Có hay không thị trường nhân sự cao cấp tại Việt Nam? potx

Có hay không thị trường nhân sự
cao cấp tại Việt Nam?

Hiện nay, khi nói đến thị trường ngân sự cao cấp, chúng ta vẫn thường nghĩ đến
cụm từ “headhunting”. Và theo nhiều chuyên gia săn đầu người thì thị trường này
đang rất sôi động và nhiều tiềm năng, cho dù nền kinh tế trong nước đang chịu
nhiều tác động không thuận lợi từ nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên, theo nhận định
của ông Pavel Kyiriukhantsev, Partner của tập đoàn săn đầu người cao cấp Ward
Howel International tại Nga – người vừa có một chuyến công tác thăm dò thị
trường tại TP.HCM trong tháng 9 – thì ở Việt Nam không tồn tại lĩnh vực “nhân
sự cao cấp” đúng nghĩa và nhiều người đang nhầm lẫn giữa thuật ngữ Executive
Search và Heahunting
Executive Search khác gì Headhunter?
Theo ông Kiryukhantsev, dân trong nghề gọi mảng săn tìm nhân sự cao cấp là
Executive Search. Đó là một cuộc săn lùng đầy gian nan và không hề dễ dàng.
Thuật ngữ "Executive Search" có thể được hiểu là "cuộc săn tìm có định hướng”
hoặc cuộc săn tìm những nhân sự ở cấp quản lý có thể đưa ra quyết định. Theo
cách hiểu cổ điển thì đây là cuộc săn tìm các ứng viên xuất sắc giữa các nhà quản
trị thành đạt, những người đã từ lâu không có ý định tìm việc.
Tại các nước phát triển, chuyên gia tư vấn Executive Search chính là những người
đã từng tham gia vào các khóa học quản lý trong các tập đoàn lớn. Những chuyên
gia này thường hiểu được các vấn đề của khách hàng một cách chi tiết, cụ thể dựa
trên kinh nghiệm quản lý của mình. Ở Việt Nam, thật đáng tiếc, những chuyên gia
tư vấn như thế này chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay, trong khi dàn nhân sự chủ
chốt đảm nhận công việc của “thợ săn” lại thường chỉ có mối quan hệ, kinh
nghiệm thiết lập cơ sở dữ liệu ứng viên chứ không có kinh nghiệm quản lý. Và đối
với nhiều người, kể cả nhà tuyển dụng lẫn ứng viên tìm việc, cụm từ “nhân sự cao
cấp” là để chỉ những người đảm nhận những chức vụ cấp trưởng phòng trở lên hay
nói ngắn gọn hơn là những vị trí mang tính chất quản lý.

Tuy nhiên, theo Kiryukhantsev, Executive Search không phải là việc săn tìm một

nhà quản lý đơn thuần mà là tìm một ứng viên có thể mang lại lợi nhuận cho công
ty, giúp công ty mở rộng thị trường mới, quản lý một mảng kinh doanh mới.
Kiryukhantsev kể lại rằng, đã có trường hợp công ty của ông mất nửa năm trời để
săn ứng viên vào vị trí tổng giám đốc cho Amtel-Vredestein – một công ty sản
xuất lốp xe tên tuổi tại Nga. Và ngay sau khi báo chí đưa tin về việc Petr Zolotarev
nhậm chức Tổng giám đốc của Amtel thì giá cổ phiếu của công ty này đã tăng lên
20%. Ông cho rằng, Executive Search không giống với việc tuyển dụng nhân sự,
và cũng khác so với Headhunting, cho dù phương pháp thực hiện có thể giống
nhau.

Một trong những điểm khác biệt giữa chuyên gia Executive Search và các nhân
viên tuyển dụng là các chuyên gia này hiểu rất rõ thị trường /lĩnh vực hoạt động
của khách hàng, họ nghiên cứu rất kỹ thị trường/lĩnh vực hoạt động và cập nhật
thông tin thường xuyên. Nếu như nhân viên tuyển dụng thông thường lọc ứng viên
từ cơ sở dữ liệu của mình hoặc sử dụng phương pháp tìm trực tiếp thì chuyên gia
tư vấn Executive Search biết rõ rằng, ngày hôm nay, trên thị trường ai là người có
giá và họ có phù hợp với doanh nghiệp của bạn hay không.

Nhân sự cấp cao người Việt ở đâu?

Hiện nay, nguồn thu nhập chính của các công ty săn đầu người cao cấp tại Việt
Nam là từ mảng outsourcing (dịch vụ cho thuê nhân viên trong các công đoạn như
trả lương, làm thủ tục bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, tuyển dụng và đánh giá
nhân viên…). Nguồn thu nhập thứ hai là từ mảng management selection (tuyển
chọn nhân sự trung cấp). Mức phí mà các công ty săn đầu người Việt Nam thu
được từ dịch vụ management selection cũng thường dao động trong khoảng 2
tháng lương của ứng viên, trong khi tại thị trường các nước phát triển, một công ty
săn đầu người có thể “bỏ túi” 30% từ khoản lương năm của ứng viên. Thực tế cho
thấy, với một vị trí cao cấp như Tổng giám đốc/giám đốc điều hành cho một ngân
hàng lớn hay tập đoàn viễn thông, công ty săn đầu người có thể bỏ túi vài trăm

nghìn đô la là chuyện thường.

Tuy nhiên, trên thế giới, hiếm có công ty săn đầu người cao cấp nào sống được chỉ
bằng nguồn dịch vụ Executive Search. Các hãng săn đầu người tên tuổi trên thế
giới như Korn Ferry International, Heidrick & Struggles, Spencer Stuart…cũng
phải trông chờ nhiều vào dịch vụ management selection. Và ngay cả đối với Ward
Howell thì đó cũng không là ngoại lệ. Kiryukhantsev thừa nhận rằng, hiện tại,
doanh thu từ mảng này vẫn chiếm tới ¾ doanh số của công ty ông.

Doanh thu của các công ty Executive Seach trên thế giới
Từ 1/1/2006 đến 31/1/2007

TT Tên công ty Doanh số (triệu đô-la)
1 Korn Ferry International 637,5
2 Heidrick & Strugles 178,5
3 Spencer Stuart 475
4 Egon Zehnder 449
5 Russel Reynolds 430
6 Ray & Berndtson 225,7
7 Amrop Hever Group 178

Nguồn: Search Consult
Trở lại với nhận định của Kiryukhantsev về việc ở Việt Nam không có thị trường
nhân sự cao cấp đúng nghĩa, thật thú vị là đa số giám đốc nhân sự của các công ty
lớn cũng như partner của các công ty cung cấp dịch vụ săn đầu người cao cấp tên
tuổi ở Việt Nam đều đồng tình với quan điểm này. Bà Trần Mỹ Hà, Giám đốc
nhân sự của Vinacapital nhận xét rằng, bản thân bà đã phải sử dụng dịch vụ
Executive Search của các hãng nước ngoài vì trong nước không thể nào bói ra ứng
viên cho các vị trí mà công ty yêu cầu. Nhiều dự án của công ty, đặc biệt là dự án
có nguồn vốn lớn như quản lý quỹ, xây dựng cao ốc, cầu cảng…luôn trong tình

trạng thiếu nhân sự cấp quản lý. “Bạn không thể tìm các ứng viên cho vị trí cao
cấp như giám đốc phát triển dự án, kỹ sư trưởng, kiến trúc sư đẳng cấp quốc tế cho
các dự án khách sạn 5 sao hay chuyên gia phân tích tài chính, chuyên gia quản lý
quỹ…nếu chỉ đăng báo tuyển hoặc thậm chí là sử dụng dịch vụ của các hãng
heahunting cao cấp trong nước. Cả năm trời chúng tôi cũng chẳng bói ra một hồ sơ
nào đáng giá. Vì vậy, chúng tôi phải viện nhờ đến các hãng Executive Search của
Hồng Kông, Malaysia, Singapore, Úc…hoặc đăng tuyển trực tiếp trên các web site
tuyển dụng tên tuổi của nước ngoài như Monster, JobsDB và InterBizNet. Hiện
tại, dàn quản lý cao cấp của các dự án do Vinacapital quản lý thường do người
nước ngoài và một số Việt Kiều - những người được đào tạo bài bản ở các nước có
nền giáo dục phát triển, được hấp thụ kinh nghiệm làm việc trong môi trường tiên
tiến – đảm nhận. Nói thực, hiện tại, ứng viên người Việt chưa có chỗ đứng trong
cơ cấu các vị trí quản lý cao cấp của công ty chúng tôi”.

Dự án khu biệt thự cao cấp mang tên Đảo Kim cương (Diamond Island) của một
liên doanh tại TP.HCM đã phải thuê dịch vụ tư vấn kiến trúc với các chuyên gia
hàng đầu của Nhật Bản và Úc vì không thể tìm ra nhân tài người bản địa. Vietnam
Yatch cũng đã gặp khó khăn khi tìm kiếm thuyền trưởng cho chiếc du thuyền trị
giá hàng triệu đô la vừa nhập từ Anh Quốc. Đích thân giám đốc điều hành của
công ty này đã phải bay sang Singapore để tuyển thuyền trưởng cho chiếc du
thuyền này.

Còn ông Huỳnh Minh Quân, Partner của VIPdatabase – một hãng cung cấp dịch
vụ săn đầu người cao cấp – đã có một sự so sánh thú vị khi ví thị trường nhân sự
cao cấp ở Việt Nam như một cái vũng ao tù túng, nơi nhiều người muốn câu cá
trong khi chỉ vớt được tép riu hay rong bèo. Tuy nhiên, ông cũng rất lạc quan về
tiềm năng phát triển của thị trường này.

Tương lai nào cho thị trường Search Executive Việt Nam?

Pavel Kiryukhantsev cho rằng, nhu cầu của thị trường là rất lớn, khi nền kinh tế
Việt Nam luôn tăng trưởng với các chỉ số ấn tượng. Vì là một quốc gia mới nổi và
có vị trí chiến lược tại khu vực Đông Nam Á, chắc chắn Việt Nam sẽ thu hút sự
quan tâm của các tập đoàn lớn nước ngoài. Và như vậy, nhu cầu về nhân sự cao
cấp cũng sẽ tăng lên. Hiện tại, nhiều nhà đầu tư nước ngoài cũng đã “nhòm ngó”
thị trường nhân sự cao cấp Việt Nam và trên thực tế cũng đã có một số liên doanh
khai thác tốt mảng này. Mới đây, Glasford International® Partner – một hiệp hội
cung cấp dịch vụ Executive Search có trụ sở chính tại Thụy Sĩ với gần 40 văn
phòng đại diện ở các châu lục – đã hợp tác với VIPdatabase của Việt Nam để khai
thác thị trường này.
Theo ông Hạ Ngọc Linh, Partner của Human Capital, sẽ phải mất từ 3 đến 5 năm
nữa, Việt Nam mới có một thị trường nhân sự cao cấp đúng nghĩa. Đó là lúc có
thêm nhiều người Việt đảm nhận được những vị trí lãnh đạo cao cấp trong các
công ty lớn. Ngoài các chức danh ta thường nghe nhắc nhiều như CEO, CFO,
CIO, tất nhiên còn có các vị trí “executive” khác như CMO (Chief Marketing
Officer); COO (Chief Operation Officer), và gần đây người ta còn nói đến CPO
(Chief People Officer)… Đó là lúc các công ty trong nước bắt đầu quen với việc
phải tốn cho chi phí săn tìm ít nhất là 25% lương gộp một năm (annual gross
salary) của “executive” được tuyển (so với chi phí phổ biến ở các nước là 30%).
Đó là lúc mà các đại gia “săn đầu người” tầm cỡ như Korn Ferry, Egon Zehnder…
xuất hiện tại Việt Nam. Và có thể, cuộc thăm dò thị trường Việt Nam lần này của
đại diện Ward Howell cũng là bước sơ khởi cho một kế hoạch phát triển kinh
doanh dài hạn khi họ đang nhắm đến các quốc gia mới nổi như Việt Nam.