nghĩa, những

thói hư, tật xấu của con người để con người
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
15
Em hãy nêu những
hiểu biết của mình về
truyện ngắn “Người
trong bao” ?
GV cho học sinh
tóm tắt tác phẩm, sau
đó GV có thể tóm tắt
lại để thâu tóm nội
dung chính của tác
phẩm.
Vậy qua câu chuyện
sống tốt đẹp hơn.
.32s"“Người trong bao”
- “Người trong bao” được viết năm
1898.
- Là truyện ngắn nổi tiếng của SêKhốp.
- Hoàn cảnh sáng tác: truyện được viết
trong thời điểm nhà văn nằm dưỡng bệnh ở
thành phố I-an-ta trên bán đảo Crưm, Biển
Đen. Thời đó xã hội Nga đang ngạt thở trong
bầu không khí chuyên chế nặng nề cuối thế
kỷ XIX. Môi trường ấy đã đề ra lắm kiểu
người kì quái.
i" 9-#T;<
* Tóm tắt tác phẩm (GV cho học sinh
theo dõi trên máy chiếu).

Câu chuyện kể về một giáo viên dạy tiếng
Hylạp. Đặc điểm đặc biệt là cuộc sống anh ta
là cái gì cũng ở trong bao, t^ ăn ngủ, đồ
dùng, đi chơi, đến ý nghĩ cũng giấu trong
bao. Lúc nào anh ta cũng sống trong lo âu sợ
hãi, thấy cái gì cũng mờ ám và chỉ sợ “nhỡ
xảy ra chuyện gì”.
Bằng vẻ mặt lo lắng, ủ rũ…anh ta đã gây
sức ép với đồng nghiệp và mọi người khiến
ai cũng sợ hắn.
Mọi người gán ghép anh ta với Varenka
chị gái của một giáo viên dạy lịch sử mới
chuyển về trường. Mọi việc chưa đi đến đâu
vì Bêlicốp không dám ngõ lời cầu hôn. Một
lần cả trường nhận được bức tranh châm
biếm Bêlicốp và cô Varenka khiến anh ta
xấu hổ, day dứt. Rồi anh ta bắt gặp chị em
Varenka đi xe đạp ngoài đường nên anh ta
quyết định đến đến nhà Varenka để góp ý.
Khi đến, anh ta chỉ gặp người em. Giữa hai
người xảy ra tranh cãi, gây lộn. Bêlicốp trượt
chân ngã, Varenka đi về thấy thế phá lên
cười. Về nhà anh ta ốm một tháng rồi chết.
Vẻ mặt hắn trong quan tài rất hiền lành tươi
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
16
em thấy nhân vật nào là
nhân vật chính? Vì
sao?

- Em có nhận xét gì
về đặc điểm nổi bật của
Bêlicốp?
Em hiểu thế nào là
cái bao hữu hình? Nó
thể hiện ở nhân vật
Bêlicốp như thế nào?

T^ đó, em Bêlicốp
là người như thế nào?
Trong khi lo âu,
chán ghét cuôc sống
Bêlicốp yêu gì và ca
ngợi gì? điều đó gợi
cho em suy nghĩ gì?
Em hiểu thế nào là
cái bao tinh thần? Nó
biểu hiện ở Bêlicốp
như thế nào?
tỉnh vì dường như hắn đã được chui vào cái
bao thực sự. Mọi người m^ng thầm vì t^ nay
không còn Bêlicốp giám sát nữa. Nhưng
chưa đầy một tuần sau cuộc sống trở lại như
cũ vì có rất nhiều người có lối sống ở trong
bao.
Nhân vật chính của truyện là Bêlicốp vì
cả câu truyện đều xoay quanh lối sống của
anh ta.
1i'0j*_#8'B+7 Y2q*0[
'K=*;%=

- Nhân vật này cái gì cũng trong bao, t^
vật dụng cho đến ý nghĩ đều ở trong bao.
Hắn luôn sống trong lo âu sợ sệt, luôn giám
sát mọi người, khiến ai cũng sợ hắn -> Hắn ở
trong cả bao hữu hình lẫn bao vô hình.
%B+7 Y2#(6*3 ;%=6-i
- Bêlicốp hiện lên qua lời kể của Burkin-
bạn đồng nghiệp của Bêlicốp. Trong đó nhân
vật cố thu mình vào trong bao.
- Thể hiện:
+ Ngày đẹp trời vẫn đi giày cao su, mặc
áo ấm, cầm ô, giấu mặt vào cổ áo bẻ đứng
lên.
+ Ô, đồng hồ, dao gọt bút chì, cũng đề ở
trong bao.
+ Đeo kính dâm, lỗ tai nhét bông.
+ Đi xe ngựa bao giờ cũng kéo mui lên.
+ ở nhà, giường chật như một cái hộp,
móc màn, kéo chăn chùm kín, trong phòng
nóng bức ngột ngạt.
=> Bêlicốp lúc nào cũng có khát vọng
mãnh liệt được thu mình vào một cái vỏ, tạo
cho mình một thứ bao ngăn cách có thể bảo
vệ hắn khỏi ảnh hưởng bên ngoài.
- Để bào chữa hắn luôn ca ngợi quá khứ,
ca ngợi những điều không có thực -> Con
người Bêlicốp không thể chung sống chan
hoà với thực tại. Vì thế, hắn chui vào trong
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”

17
Em có suy nghĩ gì
về cái bao tư tưởng của
Bêlicốp?
Những hành động và
quan niệm của Bêlicốp
có ảnh hưởng đến mọi
người như thế nào?
Điều đó có tốt không?
Vì sao Bêlicốp lại
chết?
Có phải tiếng cười
đã giết chết Bêlicốp?
Vẻ mặt Bêlicốp
được miêu tả như thế
nào khi nằm trong quan
tài? Tại sao lại như
bao để cách ly với cuộc sống thực tại.
;B+7 Y2#(3 ;%=' ':.
- Bao tinh thần là cái bao trong suy nghĩ.
- Biểu hiện:
+ Đến nhà đồng nghiệp, ngồi im không
nói gì suốt mấy tiếng đồng hồ rồi ra về. Hắn
gọi đó là cách duy trì mối quan hệ.
+ Bêlicốp cảm thấy cái gì cũng mờ ám,
khó nói, đáng ngờ trong điều này, điều nọ.
Chỉ có chỉ thị, thông tư… mới là điều rõ
ràng.
+ Luôn sợ “nhỡ xảy ra chuyện gì”.
+ Không nuôi đầy tớ gái vì sợ dị nghị.

+ Có những quan niệm, phê phán khắc
nghiệt trước hành động của người khác. Bắt
họ phải sống thế này, thế kia chứ không
được sống theo kiểu mình thích.
=> Cách sống, cách nghĩ của Bêlicốp làm
cho anh ta luôn lo âu, sợ sệt, làm cho anh ta
không được tự do, thoải mái sống theo nhu
cầu nhân sinh, giam hãm ước mơ (Sống
mòn).
C0l*$%B+7 Y2
- Giáo viên sợ hắn, hiệu trưởng cũng sợ
hắn.
- Các bà các cố không dám diễn kịch tại
nhà. Giới tu hành không dám đánh bài và ăn
thịt khi có mặt hắn.
- Cả thành phố đâm ra sợ tất cả: sợ nói to,
sợ gửi thư, sợ làm quen, sợ giúp đỡ người
nghèo Hắn khống chế cả trường học và
thành phố trong suốt 10-15 năm.
=> Lối sống của Bêlicốp làm cho con
người sống nhàm chán, vô vị. Họ luôn sống
trong kìm nén, lo âu, sợ sệt, khiến cuộc sống
không có ý nghĩa.
P43 5'$%B+7 Y2
- Sau khi cãi lộn với Kôvalenkô hắn ra về
và trượt cầu thang ngã. Varenka đi về thấy
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
18
vậy?

Em có nhận xét gì
về điều này?
Cuộc sống của mọi
người ở thành phố như
thế nào sau cái chết của
Bêlicốp?
Theo em cái bao
tượng trưng cho điều
gì?
T^ việc phân tích ở
trên em hãy nêu chủ đề
tư tưởng của tác phẩm?
Em hãy nêu những
đặc sắc nghệ thuật của
tác phẩm?
GV hướng dẫn học
sinh tổng kết nội dung
thế phá lên cười và tiếng cười của Varenka
đã kết thúc những gì còn lại trong Bêlicốp.
- Không đơn giản như vậy mà đó là sự
xung dột của hai lối sống trái ngược nhau, sự
xung đột của lối sống trong bao khi tiếp cận
thực tại.
- Nằm trong quan tài, vẻ mặt hắn trong
hiền lành, dễ chịu, thậm chí có vẻ tươi tỉnh
nữa…-> Hắn m^ng vì cuối cùng hắn được
chui vào trong một cái bao và không bao giờ
phải thoát ra nữa.
=> Cái chết do cuộc sống cố độc, không
gia đình, không bạn bè.

- Mọi người vui m^ng vì t^ nay được
sống tự do, thoải mái vì không bị Bêlicốp soi
mói nữa.
Nhưng chưa đầy một tuần sau cuộc sống
lại trở về như cũ. Mọi người hiểu ra rằng
chính trong mỗi người đều có một cái bao và
tương lai sẽ còn nhiều cái bao như vậy.
Giáo viên liên hệ tới “Sống mòn” của
Nam Cao, “Toả nhị kiều” của Xuân Diệu.
.i'0j*3 ;%=
Cái bao hình tượng theo suốt nhân vật
Bêlicốp làm nổi bật cái độc đáo của nhân vật
này.
- Cái bao (nghĩa đen): Vật dùng để bao,
gói, đựng đồ vật hàng hoá…hình túi hoặc
hộp.
- Nghĩa chuyển: lối sống và tính cách của
Bêlicốp.
- Nghĩa biểu trưng: kiểu người trong bao
lối sống trong bao của xã hội Nga lúc bấy
giờ. Cả xã hội Nga là một cái bao khổng lồ
trói buộc, tù hãm, vây búa, ngăn chặn tự do
của con người.
=> Chủ đề tư tưởng
- Lên án, phê phán mạnh mẽ kiểu người
trong bao, lối sống trong bao.
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
19
bài học bằng cách đọc

phần ghi nhớ (SGK).
- Cảnh báo và kêu gọi mọi người cần phải
thay đổi cuộc sống, cách sống không thể
sống tầm thường, hèn nhát, ích kỉ, vô vị mãi
như vậy được.
UtXa*!'-8'
- Ngòi bút trào phúng, châm biếm nhẹ
nhàng, với nụ cười hài hước, hóm hỉnh.
- Sử dụng các chi tiết nghệ thuật, các tình
huống có vấn đề.
- Sử dụng lối trần thuật gián tiếp.
- Truyện ngắn SêKhốp v^a có cái lạnh
lùng của ngòi bút hiện thực, lại v^a đậm nét
trữ tình của ngòi bút lãng mạn.
r*V5'
Với nghệ thuật xây dựng biểu tượng và
nhân vật điển hình, giọng kể chậm rãi v^a
giễu cợt, châm biếm, mỉa mai, v^a u buồn và
hình tượng nhân vật “Người trong bao”
Bêlicốp, Sêkhốp phê phán sâu sắc lối sống
hèn nhát, bạc nhược, bảo thủ và ích kỉ của
một bộ phận tri thức Nga cuối thế kỷ XIX.
T^ đó, nhà văn khẩn thiết thức tỉnh mọi
người không thể sống mãi như thế này được.
E. Dặn dò
)4$*Y
Qua bài học các em cần nắm được:
- Một số nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn SêKhốp.
- Đôi nét truyện ngắn “Người trong bao” .
- Những đặc điểm nổi bật về hình tượng Bêlicốp-Người trong bao.

Những ảnh hưởng của anh ta với mọi người và cuộc sống của mọi
người sau cái chết của anh ta.
- Phân tích được ý nghĩa của hình tượng cái bao.
- Những đặc sắc về nghệ thuật của truyện ngắn SêKhốp.
.TPu
Về nhà, các em học bài cũ và chuẩn bị bài “Luyện tập viết tiểu sử
tóm tắt” tiết sau chúng ta sẽ học.
5'Z-<'@* !":
)=X3V5'Z-<-* :
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
20
Với những suy nghĩ trên và bằng những thể nghiệm của bản thân
trong giờ dạy bài Người trong bao của Sê-khốp( tiết 94-95 trong
chương trình Ngữ Văn 11- THPT), đã giúp tôi đạt được kết quả nhất
định: Học trò trong các lớp tôi trực tiếp giảng dạy- dù chỉ lớp cơ bản-
các em đều hứng thú trong giờ học. Các em đều thấy tự tin, thoải mái,
và yêu thích một tác phẩm tưởng ch^ng như khô khan, tẻ nhạt khi viết
về một ông giáo dạy tiếng Hy-lạp, rất lập dị, kì cục; để rồi t^ đó các
em nhận ra những tầng nghĩa sâu sắc của tác phẩm. Trên cơ sở đó, t^
những lớp bình thường vẫn phát hiện ra những học sinh có năng lực
học văn để bồi dưỡng.
Qua ba năm nghiên cứu và trực tiếp giảng dạy tôi rút ra được một
số kinh nghiệm sau:
- Nếu giáo viên hướng dẫn học sinh tiếp cận theo bài học theo cách
này thì học sinh sẽ hình thành được quan niệm sống tích cực hơn.
- Trong quá trình giảng dạy giáo viên nên liên hệ tới những biểu
hiện của lối sống trong bao của học sinh như: các em không dám hỏi
bài vì sợ mọi người biết mình dốt, không dám giơ tay phát biểu bài bài
vì sợ mình trả lời sai…T^ đó, mà khuyến kích học sinh tích cực hơn

trong công việc học tập cũng như trong các hoạt động trường lớp.
.=X3V5'Z-<* [R:
Tôi đã tiến hành thực nghiệm đề tài ở lớp 11A1 và đối chứng với
lớp 11A2, đều là hai lớp ban cơ bản- trường trung học phổ thông Lam
Kinh
a. Lớp 11A2: Không chú ý nhiều đến việc giáo dục quan niệm sống
cho học sinh thông qua việc khai thác các phương diện nghệ thuật của
truyện ngắn Người trong bao:
- Giờ học buồn, khô khan; học sinh không hứng thú tìm hiểu tác
phẩm.
- Học sinh không thấy rõ được đặc sắc nghệ thuật của truyện
ngắn có gì khác với truyện ngắn của các nhà văn cùng thời ở nước
Nga và thế giới.Lại càng không thấy được điểm nổi bật trong phong
cách nghệ thuât., tài năng nghệ thuật của một nhà văn kiệt xuất – A.
Sê-khốp.
- Vì thế mà việc tự tìm hiểu, khám phá ý nghĩa của tác phẩm
Người trong bao ở học sinh rất hời hợt, không khái quát được chiều
sâu, và sự rộng lớn của nó.
b. Lớp 11A1: Tập trung khai thác sâu sắc các phương diện nghệ
thuật đặc sắc của truyện ngắn Người trong bao của Sê-khốp t^ đó
giáo dục quan niệm sống cho học sinh. Kết quả là:
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
21
- Giờ học trở nên sôi nổi: Học sinh thoải mái, tự tin, tìm tòi,
khám phá và thảo luận để tìm ra những phương diện nghệ thuật đặc
sắc làm nên giá trị của tác phẩm
- Các em còn hào hứng phân tích, chứng minh sự hấp dẫn, sức
cuốn hút của những phương diện nghệ thuật ấy đối với độc giả. Học
sinh thấy bằng bút pháp nghệ thuât tài năng của nhà văn đã làm nên

vẻ đẹp riêng cho tác phẩm Người trong bao, đồng thời thể hiện được
phong cách truyện ngắn độc đáo của nhà văn- bác sĩ A.Sê-khốp.
- Qua hình thức nghệ thuật, hiểu rõ những thông điệp mà nhà văn
muốn gửi đến với người đọc: phê phán lối sống trong bao; kêu gọi đổi
thay xã hội để mang lại bầu không khí trong lành , để con người thực
sự sống có ý nghĩa. Những tầng ý nghĩa sâu sắc, những mạch nổi và
ngầm của văn bản: không chỉ giới hạn ở cuộc đời một con người, một
nhà trường, một thành phố, mà rộng lớn hơn là cả toàn xã hội. Thông
qua tiết học các em hiểu được truyện ngắn của Sêkhốp nói chung và
Người trong bao nói riêng luôn là tiếng nói cần thiết cảnh báo, kêu
gọi mọi người: cần phải thay đổi cuộc sống, không thể sống vô vị, tầm
thường, hủ lậu như thế mãi; làm được như vậy con người mới có một
cuộc sống lành mạnh, khoẻ khoắn, đầy ý nghĩa!
-> Để rồi t^ đó nhân vật Bê-li-cốp, tác phẩm “người trong bao”, trở
nên gần gũi với các em. Các em yêu mến tác phẩm, nhà văn dù khác
màu da, khác nền văn hoá
vw Rõ ràng, việc áp dụng thực nghiệm đề tài đã tạo ra kết quả học
tập cao hơn cho học sinh, và học sinh có ý thức hình thành quan niệm
sống một cách tích cực và lành mạnh đây là điều không chỉ học sinh
mà giáo viên và xã hội đều mong muốn.
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
22
4x4
T^ đề tài trên có thể thấy chất nhân bản là vấn đề nổi bật, sâu sắc
trong truyện ngắn của Sêkhốp, có ý nghĩa tích cực đối với việc giáo
dục ý thức của học sinh trong nhà trường. Mỗi giáo viên có cách
truyền thụ khác nhau, do vậy cách nhấn mạnh ý nghĩa giáo dục của tác
phẩm cũng khác nhau. Vì vậy, giáo viên cần có sự quan tâm khai thác
đúng đắn, đầy đủ để đem lại hiệu quả cao nhất. Giúp học sinh tìm hiểu

mọi giá trị của tác phẩm là một trong những con đường hữu hiệu để
tiếp cận và cảm nhận văn bản văn học “ Người trong bao”- kiệt tác
của Sê-khốp. T^ đó các em không chỉ yêu mến truyện ngắn, nhà văn,
mà còn có ý thức rèn luyện và lựa chọn lối sống đúng đắn, cao đẹp
biết tiếp thu những gì mới mẻ tiến bộ, khoẻ khoắn, để sống đúng là
chính mình, có ý nghĩa; chứ không phải là sống “ trong bao” hèn nhát,
bạc nhược.
- Hiểu biết tri thức, rèn luyện nhân cách cho học sinh, đó cũng
là mục đích cao đẹp của mỗi giờ dạy học văn nói chung trong nhà
trường phổ thông. Đó cũng là mong muốn bất cứ người thầy, người cô
dạy Văn nào. Và đó cũng là mục tiêu cao đẹp của giáo dục: “Đnh
thức năng lực nhy cảm, phn đon đúng nhất; pht triển nhân
cch ” và để làm được điều này người giáo viên “hãy tìm ra một
phương php cho phép gio viên dy ít hơn, học sinh học nhiều hơn”
(Akômexki). Với suy nghĩ đó, tôi đã cố gắng tìm tòi, nghiên cứu đổi
mới phương pháp, nhằm nâng cao hiệu quả của các giờ dạy của bộ
môn Ngữ Văn tạo hứng thú cho học sinh trong học tập. Khiến các em
thấy thêm yêu thích những giờ học văn, không còn thấy tẻ nhạt, chán
ngắt và lê thê. Những cách làm ấy tuy nhỏ, nhưng nó đã phần nào trả
lại vị trí xứng đáng của môn Ngữ Văn trong lòng học sinh ở trường
phổ thông hiện nay.
=> Trên đây là những kinh nghiệm bản thân tôi đã rút ra t^ thực
tế giảng dạy. Có thể cách làm của tôi trong việc giảng dạy tác phẩm
Người trong bao, còn nhiều điểm hạn chế, chưa phù hợp với một số
nơi, một số đối tượng. Nhưng với mong muốn góp phần nhỏ vào công
cuộc đổi mới phương pháp giảng dạy môn Ngữ Văn, tôi đã mạnh dạn
tiến hành thực nghiệm và trao đổi. Rất mong được sự đóng góp của
các đồng nghiệp có kinh nghiệm.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
*0[ # 5'

Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
23
Xác nhận của BGH trường Thanh Hóa ngày 15 – 05 – 2013
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác
Hà Thị Hương
yEC
1. kXz#TR*% – NXB GD, 1997, của Đỗ Hồng Chung.
2. -Q9'82'32s"q'S+qVY2 – NXB Văn học, 1999,
Vương Trí Nhàn.
3. T;<*6T7m2))*j ?R 9-#(7[ ;i – NXB GD,
2007, Vũ Dương Quỹ- Lê Bảo.
4.  5'V5;( * <**6#T7m2))- tập hai- NXB GD, 2008, Phan
Trọng Luận (chủ biên).
5. /_''32s"*6T7m2)) – NXB GD, 2008, Trần
Nho Thìn( chủ biên).
6 R'Y'*6T))-Nguyễn Thục Phương (NXB Văn Hoá-Thông
tin-2007)
7 9"'K%3* 3'0[*M-Q+#(kV{"S*6T))
(NXB Giáo
duc-2008)
8.  3=PVWT*XY*'K=*"S*6#Tl'K0[*/ -
NXB GD, 2010
Giáo dục quan niệm sống cho học sinh qua giờ đọc hiểu văn bản
“Người trong bao”
24