giáo trình trang bị công nghệ và cấp phôi tự động C6 doc

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



94

Chỉång 6

CẠC CÅ CÁÚU KHẠC CA ÂÄƯ GẠ GIA CÄNG


Ngoi cạc cå cáúu âënh vë, kẻp chàût, âënh tám, cå cáúu phọng âải lỉûc kẻp, cå
cáúu sinh lỉûc , tu theo loải gia cäng, âäư gạ gia cäng cn cáưn cạc cå cáúu khạc
nhỉ: cå cáúu dáùn hỉåïng, cå cáúu gạ dao, cå cáúu chẹp hçnh, cå cáúu phán âäü, thán âäư
gạ
Nhỉỵng cå cáúu ny cọ loải ráút âån gin nhỉng thiãúu chụng s nh hỉåíng âãún
âäü chênh xạc gia cäng, âäü nhạm bãư màût, nàng sút lao âäüng, cỉåìng âäü lao âäüng
Sau âáy ta nghiãn cỉïu tỉìng loải cå cáúu nọi trãn.
6-1. Cå cáúu dáùn hỉåïng v kiãøm tra vë trê ca dủng củ càõt.
Cå cáúu dáùn hỉåïng v kiãøm tra vë trê ca dủng củ càõt l mäüt bäü pháûn quan
trng ca âäư gạ gia cäng càõt g
t. Cå cáúu dáùn hỉåïng dủng củ càõt (bảc dáùn hỉåïng)
cọ tạc dủng xạc âënh trỉûc tiãúp vë trê ca dủng củ càõt, âäưng thåìi náng cao âäü cỉïng
vỉỵng ca nọ trong quạ trçnh gia cäng, âm bo hỉåïng tiãún dao chênh xạc, gim
sai säú gia cäng.
Cå cáúu kiãøm tra vë trê ca dủng càõt chè nhàòm xạc âënh âụng vë trê ca dủng
củ càõt trỉåïc khi gia cäng (vê dủ cå cáúu so dao phay, dỉåỵng chènh dao bo v xc).
Nọi chung, nãúu dủng củ càõt â âäü cỉïng vỉỵng thç vë trê ca nọ âỉåüc âiãưu
chènh ngoi phảm vi gạ âàût phäi thäng qua cå cáúu so dao (nhỉ trãn âäư gạ tiãûn,

phay, bo, xc, chút màût ngoi). Nãúu dủng củ càõt kẹm cỉïng vỉỵng nhỉ khoan ,
khoẹt, doa) cáưn cọ cå cáú
u dáùn hỉåïng dủng củ càõt nhàòm âm bo âäü cỉïng vỉỵng
cáưn thiãút ca nọ trong quạ trçnh gia cäng.
6-1-1. Bảc dáùn .
Cạc loải bảc dáùn dng khi gia cäng läù (khoan, khoẹt, doa) trãn cạc loải
mạy khoan, mạy doa cọ tạc dủng dáùn hỉåïng trỉûc tiãúp dủng củ càõt. Bảc dáùn hỉåïng
âỉåüc làõp trỉûc tiãúp trãn phiãún dáùn (táúm dáùn hỉåïng). Táúm dáùn hỉåïng làõp ghẹp våïi
thán âäư gạ gia cäng càõt gt.
Tu theo u cáưu gia cäng ngỉåìi ta cọ thãø sỉí dủng cạc loải bảc dáùn sau :
a. Bảc dáùn cäú âënh.
Loải bảc ny thỉåìng âỉåüc dng trong dảng sn xút âån chiãúc, loảt nh v
chè qua mä
üt ngun cäng våïi mäüt bỉåïc cäng nghãû hồûc åí ngun cäng gäưm
nhiãưu bỉåïc cäng nghãû (khoan, khoẹt, doa) m sau mäùi bỉåïc cäng nghãû phi thay
phiãún dáùn cọ làõp bảc cäú âënh (phiãún dáùn thạo råìi).
Vãư kãút cáúu, bảc gäưm hai loải l bảc trån v bảc cọ vai (hçnh 6-1a,b). Kãút
cáúu âån gin, âäü chênh xạc vë trê tỉång âäúi cao, nhỉng thay bảc khäng thûn tiãûn.
Bảc âỉåüc làõp trỉûc tiãúp trãn táúm dáùn hỉåïng hồûc trãn thán âäư gạ theo chã âäü
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



95

làõp H7/n6 hồûc H7/r6. Âäü nhạm bãư màût trong v ngoi ca bảc phi âảt R
a
=1.25

hồûc R
a
= 0,63
µ
m.
b. Bảc dáùn thay thãú .
Loải bảc ny âỉåüc dng trong dảng sn xút låïn, hng khäúi khi phiãún dáùn
cäú âënh âãø thỉûc hiãûn cạc ngun cäng gia cäng läù gäưm nhiãưu bỉåïc cäng nghãû, sau
mäùi bỉåïc phi thay thãú bảc dáùn hỉåïng v dủng củ càõt.
So våïi bảc cäú âënh, cáưn thãm mäüt bảc lọt giỉỵa táúm dáùn v bảc dáùn. Bảc
thay thãú làõp våïi phiãún dáùn thäng qua bảc lọt. Bảc lọt làõp våïi phiãún dáùn theo chãú
âäü làõp H7/n6 v làõp våïi bảc dáùn thay thãú theo chãú âäü làõp trung gian H6/g5 hồûc
H7/g6. Bảc thay thãú âỉåüc cäú âënh nhåì vêt hm (hçnh 6-1c).
Khi bảc dáùn bë mn, mún thay thãú ta vàû
n vêt v láúy bảc ra.
c. Bảc dáùn thay nhanh:
Kãút cáúu ca loải bảc ny vãư cå bn giäúng nhỉ bảc dáùn thay thãú, chè khạc åí
chäø cọ thãm pháưn khuút trãn vai bảc. Pháưn khuút ny cọ tạc dủng gim thåìi
gian thay bảc, nhåì nọ cäng nhán âỉïng mạy khäng cáưn thạo vêt hm bảc khi thay
bảc m chè cáưn xoay bảc sao cho pháưn khuút trãn c chiãưu dy vai bảc ỉïng våïi
vêt hm l cọ thãø rụt bảc ra khi phiãún dáùn âãø thay thãú (hçnh 6-1d).
Bảc thay thãú nhanh thỉåìng âỉåüc dng trong quạ trçnh gia cäng cáưn thay
dao liãn tủc. Vê dủ mäüt läù cáưn gia cäng qua 3 bỉåïc cäng nghãû khoan, khoẹt, doa.
Do kêch thỉåïc âỉåìng kênh dao tàng dáưn, nãn u cáưu kêch thỉåïc âỉåìng kênh läù
bảc phi khạc nhau .
Du
ìng bảc thay thãú nhanh cọ thãø gim thåìi gian phủ âãø thay bảc dáùn.
Ba loải bảc trãn â âỉåüc tiãu chøn, cọ thãø chn trong cạc säø tay cå khê.
d. Bảc dáùn âàûc biãût.
Do hçnh dạng chi tiãút v vë trê âàûc biãût ca läù gia cäng khäng thãø dng cạc

Hçnh 6- 1 :Cạc loải bảc dáùn hỉåïng

a) b) c) d)
d
1

d
2

d
3

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



96

loải bảc tiãu chøn, ngỉåìi ta cọ thãø thiãút kãú cạc loải bảc âàûc biãût.
Vê dủ åí hçnh 6-2a, b, c, d dng cạc loải bảc dáùn hỉåïng âàûc biãût khi gia
cäng cạc läù trãn bãư màût nghiãng, màût cáưu m tám läù khäng hỉåïng tám màût cáưu,
hai bãn läù cọ màût cao hån, cạc läù cọ âỉåìng tám quạ gáưn nhau,

e. Bảc dáùn quay.
Dng âãø gia cäng läù trãn mạy doa nhàòm trạnh hiãûn tỉåüng kẻt phoi gáy ra
mn nhanh läù dáùn hỉåïng ca bảc. Bảc dáùn âỉåüc làõp våïi äø trỉåüt hồûc äø làn v cạc
äø âọ lải làõp våïi phiãún dáùn. Bảc dáùn cọ làõp then våïi cạn dao âãø quay theo trủc dao

trong quạ trçnh gia cäng.
Cạc thäng säú
ch úu khi thiãút kãú bảc dáùn.
Bảc dáùn dng âãø dáùn hỉåïng, xạc âënh vë trê v âäưng thåìi âãø tàng âäü cỉïng
vỉỵng ca dủng củ càõt, nhàòm gim âäü lãûch v rung âäüng trong quạ trçnh gia cäng.
Vç váûy bảc dáùn nh hỉåíng ráút låïn âãún âäü chênh xạc gia cäng ca läù, âàûc biãût âäü
chênh xạc vë trê tỉång quan. Khi thiãút kãú cáưn chụ chn cạc thäng säú sau:
(1) Kêch thỉåïc v dung sai âỉåìng kênh trong ca bảc.
Khi dng bảc tiãu chøn, váùn do ngỉåìi thiãút kãú quút âënh, nhỉng cáưn theo
cạc bỉåïc sau :
- Kêch thỉåïc âỉåìng kênh trong ca bảc nãn láúy bàòng kêch thỉïåïc giåïi hản
låïn nháút ca dủng củ càõt.
- Do mi khoan, mi khoẹ
t v dao doa â chãú tảo theo tiãu chøn, nãn chãú
âäü làõp giỉỵa bảc v dao nãn chn theo hãû trủc.
- Dng chãú âäü làõp trung gian giỉỵa dao v bảc dáùn âãø gim ma sạt v dao
khi bë kẻt. Nọi chung khi khoan v khoẹt läù dng F7, doa thä dng G7, doa tinh
dng G6.
Vê dủ: Gia cäng läù
φ
16H8 trãn váût liãûu bàòng thẹp, quạ trçnh gia cäng gäưm 3
bỉåïc cäng nghãû khoan- khoẹt -doa. Kêch thỉåïc v dung sai ca bảc âỉåüc chn
nhỉ bng (6-1).

H
çnh 6-2: Bảc dáùn hỉåïng âàûc biãût
a) b) c) d)
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn

97

Bng 6-1
Thỉï tỉû
gia cäng
Âỉåìng kênh giåïi
hản låïn nháút ca
dao (mm)
Chãú âäü làõp giỉỵa
dao v âỉåìng kênh
trong bảc dáùn
Kêch thỉåïc v dung sai
âỉåìng kênh trong ca
bảc dáùn
Khoan φ14,3 F7

043,0
016,0
3,14
+
+
φ

Khoẹt φ15,85 F7

043,0
010,0

85,15
+
+
φ

Doa
φ
16,015 G7

025,0
006,0
015,16
+
+
φ
,
tỉïc l
040,0
021,0
16
+
+
φ

(2) Chiãưu cao H ca bảc (hçnh 6-6a).
Chiãưu cao H l chiãưu di tiãúp xục giỉỵa mi khoan v bảc. Trë säú ca H nh
hỉåíng ráút låïn âãún tạc dủng dáùn hỉåïng âäúi våïi dủng củ càõt v sỉû ma sạt giỉỵa bảc
v mi khoan. Khi H låïn, tênh dáùn hỉåïng täút, nhỉng ma sạt giỉỵa bảc v mi
khoan tàng lãn; H quạ nh, tênh dáùn hỉåïng gim. Nọi chung ngỉåìi ta láúy H=(1-
1,25)d. Khi läù gia cäng u cáưu cọ âäü chênh xạc cao, hồûc âỉåìng kênh läù gia cäng

nh, tỉïc l âäü cỉïng vỉỵng ca mi khoan tháúp ta láúy giạ trë låïn, ngỉåüc lải láúy giạ
trë bẹ
(3) Khong thoạt phoi h (hçnh 6-6a):
Khong cạch giỉỵa bảc v chi tiãút, bo âm viãûc thoạt phoi. Nãú
u h nh,
thoạt phoi khọ khàn, khäng nhỉỵng bãư màût gia cäng bë hng, cọ khi lm gy mi
khoan; nãúu h quạ låïn, tênh dáùn hỉåïng gim, âäü lãûch ca mi khoan låïn.
Âäư thë hçnh 6-6b biãøu diãùn quan hãû giỉỵa h v âỉåìng kênh d khi gia cäng
thẹp v gang
(4) Váût liãûu chãú tảo v nhiãût luûn :
Bảc lọt âỉåüc chãú tảo tỉì thẹp 45, täi âảt âäü cỉïng HRC 44÷60.
Bảc dáùn hỉåïng âỉåüc chãú tảo tỉì thẹp Y10A, Y12A, 9XC, täi âảt âäü cỉïng
HRC 62
÷
64 ; thẹp 20, 20X trỉåïc khi täi phi tháúm than âảt âäü sáu 0,8
÷
1,2mm.
6-1-2.Phiãún dáùn
a)
h

H

d
b)
0 10 20 30 40
H(mm)
10 20 30
Thẹp :h=(0,7-1,0)d

H
çnh 6-6 : Khong cạch giỉỵa bảc âãún màût âáưu ca läù gia cäng
d(mm)
Gang :h=(0,5-0,7)d
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



98

Bảc dáùn hỉåïng âỉåüc làõp trãn phiãún dáùn ca âäư gạ tảo thnh cå cáúu dáùn hỉåïng
mi khoan, mi khoẹt, mi doa âãø gia cäng cạc läù cọ âäü chênh xạc u cáưu.
Phiãún dáùn gäưm hai loải l phiãún dáùn cäú âënh v phiãún dáùn âäüng.
- Phiãún dáùn cäú âënh: Phiãún dáùn cäú âënh âỉåüc làõp chênh xạc våïi thán âäư gạ.
Nọ cọ thãø thạo làõp âỉåüc hồûc khäng thạo làõp âỉåüc. Phiãún dáùn làõp cäú âënh cọ thãø
âảt âäü chênh xạc vë trê tám läù cao, nhỉng thao tạc khi thạo làõp chi tiãút gia cäng
phỉïc tảp, thåìi gian phủ låïn v phi dng bảc dáùn thay nhanh khi cạc läù u cáưu
âäü chênh xạc cao phi qua nhiãưu bỉåïc cäng nghãû
. Chênh viãûc ny, nọ nh hỉåíng
âãún vë trê tám läù.
Hçnh 6-3 trçnh by cạc loải phiãún dáùn hỉåïng: a)-cọ thãø âục liãưn; b) hn; c)
làõp ghẹp bàòng vêt våïi thán âäư gạ.
- Phiãún dáùn kiãøu bn lãư: Loải phiãún dáùn ny âỉåüc chãú tảo tạch riãng khi
thán âäư gạ v gàõn våïi nọ bàòng khåïp bn lãư (hçnh 6-4). Mäüt âáưu phiãún dáùn gia
cäng läù chênh xạc âãø làõp våïi chäút bn lãư, âáưu thỉï 2 âỉåüc x rnh âãø bàõt vêt kẻp
chàût, tải âáy cọ gäúi tỉûa thay âäøi âãø âåỵ phiãún dáùn. Loải phiãún dáùn ny cọ ỉu âiãøm
l dãù thạo làõp váût gia cäng. Nhỉng cọ nhỉåüc âiãø
m âäü chênh xạc âënh tám tháúp,

giạ thnh chãú tảo âäư gạ cao.
- Phiãún dáùn treo (hçnh 6-5), táúm dáùn 2 âỉåüc vêt bàõt chàût cäú âënh våïi hai trủ
trỉåüt 1. Pháưn âáưu hai trủ ny làõp liãưn våïi âáưu khoan, cn pháưn dỉåïi trỉåüt trong
thán âäư gạ. Phiãún dáùn s âỉåüc náng lãn hả xúng theo âáưu khoan, nọ cọ thãø kẻp
H
çnh 6-5 : Phiãún dáùn treo
2

1
H
çnh 6-4 :Phiãún dáùn kiãøu bn lãư
a)
b)
Hçnh 6-3: Phiãún dáùn cäú âënh

c)

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



99

chàût ln chi tiãút gia cäng nhåì lỉûc l xo läưng ngoi hai trủ, nãn gim ráút nhiãưu
thåìi gian phủ.
Phiãún dáùn treo thỉåìng âỉåüc dng trãn cạc âáưu khoan nhiãưu trủc làõp trãn
trủc chênh ca mạy khoan v chè dng khi gia cäng cạc läù chè bàòng mäüt bỉåïc
cäng nghãû.

Cháút lỉåüng ca läù gia cäng chëu nh hỉåïng ca bảc dáùn hỉåïng. Âäü chênh
xạc vë trê ca läù gia cäng phủ thüc vo cạc úu täú sau :
- Khe håí giỉỵa dủng củ càõt v bảc dáùn hỉåïng.
- Khe håí giỉỵa bảc thay thãú v bảc lọt.
- Chiãưu di dáùn hỉåïng hồûc chiãưu di tiãúp xục giỉỵa dủng củ v chi tiãút H.
- Khong thoạt phoi h .
6-1-3. Cå cáúu dáù
n hỉåïng dao khi chút .
Khi chút cạc bãư màût trong cáưn phi dáùn hỉåïng dao chút âãø tàng âäü cỉïng
vỉỵng.
- Chút bãư màût âäúi xỉïng (läù trủ, läù then hoa, läù lủc làng ) nãn dng mạy
chút âỉïng âãø trạnh hiãûn tỉåüng lm toẹt läù do trng lỉåüng ca dao chút gáy ra.
- Chút bãư màût khäng âäúi xỉïng qua tám läù (rnh then), nãn dng mạy
chút ngang, ràng ca dao chút phi nàòm phêa trãn âãø khäng bë nh hỉåíng do
trng lỉåüng ca dao chút.
Khi chút bãư màût trong do tạc dủng ca cạc lỉåỵi càõt âãưu v tỉång âäúi âäúi
xỉïng nãn khäng cáưn cå cáúu kẻp chàût phäi.
Khi thiãút kãú cå cáúu dáùn hỉåïng dao chút cáưn chụ
cạc âiãøm sau :
1. Âm bo â âäü di dáùn hỉåïng cáưn thiãút, trạnh lay âäüng dao khi càõt.
2. Chụ âäü chãnh lãûch chiãưu cao giỉỵa cạc ràng càõt do mi khäng âãưu hồûc
mn khäng âãưu, nãn dng miãúng âãûm âãø khỉí âäü chãnh lãûch ny (hçnh 6-7).

H
çnh 6-7 :1-Thán gạ;2-
P
häi;
3-Dao; 4-Táúm âãûm;5-Bảc dáùn

1 2
3

4
5
H
çnh 6-8:1-Chm cáưu;2-äúng
âãûm; 3-Thnh mạy;4-l xo
1
2 3
4
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



100

3. Âm bo phäi khäng bë xã dëch khi chút bàòng cạch bäú trê màût âënh vë
gáưn pháưn dáùn hỉåïng dao âãø låüi dủng täúi âa lỉûc chút giỉỵ chàût phäi.
4. Nãúu màût chøn ca chi tiãút gia cäng cn thä hồûc â gia cäng nhỉng
khäng chênh xạc phi dng cå cáúu âënh vë tỉû lỉûa (vê dủ dng khåïp cáưu), hçnh 6-8.
5. Cå cáúu âënh vë v cå cáúu dáùn hỉåïng phi täi cỉïng v phi qua mi.
6. Khi chút rnh trãn läù cän phi dng âai äúc âãø tỉûa chi tiãút v khi chút
xong âáøy chi tiãút ra khi äúng dáùn theo hỉåïng dao .
7. Âäúi våïi chi tiãút ngàõn cọ thãø ghẹp nhiãưu chi tiãút âãø chút.
6-2. Cå cáúu xạc âinh vë trê dao (cå cáúu so dao).
Cå cáúu so dao l mäüt bäü pháûn ca âäư gạ âãø xạc âënh chênh xạc vë trê c
a
dủng củ càõt so våïi âäư gạ, thỉåìng âỉåüc dng trong cạc âäư gạ phay, bo, tiãûn, chút
màût ngoi.
Cå cáúu so dao ráút cáưn thiãút vç trong sn xút våïi quy mä låïn do dao bë mn
phi mi lải, sau khi mi sàõc phi âiãưu chènh vë trê dao so våïi âäư gạ. Trong dảng
sn xút cọ sn lỉåüng êt cng phi dng cå cáúu so dao âãø gia cäng chi tiãút cọ hçnh
th phỉïc tảp åí cạc ngun cäng phay, bo nhàòm âån gin hoạ quạ trçnh âiãưu
chènh dủng củ càõt.
Âäúi våïi âäư gạ phay thç kãút cáúu ca cå cáúu so dao thỉåìng gäưm miãúng gạ
dao v càn âãûm (càn chỉỵ nháût hồûc viãn trủ). Miãúng gạ dao âỉåüc làõp våïi âäư gạ
bàòng màû
t phàóng, hai chäút âënh vë v kẻp bàòng vêt. Bãư màût lm viãûc ca miãúng gạ
dao âỉåüc mi âảt âäü nhạm Ra=1,25
÷
0,63 sau khi làõp cäú âënh trãn âäư gạ. Càn âãûm
cọ tạc dủng trạnh lm mn bãư màût lm viãûc ca miãúng gạ dao khi âiãưu chènh
dủng củ càõt.
Miãúng gạ dao v càn âãûm âỉåüc chãú tảo bàòng thẹp Y8A, thẹp 20 täi âảt âäü
cỉïng 55÷60HRC
Mäüt säú kãút cáúu ca miãúng gạ dao phay nhỉ hçnh 6-9.

H
çnh 6-9: Cå cáúu so dao
1-Dao phay;2-Miãúng càn;3-Miãúng so dao.

1
1
2
3
2
3
a) b) c) d)
2
Su tm bi:

www.daihoc.com.vn

101

6-3. Cồ cỏỳu õởnh vở õọử gaù trón maùy cừt goỹt kim loaỷi
Trong thổỷc tóỳ gia cọng, õọử gaù gia cọng phaới õổồỹc õởnh vở chờnh xaùc trón
maùy cừt kim loaỷi. ọử gaù coù thóứ õổồỹc lừp trón baỡn maùy (õọử gaù phay, õọử gaù doa)
hoỷc lừp vồùi truỷc chờnh cuớa maùy (õọử gaù tióỷn). ọử gaù chuọỳt õổồỹc lừp vồùi õộa gaù
phọi trón maùy chuọỳt. ọử gaù duỡng trón maùy tióỷn õổùng õổồỹc lừp trón baỡn maùy. Sau
õỏy laỡ mọỹt sọỳ trổồỡng hồỹp cuỷ thóứ.
6-3-1. Cồ cỏỳu õởnh vở õọử gaù trón maùy phay, maùy doa :

- Cồ cỏỳu õởnh vở õọử gaù phay thổồỡng duỡng laỡ hai then õởnh hổồùng hỗnh chổợ
nhỏỷt (hỗnh 6-10a) vaỡ lừp vồùi raợnh chổợ T cuớa baỡn maùy (hỗnh 6-10b).
- Cồ cỏỳu õởnh vở õọử gaù doa trón maùy doa hoỷc maùy phay cuợng giọỳng nhổ
cồ cỏỳu õởnh vở õọử gaù phay.
Raợnh chổợ T cuớa baỡn maùy phay hoỷc maùy doa thổồỡng coù bóử rọỹng laỡ B =18
mm, caù bióỷt B=13mm. Phỏửn dỏựn hổồùng hỗnh chổợ nhỏỷt phaới coù bóử rọỹng tổồng
xổùng vồùi chióửu rọỹng cuớa raợnh chổợ T cuớa baỡn maùy. Hai then dỏựn hổồùng bũng nhau
õổồỹc lừp trón cuỡng mọỹt raợnh chổợ T cuớa baỡn maùy vaỡ coù khoaớng caùch hồỹp lờ. Then
dỏựn hổồùng thổồỡng coù caùc loaỷi :
- Then bừt chỷt vồùi õóỳ õọử gaù (hỗnh 6-10a, b),
- Then rồ
ỡi õỏửu truỷ (hỗnh 6-11 ).
- Then rồỡi õỏửu vuọng (then keỡm theo maùy), hỗnh 6-12.



H
ỗnh 6-11 Then rồỡi õỏửu truỷ .1-

óỳ
g
aù;2-Then; 3-Baỡn maùy ;4-Baỷc loùt
1
2
3
4
H
ỗnh 6-12 Then rồỡi õỏửu vuọng
1-óỳ gaù;2-Then;3-Baỡn maùy

1
2
3
H
ỗnh 6-10:a- Then õởnh hổồùng; b- ọử
g
aù õổồỹc õởnh vở trón baỡn maùy nhồỡ then
a)
B
H

Thỏn õọử gaù
Then õởnh
hổồùng

b)
Baỡn maùy
D

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



102

Tu theo u cáưu ca ngun cäng m chãú âäü làõp ghẹp ca then dáùn
hỉåïng våïi rnh chỉỵ T ca bn mạy cọ thãø l :
6h
7H
B

So sạnh 3 loải trãn âáy ta tháúy:
Loải then bàõt chàût våïi âãú âäư gạ bàòng vêt chçm dãù lm hng màût then khi
làõp våiï rnh chỉỵ T; Then khäng chênh xạc s khäng lt vo rnh chỉỵ T, thåìi gian
làõp di. Then råìi âáưu vng dãù làõp nháút vç then cọ kãút cáúu tiãu chøn, km theo
mạy. Then råìi âáưu trủ khọ làõp vç then dãù bë xoay khi lỉûa theo rnh chỉỵ T ca bn
mạy.
6-3-2. Cå cáúu âënh vë âäư gạ trãn mạy tiãûn.
Trãn mạy tiãûn vản nàng thäng thỉåìng, âäư gạ tiãûn cọ thãø âỉåüc âënh vë trãn
pháưn trủ hay pháưn cän ca âáưu ngoi trủc chênh hồûc läù cän trủc chênh. Läù trủc
chênh trãn mạy tiãûn ngang thỉåìng l läù cän moọc hồûc läù cän hãû mẹ
t, âáưu trủc
chênh mạy tiãûn ngang thỉåìng cọ pháưn trủ âënh vë v pháưn renren. Nọi chung läù
cän ca mạy dng âãø âënh vë cạc âäư gạ tiãûn nh, nhẻ; cn âáưu trủc chênh ca mạy
âãø âënh vë âäư gạ låïn. Cạc phỉång ạn âënh vë âäư gạ tiãûn trãn cạc mạy tiãûn ngang
v âỉïng âỉåüc trçnh by trãn hçnh 6-12.
Hçnh 6-12a,b: âënh vë âäư gạ läù cän trãn trủc chênh dng cå cáúu ren kẹo vãư

phêa sau.
Hçnh 6-12c: dng pháưn trủ v ren åí âáưu trủc chênh âãø âënh vë âäư gạ thäng
qua âéa trung gian.
Hçnh 6-12d: dng màût cän âënh tám ca âáưu trủc chênh kãút håüp våïi âéa
trung gian ca âäư gạ.
Hçnh 6-12e, h dng läù trủ hồûc läù cän trãn bn mạy tiãûn âỉïng âãø âënh vë
2

a
)

1
b
1
2
d
)

c
)
e)
h)
H
çnh 6- 12 :Cạc phỉång ạn âënh vë âäư gạ trãn mạy
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn

103

âäư gạ.
6-4. Cå cáúu phán âäü.
Trong thỉûc tãú gia cäng, ta thỉåìng gàûp cạc trỉång håüp sau :
- Mäüt chi tiãút gia cäng cọ bãư màût âënh hçnh hồûc cọ nhiãưu bãư màût giäúng
nhau nhỉng cọ vë trê xạc âënh trãn mäüt vng trn cáưn âỉåüc gia cäng trong mäüt láưn
gạ âàût.
- Nhiãưu chi tiãút gia cäng cọ kãút cáúu giäúng nhau cáưn âỉåüc gia cäng tưn tỉû
trãn mäüt âäư gạ.
Âãø cọ thãø gia cäng âỉåüc nhỉỵng vë trê khạc nhau trong mäüt láưn gạ âàût ta
phi tiãún hnh phán âäü chi tiãút gia cäng. Tu theo hçnh thỉïc chuøn âäüng khi
phán âäü ta cọ phán âäü tënh tiãún hồûc phán âäü quay. Quạ trçnh phán âäü cọ thãø âãưu
âàûn hồûc khäng âãưu âàûn, âỉåüc thỉûc hiãûn trỉûc tiãúp våïi chi tiãút gia cäng hồûc giạn
tiã
úp thäng qua cå cáúu phán âäü ca âäư gạ. Cọ thãø phán âäü bàòng tay hồûc tỉû âäüng.
Cå cáúu âënh vë v kẻp chàût chi tiãút gia cäng âỉåüc làõp ghẹp trãn cå cáúu
phán âäü thnh mäüt khäúi. Quạ trçnh phán âäü cọ thãø liãn tủc hồûc giạn âoản. Cå
cáúu phán âäü quay liãn tủc âỉåüc dng âãø gia cäng cạc bãư màût âënh hçnh trãn mạy
vản nàng khi chuøn âäüng càõt (tảo hçnh) khäng chè do mạy thỉûc hiãûn m phi cọ
thãm chuøn âäüng phäúi håüp cáưn thiãút ca chi tiãút gia cäng; vê dủ càõt ràng nghiãng
trãn mạy phay vản nàng hồûc nhỉ phay rnh xồõn trãn mạy phay âỉïng. Cå cáúu
phán âäü quay giạn âoản dng âãø gia cäng nhiãưu bãư màût giäúng nhau cọ vë trê phán
bäú trãn mäüt vng trn. Nọi chung cå cáúu phán âäü bao gäưm cạ
c bäü pháûn sau :
- Bäü pháûn cäú âënh thỉåìng âỉåüc làõp cäú âënh trãn bn mạy.
- Bäü pháûn quay âỉåüc âënh vë trãn pháưn cäú âënh; bäü pháûn quay cọ làõp cạc
bäü pháûn chênh ca âäư gạ dng âãø gạ âàût chi tiãút gia cäng (cå cáúu âënh vë, cå cáúu
kẻp chàût).
- Bäü pháûn âënh vë pháưn quay.

- Bäü pháûn kẻp chàût pháưn quay.
Âäü chênh xạc ca quạ trçnh phán âäü ch úu phủ thüc vo bäü pháûn âënh
vë pháưn quay. Bäü pháûn ny âỉåüc làõp trãn bäü pháûn cäú âënh v trong tỉìng vë trê cäú
âënh nọ s xạc âënh vë trê tỉång quan ca pháưn quay so våïi pháưn cäú âënh.
Bäü pháûn âënh vë pháưn quay thỉåìng cọ cạc loải sau:

- Kãút cáúu bi v l xo (hçnh 6-13), loải ny âån gin, dãù chãú tảo, nhỉng cọ
kh nàng chëu lỉûc kẹm v âäü chênh xạc phán âäü tháúp.
- Kãút cáúu chäút trủ v l xo (hçnh 6-14), cọ âäü chênh xạc phán âäü tháúp vç
chëu nh hỉåíng ca khe håí giỉỵa bảc v chäút. Loải kãút cáúu ny cọ kh nàng chëu
ti trng låïn
- Kãút cáúu chäút cän v l xo (hçnh 6-15), âäü chênh xạc phán âäü cao, âënh
tám täút.
Su tm bi:

www.daihoc.com.vn



104


6-5. Cồ cỏỳu cheùp hỗnh.
Cồ cỏỳu cheùp hỗnh laỡ cồ cỏỳu õóứ xaùc õởnh vở trờ tổồng õọỳi giổợa dao cừt vồùi chi
tióỳt gia cọng, õọửng thồỡi xaùc õởnh caớ hổồùng chuyóứn õọỹng cuớa duỷng cuỷ cừt. Khi gia
cọng caùc bóử mỷt õởnh hỗnh, cồ cỏỳu cheùp hỗnh coù mọỹt taùc duỷng rỏỳt lồùn õóứ giaớm thồỡi
gian gia cọng, nỏng cao nng suỏỳt lao õọỹng . Trón maùy tióỷn vaỡ maùy phay rỏỳt hay
duỡng õọử gaù cheùp hỗnh, caùc maùy khaùc cuợng hay duỡng.
Cồ cỏỳu cheùp hỗnh kióứu cồ khờ duỡng phọứ bióỳn nhỏỳt vờ dóự chóỳ taỷo, õồn giaớn.
Ngoaỡi ra coỡn coù nhổợng cồ cỏỳu cheùp hỗnh bũng dỏửu eùp, khờ neùn - dỏửu eùp phọỳi hồỹp,

õióỷn - cồ phọỳi hồỹp.
6-5-1.Cồ cỏỳu cheùp hỗnh bũng cồ khờ.
Hỗnh 6-16 laỡ mọỹ
t sọỳ sồ õọử caùc loaỷi cheùp hỗnh cồ khờ hay duỡng, trong hỗnh:
1-mỏựu; 2-con ln; 3-baỡn trổồỹt ngang; 4-baỡn trổồỹt doỹc. Con ln luọn luọn dổỷa vaỡo
mỏựu laỡm baỡn trổồỹt ngang chuyóứn õọỹng ngang, chuyóứn õọỹng naỡy phọỳi hồỹp vồùi
chuyóứn õọỹng doỹc cuớa baỡn 4 laỡm thaỡnh quyợ tờch õởnh hỗnh nhổ cuớa mỏựu.
Trong caùc sồ õọử- cheùp hỗnh mọỹt chióửu nhổ hỗnh 6-16a,c,d,e cỏửn coù ngoaỷi
lổỷc keùo õóứ con ln luọn eùp saùt vaỡo mỷt mỏựu, lổỷc naỡy phaới lồùn hồn lổỷc cừt, vỗ thóỳ
mỷt laỡm vióỷc cuớa mỏựu choùng moỡn.
Hỗnh 6-1b, laỡ loaỷi mỏựu cheùp hỗnh hai chióửu, con ln nũm trong raợnh cheùp
hỗnh nón khọng cỏửn duỡng ngoaỷi lổỷc F õóứ aùp saùt con ln vaỡo mỷt laỡm vióỷc cuớa
mỏựu.
Hỗnh 6-16c vaỡ d coù mỏự
u quay troỡn phọỳi hồỹp vồùi chuyóứn õọỹng thúng cuớa
baỡn trổồỹt õóứ taỷo ra bóử mỷt õởnh hỗnh.
Hỗnh 6-16e, duỡng chuyóứn õọỹng cuớa baỡn maùy õóứ con ln 2 dổỷa vaỡo khuọn
1, dao phay seợ cừt phọi thaỡnh hỗnh nhổ mỏựu .

1
2
3
4
1 2
3

H
ỗnh 6- 13: Kóỳt cỏỳu
õởnh vở phỏửn qua
y

duỡng bi vaỡ loỡ xo.1-õộ
a
p
hỏn õọỹ,2-bi; 3-õóỳ õọử
g
aù; 4-loỡ xo
H
ỗnh 6-14: Kóỳt cỏỳu
õởnh vở phỏửn quayduỡn
g
chọỳt truỷ vaỡ loỡ xo: 1-õộa
p
hỏn õọỹ;2-thỏn õọử ga
ù

;3-chọỳt truỷ;4-loỡ xo
H
ỗnh6-15: Kóỳt cỏỳu õởnh
vở phỏửn quay duỡng chọỳ
t
cọn vaỡ loỡ xo:1-õộa phỏn
õọỹ;2-baỷc;3-chọỳt cọn;4-
õóỳ õọử
g
aù
;
5-loỡ xo
1
3
4

5
2

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



105

Máùu cọ thãø lm dảng cam âéa, cam thng, thỉåïc chẹp hçnh
Máùu v con làn phi chäúng mn täút, vç thãú thỉåìng lm bàòng thẹp Y8A,
Y10A, hồûc thẹp 20, 20X tháúm cạc bon, nhiãût luûn âảt âäü cỉïng HRC= 58 ÷ 62.
Gọc náng ca máùu khäng nãn låïn hån 45
0
÷50
0
.
Bạn kênh con làn khäng âỉåüc lm låïn hån bạn kênh nh nháút ca chi tiãút
gia cäng. Khi chẹp hçnh theo máùu quay trn thç hçnh dạng bãn ngoi ca máùu nãn
lm låïn hån hçnh dạng bãn ngoi ca chi tiãút gia cäng.
6-5-2. Cå cáúu chẹp hçnh khê nẹn - dáưu ẹp.
Chẹp hçnh âån thưn bàòng dáưu ẹp phi cọ nhiãưu trang bë phủ dáưu ẹp cho
tỉìng mạy, nhỉ thãú ráút täún kẹm. Âãø náng cao âäü chênh xạc chẹp hçnh v gim chi
phê, ta cọ thãø dng kiãøu chẹp hçnh khê nẹn - dáưu ẹp häùn håüp.

H
çnh 6-17: Cå cáúu chẹp hçnh khê nẹn -dáưu ẹp
1 2 3 4
11
6
7
8
9 10 5
12
13
14
1
1
2
3
4
a)
b)
2
3
4

1
d)
1
2
F
F
H
çnh 6-16: Cå cáúu chẹp hçnh cå khê
e)
2
1
2
c)
3 4
F
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



106

Hçnh 6-17 l så âäư ngun lê lm viãûc ca loải chẹp hçnh âọ .
Khê nẹn qua äúng 1 vo bưng trại ca xi lanh 2, âäưng thåìi qua van tiãút lỉu
3 vo bưng phi ca xi lanh 2, tỉì âọ qua äúng 4 vo bưng phi ca xi lanh 5.
Khi mi d 7 dỉûa trãn máùu 6 gàûp chäù läưi lãn s lm läù 4 thäng våïi ạp sút bãn
ngoi, ạp lỉûc bãn phi ca piston 8 v 9 gim sụt lm dao càõt lui vãư phêa sau. Khi
mi do 7 gàûp chäù lm vo thç miãúng chàõn ca mng kim loải ân häưi 10 s bët kên
läù 4, lục âọ ạp lỉûc bãn phi ca piston 8 v 9 tàng lm dao càõt tiãún lãn.

Âãø âiãưu chènh täúc âäü tiãún dao v bo âm hnh trçnh âỉåüc ãm , ta cọ xi
lanh dáưu 11, khi dao tiãún hồûc li khäú
i dáưu åí bưng ny s âi qua van tiãút lỉu 13
sang bưng kia. Piston 14, nhåì l xo ln âáøy dáưu vo xi lanh 11 âãø bäø sung.
6-6. Thán âäư gạ.
Thán âäư gạ l chi tiãút cå bn näúi liãưn cạc cå cáúu khạc thnh mäüt âäư gạ
hon chènh. V âäư gạ cáưn cọ cạc u cáưu sau :
1) Â cỉïng vỉỵng, chëu ti trng, lỉûc càõt khäng bë biãún dảng.
2) Kãút cáúu âån gin, nhẻ, dãù chãú tảo, cọ tênh cäng nghãû cao, dãù thao tạc, dãù
quẹt dn phoi, dãù thạo làõp chi tiãút gia cäng.
3) Vỉỵng chi, an ton, nháút l âäúi våïi âäư gạ quay nhanh.
Thánâäư gạ cọ thãø âục, hn, rn hồûc dng thẹp tiãu chøn bàõt chàût bàòng
âinh ä
úc. Thỉåìng dng v âäư gạ âục bàòng gang . Mäüt säú vê dủ v âäư gạ nhỉ h6-18
So sạnh thán âục v thán hn cọ cạc ỉu khuút âiãøm sau :
Thán âục cỉïng vỉỵng cao, cọ thãø âục âỉåüc kãút cáúu phỉïc tảp, nàûng, thåìi gian
chãú tảo láu, âàõt. Thán hn cỉïng vỉỵng tháúp, khọ hn thnh kãút cáúu phỉïc tảp, nhẻ,
thåìi gian chãú tảo nhanh, r. Nãúu v âäư gạ khäng cáưn cỉïng vỉỵng låïn làõm cọ thãø
dng håüp kim nhäm





H
çnh 6-18 : Thán âäư gạ
a-Thán âục;b) Thán hn;c)Thán làõp ghẹp; d)Thán rn

a) b)

d)

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



107