Giạo ạn Váût liãûu xáy dỉûng
Trang 184
m(C
n
H
2n-2
) Ỉ (C
n
H
2n-2
)
m
Cạc phán tỉí måïi cọ phán tỉí lỉåüng cao hån nãn ràõn v dn hån. Quạ trçnh ny xy
cng mảnh khi cọ tạc dủng ca bỉïc xả màût tråìi, äxit nhäm, äxit sàõt , cng nhỉ sỉû tạc
ûng ca nhiãût âäü cao.
5. Kh nàng liãn kãút ca bitum våïi váût liãûu khoạng
a. Khại niãûm
Bitum thỉåìng lm viãûc chung våïi váût liãûu khoạng, khi nho träün bitum bc quanh
ût liãûu khoạng v tảo thnh låïp háúp phủ. Khi âọ cạc phán tỉí ca bitum åí trong låïp háúp
ủ s tỉång tạc våïi cạc phán tỉí ca váût liãûu khoạng åí låïp bãư màût. Sỉû tỉång tạc âọ cọ thãø
tỉång tạc l hc hay họ
a hc.
Liãn kãút váût l l do cạc mng bitum cọ sỉïc càng bãư màût Ỉ lỉûc tỉång häù låïn.
Liãn kãút họa hc l do thnh pháưn hoảt tênh trong bitum (axit ạtphan) tỉång tạc våïi
ût liãûu khoạng dảng bazå (Ca
2+
). Lỉûc liãn kãút họa hc låïn hån ráút nhiãưu so våïi lỉûc liãn
út váût l, do âọ khi bitum liãn kãút họa hc våïi váût liãûu khoạng thç cỉåìng âäü liãn kãút s
ïn nháút.
b. Cạch xạc âënh
Mỉïc âäü liãn kãút ca bitum våïi bãư màût váût liãûu âạ cọ thãø âạnh giạ theo âäü bãưn ca
ng bitum trãn màût âạ hoa khi nhụng trong nỉåïc säi.
Âãø xạc âënh âäü dênh bạm ca bitum våïi váût liãûu khoạng thỉûc tãú thç ta thay váût liãûu
oạng âọ cho âạ hoa.
c. Cạc úu täú nh hỉåíng
Bitum : âäü hoảt tênh låïn (nhọm axit ạtphan tàng) hay sỉïc càng bãư màût låïn (âäü
ạnh tàng) thç kh nàng dênh bạm våïi váût liãûu khoạng tàng
ïng : bãư màût váût liãûu sảch, nhạm thç liãn kãút våïi bitum chàõc chàõn. Váût
ãút våïi bitum täút hån so våïi váût liãûu khoạng axit.
6. Nhiãût âäü bàõt lỉía v nhiãût â
Khi gia cäng nhiãût cho b håi träün láùn våïi khäng khê tảo
thnh häùn håüp dãù chạy. Do âọ âãø âm bo an ton khi thi cäng phi xạc âënh âỉåüc nhiãût
âäü bàõt lỉía v nhiãût âäü bäúc chạy.
Cạch xạc âënh :
n 100
o
C, sau mäüt khong thåìi
ç nhiãût âäü
xút hiãûn ngn lỉía xanh
ång ỉïng gi l nhiãût bäúc
ra
du
vá
ph
l
vá
kã
lå
m
kh
qu
Váû
t liãûu khoa
liãûu dảng bazå liãn k
äü bäúc chạy
itum nhọm cháút dáưu s bay
- Âun bitum cạch cạt trong cäúc m hồûc cäúc bảch kim,
hiãût kãú càõm giỉỵa chẹn bitum.
n
låïn hå- Khi nhiãût âäü
gian âỉa mäưi lỉía ngang trãn màût chẹn bitum.
ì tàõt ngay th- Nãúu xút hiãûn ngn lỉía xanh va
tỉång ỉïng gi l nhiãût bàõt lỉía. Nãúu
v täưn tải trãn 5 giáy thç nhiãût âäü tỉ
chạy.
Giaùo aùn Vỏỷt lióỷu xỏy dổỷng
Trang 185
7. Tờnh ngn nổồùc
Bitum laỡ vỏỷt lióỷu ngn nổồùc tọỳt vỗ noù khoù hoỡa tan trong nổồùc vaỡ goùc thỏỳm ổồùt lồùn
uỷng bitum laỡm vỏỷt lióỷu lồỹp, vỏỷt lióỷu chọỳng thỏỳm. Khi bitum
ng cuớa nổồùc aùp lổỷc noù seợ bở thỏỳm khuóỳch
g aùtphan khi cho noù trọỹn lỏựn vồùi cọỳt lióỷu (õaù
i cho taùc duỷng vồùi bọỹt khoaùng, caùt mởn rọửi
hồn 90
o
. Do õoù ngổồỡi ta sổớ d
laỡm vióỷc chung vồùi vỏỷt lióỷu khoaùng, dổồùi taùc duỷ
taùn.
IV. ặẽNG DUNG
Bitum õổồỹc duỡng õóứ saớn xuỏỳt bótọn
dm, caùt, bọỹt khoaùng) hay saớn xuỏỳt tỏỳm lồỹp kh
caùn trón giỏỳy caùc tọng.
Giạo ạn Váût liãûu xáy dỉûng
Trang 186
CHỈÅNG
ÁÛT LIÃÛU G
Gäù la
ï mu sàõc âẻp
ãù hụt áøm v nh áøm dáùn âãún thãø têch thay âäøi låïn khi âäü áøm mäi trỉåìng thay âäøi
- Cọ nhiãưu khuút táût
- Dãù bë sáu náúm, mäúi mt Ỉ âäü bãưn kẹm
§2. CÁÚU TẢO CA GÄÙ
. CÁÚU TẢO VÉ MÄ
Quan sạt màût càõt ngang ca cáy b hỉåìng ta nháûn tháúy cáy cọ cạc bäü pháûn
au:
Ty cáy nàòm å dc thán cáy. Nọ l
äü pháûn mãưm úu nháút, dãù mủc nạt.
ỵng tãú bo chãút, mu âáûm v cỉïng hån, chỉïa êt nỉåïc, cỉåìng âäü
VIII
V ÄÙ
§1. KHẠI NIÃÛM
- ì váût liãûu tỉû nhiãn âỉåüc sỉí dủng nhiãưu trong xáy dỉûng
* Gäù cọ cạc ỉu âiãøm :
- Cỉåìng âäü cao
- Nhẻ, hãû säú pháøm cháút låïn (låïn hån bãtäng)
- Âa dảng vãư chng loải
- Nhiãưu loải co
- Dãù gia cäng
- Cạch ám, cạch nhiãût täút
* Tuy nhiãn, gäù váùn cọ cạc nhỉåüc âiãøm sau :
- Cọ cáúu tảo dë hỉåïng nãn tênh cháút cå l theo cạc hỉåïng khạc nhau l khạc nhau
- D
- Dãù chạy
* Cạc cäng dủng ca gäù :
- Cạc loải gäù cỉïng, cỉåìng âäü cao d
ng lm kãút cáúu chëu lỉûc
- Gäù âẻp dng lm váût liãûu trang trê
- Gäù dãù gia cäng dng lm âäư gia dủng
- Gäù úu, mãưm, chọng hng dng lm vạn cäúp pha trong xáy dỉûng
YZ
I
àòng màõt t
s
í trung tám, l bäü pháûn sinh ra v âáưu tiãn, chảy
b
Låïp gäù li gäưm nhỉ
cao v khọ mủc nạt.
Låïp gäù giạc mu nhảt, chỉïa nhiãưu nỉåïc, dãù mủc nạt, mãưm v cọ cỉåìng âäü tháúp.
Giạo ạn Váût liãûu xáy dỉûng
Trang 187
Låïp hçnh thnh gäưm mäüt låïp tãú bo säúng mng cọ kh nàng sinh trỉåíng ra phêa
ngoi âãø sinh ra v v vo phêa trong âãø sinh ra gäù. Nhỉỵng tãú bo sinh gäù vo ma xn
ọ bn räüng thnh tãú bo mng, vo ma h v thu, âäng thç hẻp hån, cọ thnh dy hån
o vãû gäù khi bë tạc dủng cå hc. Nọ gäưm cọ låïp ngoi (tãú bo
v dỉû
ỵ thỉ
oi ra nhçn k màût càõt ngang cn cọ thãø
mảnh,
Hai låïp gäù cọ mu
sáùm nh
thnh
II. CÁ TẢO VI MÄ
iãúp nhau theo chiãưu dc thán cáy, chiãúm 76% thãø têch ca gäù.
. Chụng cọ nhiãûm vủ
âãø ni cáy.
ọ mảch gäù m chè
ú bo chëu lỉûc hçnh thoi,kiãm c chỉïc nàng dáùn nhỉûa dc
thán cáy.
sinh cháút v nhán tãú
c
âọng vai tr chëu lỉûc.
V cọ chỉïc nàng b
chãút) v låïp libe åí bãn trong. Libe l låïp tãú bo mng ca v, cọ chỉïc nàng l truưn
trỉ ïc àn âãø ni cáy.
Ng
phạ
t hiãûn âỉåüc nhỉỵng tia nh li ti hỉåïng vo tám gi
l tia li.
Nhçn ton bäü màût càõt ngang ta tháúy pháưn gäù
âỉåüc cáúu tảo båíi cạc vng trn âäưng tám âọ l cạc
vng tøi. Hng nàm vo ma xn gäù phạt triãøn
Màût càõt ngang thán cáy
5
1
låïp gäù xn dy, mu nhảt, chỉïa nhiãưu nỉåïc.
Vo ma hả, thu, âäng gäù phạt triãøn cháûm, låïp gäù
mng, mu sáùm, êt nỉåïc v cỉïng.
1. Ty cáy 2. Låïp gäù li
3. Låïp gäù giạc 4. Låïp hçnh
ảt näúi tiãúp nhau tảo ra mäüt tøi gäù.
5. V
cáy 6. Dáy ty
ÚU
Qua kênh hiãøn vi cọ thãø nhçn tháúy nhỉỵng tãú bo säúng v chãút ca gäù cọ kêch thỉåïc
v hçnh dạng khạc nhau. Tãú bo ca gäù gäưm cọ tãú bo chëu lỉûc, tãú bo dáùn, tãú bo tia li
v tãú bo dỉû trỉỵ.
Tãú bo chëu lỉûc (tãú bo thåï) cọ dảng hinh thoi di 0,3 ÷ 2mm, dy 0,02 ÷ 0,05mm,
thnh tãú bo dy, näúi t
Tãú bo dáùn hay cn gi l mảch gäù, gäưm nhỉỵng tãú bo låïn hçnh äúng xãú
p chäưng lãn
nhau tảo thnh cạc äúng thäng sút. Chụng cọ nhiãûm vủ dáùn nhỉûa theo chiãưu dc thán cáy.
Tãú bo tia li l nhỉỵng tãú bo xãúp nàòm ngang thán cáy. Giỉỵa cạc tãú bo ny cng
cọ läù thäng nhau.
Tãú bo dỉû trỉỵ nàòm xung quanh mảch gäù v cọ läù thäng nhau
chỉïa cháút dinh dỉåỵng
Vãư cå bn cáúu trục gäù lạ kim cng nhỉ gäù lạ räüng, nhỉng khäng c
cọ tia li v tãú bo chëu lỉûc. Tã
Vãư cáúu tảo mäùi tãú bo säúng âãưu cọ 3 pháưn : v cỉï
ng, ngun
bo.
2
3
6
4
Giạo ạn Váût liãûu xáy dỉûng
Trang 188
V tãú bo âỉåüc tảo båíi xenlulä, lignhin v cạc hemixenlulä. Trong quạ trçnh phạt
iãøn n
, H, O, N
S. T
Ï CA GÄÙ
I. MU
ï vo mu sàõc cọ thãø âạnh giạ
så bäü ïu cọ
mu h g. Mu sàõc cu gäù cn thay âäøi ty theo tçnh
trảng sáu náúm v mỉïc âäü nh hỉåíng ca mỉa giọ. Ván gäù cng ráút phong phụ v âa dảng.
Gäù cọ
II. ÂÄÜ
ãûm
ún tênh cháút ca gäù. Nỉåïc nàòm trong gäù cọ 3 dảng:
o v bãn trong cạc
äúng dá khäng
âạng k .
- Nỉåïc háúp phủ (nỉåïc liãn kãút váût l) nàòm trong v tãú bo v khong träúng giỉỵa cạc
tãú bo. Khi lỉåüng nỉåïc n øi, v tãú bo bë biãún dảng theo nãn tênh cháút cå l ca gäù
bë thay âäøi âạng kãø.
- Nỉåïc liãn kãút họa òm trong thnh pháưn họa hc ca cạc cháút tảo gäù.
Khi sáú
y, nỉåïc tỉì tỉ h ra khi màût ngoi, nỉåïc tỉì låïp gäù bãn trong chuøn dáưn ra
thay thãú. Cn khi gäù khä t ọ lải hụt håi nỉåïc tỉ rong khäng khê.
Âäü áøm cán bàòng W
cb
: khi gäù âàût trong mäi trỉåìng áøm, gäù s hụt áøm cho âãún khi
p lỉûc nỉåïc trong gäù cán bàòng våïi ạ ûc håi nỉåïc ca mäi trỉåìng. Âäü áøm tỉång ỉïng ca
gäù lục âọ gi l âäü áøm c
Âäü áøm cán bàòng phủ thüc vo nhiãût âäü, âäü áøm mäi trỉåìng, cáúu tảo gäù. Âäü áøm cán
bàòng ca gä , ca sáúy láu di
í ngoa
øu âäư Xulitki.
tr gun sinh cháút hao dáưn tảo cho låïp v tãú bo ngy cng dy thãm. Âäưng thåìi, mäüt
bäü pháûn ca v lải biãún thnh cháút nhåìn tan trong nỉåïc.
Ngun sinh cháút l cháút abumi thỉûc váût âỉåüc cáúu tảo tỉì cạc ngun täú : C
v rong ngun sinh cháút, trãn 70% l nỉåïc. Vç váûy khi gäù khä tãú bo tråí nãn räùng
rüt.
Nhán tãú bo hçnh báưu dủc, trong âọ cọ mäüt säú hảt ọng ạnh v cháút abumi dảng såüi.
Cáúu tảo họa hc gáưn giäúng ngun sinh cháút nhỉng cọ thãm ngun täú P.
YZ
§3. CẠC TÊNH CHÁÚT CÅ LY
SÀÕC V VÁN GÄÙ
Mäùi loải gäù cọ mäüt mu sàõc v kiãøu ván riãng. Càn cỉ
pháøm cháút v loải gäù. Vê dủ : gäù gủ, gäù mun cọ mu sáùm v âen; gäù sãún, gäù ta
äưng sáùm; gäù thäng, bäư âãư cọ mu tràõn ía
ván âẻp âỉåüc dng lm âäư mé nghãû.
ÁØM V TÊNH HỤT ÁØM
1. Khại ni
Âäü áø
m cọ nh hỉåíng låïn âã
- Nỉåïc tỉû do : nàòm trong mäüt tãú bo, khong träúng giỉỵa cạc tãú b
ùn. Khi lỉåüng nỉåïc ny thay âäøi cạc tênh cháút cå l ca gäù bë thay âäøi nhỉng
ãø
y thay âä
hc nà
ì tạc
hç n
ì t
ạ p lỉ
án bàòng.
ù khä trong phng l 8 ÷ 12% gäù khä trong khäng khê sau khi
å ìi khäng khê l 15 ÷ 18%. Mún xạc âënh W
cb
tra biã