SKKN Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn

Mét vµi kinh nghiÖm gióp häc sinh líp 3 gi¶i to¸n cã lêi v¨n
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN THANH OAI
TRƯỜNG TIỂU HỌC THANH MAI
====***====
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SƠ YẾU LÝ LỊCH
Họ và tên : Nguyễn Thị Duyên
Ngày tháng năm sinh: 06 - 08 -1980
Năm vào ngành: 2009
Chức vụ : Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Thanh Mai - Thanh Oai.
Trình độ chuyên môn: Cao đẳng sư phạm Tiểu học
Hệ đào tạo: Chính quy
Bộ môn giảng dạy: Giáo viên chủ nhiệm lớp 3D
Trình độ ngoại ngữ: Anh văn
1
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
I. T VN
1. Tờn ti:
Mt vi kinh nghim giỳp hc sinh lp 3 gii toỏn cú li vn
2. Lớ do chn ti:
Bc Tiu hc l mt bc hc c s, nn múng, to cho cỏc bc hc khỏc, l
mt bc hc khụng th thiu trong tt c cỏc bc hc. Mt bỏc nụng dõn hay mt
anh lỏi xe ụm, h cú th ch hc ht cp Tiu hc m khụng cn hc cp hc
khỏc (cp 2 hoc cp 3). Mt k s khụng th b qua cp Tiu hc hc cỏc
cp hc trờn m tr thnh k s c. Hay mt Nguyờn th Quc gia cng vy,
ụng ta cng phi hc qua cp Tiu hc ri mi n hc cp khỏc. Giỏo s Ngụ
Bo Chõu ca chỳng ta cú c gii Toỏn hc danh giỏ nh vy cng phi hc
qua cp tiu hc. Vy õy l mt bc hc nn múng cc kỡ quan trng.
Khụng nhng th, bc hc Tiu hc cũn l bc hc nn tng mang tớnh ton
din c 9 mụn hc. Cựng vi cỏc mụn hc khỏc, mụn Toỏn cú v trớ c bit

quan trng trong vic hỡnh thnh v phỏt trin nhõn cỏch cho hc sinh. Vỡ th nú
chim khong thi gian ỏng k trong ni dung ging dy tt c cỏc trng
ph thụng. Cỏc kin thc, k nng mụn Toỏn tiu hc cú nhiu ng dng trong
i sng thc t. Nú l chỡa khúa m ra cho cỏc ngnh hc khỏc. Kin thc, k
nng mụn Toỏn bc tiu hc c hỡnh thnh ch yu bng thc hnh, luyn
tp v thng xuyờn c ụn tp, cng c, phỏt trin, vn dng trong hc tp v
trong i sng. Cỏc kin thc Toỏn c sp xp ng tõm mang tớnh cht k
tha; mi ni dung c sp xp theo trỡnh t hp lý, phự hp vi tõm lớ la tui
hc sinh tiu hc. lp 3, cỏc em c hc cỏc kin thc, k nng thi im
kt thỳc ca giai on mt, chun b hc tip giai on sau, cho nờn cỏc em phi
nm chc c tt c cỏc c s ban u v gii toỏn núi riờng v cỏc k nng
khỏc núi chung. Thụng qua mụn toỏn, hc sinh c trang b mt h thng kin
thc c bn v nhn thc ng thi cng tớch ly c nhng kinh nghim
2
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
tip tc nhn thc th gii xung quanh, to cho hot ng hc tp cỏc cp
hc tip theo.
Mt khỏc, mụn Toỏn giỳp hc sinh nhn bit c s lng v hỡnh dng
khụng gian ca th gii hin thc, nh ú m hc sinh cú nhng phng phỏp,
k nng nhn thc mt s mt ca th gii xung quanh. Mụn Toỏn cũn gúp phn
rốn luyn phng phỏp suy lun, suy ngh, t vn v gii quyt vn , gúp
phn phỏt trin úc thụng minh, suy ngh c lp, linh ng, sỏng to cho hc
sinh. c bit l gii toỏn cú li vn, nú th hin rừ rng nng lc vn dng tri
thc toỏn hc v kh nng phỏt trin ngụn ng ca hc sinh. ng thi qua gii
toỏn, giỏo viờn cng r phỏt hin nhng u im v khc phc thiu sút.
Qua thc t ging dy cỏc khi lp tiu hc, c bit nhiu nm lin ng
lp khi 3, tụi thy: Toỏn cú li vn chim mt v trớ rt quan trng trong
chng trỡnh toỏn trng Tiu hc. Cỏc em c lm quen vi toỏn cú li vn
ngay t lp mt, c bit l hc k II lp 1, cỏc em ó vit cõu li gii cho phộp
tớnh. Toỏn cú li vn lp 3 l k tha toỏn cú li vn cỏc lp 1, 2; m rng,

phỏt trin ni dung gii toỏn phự hp vi s phỏt trin nhn thc ca hc sinh
lp 3. Dy hc gii toỏn cú li vn l mt trong nhng con ng hỡnh thnh v
phỏt trin trỡnh t duy ca hc sinh (phỏt hin, t gii quyt vn , t nhn
xột, so sỏnh, phõn tớch, tng hp, rỳt ra quy tc dng khỏi quỏt nht nh ).
Vy lm th no hc sinh hiu c toỏn, bit phõn tớch, thit lp cỏc mi
quan h gia cỏc d liu ó cho vi yờu cu ca bi toỏn, vit c túm tt, nờu
c cõu li gii hay, phộp tớnh ỳng. iu ú ũi hi rt nhiu cụng sc v s
n lc khụng bit mt mi ca ngi giỏo viờn ng lp.
L mt giỏo viờn ó cú nhiu nm trc tip ch nhim v ging dy khi
lp 3, qua kinh nghim ca bn thõn, qua trao i kinh nghim cựng ng
nghip, tụi ó rỳt ra c: Mt vi kinh nghim giỳp hc sinh lp 3 gii toỏn
cú li vn gúp phn nõng cao cht lng dy v hc ca nh trng núi
chung v i vi hc sinh lp 3 núi riờng.
3
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
3. Mc ớch nghiờn cu:
i vi hc sinh lp 3 núi riờng hay hc sinh tiu hc núi chung ch yu cỏc
em t duy trc quan, c th; vn ngụn ng ca cỏc em cũn nghốo, kh nng
phõn tớch tng hp cha cao. M chng trỡnh toỏn cú li vn lp 3 li ũi hi
hc sinh phi bit gii v trỡnh by bi gii cỏc bi toỏn. Chớnh vỡ vy tụi ó tp
trung nghiờn cu vic dy v hc gii toỏn cú li vn lp 3 cho c thy v trũ.
4. i tng nghiờn cu:
- Gii toỏn cú li vn lp 3.
5. i tng kho sỏt thc nghim:
- Hc sinh lp 3D trng Tiu hc Thanh Mai.
6. Phng phỏp nghiờn cu:
- Quan sỏt.
- Hi ỏp.
- Luyn tp thc hnh.
7. Phm vi v k hoch nghiờn cu:

- Thi gian thc hin: 1 nm hc.
- T thỏng 9 - 2012 n thỏng 4 2013.

II. NI DUNG SNG KIN KINH NGHIM
- Nh chỳng ta ó bit, toỏn cú li vn chim mt v trớ rt quan trng trong mụn
Toỏn lp 3. Vic gii toỏn cú li vn tiu hc trc ht l giỳp cỏc em luyn
tp, vn dng kin thc, cỏc thao tỏc thc hnh vo thc tin. Qua ú, tng bc
giỳp cỏc em phỏt trin nng lc t duy (so sỏnh, la chn, phõn tớch, tng hp,
tru tng húa, khỏi quỏt húa); phỏt trin trớ tng tng khụng gian, tp nhn
xột cỏc s lng thu thp c; rốn luyn phng phỏp suy lun lôgíc; din t
gn, rừ, ỳng cỏc thụng tin. Thụng qua gii toỏn cú li vn, hc sinh s c rốn
luyn phong cỏch ca ngi lao ng mi: Lm vic cú ý thc, cú k hoch,
4
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
sỏng to, hng say v mit mi trong cụng vic, vt khú khn, cn thn, kiờn
trỡ, t tin. Vỡ mi bi toỏn cú li vn thng l mt tỡnh hung cú vn cn gii
quyt. Tỡnh hung ú cú th phn ỏnh cỏc vn ca thc tin. Ni dung bi
toỏn c thụng qua nhng cõu vn núi v nhng quan h, tng quan v ph
thuc cú liờn quan n cuc sng thng xy ra hng ngy.
Trong nhng nm gn õy, s giỏo dc luụn quan tõm m nhiu chuyờn v
phng phỏp dy hc mi cỏc mụn hc. c bit l mụn Toỏn nhm phỏt huy
tớnh tớch cc, c lp, sỏng to ca hc sinh trong quỏ trỡnh i tỡm tri thc v t
c mc tiờu ton din ca quỏ trỡnh giỏo dc.
Cỏi khú ca gii bi toỏn cú li vn chớnh l ch lm th no lc b
c nhng yu t v li vn ó che y bn cht toỏn hc ca bi toỏn. Hay núi
mt cỏch khỏc l lm sao phi ch ra c cỏc mi quan h gia cỏc yu t toỏn
hc cha ng trong bi toỏn v tỡm c nhng cõu li gii, phộp tớnh thớch
hp t ú tỡm c ỏp s ca bi toỏn. Vy gii c nhng bi toỏn cú
li vn lp 3, ũi hi mi hc sinh phi bit suy lun, bit phõn tớch, bit so
sỏnh, tng hp. Nhng la tui ny, c im t duy ca hc sinh cha phỏt

trin ch yu l t duy trc quan, n gin, c th; vn ngụn ng ca cỏc em
cũn nghốo, kh nng phõn tớch tng hp cũn cha cao. M chng trỡnh toỏn cú
li vn lp 3 li ũi hi hc sinh phi bit gii v trỡnh by bi gii cỏc bi
toỏn n (cú mt phộp tớnh) v cỏc bi toỏn hp (cú n hai bc tớnh) vi cỏc
dng c bn nh: Tỡm mt trong cỏc phn bng nhau ca mt s; gp mt s lờn
nhiu ln; gim i mt s ln; so sỏnh s ln gp my ln s bộ; so sỏnh s bộ
bng mt phn my s ln; bi toỏn liờn quan n rỳt v n v; bi toỏn cú ni
dung hỡnh hc
Lm th no hc sinh hiu v gii c theo yờu cu ca chng trỡnh mi
hin nay, ú l iu cn trao i gia chỳng ta - nhng ngi trc tip ging dy
cho cỏc em. õy qu l bc nhy vt khỏ ln trong chng trỡnh toỏn hc núi
chung v chng trỡnh toỏn lp 3 núi riờng. Nhng nu nh ngay lp hai, lp 3
cỏc em ó nm bt c cỏch gii toỏn cú li vn v gii mt cỏch thnh tho thỡ
5
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
khi lờn lp 4, 5 cỏc em s d dng tip thu, nm bt v gt gia, tụi luyn trang
b thờm vo hnh trang kin thc ca mỡnh tip tc hc tt cỏc lp trung hc
c s.
- Trong mi nh trng hin nay, lng kin thc cung cp cho hc sinh l cú
hn m mong mun hiu bit ca con ngi khi vo i l vụ hn. iu ú ũi
hi mi thy cụ phi giỳp hc sinh cú phng phỏp hc v lũng ham hc.
Qua thc t nhiu nm trc tip ging dy khi lp 3, tụi nhn thy:
*. V phớa giỏo viờn:
Khi dy hc sinh gii toỏn cú li vn, mt s giỏo viờn cũn núi nhiu, lm
mu nhiu m khụng chỳ ý n vic phỏt huy tớnh tớch cc, ch ng, sỏng to
ca hc sinh. Mi giỏo viờn dy cũn ỏp dng cỏc phng phỏp dy hc mt cỏch
mỏy múc, ỏp t, do trỡnh nhn thc, do khõu chun b bi cha tt hay do
vic nm bt cỏc phng phỏp dy hc mi cũn nhiu hn ch nờn phn no nh
hng n kt qu hc tp ca hc sinh.
*. V phớa hc sinh:

Khi gii cỏc bi toỏn cú li vn, cỏc em thng lm rt chm so vi cỏc dng
toỏn khỏc. Nhiu em cũn lỳng tỳng khi t cõu li gii cho phộp tớnh, cú em lm
phộp tớnh chớnh xỏc, nhanh chúng nhng khụng tỡm c cõu li gii ỳng hoc
khụng tỡm c cõu li gii phự hp vi phộp tớnh. Thm chớ cú mt s em cũn
c cha ỳng cỏc ngụn t trong bi toỏn. Vỡ vy nhiu khi dy hc sinh t cõu
li gii phự hp cũn vt v hn nhiu so vi dy cỏc em thc hin cỏc phộp tớnh
ú tỡm ra ỏp s.
Vic t li gii cho phộp tớnh l mt khú khn ln i vi mt s em hc
sinh, nht l i vi hc sinh trung bỡnh v hc sinh yu. Cỏc em mi ch c
c toỏn ch cha hiu c toỏn, cha tr li c cỏc cõu hi thy
(cụ) nờu: Bi toỏn cho bit cỏi gỡ? Bi toỏn yờu cu tỡm gỡ? Nờn n khi gii
bi toỏn thỡ t cõu li gii cha ỳng, cha hay hoc khụng cú cõu li gii.
Nhng nguyờn nhõn trờn mt phn l do k nng nghe, c, núi, vit ca cỏc em
cũn yu; mt phn l do cỏc phng phỏp ỏp dng, truyn t ca ngi thy
6
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
cha ỳng hoc cha phự hp. õy cng chớnh l lý do khin tụi chn ti ny
vi mong mun tỡm ra nhng gii phỏp nhm gúp phn nõng cao k nng gii
toỏn cú li vn cho hc sinh lp Ba núi riờng v trong mụn toỏn núi chung.
t ú, cỏc em cú th gii thnh tho nhng bi toỏn cú li vn khú v phc tp
hn, to tt cho cỏc em cú k nng gii toỏn cho cỏc lp trờn.
1. Tỡnh hỡnh thc t khi cha thc hin ti.
a. c im tỡnh hỡnh chung ca lp 3D nh sau :
- Nm hc 2012 2013, tụi c phõn cụng ging dy lp 3D, trng Tiu
hc Thanh Mai huyn Thanh Oai. Lp 3D do tụi ging dy cú 25 hc sinh
trong ú:
+ N: 16 em; nam: 9 em.
+ Con cỏn b cụng chc: 1 em
+ Con gia ỡnh nụng nghip: 24 em

THễN S LNG
Xúm Mi Nga My H 14 em
Xúm Bn Nga My H 8 em
Xúm Tri Nga My H 3 em
- Hc sinh cú hon cnh khú khn l 4 em u cú hon cnh vụ cựng khú
khn, kinh t gia ỡnh ch trụng ch vo vic lm hng ca m , vic hc ca
cỏc em khụng h c quan tõm. C th ú l em Lờ Thanh Hin, B m b
nhau vi b ngoi. Em Chu Hi Yn, Phm Th Giang, Nguyn Bo Tun, gia
ỡnh thuc h úi nghốo. Bờn cnh ú cng cú mt s rt ớt cỏc em c gia
7
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
ỡnh quan tõm chu ỏo nh em Trng Cng, em Ly, Song cng cú mt s gia
ỡnh kinh t khỏ gi nhng mi lm n buụn bỏn nờn vic hc ca cỏc em cng
khụng c quan tõm y nh em Ti Lc, Minh nh
* V o c : 24 em thc hin y 5 nhim v , t 96 %
* V hc tp : Kho sỏt hai mụn Toỏn v Ting Vit kt qu nh sau:
Mụn S s Gii
(em)
% Khỏ
(em)
% Trung
Bỡnh
(em)
% Yu
(em)
%
Toỏn 25 8 32 7 28 8 32 2 8
Ting
vit 25 5 20 10 40 7 28 3 12
Trờn õy l c dim tỡnh hỡnh chung v kho sỏt cht lng, ỏnh giỏ o c

u nm ca lp 3D m tụi ph trỏch.
b. c im v thc trng dy hc toỏn cú li vn ca lp.
Qua thc t ging dy cng nh qua vic tham kho cỏc bi kim tra, tụi nhn
thy:
Khi gii cỏc bi toỏn cú li vn:
- Hc sinh thng c bi qua loa khụng bit phõn tớch toỏn hiu ni
dung, yờu cu ca bi.
- Vic túm tt, tỡm hiu toỏn cú nhiu khú khn i vi mt s hc sinh
trung bỡnh v hc sinh yu. Vỡ k nng c thnh tho ca cỏc em cũn cha tt
nờn cỏc em c c toỏn v hiu c cũn th ng v chm chp.
- Nhiu em cha bit tỡm cõu li gii cho phộp tớnh hoc tỡm cõu li gii
khụng phự hp vi phộp tớnh.
- Mt s hc sinh yu c toỏn cũn sai nht nhiu v ngụn t trong bi
toỏn nh: Em Tun, em Cng, em Yn
2. S liu iu tra trc khi thc hin.
8
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
Sau khi nhn lp, tụi ó kho sỏt k nng gii toỏn ca 25 hc sinh lp 3D v
thu c kt qu ban u sau:
S s Gii thnh to K nng gii chm c toỏn chm v cha
nm c cỏch gii
25 em 5 em = 20 % 12 em = 48 % 8 em = 32 %

T thc trng trờn, cụng tỏc ging dy t hiu qu cao hn, giỳp cỏc em
hc sinh cú hng thỳ trong hc tp, nõng cao cht lng gii toỏn núi riờng v
cht lng ging dy trong nh trng núi chung, tụi ó mnh dn ci tin ni
dung, phng phỏp trong ging dy nh sau:

III. NHNG BIN PHP THC HIN
Gii toỏn l mt dng hot ng trớ tu khú khn, phc tp. Hỡnh thnh k

nng gii toỏn khú hn nhiu so vi k nng tớnh toỏn, vỡ cỏc bi toỏn l s kt
hp a dng nhiu k nng, nhiu quan h toỏn hc. Gii toỏn khụng ch nh
mu ri ỏp dng m ũi hi phi nm chc k nng phõn tớch cỏc d kin cú
trong toỏn. Cú t duy khỏi quỏt húa, phõn tớch tng hp cỏc kin thc ó hc,
ng thi cũn ũi hi cỏc em kh nng c lp suy lun. Mt khỏc do c thự
ca mi vựng min, mi a phng cng tỏc ng trc tip n s phỏt trin t
duy ca mi hc sinh. Vỡ vy, ngi thy phi cú nh hng cho tht phự hp
cỏc em gii toỏn mt cỏch sỏng to. Túm li, giỳp cỏc em thc hin cỏc
hot ng trờn cú hiu qu, tụi tin hnh nh sau:
1- Kt hp vi cha m hc sinh thng nht bin phỏp ging dy.
Chỳng ta u bit, hc sinh tiu hc núi chung v hc sinh lp 3 núi riờng
n trng cũn ph thuc hon ton vo s quan tõm, nhc nh ca cha m v
thy cụ. Cỏc em cha cú ý thc t giỏc hc tp. Chớnh vỡ vy, giỏo dc ý thc
tớch cc trong hc tp cho cỏc em l mt yu t khụng kộm phn quan trng
giỳp cỏc em hc tt hn.
9
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
Trong mt lp hc, lc hc ca cỏc em khụng ng u, ý thc hc tp ca
nhiu em cũn cha cao. thc hin tt cuc vn ng hai khụng ca ngnh
giỏo dc v o to; ng thi giỳp ph huynh cú bin phỏp phự hp trong vic
giỏo dc con cỏi, tụi ó mnh dn trao i vi ph huynh hc sinh cỏc ch tiờu
phn u ca lp v nhng yờu cu cn thit giỳp cỏc em hc tp tt hn
nh: Mua sm y sỏch v, dựng hc tp, cỏch hng dn cỏc em t hc
nh: c bit l vo bui ti ph huynh cn bt i mt chỳt thi gian trũ truyn
vi bn bố, cụng vic khỏc ginh thi gian nhc nh quan tõm n hc tp ca
cỏc em. V rt mng l a s ph huynh u nhit lit hoan nghờnh bin phỏp
trờn. Vi phn bi tp ca sỏch giỏo khoa toỏn, tụi hng dn ph huynh dy cỏc
em luyn c nhiu ln toỏn hiu , bit bi toỏn cho bit gỡ, hi gỡ ri
mi tỡm hng gii. Cn cho cỏc em luyn nờu ming cỏc toỏn, luyn núi v
tr li nhiu ln.

Tuy nhiờn, trong cỏc bui hp ph huynh vn cũn mt s ph huynh vng
mt do cú mt s vic t xut, do cha thy ht c tm quan trng ca vic
hc v cũn do iu kin gia ỡnh cũn nhiu khú khn nờn phú mc vic hc hnh
ca con em cho giỏo viờn, nh trng. i vi ph huynh vng mt ny, tụi tỡm
cỏch gp g ti nh hoc trao i qua in thoi. Cỏc gia ỡnh ny phn ln do
trỡnh vn húa cũn thp nờn khụng cú phng phỏp dy con hoc dy con
khụng ỳng cỏch, ch bit nhc nh con hc bi i m khụng quan tõm xem
con hc gỡ, hc nh th no, lm bi ó ỳng cha, cú gỡ cn sa cha hay
khụng, hoc cỏc em lm bi xong ri nhng khụng cú s nhn xột ỳng n cho
nhng ch sai, cn sa cha nh th no. i vi nhng em ny tụi phi hng
dn nhiu hn lp cỏc em cú th t mỡnh lm bi, kim tra li kt qu m
mỡnh ó lm khi t hc nh. Vi mt s hc sinh thiu sỏch giỏo khoa, tụi trao
i vi ph huynh, ng viờn ph huynh mua sỏch giỏo khoa y cho con
em. Nu gia ỡnh ú khụng iu kin mua sỏch cho con em mỡnh thỡ tụi
xut vi Nh trng mua h ch cho cỏc em b sỏch hay mn sỏch dựng chung
trong t sỏch dựng chung ca Nh trng.
10
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
2 Kt hp rốn cỏc k nng c, nghe, núi, vit, phõn tớch v túm tt u bi
trong gii toỏn.
Nh chỳng ta ó bit, vic c thnh tho, lu loỏt l iu kin rt cn thit
cho vic gii toỏn cú li vn. Cỏc em cú c thnh tho, lu loỏt thỡ mi hiu
c bi toỏn cho bit gỡ v yờu cu tỡm gỡ?
giỳp hc sinh cú c k nng thnh tho trong vic gii toỏn thỡ giỏo viờn
khụng ch hng dn hc sinh trong gi toỏn m cũn cn luyn cho hc sinh k
nng nghe, c, núi, vit trong cỏc gi hc khỏc.
i vi hc sinh lp 3, c bit l mt s em cú hc lc trung bỡnh, yu cũn
rt th ng, rt rố trong giao tip. Chớnh vỡ vy, cỏc em t tin mnh dn khi
phỏt biu, tr li thỡ giỏo viờn cn phi luụn gn gi, khuyn khớch cỏc em mnh
dn giao tip, t chc cỏc trũ chi toỏn hc hc tp. Cho cỏc em c trao

i nhiu trong gi Ting vit hay cỏc mụn hc khỏc. T ú giỳp cỏc em tớch ly
thờm vn t vng v s dng vn t cú hiu qu hn. Trong cỏc tit hc cỏc em
cú th nhn xột v tr li t nhiờn, nhanh nhn m khụng rt rố, t ti. Bờn cnh
ú, ngi giỏo viờn cn phi chỳ ý rốn k nng c v nghe cho hc sinh. c
nhanh, c ỳng tc , ngt ngh ỳng ch, bit nhn ging nhng t ng
quan trng s giỳp hc sinh cú k nng nghe hiu c nhng ni dung yờu
cu ca bi toỏn nờu ra.
Song song vi vic rốn cho hc sinh k nng c, nghe thỡ giỏo viờn cn chỳ ý
rốn cho hc sinh k nng núi, vit. Vỡ khi cỏc em din t c nhng iu m
mỡnh hiu ngha l cỏc em ó lm bt c bi toỏn v trỡnh by c bi gii
theo ý ca mỡnh m khụng hon ton b th ng vo ý kin ca bn bố hay thy
cụ.
Qua thc t ging dy, tụi thy kh nng suy lun ca cỏc em cũn kộm. Vỡ
vy ngoi vic rốn k nng c, nghe, núi, vit tụi cũn rốn cho hc sinh k nng
phõn tớch, tng hp trc mt toỏn. Vỡ kh nng chuyn mt bi toỏn n
sang vic hỡnh thnh cỏc bc gii mt bi toỏn hp ca hc sinh cũn yu v cú
nhiu hn ch. Khi gii cỏc em cha tp hp c kin thc, nhiu em cũn lỳng
11
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
tỳng k c mt s em cú lc hc khỏ. iu ỏng chỳ ý õy l cỏch t li gii
phự hp cho phộp tớnh, rt nhiu em cha bit t li gii hoc li gii a ra
cha hp lý do cỏc em cha c un nn nhiu trong quỏ trỡnh hc tp.
*Túm li, giỳp hc sinh gii c toỏn cú li vn thnh tho, tụi luụn chỳ
ý rốn luyn k nng c, nghe, núi, vit; k nng phõn tớch, tng hp cho hc
sinh trong cỏc gi hc, bi vỡ hc sinh c thụng, vit tho, phõn tớch tng hp
tt l yu t ũn by giỳp cỏc em hiu rừ c vn v tỡm cỏch gii quyt
vn mt cỏch thnh tho.
Vớ d: Sau khi c toỏn sỏch giỏo khoa toỏn 3 trang 50 Thựng th
nht ng 18 du, thựng th hai ng nhiu hn thựng th nht 6 du. Hi c
hai thựng ng bao nhiờu lớt du?

Tụi yờu cu hc sinh c nhiu ln bi toỏn, tp nờu bng li túm tt bi
toỏn:
Thựng 1 cú: 18
Thựng 2 cú: nhiu hn 6
Hi c hai thựng: ?lớt du?
Sau khi hc sinh nờu c bng li túm tt bi toỏn, tụi tip tc hng dn
hc sinh tp túm tt bi toỏn bng s on thng nh sau:

Sau khi hng dn hc sinh túm tt c bi toỏn bng s on thng tụi
tip tc hng dn hc sinh tỡm li gii cho bi toỏn:
+ Nhỡn vo s ta thy: mun tỡm s lớt du c hai thựng trc ht ta phi
tỡm gỡ? (Tỡm s lớt du thựng th hai)
+ Yờu cu hc sinh nờu ming li gii cho phộp tớnh th nht:
Thựng th hai ng s lớt du l:
Hc sinh nờu phộp tớnh: 18 + 6 = 24 ()
12
Thựng 1
Thựng 2
18
6
?
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
+ Yờu cu hc sinh nờu ming tip li gii v phộp tớnh th hai:
C hai thựng ng c s lớt du l:
18 + 24 = 42 ()
Tuy nhiờn, phộp tớnh th hai, tụi thy mt s em thc hin tỡm s lớt du
c hai thựng bng cỏch ly 24 + 6 = 30 ()
i vi nhng em ny, kh nng t duy ca cỏc em cha tt, cỏc em cha
nm vng c yờu cu ca bi toỏn. õy l trng hp nm trong nhúm nhng
hc sinh yu, tụi phi hng dn cỏc em hiu rừ: Mun tỡm s du c hai

thựng ta phi lm tớnh gỡ? cỏc em nờu c: Lm tớnh cng Ly s du
thựng th nht + s du thựng th hai v giỳp cỏc em thy c s du thựng
th nht l 18, s du thựng th hai l 24.
dng bi ny, giỏo viờn cn cho hc sinh luyn nờu ming toỏn v tp
túm tt toỏn bng s on thng nhiu ln cỏc em ghi nh c bi
toỏn.
Vớ d: Vi bi tp s 3 (trang 50 SGK Toỏn 3)
Bao go
Bao ngụ
Tụi cho hc sinh c thm, c ming túm tt hiu bi cho gỡ v
yờu cu tỡm gỡ? Ri nờu toỏn bng li gii theo yờu cu.
Hc sinh nờu: Bao go nng 27kg, bao ngụ nng hn bao go 5kg. Hi c
hai bao go v ngụ nng tt c bao nhiờu ki lụ gam?
Sau ú tụi cho cỏc em luyn cỏch tr li ming
. Bao ngụ nng s kg l: 27 + 5 = 32(kg)
. C hai bao go v ngụ nng s kg l: 32 + 27 = 59 (kg)
Ri cỏc em t trỡnh by bi gii:
Bi gii
13
5kg
?kg
27kg
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
Bao ngụ nng s ki lụ gam l:
27 + 5 = 32(kg)
C hai bao go v ngụ nng s ki lụ - gam l:
32 + 27 = 59 (kg)
ỏp s: 59 kg
Vi bi toỏn ny tụi cú th gi ý cho hc sinh khỏ gii t c toỏn khỏc
nh: Bao go nng 27 kg v nh hn bao ngụ 5kg. Hi c hai bao go v ngụ

nng bao nhiờu ki lụ gam?
3 Hỡnh thnh k nng gii toỏn.
Khỏc vi lp 3 ca chng trỡnh ci cỏch giỏo dc, chng trỡnh Toỏn lp 3
mi, cỏc bi toỏn cú li vn thng c cho di cỏc dng sau:
+ Cỏc bi toỏn v nhiu hn, ớt hn.
+ Cỏc bi toỏn v ý ngha phộp nhõn, phộp chia.
+ Cỏc bi toỏn v gp mt s lờn nhiu ln hoc gim i mt s ln.
+ Cỏc bi toỏn v tỡm mt phn my ca mt s.
+ Bi toỏn liờn quan n rỳt v n v.
+ Cỏc bi toỏn cú ni dung hỡnh hc.
Nhng dự hỡnh thc no, dng no tụi cng tp trung luyn cho hc sinh
cỏc k nng gii toỏn theo cỏc bc sau:
Bc 1: Tỡm hiu ni dung bi toỏn
bc ny, giỏo viờn cn cho hc sinh c k toỏn, gch chõn di nhng
t cn lu ý giỳp cỏc em hiu mt s t ng, thut ng quan trng núi nờn
nhng tỡnh hung toỏn hc b che lp di cỏi v ngụn t thụng thng nh
Gp ụi, Bng na,
3
1
,
4
1
, Tt ct ú cỏc em s hiu ni dung,
nm bt c bi toỏn cho bit gỡ, yờu cu phi tỡm cỏi gỡ? Nu trong bi toỏn cú
t no m hc sinh cha hiu rừ thỡ giỏo viờn cn hng dn cho hc sinh hiu
c ý ngha v ni dung ca cỏc t ng ú trong bi toỏn ang lm, sau ú
giỳp hc sinh túm tt toỏn bng li, hỡnh v hoc bng s .
14
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
i vi nhng hc sinh cú k nng c, nghe, núi, vit chm tụi yờu cu cỏc

em ú c nhiu ln v kt hp dựng phng phỏp ging gii kốm theo cỏc
vt, tranh minh ha cỏc em tỡm hiu, nhn xột ni dung, yờu cu ca toỏn.
Qua ú, hc sinh cú th hiu c yờu cu ca toỏn v da vo cỏc cõu hi
ca toỏn nờu ming cõu li gii, phộp tớnh, ỏp s ca bi toỏn ri cỏc em
t trỡnh by bi gii vo v.
Vớ d: Thu hoch tha rung th nht c 127 kg c chua, tha rung
th hai gp 3 ln s c chua tha rung th nht. Hi c hai tha rung thu
hoch c bao nhiờu ki lụ gam c chua?
Vi bi toỏn ny, tụi cho hc sinh tỡm hiu thut ng thu hoch ngha l
gỡ? (ng ngha vi vic hỏi c chua s dng); thut ng s c chua tha
rung th hai gp 3 ln s c chua tha rung th nht v gch chõn di
cỏc t ng gp 3 ln c hai tha rung ri hng dn hc sinh nm bt
ni dung ca bi toỏn bng cỏc cõu hi:
+ Bi toỏn cho bit gỡ ? (Bit s c chua tha rung th nht l 127 kg)
+ Bi cũn cho bit gỡ na ? (Bit s c chua tha rung th hai gp 3 ln s
c chua tha rung th nht)
+ Bi toỏn yờu cu tỡm gỡ? (Tỡm s c chua c hai tha rung)
Bc 2: Tỡm cỏch gii bi toỏn
bc ny, giỏo viờn hng dn hc sinh thit lp mi quan h gia cỏc d
liu ó cho (gi thit) vi yờu cu ca bi (kt lun) túm tt bi toỏn bng
ngụn ng, kớ hiu ngn gn hoc bng s , hỡnh v t ú tỡm ra phộp tớnh
tng ng.
a. Chn phộp tớnh gii thớch hp
Sau khi hc sinh tỡm hiu toỏn, xỏc nh cỏi ó cho v cỏi phi tỡm, giỏo
viờn cn giỳp hc sinh la chn phộp tớnh thớch hp: Thụng thng chn
15
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
phộp chia nu bi toỏn yờu cu tỡm
3
1

,
4
1
, chn phộp tr nu bi
cho l bt i hoc bi yờu cu tỡm phn cũn li hay ly ra. Chn
phộp nhõn nu bi cho l gp ụi, gp ba. Chn phộp cng nu bi
cho nhiu hn hay bi yờu cu tỡm tt c.
Vớ d: Mt i cụng nhõn phi sa quóng ng di 1215m, i ó sa
c
3
1
quóng ng. Hi i cụng nhõn ú cũn phi sa bao nhiờu một ng
na? (bi tp s 2 Toỏn 3, trang 119)
gii c bi toỏn ny, hc sinh phi tỡm ra c mi quan h gia cỏi ó
cho v cỏi phi tỡm. Giỏo viờn hng dn, hc sinh suy ngh gii bi toỏn thụng
qua cỏc cõu hi gi ý nh:
+ Bi toỏn cho bit gỡ? (phi sa quóng ng di 1215m)
+ Bi toỏn cũn cho bit gỡ na? (dó sa c
3
1
quóng ng)
+ Bi toỏn hi gỡ? (i cụng nhõn cũn phi sa tip bao nhiờu một ng
na?)
+ Mun bit i cụng nhõn ú cũn phi sa bao nhiờu một ng na thỡ
trc ht ta phi tỡm c gỡ? Hc sinh nờu cỏch tỡm? (tỡm s một ng ó sa
c tc l tỡm
3
1
ca 1215m l bao nhiờu một ta lm phộp chia ly 1215 : 3)
+ Sau khi ó tỡm c s một ng ó sa ta tip tc tỡm gỡ? (tỡm s một

ng cũn phi sa). Hc sinh nờu cỏch tỡm? (tỡm phn cũn li tc l lm phộp
tớnh tr ly s một ng phi sa tr i s một ng ó sa)
Tuy nhiờn tụi cng lu ý hc sinh cỏch la chn phộp tớnh tựy theo tng bi
khụng nờn ỏp dng mt cỏch mỏy múc. Bi vỡ cú mt s bi toỏn cho nhiu
hn nhng khụng phi l chn phộp cng.
Vớ d: Lp 3A cú 19 bn n v 16 bn nam. Hi s bn n nhiu hn s bn
nam l bao nhiờu bn?
Vi bi toỏn ny thỡ khi tỡm s bn n nhiu hn s bn nam l bao nhiờu,
hc sinh phi lm phộp tớnh tr ch khụng phi l phộp tớnh cng.
16
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
b. t cõu li gii thớch hp
Thc t ging dy cho thy vic t cõu li gii phự hp vi phộp tớnh l vụ
cựng quan trng v khú khn, nht l i vi mt s hc sinh trung bỡnh, hc
sinh yu lp 3. Chớnh vỡ vy, vic hng dn hc sinh la chn v t cõu li
gii hay cng l mt khú khn ln i vi ngi dy. i vi hc sinh m k
nng núi cũn chm tụi kiờn trỡ kt hp rốn k nng núi cho cỏc em cỏc em t
din t cõu tr li bng ming trc khi vit cõu li gii. Cú th chp nhn cỏch
din t tuy vng vnhng ỳng, ri un nn sa dn. Tựy tng i tng hc
sinh m tụi la chn cỏc cỏch hng dn sau:
- Cỏch 1: (c ỏp dng nhiu nht v d hiu nht)
Da vo cõu hi ca bi toỏn ri b bt t u hi v thay t cui my
hoc bao nhiờu bng t s ri thờm t l vo cui cựng cú cõu li
gii ỳng. ( Tỡm cõu li gii i vi bi toỏn n v cõu li gii ca phộp tớnh
th hai i vi bi toỏn hp )
Vớ d: Mt ca hng cú 4238m vi, ó bỏn c 1635m vi. Hi ca hng
cũn li bao nhiờu một vi?
Vi bi toỏn ny, giỏo viờn hng dn hc sinh b bt t hi v thay t
bao nhiờu bng t s ri thờm t l vo cui c cõu li gii: Ca
hng cũn li s một vi l

- Cỏch 2: Nờu ming cõu hi: Mun bit i cụng nhõn ú cũn phi sa
bao nhiờu một ng na trc ht ta cn tỡm gỡ trc? hc sinh tr li
ming: tỡm s một ng ó sa ri hng dn hc sinh ch cn b ch u
tỡm ca cõu tr li ming v thờm t l vo cui ri vit phộp tớnh xung
dũng di lựi vo 1 hay 2 ụ cú c bc gii (gm cõu li gii v phộp tớnh):
S một ng ó sa l:
1215 : 3 = 405 (m)
Sau ú hng dn hc sinh tỡm bc gii th hai (gm cõu li gii v phộp
tớnh tng ng) nh cỏch mt ó núi trờn.
17
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
Túm li: Tựy tng i tng, tng trỡnh hc sinh m giỏo viờn lu ý
hng dn cỏc em cỏch la chn, t cõu li gii cho phự hp. Trong mt bi
toỏn hc sinh cú th cú nhiu cỏch t cõu li gii khỏc nhau. Giỏo viờn khụng
nờn gũ ộp hc sinh. mi dng bi c th, tụi a ra cho cỏc em suy ngh, tho
lun theo bn, theo nhúm tỡm ra nhiu cõu li gii ỳng v hay nht, phự hp
vi cõu hi ca bi toỏn ú. Tuy nhiờn, cn hng dn hc sinh la chn cỏch
hay nht (ỳng, ngn, gn, d hiu, phự hp vi cỏc em) cũn cỏc cỏch kia giỏo
viờn u cụng nhn l ỳng v phự hp nhng cn la chn cú cõu li gii
hay nht ghi vo bi gii. iu quan trng l khi trỡnh by li gii, giỏo viờn cn
giỳp hc sinh hiu rừ quy trỡnh phi lm: Vit c cõu li gii v phộp tớnh
tng ng. Cn kiờn trỡ hc sinh t din t bng li ca mỡnh. Giỏo viờn
khụng nờn st rut, vi vng lm thay. Cỏi khú ca vic gii toỏn cú li vn i
vi hc sinh lp 3 chớnh l trỡnh by bi gii.
Bc 3: Trỡnh by bi gii
Vi cỏc dng toỏn cú li vn, hc sinh ó phi t vit cõu li gii, phộp tớnh,
ỏp s, thm chớ ụi khi cũn phi vit c túm tt na. Chớnh vỡ vy, vic hng
dn hc sinh trỡnh by bi gii sao cho khoa hc, p mt cng l yờu cu ln
trong dy hc. bc ny, hc sinh cn phi bit vn dng k nng vit mt
cỏch thnh tho trỡnh by bi gii theo ỳng yờu cu ca giỏo viờn. thc

hin c yờu cu ny, trc tiờn ngi dy cn phi tuõn th cỏch trỡnh by bi
gii theo hng dn, quy nh.
u tiờn l tờn bi (vit sỏt l trỏi cú gch chõn) tip ú ghi Túm tt sau
túm tt l trỡnh by bi gii. T Bi gii ghi gia trang v, cõu li gii ghi
cỏch l khong 2 3 ụ, ch u cõu vit hoa, cui cõu cú du (:), phộp tớnh vit
lựi vo so vi cõu li gii khong 2 3 ch, cui phộp tớnh l n v tớnh c
vit trong du ngoc n. Phn ỏp s ghi sang phn v bờn phi cú du (:) ri
mi vit kt qu tớnh v n v tớnh (khụng phi vit du ngoc n na)
Vớ d: Vi bi toỏn trờn, giỏo viờn hng dn hc sinh trỡnh by nh sau:
18
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
Bi 2 (119)
Túm tt:
Cỏch 1: Phi sa: 1215 Cỏch 2:
ó sa:
3
1
quóng ng
Cũn phi sa: m ng?
Bi gii
S một ng i ó sa c l:
1215 : 3 = 405 (m)
i ú cũn phi sa s một ng l:
1215 405 = 810 (m)
ỏp s: 810 m
*Lu ý: Trong mi trng hp, ngi giỏo viờn phi luụn gng mu khi
vit trờn bng v phi dựng thc k khụng dựng tay ng thi luụn nhc nh
hc sinh thc hin theo rốn luyn tớnh cn thn cho cỏc em. Bờn cnh ú, tụi
cũn thng xuyờn chm bi v sa li cho nhng hc sinh trỡnh by cha p,
tuyờn dng trc lp nhng hc sinh lm ỳng, trỡnh by sch p v gi cỏc

em ú nờn bng trỡnh by li bi ca mỡnh cỏc bn cựng hc tp. Vi nhng
hc sinh m k nng trỡnh by bi cũn kộm, tụi luụn kốm cp hng dn t m v
ng viờn cỏc em cỏc em c gng trong hc tp.
Bờn cnh vic hng dn cỏch trỡnh by, tụi cng luụn nhc nh, rốn luyn
cho hc sinh k nng vit ch, vit s ỳng mu p. Vic kt hp gia ch
vit p v trỡnh by ỳng cng l mt yu t gúp phn to nờn s thnh cụng
trong vn gii toỏn cú li vn ca cỏc em.
Cựng vi vic ỏp dng cỏc bin phỏp ngay t u nm hc v ỏp dng trc
tip cỏc bin phỏp vo bi dy du tiờn v gii toỏn cú li vn, tụi ó cho hc
sinh lm mt s dng bi toỏn cú li vn nh sau:
19
Phi sa 1215m
ó sa
? m
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
*Mt s vớ d:
Vớ d 1: Anh cú 15 tm bu nh, em cú ớt hn anh 7 tm bu nh. Hi c hai
anh em cú bao nhiờu tm bu nh?
Vi bi toỏn ny, tụi yờu cu hc sinh c bi, giỏo viờn gch chõn di
nhng t ng anh cú 15 tm, em ớt hn, tt c hc sinh hiu c ni
dung ca bi toỏn ri hng dn hc sinh túm tt bi toỏn bng s :
Túm tt:
Sau ú hng dn hc sinh phõn tớch thit lp mi quan h gia cỏc d liu
tỡm phộp tớnh v t cõu li gii phự hp:
+ Bi toỏn cho bit gỡ? (bit anh cú 15 tm bu nh)
+ Bi toỏn cũn cho bit gỡ na? (em ớt hn anh 7 tm bu nh)
+ Bi toỏn hi gỡ? (c hai anh em cú tt c bao nhiờu tm bu nh)
+ Mun bit c hai anh em cú bao nhiờu tm bu nh cn tỡm gỡ trc?
(Tỡm s tm bu nh ca em bng cỏch chn phộp tớnh tr)
+ Sau khi tỡm c s bu nh ca em ta tip tc tỡm gỡ? (Tỡm s bu nh

ca c hai anh em bng cỏch chn phộp tớnh cng)
Tip ú l hc sinh trỡnh by bi gii:
S tm bu nh ca em l:
15 7 = 8 (tm)
S tm bu nh ca c hai anh em l:
15 + 8 = 23 (tm)
ỏp s: 23 tm bu nh
20
Anh
Em
? tm
7 tm
15 tm
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
Vớ d 2: Bỏc An nuụi 48 con th, bỏc ó bỏn i
6
1
s th ú. Hi bỏc An
cũn li bao nhiờu con th.
Vi bi toỏn ny, tụi hng dn hc sinh tỡm hiu ni dung bi toỏn bng
cỏch yờu cu mt em c bi toỏn, c lp c thm, giỏo viờn gch chõn di
cỏc t 48 con, bỏn i
6
1
s th ú, cũn li, ri hng dn hc sinh túm
tt bi nh sau:
Cỏch 1: Túm tt bng li
Cú: 48 con th
Bỏn i:
6

1
s th
Cũn li: con th?
Cỏch 2: Túm tt bng s
Sau ú hng dn hc sinh tỡm cỏch gii bi toỏn thụng qua vic thit
lp cỏc mi quan h gia cỏc d kin ca bi toỏn tỡm phộp tớnh v cõu li
gii:
+ Bi toỏn cho bit gỡ? (bit tng s con th l 48 con)
+ Bi toỏn cũn cho bit gỡ na?( Bỏn i
6
1
s th ú)
+ Bi toỏn hi gỡ? (S th bỏc An cũn li l bao nhiờu)
+ Mun tỡm c s th cũn li cn tỡm gỡ trc? (Tỡm s th ó bỏn i l
bao nhiờu con tc l tỡm
6
1
ca 48 bng cỏch chn phộp tớnh chia)
21
Cú 48 con th
ó bỏn
? con th
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
+ Sau khi tỡm c s th ó bỏn i ta tip tc tỡm gỡ? (Tỡm s th cũn li)
Hc sinh trỡnh by bi gii
Bi gii
S th m bỏc An ó bỏn i l:
48 : 6 = 8 (con)
Bỏc An cũn li s con th l:
48 8 = 40 (con)

ỏp s: 40 con th
Vớ d 3: Mt ca hng bui sỏng bỏn c 432 lớt du, bui chiu bỏn
c gp ụi bui sỏng. Hi c hai bui ca hng bỏn c bao nhiờu lớt du
(BT4, trang 103, SGK Toỏn 3)
Vi bi toỏn ny, tụi yờu cu hc sinh c bi toỏn v tụi cho hc sinh tỡm
hiu t gp ụi tc l gp hai ln hc sinh hiu ni dung ca toỏn ri
hng dn hc sinh túm tt bi toỏn.
Cỏch 1: Túm tt bng li
Bui sỏng: 432
Bui chiu: Gp ụi bui sỏng.
C hai bui: du?
Cỏch 2: Túm tt bng s
Giỏo viờn hng dn hc sinh gii bng cỏc cõu hi:
+ Mun tỡm c s lớt du bỏn c hai bui cn tỡm gỡ trc? (Tỡm s lớt du
bỏn bui sỏng, chn phộp tớnh nhõn).
+ Sau khi tỡm c s lớt du bỏn bui sỏng ta tip tc tỡm gỡ? (Tỡm s lớt du
bỏn c 2 bui, chn phộp tớnh cng).
22
Bui sỏng
Bui chiu
432
? du
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
Hoc d dng tỡm c phộp tớnh v cõu li gii ri trỡnh by bi gii:
S lớt du bỏn bui sỏng l:
432 x 2 = 864 (lớt)
S lớt du bỏn c hai bui l:
432 + 864 = 1296 (lớt)
ỏp s: 1296 lớt du
Vớ d 4: Cú 35 lớt mt ong chia u vo 7 can. Hi hai can cú my lớt mt

ong?
Vi dng toỏn ny, tụi cho hc sinh c bi v hng dn cỏc em túm tt
bng li:
7 can: 35 lớt
2 can: .lớt?
Ri hng dn hc sinh phõn tớch bi toỏn (Phng phỏp hi ỏp).
+ Mun tớnh c s mt ong cú trong hai can ta phi bit gỡ? (Phi bit 1
can cha bao nhiờu lớt mt ong).
+ Da vo õu tỡm c s lớt mt ong cú trong 1 can? (Da vo 7 can
cha 35 lớt).
+ Tỡm c s lớt mt ong trong 1 can ta tỡm tip cỏi gỡ? ( Tỡm s lớt mt ong
trong 2 can).
Hc sinh d dng tỡm c phộp tớnh v cõu li gii cho bi toỏn:
Mt can cha s lớt mt ong l:
35 : 7 = 5 (lớt)
S lớt mt ong cú trong hai can l:
5 x 2 = 10 (lớt)
ỏp s: 10 lớt mt ong
Tuy nhiờn khi trỡnh by bi hc sinh khụng nht thit phi vit phn túm tt
vo phn trỡnh by li gii.
23
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
Trong gii toỏn, tụi luụn khuyn khớch hc sinh tỡm nhiu cỏch v bit so
sỏnh, la chn cỏch gii tt nht. Dn dn, hỡnh thnh cho hc sinh thúi quen
khụng bng lũng vi kt qu t c v cú lũng mong mun tỡm gii phỏp tt
cho bi lm ca mỡnh. Vỡ vy, iu quan trng khụng phi l hc sinh lm c
nhiu bi v giỏo viờn cung cp thờm nhiu bi tp (k c bi tp khú) cho hc
sinh m chớnh l giỏo viờn cựng hc sinh khai thỏc c cỏc tim nng trong cỏc
bi tp cú sn trong sỏch giỏo khoa, giỏo viờn hng dn hc sinh trao i ý
kin v cỏc cỏch gii, qua ú cng c, khc sõu kin thc bi hc.

Bc 4: Kim tra bi gii v ỏnh giỏ cỏch gii.
Nhc im ca hc sinh tiu hc l sau khi lm bi xong cỏc em khụng bao
gi t kim tra bi lm ca mỡnh lm cú ỳng hay khụng. Nờn khi giỏo viờn hi
Em cú tin chc kt qu l ỳng khụng? thỡ nhiu em lỳng tỳng khụng giỏm
khng nh. Vỡ vy, vic kim tra ỏnh giỏ kt qu l khụng th thiu khi gii
toỏn v phi tr thnh thúi quen i vi hc sinh. Cho nờn khi dy toỏn ngi
giỏo viờn cn giỳp hc sinh cú thúi quen kim tra, ỏnh giỏ cỏch gii bng cỏc
bc:
- c li li gii.
- Kim tra cỏc bc gii xem ó hp lớ yờu cu ca bi toỏn cha, cỏc cõu vn
din t trong li gii ó ỳng cha.
- Th li cỏc kt qu va tớnh t bc u tiờn.
- Th li kt qu ỏp s xem ó phự hp vi yờu cu ca bi cha.
i vi hc sinh gii, giỏo viờn cú th hng dn cỏc em nhỡn li ton b bi
gii, tp phõn tớch cỏch gii, ng viờn cỏc em tỡm cỏch gii khỏc, to iu kin
phỏt trin t duy linh hot, sỏng to, suy ngh c lp ca hc sinh.
*Túm li: Khi gii bt k mt dng toỏn no, tụi luụn rốn cho hc sinh k
nng gii toỏn theo cỏc bc sau:
- Bc 1: Tỡm hiu ni dung bi toỏn.
- Bc 2: Tỡm cỏch gii bi toỏn.
- Bc 3: Trỡnh by bi gii v ghi ỏp s.
24
Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 3 giải toán có lời văn
- Bc 4: Kim tra bi gii v ỏnh giỏ kt qu.
4 Khớch l hc sinh to hng thỳ hc tp.
c im chung ca hc sinh tiu hc l thớch c khen hn l chờ, hn ch
chờ cỏc em trong hc tp, rốn luyn. Tuy nhiờn, nu giỏo viờn khụng bit kt
hp tõm lớ tng hc sinh m c khen nhiu quỏ thỡ s khụng cú tỏc dng kớch
thớch. i vi nhng em chm tin b, thng xuyờn rt rố t ti, giỏo viờn cn
lu ý nhc nh, gi cỏc em tr li hoc lờn bng lm bi. Ch cn cỏc em cú

tin b nh l giỏo viờn nờn tuyờn dng ngay. T ú cỏc em s c gng tin
b v mnh dn, t tin hn. i vi nhng em hc sinh khỏ, gii phi cú nhng
biu hin vt bc, cú tin b rừ rt thỡ mi khen. Chớnh s khen, chờ ỳng lỳc,
kp thi v ỳng i tng hc sinh trong lp ó cú tỏc dng khớch l hc sinh
rt ln trong hc tp. lp tụi, nhng em cú thnh tớch cao hay c im 9, 10
u c cụng nhn vo bng vng danh d bng vic lờn gn hoa im tt.
Cui mi thỏng lp tng kt v bn no c nhiu hoa im tt nht s nhn
c mt phn qu do lp tng.
Ngoi ra, vic ỏp dng cỏc trũ chi hc tp gia cỏc tit hc cng l mt yu
t rt quan trng giỳp hc sinh cú nim hng say trong hc tp, khớch l hc sinh
mong mun nhanh n gi hc v tip thu kin thc nhanh hn, chc hn. Vỡ
chỳng ta u bit, hc sinh tiu hc núi chung v hc sinh lp 3 núi riờng cú trớ
thụng minh khỏ nhy bộn, sc so, cú úc tng tng phong phỳ. ú l tin
tt cho vic phỏt trin t duy toỏn hc. Nhng cỏc em cng rt d b phõn tỏn,
ri trớ nu b ỏp t, cng thng hay quỏ ti. Hn na c th ca cỏc em cũn ang
trong thi kỡ phỏt trin hay núi c th hn l cỏc c quan cũn cha hon thin.
Vỡ th, sc do dai ca c th cũn thp nờn tr khụng th ngi lõu trong gi hc
cng nh lm mt vic gỡ ú trong mt thi gian di. Vỡ vy mun gi hc cú
hiu qu thỡ ũi hi ngi giỏo viờn phi i mi phng phỏp dy hc tc l
kiu dy hc Ly hc sinh lm trung tõm trờn c s hot ng ca cỏc em.
25