CƠN TĂNG HUYẾT ÁP doc

CƠN TĂNG HUYẾT ÁP - Cấp cứu thực hành

I/ ĐẶC ĐIỂM:
- Cơn tăng huyết áp là tình trạng huyết áp tăng đột ngột hơn trước, HA tối đa tăng
hơn con số cũ 40 mmHg, HA tối thiểu thường cao hơn 110 mmHg.
- Mức độ cấp cứu liên quan đến các biến chứng phủ tạng: thần kinh, tim mạch,
thận, phổi…
- Cơn tăng huyết áp có biến chứng cần phải được vận chuyển bằng xe cấp cứu tim
mạch đến trung tâm cấp cứu.
II/ CHẨN ĐOÁN:
Đo huyết áp cả 2 tay, 2 lần, bệnh nhân nằm ngửa, sau 10 phút nghỉ ngơi.
- Cơn tăng HA đơn thuần: huyết áp tăng đột ngột (theo định nghĩa) thường kèm
theo các dấu hiệu cơ năng: nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt.
- Cơn tăng HA ác tính: các biểu hiện hôn mê, co giật, khó thở (do phù phổi cấp,
suy tim trái), cơn đau thắt ngực… cần phải được xử trí.
Các xét nghiệm có thể giúp ích cho chẩn đoán:
- Soi đáy mắt: phù gai, xuất huyết võng mạc.
- Điện tim.
- Chụp phổi.
- Protein, tế bào niệu.
Tìm kiếm các nguyên nhân thuận lợi hoặc gây bệnh:
- Do thuốc: oestrogen, thuốc gây chán ăn, thuốc co mạch để nhỏ mũi hoặc mắt
(naphazoline), thuốc kháng viêm, corticoid, cam thảo, các chất gây kiềm.
- Do u tủy thượng thận, u cận bạch mạch, hẹp động mạch thận.
III/ XỬ TRÍ:
1/ Người có tuổi, có căn tăng huyết áp chưa có biến chứng:
- Không cần nằm viện, ngậm nifedipin 5mg dưới lưỡi (viên nước chọc thủng).
- Người có tuổi dọa phù phổi cấp: tiêm lasiz 20mg x 2 ống tĩnh mạch, thở oxy
mũi. Sau đó uống nifedipin chậm 10mg 1-6 viên/ngày.
2/ Tăng huyết áp có biến chứng:
Tại chỗ: ngậm 1 viên nifedipin 5-10mg dưới lưỡi. Tiêm bắp diazepam 10mg nếu

có biểu hiện não và thở oxy.
Trên xe cấp cứu và ở khoa HSCC: nếu vẫn tăng huyết áp, truyền tĩnh mạch
natrinotroprussiat (nipride) tĩnh mạch 3mcg/kg/phút (0,5-0,8) hoặc nicardipin
truyền tĩnh mạch (Loxen): 5-10mg trong glucose 5%, tốc độ 1mg/h. Có thể truyền
nhiều lần trong ngày. Điều trị duy trì bằng các loại thuốc hạ áp thông thường.
Chú ý:
- TBMMN, PPC (huyết áp hơi tăng, không quá 180) không nên dùng thuốc hạ áp
mạnh và nhanh.
- Chế độ ăn nhạt, nhẹ.
- Ở người cao tuổi, không nên hạ huyết áp xuống quá nhanh.