NHẬN THỨC KHOA HỌC 2 doc

ng i và xã h i không th tách r i t nhiên, h ch có th t n t i và phát tri n d a vào tườ ộ ể ờ ự ọ ỉ ể ồ ạ ể ự ự
nhiên và trên c s làm bi n đ i t nhiên. Không có t nhiên và xã h i thì con ng i khôngơ ở ế ổ ự ự ộ ườ
th ti n hành s n xu t đ c. Song, đ n l t mình, s n xu t xã h i l i tr thành đi u ki nể ế ả ấ ượ ế ượ ả ấ ộ ạ ở ề ệ
tiên quy t đ con ng i c i bi n t nhiên, bi n đ i xã h i, tr thành nhân t quy t đ nh tr cế ể ườ ả ế ự ế ổ ộ ở ố ế ị ự
ti p s t n t i và phát tri n c a con ng i, c a xã h i loài ng i. Trình đ s n xu t c a conế ự ồ ạ ể ủ ườ ủ ộ ườ ộ ả ấ ủ
ng i càng cao (thì con ng i càng có đi u ki n đ th a mãn nh ng nhu c u v t ch t c aườ ườ ề ệ ể ỏ ữ ầ ậ ấ ủ
mình và do v y, cũng làm phong phú thêm đ i s ng xã h i, đ i s ng tinh th n c a mình. Quaậ ờ ố ộ ờ ố ầ ủ
đó, con ng i t hoàn thi n chính b n thân mình, phát tri n chính mình và thúc đ y xã h iườ ự ệ ả ể ẩ ộ
phát tri n. ể
3. Ý nghĩa ph ng pháp lu nươ ậ
Trong quá trình s n xu t v t ch t con ng i luôn luôn tìm m i cách đ làm bi n đ i tả ấ ậ ấ ườ ọ ể ế ổ ự
nhiên, bi n đ i xã h i, đ ng th i làm bi n đ i b n thân mình. Chính s phát tri n khôngế ổ ộ ồ ờ ế ổ ả ự ể
ng ng c a s n xu t v t ch t đã quy t đ nh s bi n đ i, phát tri n các m t c a đ i s ng xãừ ủ ả ấ ậ ấ ế ị ự ế ổ ể ặ ủ ờ ố
h i, quy t đ nh s phát tri n xã h i. Do đó, khi nghiên c u các hi n t ng xã h i, chúng taộ ế ị ự ể ộ ứ ệ ượ ộ
ph i xu t phát t c s sâu xa c a nó, đó là s n xu t v t ch t.ả ấ ừ ơ ở ủ ả ấ ậ ấ
Page 310 of 487
 Câu 38: Phân tích n i dung quy lu t quan h s n xu t ph i phù h p v i trình độ ậ ệ ả ấ ả ợ ớ ộ
phát tri n c a l c l ng s n xu t. S v n d ng quy lu t này trong côngể ủ ự ượ ả ấ ự ậ ụ ậ
cu c đ i m i n c ta?ộ ổ ớ ở ướ
1. Khái ni m ph ng th c s n xu t, l c l ng s n xu t, quan h s n xu tệ ươ ứ ả ấ ự ượ ả ấ ệ ả ấ
a) Ph ng th c s n xu tươ ứ ả ấ là cách th c mà con ng i th c hi n trong quá trình s n xu tứ ườ ự ệ ả ấ
ra c a c i v t ch t nh ng giai đo n phát tri n nh t đ nh c a l ch s xã h i loài ng i.ủ ả ậ ấ ở ữ ạ ể ấ ị ủ ị ử ộ ườ
Trong quá trình s n xu t c a mình, con ng i có nh ng cách th c s n xu t ra nh ng c a c iả ấ ủ ườ ữ ứ ả ấ ữ ủ ả
v t ch t khác nhau. Chính s khác nhau y đã t o ra nh ng đ c tr ng riêng có cho m i ki uậ ấ ự ấ ạ ữ ặ ư ỗ ể
xã h i nh t đ nh (xã h i c ng s n nguyên th y, xã h i chi m h u nô l , xã h i phong ki n,ộ ấ ị ộ ộ ả ủ ộ ế ữ ệ ộ ế
xã h i t b n ch nghĩa, xã h i xã h i ch nghĩa…). Khi nghiên c u xã h i loài ng i,ộ ư ả ủ ộ ộ ủ ứ ộ ườ
C.Mác đã b t đ u t chính quá trình s n xu t y qua nh ng ph ng th c s n xu t k ti pắ ầ ừ ả ấ ấ ữ ươ ứ ả ấ ế ế
nhau. Ph ng th c s n xu t bao g m hai m i quan h c b n: con ng i quan h v i gi iươ ứ ả ấ ồ ố ệ ơ ả ườ ệ ớ ớ
t nhiên, g i là ự ọ l c l ng s n xu tự ượ ả ấ và con ng i quan h v i nhau, g i là ườ ệ ớ ọ quan h s n xu tệ ả ấ .
V y, ậ l c l ng s n xu tự ượ ả ấ và quan h s n xu tệ ả ấ là gì?
Page 311 of 487

b) L c l ng s n xu tự ượ ả ấ là bi uể hi n m i quan h gi a con ng i v i gi i t nhiên. Conệ ố ệ ữ ườ ớ ớ ự
ng i v i trình đ khoa h c k thu t, k năng, k x o c a mình s d ng nh ng công c laoườ ớ ộ ọ ỹ ậ ỹ ỹ ả ủ ử ụ ữ ụ
đ ng tác đ ng vào gi i t nhiên nh m c i bi n nh ng d ng v t ch t c a t nhiên t o raộ ộ ớ ự ằ ả ế ữ ạ ậ ấ ủ ự ạ
nh ng s n ph m v t ch t ph c v cho nhu c u con ng i. L c l ng s n xu t chính là sữ ả ẩ ậ ấ ụ ụ ầ ườ ự ượ ả ấ ự
th hi n năng l c th c ti n c a con ng i trong quá trình s n xu t ra c a c i v t ch t. ể ệ ự ự ễ ủ ườ ả ấ ủ ả ậ ấ L cự
l ng s n xu tượ ả ấ là s k t h p gi a ng i lao đ ng v i t li u s n xu t, tr c h t là công cự ế ợ ữ ườ ộ ớ ư ệ ả ấ ướ ế ụ
lao đ ng. V i cách hi u nh v y, k t c u c a l c l ng s n xu t bao g m nh ng y u t cộ ớ ể ư ậ ế ấ ủ ự ượ ả ấ ồ ữ ế ố ơ
b n sau:ả
+ Ng i lao đ ngườ ộ là con ng i bi t sáng t o, s d ng công c lao đ ng đ s n xu t raườ ế ạ ử ụ ụ ộ ể ả ấ
nh ng v t ph m nh m tho mãn nhu c u nào đó c a con ng i trong đ i s ng xã h i.ữ ậ ẩ ằ ả ầ ủ ườ ờ ố ộ Chính
ng i lao đ ng là ch th c a quá trình lao đ ng s n xu t, con ng i v i s c m nh, kườ ộ ủ ể ủ ộ ả ấ ườ ớ ứ ạ ỹ
năng, k x o c a mình s d ng nh ng t li u s n xu t (tr c h t là công c lao đ ng) tácỹ ả ủ ử ụ ữ ư ệ ả ấ ứơ ế ụ ộ
đ ng vào đ i t ng lao đ ng đ s n xu t ra c a c i v t ch t. Ng i lao đ ng đ c xem làộ ố ượ ộ ể ả ấ ủ ả ậ ấ ườ ộ ượ
y u quy t đ nh c a l c l ng s n xu t, V.I.Lênin đã t ng kh ng đ nh: “L c l ng s n xu tế ế ị ủ ự ượ ả ấ ừ ẳ ị ự ượ ả ấ
Page 312 of 487
hàng đ u c a toàn th nhân lo i là công nhân, là ng i lao đ ng”ầ ủ ể ạ ườ ộ
(1)
. Trong quá trình s n xu tả ấ
v t ch t, con ng i tích lu kinh nghi m, phát minh và sáng ch k thu t, nâng cao k năngậ ấ ườ ỹ ệ ế ỹ ậ ỹ
lao đ ng c a mình, làm cho trí tu c a con ng i ngày càng hoàn thi n h n, do đó hàmộ ủ ệ ủ ườ ệ ơ
l ng trí tu k t tinh trong s n ph m ngày càng cao. ượ ệ ế ả ẩ
+ T li u s n xu tư ệ ả ấ là cái mà con ng i s d ng nó trong quá trình lao đ ng s n xu t,ườ ử ụ ộ ả ấ
bao g m t li u lao đ ng và đ i t ng lao đ ng.ồ ư ệ ộ ố ượ ộ Đây là y u t quan tr ng không th thi uế ố ọ ể ế
đ c c a l c l ng s n xu t.ượ ủ ự ượ ả ấ
- T li u lao đ ngư ệ ộ là cái do con ng i sáng t o ra nh ườ ạ ư ph ng ti n lao đ ngươ ệ ộ (h th ngệ ố
giao thông v n t i, kho ch a, nhà x ng, v.v.) và ậ ả ứ ưở công c lao đ ngụ ộ . Công c lao đ ng đ cụ ộ ượ
xem là y u t ế ố đ ngộ và cách m ngạ , luôn luôn đ c con ng i sáng t o, c i ti n và phát tri nượ ườ ạ ả ế ể
trong quá trình s n xu t, nó là “th c đo” trình đ chinh chinh ph c t nhiên c a loài ng iả ấ ướ ộ ụ ự ủ ườ
và là “tiêu chu n” đ phân bi t các th i đ i kinh t khác nhau.ẩ ể ệ ờ ạ ế
- Đ i t ng lao đ ngố ượ ộ bao g m nh ng cái có ồ ữ s n trong t nhiênẵ ự mà ng i lao đ ng đãườ ộ

tác đ ng vào nó và c nh ng cái đã tr i qua lao đ ng s n xu t, đ c ộ ả ữ ả ộ ả ấ ượ k t tinh d i d ng s nế ướ ạ ả
(
1)
V.I.Lênin. Toàn t p, ậ Nxb. Ti n b , Mátxc va, 1977, t,38, tr. 430.ế ộ ơ
Page 313 of 487
ph mẩ . S n xu t ngày càng phát tri n, thì con ng i ph i tìm ki m, sáng t o ra nh ng đ iả ấ ể ườ ả ế ạ ữ ố
t ng lao đ ng m i, b i nh ng cái có s n trong t nhiên ngày càng b con ng i khai thácượ ộ ớ ở ữ ẵ ự ị ườ
đ n “c n ki t”.ế ạ ệ
Trong khi con ng i quan h v i t nhiên đ ti n hành s n xu t thì con ng i cũng ph iườ ệ ớ ự ể ế ả ấ ườ ả
quan h v i nhau và đ c khái quát trong ph m trù ệ ớ ượ ạ quan h s n xu t.ệ ả ấ
Ngày nay, v i cu c cách m ng khoa h c - k thu t và công ngh , lao đ ng trí tu c aớ ộ ạ ọ ỹ ậ ệ ộ ệ ủ
con ng i đóng vai trò ch y u trong l c l ng s n xu t. S phát tri n c a khoa h c g nườ ủ ế ự ượ ả ấ ự ể ủ ọ ắ
li n v i s n xu t v t ch t và là đ ng l c thúc đ y s n xu t phát tri n. D báo h n 100 nămề ớ ả ấ ậ ấ ộ ự ẩ ả ấ ể ự ơ
tr c đây c a C.Mác v vai trò đ ng l c c a khoa h c đã và đang tr thành hi n th c. Trongướ ủ ề ộ ự ủ ọ ở ệ ự
th i đ i ngày nay, khoa h c đã phát tri n đ n m c tr thành nh mg mguyên nhân tr c ti pờ ạ ọ ể ế ứ ở ữ ự ế
c a nhi u bi n đ i to l n trong s n xu t, tác đ ng lên m i m t c a đ i s ng xã h i. Nó v aủ ề ế ổ ớ ả ấ ộ ọ ặ ủ ờ ố ộ ừ
là ngành s n xu t riêng, v a thâm nh p vào các y u t c u thành l c l ng s n xu t, gi aả ấ ừ ậ ế ố ấ ự ượ ả ấ ữ
hai quá trình nghiên c u khoa h c và s n xu t đã đan xen v i nhau, xâm nh p l n nhau,ứ ọ ả ấ ớ ậ ẫ
kho ng cách th i gian t nghiên c u khoa h c đ n s n xu t đ c rút ng n l i, đ c bi tả ờ ừ ứ ọ ế ả ấ ượ ắ ạ ặ ệ
khoa h c đã mang l i hi u qu kinh t vô cùng to l n. Nh ng phát minh khoa h c tr thànhọ ạ ệ ả ế ớ ữ ọ ở
Page 314 of 487
xu t phát đi m cho s ra đ i c a nh ng ngành s n xu t m i, nh ng thi t b máy móc, côngấ ể ự ờ ủ ữ ả ấ ớ ữ ế ị
ngh , nguyên, nhiên, v t li u và năng l ng m i, đem l i s thay đ i v ch t c a l c l ngệ ậ ệ ượ ớ ạ ự ổ ề ấ ủ ự ượ
s n xu t. Chính vì v y mà nhi u nhà nghiên c u đã cho r ng; khoa h c trong th i đ i ngàyả ấ ậ ề ứ ằ ọ ờ ạ
nay đã “tr thành l c l ng s n xu t tr c ti p”, t o thành cu c cách m ng khoa h c - côngở ự ượ ả ấ ự ế ạ ộ ạ ọ
ngh và là đ c tr ng cho l c l ng s n xu t hi n đ i.ệ ặ ư ự ượ ả ấ ệ ạ
c) Quan h s n xu tệ ả ấ là quan h gi a ng i v i ng i trong quá trình s n xu t, nó baoệ ữ ườ ớ ườ ả ấ
g m nh ng m i quan h kinh t c b n nh : quan h đ i v i s h u t li u s n xu t, quanồ ữ ố ệ ế ơ ả ư ệ ố ớ ở ử ư ệ ả ấ
h trong t ch c và qu n lý s n xu t, quan h trong phân ph i s n ph m s n xu t ra.ệ ổ ứ ả ả ấ ệ ố ả ẩ ả ấ
Trong ba m i quan h kinh t c b n y thì quan h s h u v t li u s n xu t gi vaiố ệ ế ơ ả ấ ệ ở ữ ề ư ệ ả ấ ữ

trò quy t đ nh đ i v i các quan h khác. Trong l ch s phát tri n c a xã h i loài ng i đãế ị ố ớ ệ ị ử ể ủ ộ ườ
t ng t n t i hai lo i hình s h u c b n đ i v i t li u s n xu t: s h u t nhân (t h u)ừ ồ ạ ạ ở ữ ơ ả ố ớ ư ệ ả ấ ở ữ ư ư ữ
và s h u công c ng (công h u). Quan h s n xu t là do con ng i ta quy đ nh v i nhauở ữ ộ ữ ệ ả ấ ườ ị ớ
nh ng n i dung c a nó l i mang tính khách quan, không ph thu c vào ý mu n ch quan c aư ộ ủ ạ ụ ộ ố ủ ủ
m t ai hay m t t ch c nào. Trong tác ph m ộ ộ ổ ứ ẩ Lao đ ng làm thuê và t b n, ộ ư ả C.Mác đã kh ngẳ
đ nh: “Trong s n xu t, ng i ta không ch quan h v i gi i t nhiên. Ng i ta không th s nị ả ấ ườ ỉ ệ ớ ớ ự ườ ể ả
Page 315 of 487
xu t đ c n u không k t h p v i nhau theo m t cách nào đó đ ho t đ ng chung và đ traoấ ượ ế ế ợ ớ ộ ể ạ ộ ể
đ i ho t đ ng v i nhau. Mu n s n xu t đ c, ng i ta ph i có nh ng m i liên h và quanổ ạ ộ ớ ố ả ấ ượ ườ ả ữ ố ệ
h nh t đ nh v i nhau; và quan h c a h v i gi i t nhiên, t c là vi c s n xu t”ệ ấ ị ớ ệ ủ ọ ớ ớ ự ứ ệ ả ấ
(1)
. Quan hệ
s n xu t đ c xem là ả ấ ượ hình th c xã h iứ ộ c a m t quá trình s n xu t. Ba m i quan h c b nủ ộ ả ấ ố ệ ơ ả
c a quan h s n xu t th ng nh t v i nhau, t o thành m t h th ng t ng đ i n đ nh so v iủ ệ ả ấ ố ấ ớ ạ ộ ệ ố ươ ố ổ ị ớ
s v n đ ng và phát tri n liên t c c a l c l ng s n xu t. ự ậ ộ ể ụ ủ ự ượ ả ấ
Nh v y, l c l ng s n xu t và quan hê s n xu t là hai m t th ng nh t trong ph ngư ậ ự ượ ả ấ ả ấ ặ ố ấ ươ
th c s n xu t, s tác đ ng bi n ch ng gi a l c l ng s n xu t và quan h s n xu t bi uứ ả ấ ự ộ ệ ứ ữ ự ượ ả ấ ệ ả ấ ể
hi n quy lu t chung chi ph i s v n đ ng và phát tri n c a l ch s xã h i loài ng i. ệ ậ ố ự ậ ộ ể ủ ị ử ộ ườ
2. N i dung quy lu t quan h s n xu t ph i phù h p v i trình đ phát tri n c a l cộ ậ ệ ả ấ ả ợ ớ ộ ể ủ ự
l ng s n xu tượ ả ấ
Bi n ch ng v n có gi a l c l ng s n xu t và quan h s n xu t là m t t t y u kháchệ ứ ố ữ ự ượ ả ấ ệ ả ấ ộ ấ ế
quan. S n xu t v t ch t c a xã h i luôn luôn có khuynh h ng phát tri n. S phát tri n đó,ả ấ ậ ấ ủ ộ ướ ể ự ể
(
1)
C.Mác và Ph.Angghen, Toàn t pậ , T. 6. Nxb. Chính tr Qu c gia, Hà N i, 1993, tr. 552.ị ố ộ
Page 316 of 487
xét cho đ n cùng, bao gi cũng b t đ u t s phát tri n c a l c l ng s n xu t, tr c h t làế ờ ắ ầ ừ ự ể ủ ự ượ ả ấ ướ ế
công c lao đ ng.ụ ộ
S phát tri n c a l c l ng s n xu t đ c th hi n qua các trình đ khác nhau. Nói đ nự ể ủ ự ượ ả ấ ượ ể ệ ộ ế
trình đ c a l c l ng s n xu t là nói đ n trình đ c a công c lao đ ng (th công, c khí,ộ ủ ự ượ ả ấ ế ộ ủ ụ ộ ủ ơ

công nghi p hi n đ i…), trình đ c a ng i lao đ ng (kinh nghi m, k năng, k x o, trìnhệ ệ ạ ộ ủ ườ ộ ệ ỹ ỹ ả
đ ng d ng khoa h c-k thu t và công ngh vào quá trình s n xu t, trình đ t ch c vàộ ứ ụ ọ ỹ ậ ệ ả ấ ộ ổ ứ
phân công lao đ ng xã h i…). Chính trình đ c a l c l ng s n xu t đã quy đ nh tính ch tộ ộ ộ ủ ự ượ ả ấ ị ấ
c a l c l ng s n xu t và đ c bi u hi n m t cách rõ nét nh t s phân công lao đ ng xãủ ự ượ ả ấ ượ ể ệ ộ ấ ở ự ộ
h i. ộ
Khi trình đ c a l c l ng s n xu t ch y u là th công thì lao đ ng c a con ng i cònộ ủ ự ượ ả ấ ủ ế ủ ộ ủ ườ
mang tính cá nhân riêng l , m t ng i có th s d ng đ c r t nhi u công c lao đ ng khácẻ ộ ườ ể ử ụ ượ ấ ề ụ ộ
nhau trong quá trình s n xu t đ t o ra s n ph m. V i trình đ c a l c l ng s n xu t nhả ấ ể ạ ả ẩ ớ ộ ủ ự ượ ả ấ ư
v y thì tính ch t c a l c l ng s n xu t ch y u là mang tính cá nhân. Khi s n xu t đ t t iậ ấ ủ ự ượ ả ấ ủ ế ả ấ ạ ớ
trình đ c khí, máy móc công nghi p thì m t ng i không th đ m nh n đ c t t c cácộ ơ ệ ộ ườ ể ả ậ ượ ấ ả
khâu c a quá trình s n xu t, mà m i ng i ch đ m trách đ c m t khâu nào đó trong dâyủ ả ấ ỗ ườ ỉ ả ượ ộ
Page 317 of 487
chuy n s n xu t. Quá trình s n xu t y đòi h i ph i có nhi u ng i tham gia, s n ph mề ả ấ ả ấ ấ ỏ ả ề ườ ả ẩ
làm ra là s k t tinh lao đ ng c a nhi u ng i. V i trình đ c a l c l ng s n xu t nhự ế ộ ủ ề ườ ớ ộ ủ ự ượ ả ấ ư
v y thì tính ch t c a l c l ng s n xu t là mang tính xã h i.ậ ấ ủ ự ượ ả ấ ộ
Chính s phát tri n c a l c l ng s n xu t qua các trình đ khác nhau đã quy đ nh vàự ể ủ ự ượ ả ấ ộ ị
làm thay đ i quan h s n xu t cho ổ ệ ả ấ phù h pợ v i trình đ phát tri n c a l c l ng s n xu tớ ộ ể ủ ự ượ ả ấ
y. ấ
Khi m t ph ng th c s n xu t m i ra đ i thì quan h s n xu t ộ ươ ứ ả ấ ớ ờ ệ ả ấ phù h pợ v i trình đớ ộ
phát tri n c a l c l ng s n xu t, nh ng l c l ng s n xu t, tr c h t là công c lao đ ngể ủ ự ượ ả ấ ư ự ượ ả ấ ướ ế ụ ộ
l i là y u t ạ ế ố đ ng, ộ nó luôn luôn đ c con ng i c i ti n và phát tri n, đã d n đ n mâuượ ườ ả ế ể ẫ ế
thu n v i quan h s n xu t hi n có và khi y xu t hi n s đòi h i khách quan ph i xoá bẫ ớ ệ ả ấ ệ ấ ấ ệ ự ỏ ả ỏ
quan h s n xu t cũ, thay th vào đó quan h s n xu t m i. Nh v y, s ệ ả ấ ế ệ ả ấ ớ ư ậ ự phù h pợ c a quanủ
h s n xu t v i trình đ phát tri n c a l c l ng s n xu t là s ệ ả ấ ớ ộ ể ủ ự ượ ả ấ ự phù h p trong mâu thu nợ ẫ ;
mâu thu n gi a l c l ng s n xu t là ẫ ữ ự ượ ả ấ n i dungộ th ng xuyên bi n đ i (ườ ế ổ đ ngộ ) v i quan hớ ệ
s n xu t là ả ấ hình th c xã h iứ ộ l i t ng đ i n đ nh (ạ ươ ố ổ ị tĩnh).
Page 318 of 487
Thông qua s tác đ ng n i t i c a ph ng th c s n xu t đã d n đ n quan h s n xu tự ộ ộ ạ ủ ươ ứ ả ấ ẫ ế ệ ả ấ
cũ đ c thay th b ng quan h s n xu t m i, cũng có nghĩa là ph ng th c s n xu t cũ m tượ ế ằ ệ ả ấ ớ ươ ứ ả ấ ấ
đi, ph ng th c s n xu t m i ti n b h n, cao h n ra đ i. Trong tác ph m ươ ứ ả ấ ớ ế ộ ơ ơ ờ ẩ S kh n cùngự ố

c a tri t h c,ủ ế ọ C.Mác đã k t lu n: “Do có đ c nh ng l c l ng s n xu t m i, loài ng iế ậ ượ ữ ự ượ ả ấ ớ ườ
thay đ i ph ng th c s n xu t c a mình và do thay đ i ph ng th c, cách ki m s ng c aổ ươ ứ ả ấ ủ ổ ươ ứ ế ố ủ
mình, loài ng i thay đ i t t c nh ng quan h xã h i c a mình. Cái c i xay quay b ng tay,ườ ổ ấ ả ữ ệ ộ ủ ố ằ
đ a l i xã h i có lãnh chúa, cái c i xay ch y b ng máy h i n c, đ a l i xã h i có nhà tư ạ ộ ố ạ ằ ơ ướ ư ạ ộ ư
b n công nghi p”ả ệ
(1)
. L ch s phát tri n c a xã h i loài ng i đã ch ng minh k t lu n y. ị ử ể ủ ộ ườ ứ ế ậ ấ
Khi l c l ng s n xu t trình đ th p, công c lao đ ng còn thô s , ch y u là đ đá,ự ượ ả ấ ở ộ ấ ụ ộ ơ ủ ế ồ
cung tên, v i ng i lao đ ng ch bi t săn b t, l m hái thì con ng i mu n duy trì s s ng,ớ ườ ộ ỉ ế ắ ượ ườ ố ự ố
ch ng l i nh ng tai ho c a t nhiên h ph i lao đ ng s n xu t theo c ng đ ng, do đó quanố ạ ữ ạ ủ ự ọ ả ộ ả ấ ộ ồ
h s n xu t lúc này ph i là quan h s n xu t d a trên ệ ả ấ ả ệ ả ấ ự ch đ công xã nguyên th yế ộ ủ . Song,
loài ng i, vì s t n t i và phát tri n c a mình h ph i tìm cách c i ti n công c lao đ ng,ườ ự ồ ạ ể ủ ọ ả ả ế ụ ộ
phát tri n l c l ng s n xu t. S ra đ i c a công c b ng kim lo i, th công v i con ng iể ự ượ ả ấ ự ờ ủ ụ ằ ạ ủ ớ ườ
(
1)
C.Mácvà Ph.Ăngghen, Toàn t p, T.4,ậ Nxb. Chính tr Qu c gia, Hà N i 1997, tr. 187.ị ố ộ
Page 319 of 487
lao đ ng đã bi t tr ng tr t và chăn nuôi, s n xuât theo t ng gia đình có năng su t lao đ ngộ ế ồ ọ ả ừ ấ ộ
cao h n, loài ng i b t d u s n xu t ra nh ng s n ph m th ng d , do đó quan h s n xu tơ ườ ắ ầ ả ấ ữ ả ẩ ặ ư ệ ả ấ
d a trên ự ch đ công xã nguyên th yế ộ ủ tan rã và quan h s n xu t m i d a trên ệ ả ấ ớ ự ch đ t h uế ộ ư ữ
ch nô ủ ra đ iờ . S xu t hi n c a quan h s n xu t d a trên ự ấ ệ ủ ệ ả ấ ự ch đ t h u ch nôế ộ ư ữ ủ b c đ uướ ầ
phù h p v i trình đ c a l c l ng s n xu t lúc b y gi đã làm cho s n xu t phát tri n.ợ ớ ộ ủ ự ượ ả ấ ấ ờ ả ấ ể
Nh ng, loài ng i v n ti p t c c i ti n công c lao đ ng, phát tri n l c l ng s n xu t;ư ườ ẫ ế ụ ả ế ụ ộ ể ự ượ ả ấ
đ t đai ngày càng đ c khai phá nhi u h n, cùng v i đó là s xu t hi n c a nh ng ngànhấ ượ ề ơ ớ ự ấ ệ ủ ữ
ngh ti u, th công nghi p m i, v i s giao l u buôn bán các s n ph m làm ra phát tri nề ể ủ ệ ớ ớ ự ư ả ẩ ể
h n. Do đó, quan h s n xu t d a trên ch đ ơ ệ ả ấ ự ế ộ t h u ch nôư ữ ủ không còn phù h pợ v i trìnhớ
đ c a l c l ng s n xu t n a, lúc này xu t hi n s đòi h i ph i thay th ộ ủ ự ượ ả ấ ữ ấ ệ ự ỏ ả ế quan h s nệ ả
xu t cũ b ng quan h s n xu t m i d a trên ấ ằ ệ ả ấ ớ ự ch đ t h u đ a ch . ế ộ ư ữ ị ủ Nh ng, l c l ng s nư ự ượ ả
xu t v n không d ng l i đó. Loài ng i v n ti p t c c i ti n công c lao đ ng, phát tri nấ ẫ ừ ạ ở ườ ẫ ế ụ ả ế ụ ộ ể
l c l ng s n xu t. Khi công c lao đ ng b ng máy móc công nghi p ra đ i cùng v i ng iự ượ ả ấ ụ ộ ằ ệ ờ ớ ườ

lao đ ng là nh ng ng i công nhân trong các nhà máy, xí nghi p, phân công lao đ ng đãộ ữ ườ ệ ộ
mang tính xã h i. Do đó, quan h s n xu t d a trên ộ ệ ả ấ ự ch đ t h u đ a ch ế ộ ư ữ ị ủ c n ph i đ cầ ả ượ
Page 320 of 487