Cơ sở di truyền ung thư part 4 ppt

Ung th là sự rối loạn điều khiển chu trình tế bào
Một chu trình tế bào thông
thờng gồm hai pha sinh
trởng (G1&G2), xen kẽ bởi
một pha sao chép ADN (S)
và một pha phân bào (M).
Sự chuyển từ pha này sang
pha kia của chu trình tế bào
có
sự
phối
hợp
thực
hiện
của
16
im kim
tra G
1
im kim tra M
im kim tra G
2
H thng
iu khin
có
sự
phối
hợp
thực
hiện
của

các phân tử tín hiệu tại các
điểm kiểm tra tế bào
(checkpoint). Nếu tín hiệu bị
truyền sai, hoặc phản ứng
tế bào với tín hiệu sai, tế
bào có thể chuyển sang trạng
thái ung th.
Ung th là sự rối loạn điều khiển chu trình tế bào
Cơ chế phân tử tại các điểm
kiểm tra tế bào là tơng đối
phức tạp. Tuy vậy, có hai
loại protein đã biết giữ vai
trò quan trọng gọi là các
protein cyclin và kinase phụ
thuộc cyclin (CDK).
17
Các CDK có vai trò xúc tác
thúc đẩy diễn tiến của chu
trình tế bào, bằng việc hoạt
hóa một số protein khác.
Tuy vậy, CDK chỉ có hoạt
tính khi ở dạng liên kết với
cyclin (cyclin/CDK).
Ung th là sự rối loạn điều khiển chu trình tế bào
Một trong những điểm khởi
đầu chu trình tế bào quan
trọng nằm giữa pha G1
(START). Lúc này tế bào
nhận cả hai tín hiệu nội bào
(cylin/CDK) và ngoại bào

(yếu tố sinh trởng) để xác
định
tế
bào
phù
hợp
để
START
18
định
tế
bào
phù
hợp
để
chuyển sang pha S.
Điểm kiểm tra này đợc điều khiển bởi protein cyclin D kết hợp với
CDK4/5. Vào cuối pha G1, các protein ức chế có thể nhận biết các
vấn đề của cuối pha G1 (nh thiếu dinh dỡng, ADN bị sai hỏng) và
gây phân hủy phức hệ cyclinD/CDK4, ngăn tế bào bớc vào pha S.
START
Nếu các trạng thái tế bào bình thờng, các protein ức chế không có
mặt (hoặc không đợc hoạt hóa), phức hệ cyclinD/CDK4 giúp tế bào
vợt qua pha G1 vào pha S, tạo tiền đề cho một chu trình mới.
Ung th là sự rối loạn điều khiển chu trình tế bào
Các điểm kiểm tra khác thuộc chu trình tế bào đợc điều khiển bởi
một số phức hệ cyclin/CDK khác, vd: cyclinE/CDK2 (đầu pha S),
cyclinA/CDK1 (cuối S/đầu G2), cyclinB/CDK1 (G2 sang M), v.v
19
Ung th là sự rối loạn điều khiển chu trình tế bào

ở các tế bào ung th, các hoạt động tại điểm kiểm tra tế bào
không thực hiện đợc. Sự mất khả năng điều khiển này có thể
do sai hỏng di truyền dẫn đến làm hỏng bộ máy điều khiển
tổng hợp cyclin/CDK, hoặc sai hỏng tại chính các gen mã hóa
các protein này.
Các sai hỏng liên quan đến điều khiển điểm kiểm tra START
có
nguy
cơ
ung
th
cao
một
cách
đặc
biệt
.
Bởi
ở
điểm
này,
các
20
có
nguy
cơ
ung
th
cao
một

cách
đặc
biệt
.
Bởi
ở
điểm
này,
các
tế bào dừng lại để đảm bảo cho việc sửa chữa ADN đợc hoàn
thành. Nếu ADN sai hỏng không đợc sửa chữa mà đi tiếp vào
pha S thì ADN sai hỏng sẽ bị nhân lên.
Qua nhiều lần phân bào, các đột biến đợc tích lũy dần và dẫn
đến sự mất khả năng điều hòa hoạt động phân bào. Vì vậy,
một dòng tế bào hỏng chức năng tại điểm START sẽ trở thành
các tế bào ung th phát triển mạnh.