Xử trí gãy xương do chấn thương doc

Xử trí gãy xương do chấn thương
/>Nhiều bệnh nhân gãy xương có thể để lại di chứng nặng nề suốt đời, việc sơ cấp cứu chấn
thương ban đầu, trong đó xử trí gãy xương là rất quan trọng.
Nhận biết gãy xương
Trường hợp gãy xương hở, thấy đầu xương lộ hẳn ra ngoài, chúng ta có thể dễ dàng nhận biết
và xử trí.rường hợp gãy xương kín, không nhìn thấy đầu xương, cần tìm các dấu hiệu chỉ điểm
gãy xương như sau:Giảm hoặc mất khả năng vận động vùng chi gãy: Một số trường hợp nạn
nhân vẫn có thể vận động, thậm chí đi lại được do xương gãy cài nhau. Đặc biệt có những
trường hợp người già, gãy cổ xương đùi mà vẫn đi lại được, chỉ hơi đau vùng háng khi vận
động nên phải thăm khám kỹ để xác định.
Đau: Là dấu hiệu hay gặp nhất trong gãy xương. Trường hợp nạn nhân đã hôn mê cần khám
xét cụ thể để xác định gãy xương, đặc biệt là chấn thương cột sống. Nguyên tắc là tất cả các
nạn nhân có chấn thương sọ não cần phải coi là có chấn thương cột sống cổ và được xử trí
như là có gãy xương cột sống. Để tìm dấu hiệu này, người ta dùng ngón tay trỏ miết dọc theo
trục của xương hoặc dọc theo cột sống, nếu có gãy xương bao giờ cũng đau ở một điểm nhất
định và thường đau nhói.
Có biểu hiện cử động bất thường khi khám vùng nghi ngờ gãy xương, nhất là các gãy xương
chi. Bình thường thì chân tay có cử động gấp duỗi ở các khớp xương, nhưng khi nâng nạn
nhân thấy cẳng chân, đùi có thể gấp được thì có khả năng xương bị gãy ở chỗ đó. Tuy nhiên,
không nên cố gắng tìm dấu hiệu này vì sẽ gây đau cho nạn nhân dẫn đến sốc, hoặc làm xương
gãy bị di lệch. Ngoài ra có thể thấy các biến dạng bất thường như bàn chân đổ ra ngoài khi
nằm, đùi gấp góc
Lạo xạo vùng gãy xương: Khi nạn nhân cử động, hoặc khi di chuyển, khám có thể thấy tiếng
lạo xạo chỗ gãy xương, đây là dấu hiệu chính xác trong chẩn đoán gãy xương, nhưng cũng
như trên, không cố khám kỹ nạn nhân để tìm dấu hiệu này vì sẽ gây đau cho nạn nhân dẫn đến
sốc hoặc làm xương gãy bị di lệch.
Trường hợp tiếp cận nạn nhân muộn hơn, có thể thấy các dấu hiệu sưng nề nhiều vùng chi
hoặc chỗ gãy xương, có tụ máu bầm tím da. Ngoài ra có thể thấy các khớp sưng nề, tràn dịch
nhất là các vị trí gãy xương gần khớp.
Xử trí gãy xương
Khi nhận biết có dấu hiệu gãy xương, việc xử trí theo 2 nguyên tắc cơ bản là cầm máu bên

ngoài, bất động và giảm đau.
Cầm máu: Nếu trường hợp nạn nhân có chảy máu nhiều, đầu xương chọc ra ngoài da, không
nên cố ý đẩy ngược đầu xương vào trong vì động tác này có thể nguy hiểm, gây sốc cho nạn
nhân, nguy cơ nhiễm khuẩn về sau. Do vậy chỉ cần đắp gạc sạch lên đầu xương gãy và chỗ
chảy máu, sau đó băng ép lại.
Bất động: Việc bất động đóng vai trò quan trọng trong bước đầu xử trí cấp cứu người bệnh bị
gãy xương. Nếu xử trí không đúng, có thể gây nguy hiểm tính mạng do chèn ép tủy nhất là gãy
tủy cổ, hoặc sốc do đau, do mất máu nếu có các gãy xương lớn. Ngoài ra có thể dẫn tới các
biến chứng như liệt, chèn ép thần kinh, thậm chí hoại tử chi.
Nếu gãy xương chi, có thể dùng nẹp tự tạo để bất động. Thông thường có thể dùng các miếng
gỗ, cành cây dài thẳng bọc vải, sau đó đặt dọc theo chiều dài của chi, cuốn băng lại bên ngoài
trước khi đưa lên cáng, vận chuyển nạn nhân. Nguyên tắc là phải dùng 3 nẹp đặt quanh trục
xương và dài hơn các khớp phía trên và phía dưới xương, bị gãy. Với các cháu nhỏ, có thể
dùng bìa các-tông cứng để tạo nẹp bất động.
Trường hợp đặc biệt chi bị đứt rời thì cần bọc kín phần chi đứt rời này bằng khăn sạch vô
trùng, đồng thời đắp nước muối làm ẩm và để tất cả vào túi nylon vô trùng, sau đó làm lạnh
bằng đá phủ bên ngoài. Nếu bảo quản đúng nguyên tắc thì chi bị đứt rời sau 18-20 tiếng đồng
hồ vẫn có thể dùng nối lại được.
Giảm đau: Trong quá trình vận chuyển, người bệnh cần được giảm đau bằng các thuốc giảm
đau. Ngoài ra người bệnh có thể được truyền dịch, thở ôxy hỗ trợ nếu có kèm nhiều thương
tổn, có sốc, mất máu.
Tóm lại, việc nhận biết và xử trí gãy xương ban đầu do tai nạn thương tích là rất quan trọng,
không chỉ nhân viên y tế mà mỗi người dân cần có kiến thức tối thiểu để cứu bản thân cũng
như người chung quanh khi bị nạn. Xử trí sớm và đúng cách sẽ giúp giảm tỷ lệ biến chứng và
tử vong do chấn thương gãy xương.