Áp dụng nghiệp vụ thị trường mở trong chính sách tiền tệ tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - 3 potx

hiện chủ trương kích cầu của chính phủ, thúc đẩy sản xuất, nâng cao sức mua của xã
hội.
Ba là, việc hoàn thiện các văn bản pháp lý cho hoạt động Nghiệp vụ thị trường mở phù
hng Nghiệp vụ thị trường mở phù h hoạt động của thị trường được thông suốt. Việc
lắp đặt các trang thiết bị, thiết kế chương trình phần mềm phục vụ cho hoạt động của
Nghiệp vụ thị trường mở đã được thực hiện khẩn trương, tạo điều kiện cho các giao
dịch diễn ra trôi chảy, đảm bảo đúng quy chế, quy trình an toàn.
Bốn là, công tác điều hành, tổ chức Nghiệp vụ thị trường mở luôn thực hiện đúng quy
định, anh toàn và đã dần bám sát được tình hình diễn biến thị trường về vốn khả dụng
và lãi suất.
Năm là, doanh số hoạt động không ngừng tăng lên, điều này thể hiện tính ưu việt của
thị trường mở trong việc sử dụng nguồn vốn của các tổ chức tín dụng.
Sáu là,trong thời gian vừa qua, các thành viên tham gia và trúng thầu chủ yếu là các
NHTM quốc doanh, những lãi suất trúng thầu tại các phiên giao dịch Nghiệp vụ thị
trường mở đã phần nào phản ánh lãi suất trên thị trường biến động lãi suất hình thành
qua đấu thầu Nghiệp vụ thị trường mở giữa các phiên đấu thầu ngày càng thu hẹp, thể
hiện sự ổn định dần của thị trường.
Bảy là, công tác thông tin, tuyên truyền, tập huấn về hoạt động Nghiệp vụ thị trường
mở NHNN về phổ biến Nghiệp vụ thị trường mở lên các phương tiện thông tin đại
chúng bước đầu đã có những chuyển động tốt.
Qua hơn 2 năm triển khai thực hiện, hoạt động Nghiệp vụ thị trường mở đã đạt được
các kết quả rất khả quan, tuy nhiên thị trường mở vẫn bộc lộ 1 số hạn chế nhất định, đó
là:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Thứ nhất, hoạt động Nghiệp vụ thị trường mở là một hoạt động hoàn toàn mới
nên 1 số TCTD vẫn còn nhiều bỡ ngỡ khi tham gia giao dịch. Nghiệp vụ thị trường mở
ra đời trong điều kiện nền kinh tế còn đang ở trình độ phát triển thấp và chưa ổn định,
thị trường tài chính và thị trường tiền tệ chưa phát triển, môi trường hoạt động của các
tổ chức tín dụng còn chứa đựng nhiều rủi ro.
Thứ hai, hoạt động của thị trường mở chưa thực sự sôi động. Thể hiện trong mỗi phiên
giao dịch của thị trường mở chỉ có từ 1 đến 4 thành viên tham gia, chiếm tỷ lệ thấp

(15%) so với tổng số thành viên tham gia Nghiệp vụ thị trường mở và chiếm tỷ lệ nhỏ
trong tổng số tổ chức tín dụng. Các thành viên tham gia thị trường mở chủ yếu là các
NHTM NN. Nguyên nhân là do lượng hàng hoá mà chủ yểu là tín phiếu kho bạc tập
trung chủ yếu ở các NH này. Các tổ chức tín dụng khác nhìn chung không có đủ điều
kiện cạnh tranh tại các phiên đấu thầu trên thị trường sơ cấp và thứ cấp. Do vậy trong
các phiên giao dịch của thị trường mở gần như không có một NHTM cổ phần nào
tham gia. Các ngân hàng TMCP ít tham gia thị trường sơ cấp đấu thầu tín phiếu kho
bạc vì ít có vốn nhàn rỗi hoặc vốn nhàn rỗi với thời hạn ngắn trong khi đó thời hạn
của tín phiếu kho bạc hiện nay chỉ duy nhất một loại kỳ hạn 364 ngày. Đồng thời do
lãi suất huy động vốn của các NH này thường là cao hơn so với lãi suất huy động vốn
của NHTM NN. Mặt khác trong các phiên đấu thầu tín phiếu kho bạc là đấu thầu lãi
suất với cơ chế Bộ tài chính chỉ đạo lãi suất cho từng phiên đấu thầu, do vậy lãi suất
trúng thầu trong các phiên chưa phản ánh lãi suất thị trường mà thường là thấp hơn lãi
suất thị trường. Trong khi các NHTM NN thường có vốn dư thừa, để kinh doanh có
hiệu quả các ngân hàng này chấp nhận cả mức lãi suất thấp của tín phiếu, trái phiếu
kho bạc còn cao hơn lãi suất tiền gửi tại NHNN. Tại thị trường mua, bán tín phiếu, các
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
tổ chức tín dụng đã nắm giữ tín phiếu, trái phiếu kho bạc chỉ bán ra khi họ thiếu vốn
khả dụng hoặc thấy có thể thu lại lợi nhuận hơn là nắm giữ tín, trái phiếu.
Thứ ba, hàng hoá còn nghèo nàn không đa dạng về chủng loại và thời hạn Luật
NHNN quy định chỉ có các loại giấy tờ có giá ngắn hạn mới được giao dịch trên thị
trường mở , do vậy đã giới hạn phạm vi hoạt động của thị trường mở . Cụ thể là sau 2
năm hoạt động của thị trường mở , NHNN đã đưa vào thị trường mở chủ yếu là 2 công
cụ: Tín phiếu kho bạc và tín phiếu NHNN, kỳ hạn của các công cụ này đã được thay
đổi trong phạm vi từ 60 ngày đến 364 ngày. Tuy vậy các công cụ khác như chứng chỉ
tiền gửi, thương phiếu, chấp phiếu ngân hàng vẫn chưa được đưa vào giao dịch trên thị
trường mở.
Thứ tư, các TCTD vẫn chưa quan tâm đúng mức đến công tác đào tạo đội ngũ
cán bộ nghiệp vụ trực tiếp, chuuyên sâu thực hiện Nghiệp vụ thị trường mở. Việc đầu
tư trang thiết bị, kỹ thuật phục vụ cho Nghiệp vụ thị trường mở còn nhiều bất cập, mặt

khác, do các TCTD hiện nay chỉ quan tâm đến các nghiệp vụ kinh doanh truyền
thống, chưa có thói quen kinh doanh trên thị trường tiền tệ, điển hình là thông qua
Nghiệp vụ thị trường mở chẳng hạn khi thiếu vốn khả dụng, các TCTD lại mang tín
phiếu đến NHNN để xin chiết khấu, hoặc xin vay vốn bằng cầm cố thế chấp chúng mà
không mang chúng đến bán tại thị trường mở.
Thứ năm việc dự đoán chính xác sự biến động hàng ngày của cung-cầu, vốn
khả dụng còn gặp những khó khăn nhất định, ảnh hưởng đến mức độ chính xác của dự
báo, đặc biệt là chế độ thông tin phục vụ cho công tác dự đoán, từ đó đã hạn chế đến
chất lượng của việc dự đoán vốn khả dụng.
III. MộT Số GIảI PHáP PHáT TRIểNNGHIệP Vụ THị TRƯờNG Mở ở VIệT NAM
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Qua thực tế hoạt động của thị trường mở trong 2 năm qua và qua kinh nghiệm của các
nước, để thị trường mở ở Việt Nam thực sự trở thành một công cụ gián tiếp đắc lực
góp phần đổi mới, hoàn thiện việc điều hành Chính sách tiền tệ và phát triển thị trường
tiền tệ, có một số giải pháp như sau:
Tổ chức tuyên truyền, tập huấn cho các thành viên. Theo quyết định số 85/2000/QĐ -
NHNN14 ngày 9/3/2000 của thống đốc NHNN ban hành quy chế Nghiệp vụ thị trường
mở, thành viên tham gia trước hết phải là TCTD có đủ các điều kiện mở tài khoản tiền
gửi tại NHNN, có hệ thống mạng vi tính kết nối với NHNN và phải đựơc NHNN cấp
giấy công nhận thành viên. Cần tập huấn chi tiết, đi vào từng nghiệp vụ cụ thể giúp
các thành viên thấy rõ được vai trò, tác dụng và sự linh hoạt của Nghiệp vụ thị trường
mở trong việc điều hành Chính sách tiền tệ của NHNN, cũng như hiệu quả đạt được
của TCTD trong việc điều hành vốn của mình từ đó mới thu hút đông đảo các thành
viên tham gia thị trường mở.
ở giai đoạn đầu thành viên thị trường mở chủ yếu là các TCTD là phù hợp. Tuy nhiên,
các tổ chức này chưa thực sự cần đến thị trường mở để điều tiết vốn khả dụng của
mình và NHNN cũng chưa có biện pháp thích hợp chỉ huy nghiệp vụ này. Các TCTD
chưa đầu tư nhiều vào giấy tờ có giá ngắn hạn. Các NHTM quốc doanh được vay theo
chỉ định nên có nhiều lợi thế trong giao dịch trên thị trường mở nhờ được vay với giá
rẻ để mua giấy tờ có giá, có lãi suất lớn hơn. các NHTM cổ phần, NH liên doanh , quỹ

tín dụng ít có ưu thế này. điều này không kích cầu tín dụng tạo sự phân biệt đáng kể
trên thị trường. Như thế, để cho các TCTD ngoài quốc doanh tham gia vào thị trường
mở một cách thực sự thì hủ đạo của No cho họ sự bình đẳng, tức là giảm cho vay theo
chỉ định, phân biệt rõ ràng tín dụng chính sách và tín dụng thương mại.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
NHNN cần phải có sự phối hợp giữa các công cụ và biện pháp điều hành Chính sách
tiền tệ khác với Nghiệp vụ thị trường mở. Để cho Nghiệp vụ thị trường mở trở thành
một công cụ Chính sách tiền tệ chủ yểu đương nhiên các công cụ khác phải đóng vai
trò kém quan trọng hơn, đặc biệt là cửa sổ chiết khấu, nơi các NHTM có thể chủ động
có được tiền cơ bản thông qua việc vay NHNN. Do vậy, cửa sổ chiết khấu cần được
thiết kế nhằm làm cho việc vay NHNN qua cửa sổ này kém hấp dẫn, có thể bằng cách
áp dụng lãi suất phạt (cao hơn qua thị trường mở )hoặc đưa ra hạn mức cho vay qua
cửa sổ này thấp. Kinh nghiệm ở một số nước trên thế giới là áp dụng cơ cấu lãi suất
kép bao gồm lãi suất chiết khấu cơ bản cộng với lãi suất phạt để khuyến khích các
NHTM vay vốn qua kênh này. Tuy nhiên phải thận trọng khi đưa ra các biện pháp hạn
chế vay vốn qua các cửa sổ chiết khấu,vì nếu lãi suất quá cao so với điều kiện hiện có
của thị trường thì thị trường không phản ứng kịp thời với nhu cầu thanh khoản bất
thường. Hạn chế này phải đảm bảo được sự điều chỉnh cần thiết khi thiếu hụt khả năng
thanh toán tạm thời.
Tại Việt Nam, lãi suất chiết khấu và tải cấp vốn thường thấp hơn lãi suất trên
thị trường mở. NHNN cần nghiên cứu để điều chỉnh các mức lãi suất trên thị trường
mở, lãi suất chiết khấu, lãi suất tải cấp vốn hài hoà hơn, NHNN cần hạn chế khả năng
vay vốn của NHTM qua cửa sổ chiết khấu. Nếu không có hạn chế đối với cửa sổ chiết
khấu thì Nghiệp vụ thị trường mở không thể trở thành công cụ chính sách chủ yếu để
kiểm soát tiền cung ứng được.
Bên cạnh đó NHNN cũng phải có biện pháp để củng cố và phát triển thị trường tiền tệ,
đặc biệt cần phải hỗ trợ cho sự phát triển thị trường tiền tệliên NH, nghiệp vụ đấu thầu
tín phiếu kho bạc, hoạt động mua bán giấy tờ giả.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
NHNN cần nghiên cứu, mở rộng thêm hàng hoá cho thị trường mở ; hàng hoá cho sự

hoạt động của Nghiệp vụ thị trường mở, nghiệp vụ chiết khấu, tái chiết khấu, cho vay
cầm cố của NHNN được quy định hiện hành trong luật NHNN và luật các TCTD là
các “giấy tờ có giá ngắn hạn” tức là “giấy tờ có giá có thời hạn dưới 1 năm”. Như
vậychỉ có các loại tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, thường phiếu… được phép giao dịch
còn các giấy tờ có giá dài hạn như trái phiếu, kỳ phiếu không được giao dịch trên thị
trường mở, quy định này đã hạn chế sự phát triển của thị trường mở. Tài sản được giao
dịch trên thị trường mở phải đảm bảo khả năng thanh khoản cao, đảm bảo quản lý dễ
dàng, đồng thời đáp ứng yêu cầu điều hành nghiệp vụ này nhanh nhạy, chính xác và
đạt được ý mong muốn. Vậy ngoài giấy tờ có giá trị ngắn hạn thì các giấy tờ có giá trị
dài hạn cũng được chấp nhận nhưng thời hạn còn lại dưới 1 năm có thể làm hàng hoá
cho thị trường mở. Việc đa dạng hoá chủng loại hàng hoá trong các giao dịch repos có
thể thực hiện được. Ngoài tín phiếu kho bạc, có thể sử dụng cả các khế ước tiền vay
của các TCTD đã được thẩm định về chất lượng tín dụng. Bằng cách này, NHNN có
thể tiếp cận được tất cả các đối tác được lựa chọn, góp phần tăng cường tính tích cực
của Nghiệp vụ thị trường mở và hiệu quả can thiệp của NHNN. Trong thực tế, từ
7/2002, NHNN đã thực hiện 98 phiên đấu thầu Nghiệp vụ thị trường mở, trong đó có
81/98 phiên là giao dịch có kỳ hạn. Đây là điều kiện tốt cho phép sử dụng loại hàng
hoá bổ sung và thay thế, dành tín phiếu kho bạc cho các hoạt động mua bán hẳn khi
cần thiết. Do vậy cần sớm trình Quốc hội sửa đổi luật NHNN để hình thành hành lang
pháp lý vững chắc, tạo điều kiện đa dạng hoá các loại hàng hoá giao dịch trên thị
trường mở .
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Cần nâng cao vai trò của NHNN, NHNN cần đưa ra các chính sách biện pháp
thúc đẩy hoạt động của thị trường mở như đưa ra biện pháp thúc đẩy sự phát triển của
thị trường liên ngân hàng, thiết kế các công cụ thị trường, hình thành cơ sở hạ tàng của
thị trường , cung cấp các thể thức tài chính, thiết lập các tiêu chí kinh doanh với
NHTM trên TTM, thu thập và phổ biến các thông tin, số liệu thống kê thị trường.
NHNN cần phối hợp với kho bạc NN khuyến khích các thông lệ thị trường mang tính
kinh doanh cạnh tranh. NHNN có thể sử dụng hệ thống đấu thầu các loại giấy tờ có giá
một cách tự động. Để đảm bảo tính minh bạch của thị trường, kho bạc NN và NHNN

không nên khuyến khích việc mua bán các loại giấy tờ có giá ngoài phạm vi thị trường
đã thiết lập, kho bạc NN cần quan tâm đến việc mua bán giấy tờ có giá một cách cạnh
tranh để tăng tính thanh khoản để giấy tờ có giá.
Một nội dung góp phần không nhỏ để Nghiệp vụ thị trường mở hoạt động có hiệu quả
đó là công nghệ thông tin và hệ thống thanh toán. Việc kết nối theo một chương trình
phần mềm hiện đại trong nỗi bộ NHNN, giữa trưởng ban điều hành Nghiệp vụ thị
trường mở các uỷ viên và người trực tiếp điều hành sàn giao dịch; giữa NHNN với các
NH thành viên, đảm bảo thực hiện các công đoạn giao dịch từ khi công nhận thành
viên, đăng ký chữ điện tử, thông báo mời thầu, đăng ký giấy tờ có giá, xét thầu, thông
báo kết quả đấu thầu, tạo lập và ký hợp đồng mua lại, đến khâu thanh toán chuyển tiền
và làm các loại thông báo, báo cáo…
Cần nâng cao trách nhiệm của các NHTM tham gia thị trường mở, NHTM phải cùng
với NHNN tích cực xây dựng thị trường mở.
Phương cách điều hành Nghiệp vụ thị trường mở cũng có vai trò quan trọng trong việc
phát triển thị trường. Để có phương cách điều hành tốt, NHNN phải thu thập số liệu về
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
cung cầu tiền cơ bản, nắm được số dư tiền gửi của NHTM. Có được số liệu kịp thời về
tiền gửi sẽ giúp NHNN có được những dự báo tốt hơn về nhu cầu đối với tiền cơ bản.
NHNN cũng phải dự báo về các yếu tố khác có tác động đến cung tiền như tiền gửi
của kho bạc, tiền trong lưu thông, ngoại hối và cả nguồn vốn phát sinh do sự chênh
lệch về thời gian trong thanh toán bù trừ của NHNN. Mức độ dự báo chính xác cầu
tiền dựa vào thông tin về lãi suất trên thị trường liên ngân hàng. Chính mức lãi suất
trên thị trường này thể hiện nhu cầu hay áp lực đối với khả năng thanh toán của hệ
thống. Để diễn giải được các thông tin này, cán bộ của bộ phận Nghiệp vụ thị trường
mở phải liên tục tiếp xúc với thị trường, nắm bắt kịp thời các thông tin từ các thành
viên thị trường nhằm hiểu được các yếu tố tác động đến thị trường.
NHNN cần cải tiến phương thức điều hành thị trường mở , cho phép người điều hành
trực tiếp điều hành thị trường mở hàng ngày có sự linh hoạt hơn trên cơ sở các chủ
trương quyết định và khuôn khổ điều hành do ban điều hành đưa ra.
Kết luận

Nghiệp vụ thị trường mở của NHNNVN là hoạt động hoàn toàn mới cả về lý luận và
nội dung hoạt động đối với Việt Nam. Điều kiện phát huy và vận hành Nghiệp vụ thị
trường mở là điều không dễ dàng. Nghiệp vụ thị trường mở là một trong các công cụ
tái cấp vốn của NHNN và có thể nói nó là một công cụ tái cấp vốn có hiệu quả nhất
của Chính sách tiền tệ. Nghiệp vụ thị trường mở là công cụ gián tiếp của Chính sách
tiền tệ thông qua việc mua, bán các giấy tờ có giá giữa NHNN và các chủ thể có liên
quan nhằm tác động trực tiếp đến lượng tiền cung ứng và gián tiếp tới lãi suất trên thị
trường vốn ngắn hạn. Để Nghiệp vụ thị trường mở thực sự phát huy hiệu quả thì phải
có các yếu tố cần thiết như số lượng và chất lượng các giấy tờ có giá, các thành viên
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
tham gia thị trường, cơ chế giao dịch, sự phối kết hợp giữa các công cụ của Chính sách
tiền tệ cũng như giữa các thị trường và các tổ chức có liên quan.
Hiện nay việc áp dụng Nghiệp vụ thị trường mở trong việc điều hành chính sách tiền
tệ ở nước ta là hợp lý , phù hợp với sự phát triển kinh tế khi xu thế hội nhập quốc tế và
cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ. Vì thị trường mở bước đầu mới đi vào hoạt động nên
nó chưa thực sự sôi động và cần phải có các giải pháp hỗ trợ để nó trở thành công cụ
đầy quyền lực của Chính sách tiền tệ.
Em hy vọng rằng trong những năm tới việc áp dụng Nghiệp vụ thị trường mở sẽ
được áp dụng rộng rãi và thu được kết qủa cao.
Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn các thầy cô bộ môn đã hướng dẫn em thực hiện
đề tài này và mong được sự ý kiến chỉ bảo của thầy cô!
Danh mục tài liệu tham khảo
1. Giáo trình nghiệp vụ ngân hàng trung ương – Học viện ngân hàng.
2. Tiền tệ và hoạt động ngân hàng – Lê Vinh Danh – NXB chính trị quốc gia
1997.
3. Phân tích thị trường tài chính – David Blacke – NXB Tp Hồ Chí Minh.
4. Nghiệp vụ ngân hàng hiện đại – David Cox.
5. Tiền tệ ngân hàng và hoạt động tài chính – Frederic S. Mishkin.
6. Tạp chí ngân hàng số 9/2001, 6/2001, 10/2002, 3/2003.
7. Tạp chí khoa học và đào tạo ngân hàng số 2, số 3, số 4 năm 2001.

8. Thời báo ngân hàng
9. Thị trường chứng khoán số 12/2002.
10. Tạp chí tài chính tiền tệ.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -