Vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 6 giải tốt một số dạng toán tìm X

Sáng kiến kinh nghiệm
Trần Quang Tú – Trường THPT- Đònh An - Gò Quao
“VÀI KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH LỚP 6 GIẢI TỐT MỘT SỐ
DẠNG TOÁN TÌM X”
I . ĐẶT VẤN ĐỀ.
Như chúng ta đã biết các dạng toán tìm x không còn mới mẻ gì so với học sinh lớp
6. Ngay từ khi học Tiểu học các em đã được làm quen dần với các dạng toán tìm
x. Lên đến cấp hai các em sẽ còn gặp lại rất nhiều dạng toán tìm x nâng cao hơn.
Nhưng hầu như là các em lại không thể nhớ được cách giải một số dạng toán đơn
giản như đã được học ở Tiểu học. Chính vì thế việc hướng dẫn các em giải các bài
toán tìm x nâng cao như chương trình phổ thông hiện nay sẽ gặp rất nhiều khó
khăn. Đó là một vấn đề rất cần được sự quan tâm của giáo viên. Từ những trăn trở
trên tôi đưa ra :” VÀI KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH LỚP 6 GIẢI TỐT
MỘT SỐ DẠNG TOÁN TÌM X”. Đó là những tích lũy kinh nghiệm của tôi trong
qúa trình học và dạy toán, với niềm mong ước giúp các em học sinh dễ dàng giải
một số bài toán tìm x cơ bản thường gặp trong chương trình lớp 6.
II. NHỮNG THUẬN LI VÀ KHÓ KHĂN.
1) Thuận lợi :
Trường THPT Đònh An – Gò Quao là điểm trường nằm ngay trung tâm xã
Đònh An nên được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp lãnh đạo Đảng và Nhà Nước.
Cơ sở vật chất, thiết bò, đồ dùng dạy học được trang bò một cách tương đối đầy
đủ. Phòng giáo gục và Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên quan tâm tới tất
cả các hoạt động của trường.
Bên cạnh đội ngũ Giáo viên nhiều kinh nghiệm nhà trường còn có một đội
thầy cô trẻ, khoẻ, nhiệt tình và hăng say công việc.
2) Khó khăn :
Trường THPT Đònh An – Gò Quao là điểm trường thuộc vùng sâu, học sinh
dân tộc Khơmer chiếm tỷ lệ cao, cuộc sống của các em còn gặp nhiều khó khăn.
Ngoài giờ lên lớp các em còn phải phụ tiếp gia đình để kiếm sống cho nên các
em không thực hiện tốt được việc tự học ở nhà.
Trong thời đại thông tin bùng nổ , khoa học kỹ thuật phát triển, nhiều trò vui

chơi giải trí như điện tử, bi da,... đã làm một số em quên hết việc học tập của
mình dẫn tới các em sa sút trong học tập.
Đòa bàn xã Đònh An giữa các ấp, tổ còn xa điểm trường nên việc đi lại của
các em còn gặp rất nhiều khó khăn, trong khi đó phương tiện tới trường của các
em còn thiếu thốn.
Trang
1
Sáng kiến kinh nghiệm
Trần Quang Tú – Trường THPT- Đònh An - Gò Quao
Bên cạnh những gia đình quan tâm chu đáo cho việc học tập của con em
mình còn rất nhiều gia đình bỏ bê việc học tập của các em do còn phải lo cho
việc làm ăn kinh tế, lao động kiếm sống hàng ngày. Từ sự quản lí không chặt chẽ
của gia đình dẫn tới các em quen thói chơi bời, tụ tập và tư tưởng ỷ nại, lười học
dần dần xuất hiện.
III. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN VÀ GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC KHÓ
KHĂN.
Do khả năng nhận thức và suy luận của học sinh trong mỗi lớp chưa đồng bộ
nên việc áp dụng lí thuyết cơ bản của dạng bài toán tìm x gặp rất nhiều khó
khăn. Nắm bắt được tình hình trên tôi phải đưa ra các dạng bài tập khác nhau để
phân loại cho phù hợp với khả năng nhận thức của từng đối tượng. Các bài tập ở
dạng từ thấp đến cao để những em nhận thức chậm có thể làm tốt những bài toán
ở mức độ trung bình, đồng thời kích thích sự tìm tòi và sáng tạo của những học
sinh khá.
Bên cạnh đó tôi thường xuyên hướng dẫn, sửa chữa chỗ sai cho học sinh,
lắng nghe ý kiến của các em. Cho học sinh ngoài làm việc cá nhân còn phải tham
gia trao đổi nhóm khi cần thiết. Tôi yêu cầu học sinh phải tự giác, tích cực, chủ
động, có trách nhiệm với bản thân và tập thể.
Để giải tốt bài toán tìm x tôi yêu cầu học sinh cần phải nắm được những yêu
cầu cơ bản sau :
- Bước đầu tiên nhận dạng bài toán.

- Sau khi nhận dạng , nếu bài toán có từ hai phép tính trở lên thì ta phân
tích thứ tự thực hiện phép toán. Sau đó ta đi tìm x theo trình tự ngược lại
với trình tự thực hiện phép toán. Đưa bài toán về dạng cơ bản.
- Đưa ra một phép toán đơn giản giống phép toán của đề bài để thành lập
công thức tìm x.
- Sau khi tìm được x ta đi thử lại.
IV. MỘT SỐ VÍ DỤ :
Hướng dẫn học sinh giải một số ví dụ cụ thể sau :
1) Phép toán cộng :
a) Dạng cơ bản :
Ví dụ 1 : Tìm x biết : 25 + x = 63
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
+ Trong bài toán trên cho
phép toán gì ?
+ Phép toán cộng. 25 + x = 63
Trang
2
Sáng kiến kinh nghiệm
Trần Quang Tú – Trường THPT- Đònh An - Gò Quao
+ Số ta cần tìm là gì ?
+ Trong phép toán cộng
muốn tìm một số hạng ta làm
thế nào?
+ Muốn biết x=38 đúng hay
sai ta có thể thử lại bằng cách
thay x=38 vào biểu thức ta có
25+38=63.Vậy x=38 là đúng
+ Số hạng thứ hai.
+ Lấy tổng trừ cho số
hạng đã biết. 63 - 25 =38

x = 63 - 25
x = 38
b) Dạng nâng cao :
Ví dụ 2 : Tìm x biết : (23 + x ) + 11 = 42
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
+ Trong bài toán trên cho
mấy phép toán ? Đó là những
phép tính gì ?
Theo thứ tự thực hiện phép
tính thì ta thực hiện như thế
nào ?
+ Thực hiện phép tính cộng
trong ngoặc trước, sau đó
thực hiện phép tính cộng
ngoài dấu ngoặc.
Vậy trước tiên ta phải tìm số
hạng (23+x) trong phép cộng
ngoài dấu ngoặc trước.Muốn
tìm số hạng (23+x ) ta làm
sao ?
+ Đến đây ta tìm x được
chưa? Tìm x như thế nào ?
+ Để biết x=8 đúng hay sai
thử lại như thế nào ?
+ Hai phép toán, phép
toán cộng trong ngoặc
và phép toán cộng phía
ngoài.
Thực hiện phép tính
cộng trong ngoặc trước,

sau đó thực hiện phép
tính cộng ngoài dấu
ngoặc.
+ Lấy tổng trừ đi số
hạng đã biết. 42 - 11 =
31
+ Ta lấy tổng trừ số
hạng đã biết. 31- 23 = 8
+ Thay x = 8 vào biểu
thức ta có :(23+8)+11 =
31 +11 = 42. Ta được
( 23 + x ) +11 = 42
23 + x = 42 – 11
23 + x = 31
x= 31 - 23
x= 8
Trang
3
Sáng kiến kinh nghiệm
Trần Quang Tú – Trường THPT- Đònh An - Gò Quao
biểu thức đúng. Vậy x
=8 là đúng.
2) Phép toán trừ :
a) Dạng toán cơ bản :
Ví dụ 3 :Tìm x biết: 32 - x = 14
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
+ Trong bài toán trên cho
phép toán gì ?
+ Số ta cần tìm là x ở vò tí
nào ?

+ Nếu như các em không nhớ
trong phép trừ muốn tìm số bò
trừ ta làm sao.Ta có thể lấy
một phép toán trừ đơn giản
để thử :5-3 =2.Trong phép
tóan này thì số nào là số trừ?
+ Trong phép toán trên ta
thấy muốn tìm số 3 thì ta sẽ
lấy 5-2. Có nghiã là trong
phép toán trừ muốn tìm số
trừ ta làm thế nào?
+ Trở lại bài toán tìm x trên,
vậy muốn tìm x ta làm thế
nào ?
+ Để biết x=18 đúng hay sai
ta có thể thử lại bằng cách
nào?
+ Phép toán trừ
+ Số trừ
+ 3 là số trừ
+ Lấy số bò trư øtrừ đi
hiệu.
+ Nghóa là muốn tìm x ta
lấy 32 -14 =18
+ Thay x=18 vào biểu
thức ta có 32-18=14 .Đó
là một biểu thức đúng
nên giá trò của x =18 là
đúng.

32 - x = 14
x = 32 - 14
x = 18


b) Dạng nâng cao :
Ví dụ 4 : 32 – ( x – 13 ) = 15
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
+ Trong bài toán trên cho + Hai phép tính, phép 32 - ( x -13 ) = 15
Trang
4
Sáng kiến kinh nghiệm
Trần Quang Tú – Trường THPT- Đònh An - Gò Quao
mấy phép tính ? Đó là những
phép tính gì ?
+ Theo thứ tự thực hiện phép
tính thì ta thực hiện như thế
nào ?
+ Ta phải tìm x theo trình tự
như thế nào ?
+ Đến đây ta tìm x được
chưa? Tìm x như thế nào ?
+ Để biết x=30 đúng hay sai
thử lại như thế nào ?
tính trừ trong ngoặc và
phép tính trừ phía ngoài
+ Thực hiện phép tính
trừ trong ngoặc trước,
sau đó thực hiện phép
tính trừ ngoài dấu ngoặc.

+ Ta phải giải quyết
phép toán trừ ngoài dấu
ngoặc trước. Nên trước
tiên ta phải tìm số trừ (x-
13) trong phép trừ ngoài
dấu ngoặc trước. Bằng
cách lấy 32 – 15 =17
+ Do x là số bò trừ nên
tìm x thì ta lấy hiệu cộng
với số trừ.
+ Thay x = 30 vào biểu
thức ta có :32 - (30 - 13 )
= 32 -17 = 15. Ta được
biểu thức đúng. Vậy x
=30 là đúng.
x - 13 =32 – 15
x - 13 = 17
x=17+13
x= 30

3) Phép toán nhân :
Ví dụ 5 : Tìm x biết : 21. x =105
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
+ Bài toán trên cho phép
toán gì ?
+ Số ta cần tìm là gì ?
Trong phép toán nhân muốn
tìm một thừa số ta làm thế
nào?
+ Ta có thể thử lại bằng cách

nào ?
+ Phép toán nhân.
+ Thừa số thứ hai.
+ Lấy tích chia cho thừa
số đã biết105 : 21 = 5
+ Thay x = 5 ta có 21 . 5
=105. Vậy giá trò của x
tìm được là đúng.
21.x = 105
x = 105 : 21
x=5
4) Phép toán chia :
Trang
5