bài giảng chủ nghĩa xã hội khoa học chương 10 vấn đề tôn giáo trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội

CH
CH
ƯƠ
ƯƠ
NG X
NG X
VẤN ĐỀ TÔN GIÁO
VẤN ĐỀ TÔN GIÁO
TRONG QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG CHỦ
TRONG QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG CHỦ
NGHĨA XÃ HỘI
NGHĨA XÃ HỘI
NỘI DUNG TỰ HỌC
NỘI DUNG TỰ HỌC
1.
1.
Nguồn gốc của tôn giáo
Nguồn gốc của tôn giáo
2.
2.
Đặc
Đặc
đ
đ
iểm tình hình tôn giáo ở Việt
iểm tình hình tôn giáo ở Việt
Nam
Nam
3.
3.
Quan

Quan
đ
đ
iểm, chính sách tôn giáo của
iểm, chính sách tôn giáo của
Đảng và Nhà n
Đảng và Nhà n
ư
ư
ớc ta hiện nay
ớc ta hiện nay
CÂU HỎI THẢO LUẬN
CÂU HỎI THẢO LUẬN
1.
1.


Phân tích sự giống và khác nhau giữa tín
Phân tích sự giống và khác nhau giữa tín
ng
ng
ư
ư
ỡng, tôn giáo và mê tín dị
ỡng, tôn giáo và mê tín dị
đ
đ
oan ?
oan ?


Những hoạt
Những hoạt
đ
đ
ộng này ở Việt Nam ?
ộng này ở Việt Nam ?

Cần làm gì
Cần làm gì
đ
đ
ể giảm mê tín dị
ể giảm mê tín dị
đ
đ
oan ?
oan ?
2.
2.
Phân tích luận
Phân tích luận
đ
đ
iểm của C. Mác:
iểm của C. Mác:
“ Tôn
“ Tôn
giáo là tiếng thở dài của chúng sinh bị
giáo là tiếng thở dài của chúng sinh bị
áp bức, là trái tim của một thế giới

áp bức, là trái tim của một thế giới
không có trái tim, là trạng thái tinh
không có trái tim, là trạng thái tinh
thần của một thế giới không có tinh
thần của một thế giới không có tinh
thần”.
thần”.
I. NGUỒN GỐC, BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT
CỦA TÔN GIÁO
1225 (624-544) TC 622 XI XVI

Thế lực BRAHMA (ĐẠI HỒN) PHẬT GIÁO
VÔ HÌNH CHÚA TRỜI
KI TÔ GIÁO
THÁNH ALLAH HỒI GIÁO
TÍN NGƯỠNG THẦN HỌC TÔN GIÁO

TRIẾT HỌC
THẦN LUẬN
SỰ PHẢN ÁNH NHỮNG HIỆN TƯỢNG
THẾ GIỚI TƯ NHIÊN = XÃ HỘI LOÀI NGƯỜI
1. NGUỒN GỐC CỦA TÔN GIÁO
* Nguồn gốc siêu nhiên ?
* Hậu qủa của sự vận động xã hội ?
a) Nguồn gốc kinh tế – xã hội
- Trình độ thấp kém của sức sản xuất.
- Xã hội phân chia thành các giai cấp và đấu
tranh giai cấp.
b) Nguồn gốc nhận thức
Khoảng cách giữa nhận thức khoa học với HTKQ.

c) Nguồn gốc tâm lý
Phản ánh nhu cầu, khát vọng về lòng vị tha, nhân ái,
sự cứu dúp con người trong cuộc sống.
2. BẢN CHẤT CỦA TÔN GIÁO
Ph. Ăngghen: “ Tất cả mọi tôn giáo, chẳng qua
chỉ là sự phản ảnh hư ảo – vào trong đầu óc
con người – của những thế lực bên ngoài chi
phối cuộc sống hàng ngày của họ; chỉ là sự
phản ánh trong đó những lực lượng ở trần thế
đã mang những hình thức những lực lượng
siêu trần thế”
Hai điểm cốt lõi chi phối bản chất của tôn giáo:
- Phản ánh trình độ tư duy, điều kiện sống của con
người. -
Phản ánh nhu cầu, khát vọng được cứu dúp, được
che chở, được công bằng, được hạnh phúc của con
người.
Tôn giáo là một hình thài ý thức xã hội đặc
biệt, phản ánh tồn tại xã hội một cách hoang
đường, lộn ngược, hư ảo. Qua sự phản ánh của
tôn giáo, những sức mạnh tự phát trong tự nhiên
và xã hội đều trở thành huyền bí
3. TÍNH CHẤT CỦA TÔN GIÁO

TÍNH LỊCH SỬ

TÍNH QUẦN CHÚNG

TÍNH CHÍNH TRỊ
Tính lịch sử :


Con người sáng tạo ra tôn giáo, khi con người đạt
tới một mức độ nhất định về khả năng tư duy trừu
tượng, diễn ra dười động lực nhu cầu giải thích thề
giới.

Tôn giáo là sản phẩm của lịch sử, trong từng thời kỳ
lịch sử, tôn giáo có sự biến đổi cho phù hợp với kết
câu chính trị và xã hội của thời đại đó.

Là một phạm trù lịch sử, do đó tôn giáo sẽ không
còn khi những nguồn gốc sinh ra tôn giáo bị loại bỏ.
Tính quần chúng:

Biểu hiện số lượng tín đồ của các tôn giáo chiếm tỷ lệ
cao trong dân số thế giới. ( Ngày nay có khoảng 1000
tôn giáo; trong đó ba tôn giáo lớn: Phật giáo có 360
triệu tín đồ, Công giáo 2 tỷ tín đồ, Hồi giáo có 1,3 tỷ tín
đồ )

Nơi sinh hoạt văn hóa, tinh thần của một bộ phận quần
chúng nhân dân lao động.

Tính nhân văn, nhân đạo, hướng thiện của giáo lý các
tôn giáo mà quần chúng nhân dân cảm nhận được
Tính chính trị :

Tính chất chính trị của tôn giáo chỉ xuất hiện khi xã hội
phân chia giai cấp, giai cấp thống trị đã lợi dụng tôn
giáo để phục vụ lợi ích của mình.


Những cuộc chiến tranh tôn giáo trong lịch sử và hiện
tại, đều xuất phát từ những ý đồ khác nhau của những
thế lực khác nhau trong xã hội , lợi dụng tôn giáo để
thực hiên mục tiêu chính trị của mình.
( Chiến tranh thập tự chinh 1096 – 1270, xung đột
tôn giáo đang diễn ra ở bán đảo Ban Căng,
Pakixtan, Ấn Độ, Angiêri, Bắc Ailen, Bắc Cápcadơ…
)
VÂN ĐỀ TÔN GIÁO TRONG
THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
CMXHCN-NHÀ NƯỚC CNXH
Thời kỳ quá độ
CÁC TÔN GIÁO VẪN CÒN TỒN TẠI LÂU DÀI
TRONG CÁC NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Nguyên nhân chủ yếu nào ?
TÔN GIÁO

NHẬN THỨC

TÂM LÝ

CHÍNH TRỊ

KINH TẾ

VĂN HÓA
NHẬN THỨC:

Trình độ dân trí chưa thật cao.


Nhiều hiện tương trong tự nhiên và xã hội
khoa học chưa giải thích được

Những sức mạnh tự phát của tự nhiên và
xã hội còn tác động và chi phối đời sống
con người.
TÂM LÝ:

Đã tồn tại lâu đời trong lịch sử loài người,
ăn sâu vào trong tiềm thức của nhiều
người dân.

Trong mối quan hệ giữa tồn tại xã hội và
ý thức xã hội, tính bảo thủ của những hình
thái ý thức xã hội.
CHÍNH TRỊ – XÃ HỘI :

Trong các nguyên tắc của tôn giáo có những điểm còn
phù hợp với chủ nghĩa xã hội: Giá trị đạo đức,giá trị văn
hóa.

Khả năng tự biến đổi của tôn giáo dưới chủ nghĩa xã
hội.

Đấu tranh giai cấp còn đang diễn ra dưới nhiều hình
thức vô cùng phức tạp; các thế lực chính trị vẫn lợi
dụng tôn giáo phục vụ cho mưu đồ chính trị của mình.

Nỗi lo sợ về chiến tranh, bệnh tật, đòi nghèo… là điều

kiện thuận lợi cho tôn giáo tồn tại.
KINH TẾ

Còn nhiều thành phần kinh tế vận hành theo cơ chế thị
trường; sự khác nhau về lợi ích của các giai tầng xã hội,
sự bất bình đẳng về các mặt vẫn là một thực tế.

Các quy luật tự phát của kinh tế hàng hóa tác động:
Giàu có, thành đạt, phá sản… tạo nên tâm lý cầu mong,
nhờ cậy vào những lực lượng siêu nhiên
VĂN HÓA

Chủ nghĩa xã hội kế thừa, bảo tồn và phát
huy văn hóa của nhân loại.

Sinh hoạt tín ngưỡng tôn giáo có khả năng
đáp ứng văn hóa tinh thần, có ý nghĩa nhất
định về giáo dục ỳ thức cộng đồng, đạo đức,
lối sống, phong cách.
NHỮNG QUAN ĐIỂM CHỈ ĐẠO GIẢI QUYẾT
VẤN ĐỀ TÔN GIÁO TRONG QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
-
Khắc phục dần những ảnh hưởng tiêu cực của tôn giáo
trong đời sống xã hội phải gắn liền với quá trình cải
tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới; là yêu cầu khách
quan của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
-
Chính sách nhất quán của nhà nước xã hội chủ nghĩa
là tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng và

quyền tự do không tín ngưỡng của công dân. Mọi công
dân theo tôn giáo hoặc không theo tôn giáo đều bình
đẳng trước pháp luật, đều có quyền lợi và nghĩa vụ
như nhau.
-
Thực hiện đoàn kết gữa những người theo với những
người không theo một tôn giáo nào, đoàn kết các tôn giáo
hợp pháp, chân chính, đoàn kết toàn dân tộc xây dựng và
bảo vệ tổ quốc. Nghiêm cấm mọi hành vi chia rẽ vì lý do
tín ngưỡng tôn giáo. Quan tâm đến việc xây dựng cuộc
sống hạnh phúc thật sự ở thế gian.
- Phân biệt rõ hai mặt chính trị và tư tưởng trong việc giải
quyết vấn đề tôn giáo.
- Phải có quan điểm lịch sử khi giải quyệt vấn đế tôn giáo:
Vai trò, tác dụng của từng tôn giáo đối với đời sống
xã hội ở từng thời kỳ lịch sử.
Quan điểm, thái độ của các giáo hội, giáo sỹ, giáo
dân ở những thời kỳ lịch sử khác nhau.
TRẮC NGHIỆM
1) “ Tất cả mọi tôn giáo, chẳng qua chỉ là phản ánh hư ảo – vào đầu
óc của con người – của những lực lượng ở bên ngoài chi phối cuộc
sống hàng ngày của họ; chỉ là sự phản ánh trong đó những lực lượng
của trần thế đã mang những hình thức của nhữnh lực lượng siêu trần
thế”. Khẳng định của Ph. Ăngghen nòi về:
- Nguồn gốc của tôn giáo.
- Bản chất của tôn giáo.
- Tính chất của tôn giáo.
- Cả ba nội dung trên.
2) Tín ngưỡng, tôn giáo, mê tín dị đoan có điểm chung là: - Niềm
tin và sự ngưỡng mộ của con người.

- Phong tục tập quán của con người.
- Hình thức sinh hoạt văn hóa, tinh thần của con người.
- Tổ chức hoạt động tín ngưỡng của xã hội.
3) Tính lịch sử, tính quần chúng của tôn giáo do:
- Bản chất của tôn giáo quy định.
- Sự ngưỡng mộ của đông đảo các tìn đồ quy định.
- Tính nhân văn hướng thiên của tôn giáo quy định.
- Sự hạn chế nhận thức của con người quy định.
4) Khắc phục những tiêu cực của tôn giáo từ:
- Sự đấu tranh chống các thánh thần.
- Công cuộc cải tạo xã hội hiện thực.
- Phát huy nhân tố tích cực của tôn giáo.
- Giáo dục thế giới quan duy vật cho toàn dân.
5) Tôn giáo ra đời ở Việt Nam là:
- Phật giáo.
- Công giáo.
- Tin lành.
- Cao đài.