Sáng kiếm kinh nghiệm: Giải quyết các khó khăn khi dạy Âm nhạc A. PHẦN MỞ ppt

Sáng kiếm kinh nghiệm: Giải quyết các khó khăn khi dạy
Âm nhạc



A. PHẦN MỞ ĐẦU:
Trong xu thế hiện nay, để đáp ứng nhu cầu của xã hội thì
ngành giáo dục phải đào tạo được những con người phát triển
toàn diện. Đối với nhà trường tiểu học mục tiêu cuối cùng là
hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển
đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kỹ năng
cơ bản để học sinh học tiếp trung học hoặc đi vào cuộc sống lao
động. Đáp ứng mục tiêu, yêu cầu ấy mà ở bậc Tiểu học đã đưa
ra các môn học như Tiếng Việt, Toán, Đạo đức, Tự nhiên xã hội,
Kỹ thuật, Mỹ thuật, Thể dục…Mỗi môn học đều có vai trò quan
trọng góp phần vào sự phát triển toàn diện của học sinh. Âm
nhạc là môn học được đưa vào kế hoạch dạy ở Tiểu học nhằm
giúp học sinh cảm nhận cái hay, cái đẹp, nhận biết thế giới xung
quanh, phát triển trí não, óc tưởng tượng qua âm nhạc để từ đó
mà giáo dục, hoàn thiện nhân cách học sinh. Ngoài ra Âm nhạc
bậc tiểu học còn cung cấp những kiến thức cơ bản về âm nhạc
(nhận biết nốt nhạc, hình nốt nhạc, khuôn nhạc, phát triển năng
lực cảm thụ âm nhạc, phát triển khả năng nghe nhạc, …) tạo
điều kiện góp phần phát hiện và bồi dưỡng cho học sinh có năng
lực đặc biệt nhưng quan trọng hơn hết âm nhạc là một nhu cầu
không thể thiếu đối với đời sống tinh thần của học sinh.
Tuy nhiên Âm nhạc là một môn năng khiếu, không phải giáo
viên nào cũng có khiếu để dạy.

B. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Hiện nay bộ môn Âm nhạc đã có giáo viên chuyên trách

nhưng vẫn không đủ đáp ứng cho nhà trường vì vậy đa số giáo
viên không chuyên vẫn đảm nhận dạy bộ môn Âm nhạc. Đối với
lớp 4,5, việc học Âm nhạc chuyển sang giai đoạn mới: vừa học
hát, vừa học những ký hiệu ghi chép nhạc và tập đọc nhạc, giáo
viên lại càng gặp nhiều khó khăn hơn nên không thể tránh được
giáo viên ngại hát cho nghe nhạc mẫu là chính rồi học sinh hát
theo hoặc có dạy nhưng không thể sửa sai học sinh hay chỉ dạy
chiếu lệ, dạy lướt chưa chú trọng đầu tư tiết dạy. Với những
cách dạy trên không những làm cho học sinh khó cảm nhận cái
hay, cái đẹp qua Âm nhạc mà còn làm cho giờ học trở nên đơn
điệu, buồn tẻ, không tạo được hứng thú học tập cho học sinh.
Vậy phải làm sao để giờ học Âm nhạc hiệu quả, làm sao để giáo
viên không chuyên tự tin dạy tốt Âm nhạc?

C. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. Những khó khăn khi giảng dạy Âm nhạc:
. GV hát chưa chuẩn, chưa tự tin khi hát.
. Chưa nắm chắc 3 cách gõ đệm.
. Sự hiểu biết về nhạc lý có giới hạn.
. Chưa nắm chắc các hoạt động trong từng tiết dạy.
. Không biết nhiều động tác biểu diễn để dạy vận động phụ
họa hoặc thiếu tự tin dạy vận động phụ họa.
. Khó khăn trong việc tìm tư liệu cho các nhạc cụ dân tộc.
. Việc phát hiện và chỉnh sửa học sinh hát sai giáo viên còn
lúng túng.
. Chưa có nhiều trò chơi cho tiết âm nhạc để học sinh hứng
thú học tập.
. Không có đủ thiết bị, đồ dùng khi lên tiết.
. Hình thức, phương pháp tổ chức dạy học chưa phong phú.
. Học sinh gồm nhiều đối tượng, sử dụng nhạc cụ chưa thành

thạo.
. Học sinh gõ đệm ồn, ảnh hưởng đến các lớp khác.
. Trong 1 tiết dạy có nhiều hoạt động.
. Học sinh không có đủ nhạc cụ học tập.

II. Giải quyết các khó khăn khi dạy Âm nhạc:
. Giáo viên nghe trước nhiều lần bài hát sẽ dạy để hát đúng
cường độ, trường độ, giai điệu của bài hát. Mạnh dạn hát
cho giáo viên chuyên trách hạn chế, khắc phục sai sót.
. Phân biệt 3 cách gõ đệm:








. Về nhạc lý giáo viên cần tập trung theo khối lên kế hoạch
nhờ đồng nghiệp hướng dẫn (giáo viên chuyên môn).
. Giáo viên nên tham khảo băng nhạc thiếu nhi, xem các tiết
mục múa hoặc tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm tự tìm
động tác phụ hoạ cho bài hát lúc đó giáo viên sẽ có nhiều
Gõ đều tay (từ đầu đến hết bài):
gõ theo phách.
Lưu ý
cuối bài hát là nốt trắng phải gõ thêm 1 phách nữa.

Hát tiếng nào gõ đệm tiếng đó, hát nhanh gõ nhanh, hát
chậm gõ chậm, không hát không gõ: gõ theo tiết tấu.

Gõ chậm hơn phách, độ mở của tay rộng hơn:
gõ theo nh
ịp.
Lưu
ý phân biệt nhịp 2, nhịp 3 (2 phách nhẹ, 1 phách mạnh)
động tác hướng dẫn học sinh, phát huy tính tích cực nơi các
em.
















. Việc chỉnh sửa học sinh hát sai đòi hỏi về chuyên môn. Tuy
nhiên giáo viên cố gắng lắng nghe và nên chia nhóm (4 -6
học sinh), đi xuống tận chỗ HS sẽ nhận ra HS hát chưa
đúng, hát lạc giọng mà sửa cho HS hoặc có thể nhắc em hát
nhỏ hơn để tiếng hát không trội ra.
. GV làm mẫu từng câu cho từng kiểu gõ đệm, yêu cầu học
sinh xác định kiểu gõ hoặc giáo viên nêu kiểu gõ yêu cầu

HS gõ đệm. Khi học sinh gõ được giáo viên mới cho gõ
đệm hết bài.
. HS khi được gõ đệm sẽ rất thích vì vậy dễ làm ồn, ảnh
hưởng đến lớp khác. Giáo viên phải nắm được tâm lý này
mà hạn chế cho gõ đệm cả lớp, chỉ nên cho gõ đệm theo
nhóm, theo tổ.
. Học Âm nhạc ở Tiểu học không phải là biến học sinh trở
thành ca sĩ, nhạc sĩ; không đòi hỏi cả lớp hát hay, hát đều
mà tùy theo đối tượng HS, giáo viên uốn nắn nhắc nhở để
hát được hòa giọng.
. Giáo viên còn bám sát sách giáo viên, chưa mạnh dạn đưa
ra mục tiêu bài dạy nên thường dạy hết các hoạc động, mục
tiêu sách đưa ra vô tình ôm đồm, không dạy kịp. Giáo viên
nên tự đề ra mục tiêu và dạy đảm bảo mục tiêu đó.
. Không nhất thiết lúc nào cũng để cả lớp ra rả đọc từng câu
(thuộc lời bài hát), giáo viên thay đổi lúc cho đọc nhóm,
nhóm hát, nhóm vỗ tay (hoặc
gõ đệm)
hát nối tiếp theo tổ (mỗi tổ hát 2 câu, 4
câu…)
Hát kết hợp 3 cách gõ đệm (nhóm hát kết hợp
gõ phách, nhóm hát k
ết hợp g
õ ti
ết tấu….)

đọc tổ, đọc theo hàng ngang, hàng dọc, theo bàn, theo
dãy…luyện hát thì có thể kết hợp

. Giáo viên có thể sử dụng giáo án điện tử, thiết kế bài dạy
âm nhạc sẽ rất hiệu quả cho dù giáo viên không sử dụng
được đàn.
.
Lời 1:
Quả gì mà ngon ngon thế?
Xin thưa rằng quả khế.
Ăn vào thì chắc là chua?
Vâng vâng ! Chua thì để nấu
canh cua.

Lời 1:
Quả gì mà ngon ngon thế?
Xin thưa rằng quả khế.
Ăn vào thì chắc là chua?
Vâng vâng ! Chua thì để nấu
canh cua.
. Tham mưu với Ban giám hiệu cung cấp đủ đồ dùng dạy
học, nhạc cụ cho HS, khuyến khích HS làm nhạc cụ, tạo
sân chơi để phát hiện HS có năng khiếu về Âm nhạc và
cũng để các em yêu thích môn học này hơn nữa.
. Giáo viên không thể quên tổ chức các trò chơi âm nhạc
trong tiết dạy để tạo hứng thú học tập nơi học sinh.

III. Phương pháp trò chơi
- Nốt nhạc vui: nghe nhạc đoán tên bài hát
- Nghe nhạc đoán câu hát trong bài
- Hát theo âm
- Hát theo tiếng con vật
- Nhìn động tác đoán tên bài hát
Có thể áp dụng cho phần củng
cố mỗi tiết học
- Nhìn tranh vẽ, hát





tay cầm
ta đây đến Tìm


- Tìm tên đúng: gắn tên tác giả đúng tên bài hát
- Nghe tiết tấu đoán tên bài hát
- Ráp tranh ôn bài hát
- Trúc xanh: Chọn bài hát đúng với nội dung tranh

Thường được sử dụng ở
những tiết ôn 3 bài hát
nào

vui

múa tay cầm
ta đây đến Tìm


2
4
1
5

Tùy theo loại bài mà giáo viên tổ chức trò chơi. Khi tổ chức cần
lưu ý trò chơi nhằm đạt mục đích gì? Và phải hướng dẫn rõ ràng
trước khi chơi, tránh các trò chơi chung chung không có liên
quan đến âm nhạc.

IV. Quy trình và các dạng bài dạy Âm nhạc
- Đối với lớp 1,2,3 thường có 3 dạng bài:
. Dạng bài Dạy bài mới:


Dạy hát
Dạy hát kết hợp vỗ tay, gõ đệm hoặc Dạy hát kết
hợp vận động phụ họa, Dạy hát kết hợp trò chơi.



1. Khởi động: - Hít thở: Hít vào, thở ra (3 lần)
- Luyện thanh. (Hát 1 bài, đọc nốt hoặc âm…)

2. Bài cũ: - Hát lại bài cũ (có thể bỏ)
- Võ tay, gõ đệm hoặc phụ họa (tùy bài cũ)

3. Bài mới:
+ HĐ 1: Dạy hát
- Giới thiệu tên bài hát:





Dùng tranh
Câu đố
Một đoạn nhạc
- GV hát mẫu (hay nghe nhạc mẫu)
- Hướng dẫn đọc lời ca, giải thích từ khó (nếu có)
- Dạy hát (theo lối móc xích)
- Củng cố chuyên nghiệp : Hát theo nhóm, tổ, cá nhân
Mỗi bên, mỗi tổ hát một câu (hát đối
đáp)
+ HĐ 2: Dạy vỗ tay, gõ đệm.
. GV vỗ mẫu 1 câu cho HS nhận ra và nêu kiểu gõ đệm.
- Hướng dẫn HS vỗ 1 câu
- Hướng dẫn HS hát vỗ hết bài
. Tương tự cho dùng nhạc cụ gõ đệm.
- Củng cố luyện tập: Bên hát bên vỗ
Bên vỗ bên gõ đệm
Gõ hát đối đáp
Gõ hát tiếp sức.

4. Củng cố:
- Giáo dục tư tưởng
- Trò chơi.

+ Lưu ý khi dạy:
. Chú ý tu thế ngồi hát của HS
. Phân chia câu hợp lý
. Khi dạy hát từng câu cũng nên chia và thay đổi hình thức
để tránh học sinh đỡ mệt mỏi.
. Dạy hát từnb câu với tốc độ chậm hơn giai điệu, tiết tấu bài
hát.
. Tạo không khí vui tươi để đông viên tất cả HS đều tham gia

. Dạng bài Dạy lời 2:






1. Khởi động: - Hít thở.
- Luyện thanh
2. Bài cũ : - Hát lại bài cũ
- Kết hợp gõ đệm, vỗ tay theo bài cũ.
ôn lời 1
Dạy lời 2
Kết hợp phụ hoạ, hoặc kết hợp gò đệm
Kết hợp trò chơi
3. Bài mới:
- Dạy lời 2: GV cho nghe lời 2

HS tự nhận xét giai điệu lời 2 với lời 1
Cho 1 HS hát mẫu – GV chú ý tiếng khó
Chia nhó cho HS tập hát
Kiểm tra, sửa từng nhóm
Cho nghe lại lời 1, lời 2
Cả lớp hát – Hát Nhóm tổ
- Hát gõ, vỗ….

- Hát kết hợp vận động: GV cho HS sáng tác điệu múa – GV
múa mẫu – Hướng dẫn múa từng câu.

Lưu ý: Phần vận động phải chú ý làm bên nào trước, động tác
dễ làm, thao tác từng câu chậm, rõ ràng. Đảm bảo quan sát được
thao tác mẫu.

. Dạng bài Dạy ôn 3 bài hát:
1. Khởi động
2. Bài mới:
Củng cố luyện tập
- Ôn bài 1: Hát tập thể
Hát cá nhân, tổ, nhóm
Hát kết hợp vận động, phụ họa
Hát thầm, tay gõ đệm
Kết hợp trò chơi
Nghe 1 đoạn nhạc để đoán ra tên bài hát ôn thứ 2
- Ôn bài 2 : Hát cá nhân
Hát cả lớp
Hát nối tiếp từng câu
Hát đối đáp theo dãy
Hát thầm, vỗ tay

Kết hợp trò chơi hát bằng nguyên âm.
Ráp tranh để ôn bài 3
- Ôn bài 3: Hát nhóm thi đua
Hát cả lớp
Hát kết hợp đọc thơ
Thay lời hát bằng tiếng con vật.

Lưu ý: Tùy theo nội dung mà thay đổi hình thức cho phù hợp và
phong phú
- Nghe nhạc: GV cho nghe băng nhạc
Hỏi HS biết gì về bài nhạc này?
Nói thêm về tên bài, tên tác giả, nội dung
Hoặc cho biết thêm một số thông tin về bài hát.
- Kể chuyện âm nhạc: GV giới thiệu tên tác giả, xuất xứ
câu chuyện.
GV kể chuyện (nếu có tranh minh họa
càng hay)
Đặt câu hỏi → nội dung câu chuyện
Giáo dục tư tưởng
- Đối với lớp 4,5: Có thêm phần dạy Tập đọc nhạc

1. Cho HS nhận xét bài tập đọc nhạc



2. Tập tiết tấu
3. Tập cao độ
4. Đọc nhạc (kết hợp gõ tiết tấu, phách, đọc theo tổ, nhóm…)
5. Ghép lời ca
có những hình nốt nào?

có những nốt nào?
Cho sáng tác bài mới
có vận động theo nội dung bài …
6. Củng cố nâng cao




Lưu ý: Không dạy tập đọc nhạc bằng lời truyền khẩu.
Khi đọc nhạc nên cho HS gõ phách đều đặn, nhịp nhàng.
Nên cho HS thay bằng các nguyên âm đọc trước khi ghép lời.

V. Kết luận:
Âm nhạc là một nhu cầu không thể thiếu trong đời sống tinh
thần, rèn luyện nhân cách nơi học sinh mà ngay cả giáo viên
cũng rất cần âm nhạc trong cuộc sống. Khi chúng ta cất tiếng hát
mọi lo âu phiền muộn như tan biến. Vì vậy giáo viên chúng ta
hãy yêu mến âm nhạc, tự tin khi dạy bộ môn này.
Với mong ước đóng góp phần nhỏ nhằm nâng cao việc dạy và
học bộ môn Âm nhạc, tôi đưu ra một số kinh nghiệm cũng như
phương pháp mà trong quá trình giảng dạy bản thân đã rút ra
được. Tuy nhiên sẽ không tránh được thiếu sót, bản thân tôi đã
và đang nghiên cứu , tìm tòi học hỏi thêm rất mong nhận được ý
kiến đóng góp.

Ngày 18. 04. 2008

Người viết

Mai Thị Kim Duyên.
NHẬN XÉT CỦA BAN GIÁM HIỆU

…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………

…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………