Bài giảng mạng NGN - Chương 4 pps

BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 98 -

CHƯƠNG 4:
BÁO HIỆU TRONG
MẠNG THẾ HỆ SAU NGN
WX

I. GIỚI THIỆU VỀ BÁO HIỆU
Quá trình báo hiệu là một quá trình không thể thiếu trong hoạt động
của mạng viễn thông để giúp các thành phần trong mạng có thể trao đổi
thông tin với nhau. Trong mạng thế hệ sau NGN có các loại báo hiệu sau:
− Báo hiệu cuộc gọi: SIP, H.323
− Báo hiệu giữa MGC – MG hay giữa MGC – server: MGCP,
Megaco/ H.248
− Báo hiệu cho PSTN: SIGTRAN
− Báo hiệu QoS
Trong chương 3 về chuyển mạch mềm ta đã nghiên cứu các giao thức
báo hiệu SIP, MGCP và SIGTRAN. Riêng Megaco là giao thức phát triển từ
MGCP nên ta sẽ không xét giao thức này. Báo hiệu QoS hiện sử dụng giao
thức SIP để yêu cầu chất lượng dòch vụ yêu cầu nên ta cũng khộng xem xét
báo hiệu SIP. Báo hiệu H.323 là thành phần quan trọng trong báo hiệu của
VoIP (Voice over Internet Protocol) nên sẽ được tìm hiểu trong phần tiếp
sau.

II. BÁO HIỆU H.323
1. Tổng quan về H.323
H.32x là họ giao thức của ITU-T đònh nghóa các dòch vụ đa phương
tiện qua các mạng khác nhau và H.323 là một phần trong họ này.
H.323 là giao thức xác đònh các thành phần, các giao thức cũng như

các bước thực hiện để cung cấp dòch vụ đa phương tiện qua mạng gói.
Các dòch vụ đa phương tiện ở đây có thể là truyền tín hiệu tiếng, tín hiệu
hình thời gian thực và dữ liệu. Mạng gói có thể là Internet, EN
BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 99 -
(Enterprise Network), LAN (Local Area Network), MAN (Metropolitan
Area Network), WAN (Wide Area Network).
H.323 có thể cung cấp 1 trong 3 dòch vụ sau tiếng, hình hay dữ liệu
cũng như tổ hợp các dòch vụ trên nên nó có thể được ứng dụng ở nhiều
nơi như ứng dụng tại nhà khách hàng, doanh nghiệp hay công nghiệp giải
trí. Ngoài ra nó có thể được sử dụng để cung cấp dòch vụ đa phương tiện
đa điểm (multipoint multimedia communications).
2. Các thành phần của H.323
Giao thức H.323 đònh nghóa 4 thành phần sau: đầu cuối (terminal –
được ký hiệu là T), cổng (gateway - GW), bộ giữ cổng (gatekeeper -
GK), và đơn vò điều khiển đa điểm (multipoint control unit - MCU).
Riêng với GK thì đây là thành phần lựa chọn, có thể có hoặc không có
trong mạng. Và GW và MCU thường được coi là các điểm cuối
(endpoint).
Các thành phần này có thể được tập trung trong một hệ thống đơn
hay được lắp đặt ở nhiều hệ thống khác nhau tại những vò trí đòa lý cũng
như vật lý khác nhau.
Mô hình mạng H.323 được thể hiện trong hình sau:

Mạng gói
H.323
Gatekeeper
H.323
MCU

H.323
Terminal
H.323
Gateway
PSTN ISDN
Terminal
Terminal
V.70
Telephone
H.320
Telephone

Hình 4.1
: Mô hình mạng H.323 đơn giản

BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 100 -



Data - T.120
123
456
789
*
8#
Video - H.320
IP Phone - H.324
Media Gateway

ISDN
Telephone
PSTN
Media Gateway
Data - T.120
123
456
789
*
8#
Video - H.320
IP Phone - H.324
Video - H.320
Multipoint
Control Unit
Gatekeeper Gatekeeper
Front end Front end
Terminal Terminal
Mạng IP
Mạng IP


Hình 4.2: Mạng H.323

Chồng giao thức mà H.323 hỗ trợ được trình bày trong hình sau:

H.323
IP
UDP
RTP

RTCP
TCP/UDP TCP UDPUDP TCP
Audio
Codecs
G.711
G.723.1
G.729

Video
Codecs
H.261
H.263
H.264

V.150 T.120
TCP/UDP
T.38
H.225.0
Call
Signaling
H.245
H.225.0
RAS
Terminal Control and Management
Data
Applications
Media Control
Multimedia Applications, User Interface

Hình 4.3: Các giao thức thuộc H.323

BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 101 -
Phần trình bày các giao thức cũng như hoạt động của các giao thức
trong mạng H.323 sẽ được xem xét trong phần sau.


2.1 Terminal
Là thành phần dùng trong truyền thông 2 chiều đa phương tiện
thời gian thực được dùng trong việc kết nối các cuộc gọi.
Đầu cuối H.323 có thể là một máy tính, một điện thoại, điện
thoại truyền hình, hệ thống voicemail, thiết bò IVR (Interactive
Voice Response) hay là 1 thiết bò độc lập có các ứng dụng đa
phương tiện H.323. Ngoài ra nó còn tương thích với đầu cuối H.324
của mạng chuyển mạch kênh và mạng di động, đầu cuối H.310 của
B-ISDN, đầu cuối H.320 của ISDN, v.v.
Một đầu cuối H.323 phải hỗ trợ các đặc tính sau:
− H.245 cho việc trao đổi khả năng của đầu cuối và để tạo
các kênh thông tin.
− H.225 cho quá trình báo hiệu và thiết lập cuộc gọi.
− RAS cho việc đăng ký và điều khiển các hoạt động quản
lý khác với GK.
− RTP/RTCP được sử dụng cho việc truyền các gói thông tin
thoại và hình.
− G.711 cho quá trình mã hóa và giải mã tiếng nói, T.120
cho hội thảo dữ liệu và hỗ trợ khả năng tương tự của
MCU.
Hình sau minh họa các giao thức mà một đầu cuối H.323 phải
hỗ trợ:

Audio
applications
Video
applications
Quản lý cuộc gọi tại đầu cuối
G.711
G.729
G.723.1
H.261
H.263
RTP
RTCP
H.225.0
RAS
H.225.0
Call
signaling
H.245
Control
signaling
T.120
Data
Các giao thức truyền tải và giao diện mạng


Hình 4.4: Chồng giao thức tại đầu cuối H.323

BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 102 -
2.2 Gateway
GW là thành phần dùng để kết nối 2 mạng khác loại nhau.
Một cổng H.323 dùng để liên kết mạng H.323 với mạng không phải
là mạng chuẩn H.323. Việc kết nối giữa 2 mạng khác loại nhau thực
hiện được nhờ việc dòch các giao thức (protocol translation) khác
nhau cho quá trình thiết lập và giải tỏa cuộc gọi, việc chuyển đổi
dạng thông tin giữa các mạng khác nhau và việc truyền thông tin
giữa các mạng kết nối với GW. Tuy nhiên một GW sẽ không cần
thiết cho việc liên lạc giữa các đầu cuối thuộc cùng mạng H.323.
Cấu tạo của một gateway bao gồm một Media Gateway
Controller (MGC), Media Gateway (MG) và Signaling Gateway
(SG) được minh họa trong hình vẽ sau:

SS7
PSTN
Media GatewayMedia Gateway
Controller
SS7 link
TDM
Media Gateway
Gatekeeper
H.323
Terminal
SIGTRAN
MGCP/
Megaco
RTP
H.245
RAS

Hình 4.5: Cấu tạo của gateway

Chức năng của MGC, MG, SG được trình bày trong chương 1, phần Cấu trúc vật
lý của mạng NGN.
Các đặc tính cơ bản của một gateway:
− Một GW phải hỗ trợ các giao thức hoạt động trong mạng
H.323 và mạng sử dụng chuyển mạch kênh (SCN –
Switched Circuit Network).
− Về phía H.323, GW phải hỗ trợ báo hiệu điều khiển H.245
cho quá trình trao đổi khả năng hoạt động của terminal
cũng như của GW, báo hiệu cuộc gọi H.225, báo hiệu
RAS.
BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 103 -
− Về phía SCN, GW phải hỗ trợ các giao thức hoạt động
trong mạng chuyển mạch kênh (như SS7 sử dụng trong
PSTN).
Các giao thức mà một GW phải hỗ trợ được minh họa trong
hình sau:

Dòch vụ
tính cước
Điều khiển cuộc gọi liên mạng
(2 mạng khác loại)
Bộ quản lý cuộc gọi GW
H.245
Báo hiệu

điều
khiển
H.225.0
Báo
hiệu
cuộc gọi
H.225.0
RAS
(client)
RTCPRTP
Lớp điều khiển
cuộc gọi báo hiệu
SCN
Lớp điều khiển
kết nối báo hiệu
Giao diện vật lý
báo hiệu SCN
Các giao thức lớp truyền tải và giao diện mạng


Hình 4.6: Chồng giao thức của một Gateway

2.3 Gatekeeper
Một GK được xem là bộ não của mạng H.323, nó chính là
điểm trung tâm cho mọi cuộc gọi trong mạng H.323. Mặc dù là
thành phần tùy chọn nhưng GK cung cấp các dòch vụ quan trọng như
việc dòch đòa chỉ, sự ban quyền và nhận thực cho đầu cuối terminal
và GW, quản lý băng thông, thu thập số liệu và tính cước.
Ngoài ra nó cũng cung cấp dòch vụ đònh tuyến cuộc gọi. Đây là
một chức năng có rất nhiều ưu điểm vì quá trình giám sát cuộc gọi

cũng như đònh tuyến qua GK sẽ cung cấp hoạt động mạng tốt hơn.
Điều này là do việc GK đưa ra quyết đònh đònh tuyến dựa trên rất
nhiều yếu tố, ví dụ như yếu tố cân bằng tải giữa các GW.






BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 104 -

Bộ quản lý Gatekeeper
H.225.0
RAS
(server)
H.225.0
Báo hiệu
cuộc gọi
H.245
Báo hiệu
điều
khiển
Dòch vụ tính
cước
Dòch vụ thư
mục
Dòch vụ bảo
mật

Quản lý
cuộc gọi/
chính sách
Các giao thức truyền tải và giao diện
mạng


Hình 4.7: Chức năng của một Gatekeeper

Các chức năng cần thiết của một GK:
− Dòch đòa chỉ (Address Translation): một cuộc gọi đi trong
mạng H.323 có thể dùng bí danh (alias) để chỉ đòa chỉ của
đầu cuối đích (destination terminal). Do đó ta cần phải sử
dụng chức năng này để dòch bí danh sang đòa chỉ H.323.
− Quản lý việc thu nhận điểm cuối (Admission Control): GK
sử dụng báo hiệu RAS để quản lý việc tham gia vào mạng
H.323 để có thể tham gia vào một kết nối nào đó của các
điểm cuối dựa vào một số tiêu chuẩn như băng thông còn
trống, sự cho phép hay một số tiêu chuẩn khác mà một số
yêu cầu đặc biệt khác đòi hỏi đáp ứng.
− Điều khiển băng thông (Bandwidth Control): GK điều
khiển băng thông bằng báo hiệu RAS. Ví dụ nếu người
điều hành mạng đã xác đònh số cuộc gọi tối đa được thực
hiện cùng lúc thì mạng có quyền từ chối bất cứ cuộc gọi
nào khi số cuộc gọi tại thời điểm đó đã đạt đến ngưỡng
này.
− Quản lý vùng hoạt động (Zone management): GK chỉ có
thể thực hiện các chức năng trên đối với các terminal, GW
và MCU thuộc vùng quản lý của nó. Hay nói cách khác
BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 105 -
GK đònh nghóa các điểm cuối (endpoint) nó quản lý. Vùng
hoạt động sẽ được đònh nghóa ở phần tiếp sau.

Các chức năng tùy chọn của GK:
− Báo hiệu điều khiển cuộc gọi (Call Control Signaling).
− Chấp nhận cuộc gọi (Call Authorization): GK có quyền
quyết đònh cho một điểm cuối (endpoint) có thể thực hiện
một cuộc gọi hay không.
− Quản lý cuộc gọi (Call Management): chức năng này cho
phép GK lưu trữ tất cả các thông tin về các cuộc gọi mà
nó xử lý (các cuộc gọi xuất phát từ vùng hoạt động của
nó).
2.4 Multipoint Control Unit
Multipoint Control Unit (MCU) là thành phần hỗ trợ trong dòch
vụ hội nghò đa điểm có sự tham gia của từ 2 terminal H.323 trở lên.
Mọi terminal tham gia vào hội nghò đều phải thiết lập một kết nối
với MCU. Và MCU quản lý tài nguyên phục vụ cho hội nghò,
thương lượng giữa các terminal để xác đònh loại codec (Coder/
Decoder) nào cho tiếng và hình được sử dụng đồng thời xử lý dòng
thông tin truyền.
Một MCU bao gồm 2 thành phần con: bộ điều khiển đa điểm
(Multipoint Controller – MC) và thành phần tùy chọn bộ xử lý đa
điểm (Multipoint Processor – MP).

BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 106 -

H.245
Báo hiệu
cuộc gọi
Multipoint Controller
Multipoint
Processor
Multipoint Control Unit
RTP
Các giao thức truyền tải và giao diện mạng


Hình 4.8: Cấu tạo của Multipoint Control Unit

MC có chức năng quản lý báo hiệu cuộc gọi. Trong lúc đó, MP
xử lý việc trộn và chuyển mạch các dòng thông tin cũng như các
quá trình xử lý thông tin khác.

3. Vùng hoạt động
Một vùng hoạt động H.323 là tập hợp tất cả các đầu cuối, các GW
và các MCU chòu sự quản lý duy nhất của một GK. Vùng hoạt động này
độc lập với topo của mạng thực tế và có thể bao gồm nhiều đoạn mạng
(segment) nối với nhau qua router hay các thiết bò khác.
Mô hình về một vùng hoạt động đơn giản được minh họa trong hình
sau:
MCU
GK
GW
T
Vùng hoạt
động H.323


Hình 4.9: Một vùng hoạt động


BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 107 -
4. Các giao thức thuộc H.323
4.1 Các giao thức mã hóa, giải mã cho tín hiệu thoại và hình
Các giao thức mã hóa và giải mã cho thoại gồm có: G.711
(64kbps), G.722 (64, 56 và 48kbps), G.723.1 (5.3 và 6.3kbps) và
G.729 (8kbps).

Các giao thức mã hóa và giải mã cho tín hiệu hình bao gồm:
h.261 và H.263.
Các giao thức này đề nghò SV tự nghiên cứu và tìm hiểu thêm
(lưu ý về các kỹ thuật mã hóa và giải mã cũng như ưu nhược điểm
của từng loại).
4.2 Giao thức báo hiệu RAS (H.225.0)
Giao thức RAS (Registration, Admission and Status) là giao
thức được sử dụng để thực hiện việc đăng ký, quản lý việc tham gia
của các điểm cuối, thay đổi băng thông, trao đổi trạng thái và loại
bỏ đăng ký giữa các điểm cuối với GK. Các bản tin RAS sẽ được
trao đổi qua kênh báo hiệu RAS và kênh báo hiệu này sẽ được thiết
lập đầu tiên trước khi các kênh khác được thiết lập. Ngoài ra, các
bản tin RAS được truyền qua giao thức UDP không tin cậy nên việc
trao đổi các bản tin này có thể bò timeout và dẫn đến việc chúng sẽ
được phát lại. Các bản tin RAS truyền qua UDP nhờ các cổng 1718
(cho multicast) và 1719 (cho unicast – có nghóa là chỉ truyền đến 1
nơi nhận).
Ghi chú: các endpoint ở đây có thể là GW hay terminal.
Phần lớn các bản tin RAS có 3 loại: yêu cầu (request, thường
được viết tắt xRQ), xác nhận (confirm, viết ngắn gọn là xCF) và từ
chối (reject, viết gọn là xRJ). Một số trường hợp đặc biệt sẽ được
đề cập sau.
Báo hiệu RAS có các chức năng cơ bản như sau:
− Khám phá GK hay xác đònh GK (Gatekeeper discovery):
cho phép một endpoint xác đònh GK điều khiển nó. Quá
trình này có thể được thực hiện động hay tónh. Đối với quá
trình xác đònh tónh thì điểm cuối đã biết trước đòa chỉ
truyền tải (transport address) hay đòa chỉ mạng của GK
quản lý nó. Đối với quá trình xác đònh động thì điểm cuối
sẽ phát đi bản tin multicast GRQ (Gatekeeper discovery

BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 108 -
Request) để tìm GK điều khiển mình. Các GK sẽ phản hồi
bằng bản tin GCF (confirm) để trả lời cho bản tin trên nếu
nó chính là GK điều khiển của điểm cuối đó. Ngược lại nó
sẽ đáp ứng bằng bản tin GRJ (reject). Có thể có 1 hay
nhiều GK là GK điều khiển của điểm cuối đưa ra yêu cầu.
− Đăng ký điểm cuối (Endpoint Registration): quá trình
đăng ký được các điểm cuối sử dụng để tham gia vào một
vùng hoạt động đồng thời nó thông báo cho GK quản lý nó
đòa chỉ truyền tải cũng như bí danh (alias) của mình. Điểm
cuối muốn đăng ký đến 1 GK nào đó sẽ gởi bản tin RRQ
(Registration Request). Nếu GK đồng ý cho điểm cuối
tham gia vào mạng sẽ đáp ứng cho điểm cuối bằng bản tin
RCF (confirm). Nếu không thì điểm cuối sẽ nhận được
phản hồi RRJ (reject) và nó sẽ không được GK cung cấp
bất cứ một dòch vụ nào.
− Xác đònh vò trí của điểm cuối (Endpoint Location): đây là
quá trình xác đònh đòa chỉ truyền tải của một endpoint
trong trường hợp chỉ biết bí danh của nó. Cả GK hay điểm
cuối có thể thực hiện chức năng này. Bên có yêu cầu xác
đònh điểm cuối sẽ phát bản tin LRQ (Location Request).
Nơi nhận yêu cầu có đáp ứng được hay không thể hiện
qua bản tin phản hồi LCF (confirm) hay LRJ (reject).
− Điều khiển việc tham gia (Admission control): đây là quá
trình xem xét sự cho phép tham gia của một endpoint nào
đó vào một phiên làm việc. Đầu tiên, endpoint muốn tham
gia vào phiên làm việc thì nó sẽ gởi yêu cầu đến GK quản
lý nó bằng một bản tin ARQ (Admission Request). Nếu

GK chấp nhận thì nó sẽ đáp ứng bằng bản tin ACF
(confirm), ngược lại thì bản tin ARJ (reject) sẽ được trả
về.
− Thoát khỏi kết nối (Disengage): khi có 1 điểm cuối muốn
thoát khỏi một kết nối thì nó sẽ gởi đến GK bản tin DRQ
(Disengage Request). Nếu yêu cầu trên được đồng ý nó sẽ
BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 109 -
nhận được đáp ứng DCF (confirm), ngược lại sẽ nhận
được DRJ (reject).
− Sự thay đổi băng thông (Bandwidth change): đây là chức
năng yêu cầu thay đổi băng thông cho một kết nối nào đó,
có thể được yêu cầu bởi endpoint tham gia kết nối đó hay
GK. Bên muốn thay đổi băng thông sẽ phát ra bản tin
BRQ (Bandwidth Request). Bên nhận yêu cầu này nếu
chấp nhận sẽ phản hồi bằng bản tin BCF (confirm), ngược
lại sẽ đáp ứng bằng bản tin BRJ (reject).
− Trao đổi thông tin trạng thái (Status hay còn gọi là
Information): là quá trình được sử dụng bởi GK và
endpoint để EP thông báo cho GK các thông tin trạng thái
của một kết nối nào đó. Khi GK muốn biết thông tin trạng
thái về cuộc gọi nào đó nó sẽ gởi bản tin IRQ
(Information Request). Endpoint gởi trả các thông tin chi
tiết về cuộc gọi yêu cầu bằng bản tin phản hồi là IRR
(Information Response).
− Ngoài ra trong báo hiệu RAS còn có một số chức năng
sau: quá trình loại bỏ đăng ký của một điểm cuối ra khỏi
vùng hoạt động và sự quản lý của 1 GK (Unregistration).
Quá trình này là quá trình ngược lại với quá trình đăng ký,

và các bản tin có thể được trao đổi khi thực hiện chức
năng này là URQ (Unregistration Request), UCF
(confirm), URJ (reject). Ngoài ra điểm cuối có thể biết độ
khả dụng của tài nguyên (xem tài nguyên nó sử dụng đã
đến giới hạn cho phép hay chưa) bằng cách gởi bản tin
RAI (Resource Availability Indicate). GK sẽ phản hồi
bằng bản tin RAC (Resource Availability Confirm). Một
chức năng khác nữa là kích hoạt một số loại dòch vụ đặc
biệt bằng bản tin SCI (Service Control Indication). Bản tin
phản hồi là SCR (Service Control Response). Chức năng
này được sử dụng bởi cả các điểm cuối và GK. Một số bản
tin chức năng khác được sử dụng trong các trường hợp đặc
BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 110 -
biệt là “Unknown Message Response” và “Non-standard
Message”.
4.3 Giao thức báo hiệu cuộc gọi H.225
Đây là giao thức hỗ trực các chức năng báo hiệu cho một cuộc
gọi, được sử dụng để thiết lập kênh kết nối giữa các endpoint. Quá
trình trao đổi các bản tin báo hiệu cuộc gọi H.225 được thực hiện
qua kênh báo hiệu cuộc gọi, là kênh truyền tin cậy sử dụng giao
thức TCP.
Các bản tin H.225 được trao đổi trực tiếp giữa các endpoint
nếu không có GK trong mạng H.323. Nếu trong mạng có GK, các
bản tin này có thể được truyền trực tiếp giữa các endpoint hay được
truyền thông qua GK để tới các endpoint. Cách thức truyền sẽ được
xác đònh trong quá trình thực hiện báo hiệu RAS, qua bản tin tham
gia cuộc gọi.

Các bản tin cơ bản bao gồm:
− Bản tin SETUP: được sử dụng khi một điểm cuối muốn
thực hiện một kết nối với một điểm cuối khác. Nếu nó sử
dụng cách thức truyền thông qua GK thì muốn phát bản tin
này đi trước hết nó phải nhận được bản tin ACF của GK.
− Bản tin CALL PROCEEDING: bản tin này cho biết bản
tin SETUP đã được nhận và thủ tục thiết lập cuộc gọi đang
được tiến hành.
− Bản tin ALERTING: điểm cuối bò gọi sẽ phát bản tin này
cho biết nó đang được cảnh báo có 1 cuộc gọi đến nó.
− Bản tin CONNECT: được phát đi bởi điểm cuối bò gọi,
nhằm thông báo nó đã chấp nhận cuộc gọi.
− Bản tin RELEASE COMPLETE: bản tin này dùng để kết
thúc cuộc gọi.
− Ngoài ra còn có các bản tin sau: bản tin PROGRESS, bản
tin FACILITY, bản tin STATUS, bản tin STATUS
INQUIRY, bản tin SETUP ACKNOWLEDGE và bản tin
NOTIFY.
Hình sau minh họa một báo hiệu cuộc gọi cơ bản sử dụng giao
thức báo hiệu H.225:
BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 111 -

Trao đổi thông tin
G
W
G
W
SETUP

CALL PROCEEDING
RELEASE COMPLETE
PROGRESS
ALERTING
CONNECT


Hình 4.10: Quá trình báo hiệu cuộc gọi cơ bản sử dụng H.225

4.4 Giao thức báo hiệu điều khiển H.245
Báo hiệu điều khiển H.245 giống báo hiệu điều khiển Q.931
nhưng không phải tất cả các bản tin có trong Q.931 đều được sử
dụng trong H.245 mà có những khác biệt nhất đònh.
Báo hiệu điều khiển H.245 dùng để trao đổi các bản tin điều
khiển H.245 từ đầu cuối đến đầu cuối (end-to-end, không phải là
terminal) giữa các điểm cuối H.323 (endpoint). Các bản tin H.245
được truyền trên kênh điều khiển H.245. Kênh này là kênh luận lý
số 0 và luôn luôn được mở (mở thường trực).
Các bản tin H.245 dùng để trao đổi về khả năng của các
terminal và dùng để yêu cầu mở hay đóng các kênh luận lý. Lưu ý
các kênh luận lý ở đây là các kênh một chiều.
Có 4 loại bản tin H.245 là bản tin yêu cầu (Request), bản tin
đáp ứng (Response), bản tin lệnh (Command) và bản tin chỉ đònh
(Indication). Một bản tin yêu cầu cần phải được đi kèm theo sau là
một bản tin đáp ứng, trong khi đó bản tin lệnh thì không nhất thiết
cần có bản tin đáp ứng.
Các chức năng chính của H.245 là
− Trao đổi khả năng (Terminal Capability Exchange)
− Báo hiệu kênh luận lý (Logical Channel Signaling)
− Xác đònh Master/ Slave (Master/ Slave Determination)

BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 112 -
− Điều khiển hội nghò (Conference Control)
Ở đây chỉ trình bày 2 chức năng đầu tiên nhằm để minh họa
cho quá trình thực hiện cuộc gọi được trình bày ở phần sau, đề nghò
các bạn SV tự tìm hiểu thêm 2 chức năng còn lại của báo hiệu
H.245 để hiểu rõ hơn các hoạt động của báo hiệu này.
2 chức năng còn lại được ứng dụng chủ yếu trong dòch vụ hội nghò đa điểm
(Multipoint Conference).

* Trao đổi khả năng
Quá trình trao đổi khả năng sử dụng các bản tin của các
terminal đang liên lạc với nhau để cung cấp cho điểm cuối ngang
cấp với nó thông tin về khả năng truyền và nhận của mình. Khả
năng truyền là khả năng của các terminal truyền các dòng thông tin,
trong khi đó khả năng nhận bao hàm cả việc nhận và xử lý dòng
thông tin đến của terminal.
Việc trao đổi khả năng giữa 2 điểm cuối là cần thiết để cả 2 có
thể có cùng phương thức CODEC trong quá trình tham gia một kết
nối.
Các khả năng sẽ được đánh số trong một bảng gọi là bảng khả
năng (Capabiltity Table). Mỗi khả năng sẽ có kèm theo các thuộc
tính của mình và chúng cũng được lưu trữ trong bảng trên.
Bao gồm các bản tin cơ bản sau:
− TerminalCapabilitySet: là bản tin dạng request được
điểm cuối chủ gọi gởi cho điểm cuối bò gọi nhằm thông
báo cho bên bò gọi biết khả năng của mình.
− TerminalCapabilitySetAck: khi điểm cuối bò gọi đã nhận
được bản tin TerminalCapabilitySet và nhận biết được khả

năng của bên gọi thì nó sẽ trả đáp ứng bằng bản tin này.
− TerminalCapabilitySetReject: là bản tin từ chối của bản
tin TerminalCapabilitySet.
− TerminalCapabilitySetRelease: là bản tin loại chỉ đònh
nhằm thông báo nó (bên chủ gọi) đã phát đi bản tin
TerminalCapabilitySet nhưng chưa nhận được đáp ứng
trong một thời gian cho trước nào đó.


BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 113 -
* Báo hiệu kênh luận lý
Một điểm cuối có thể yêu cầu thiết lập một kênh luận lý bằng
cách gởi bản tin openLogicalChannel. Điểm cuối nhận yêu cầu
này có thể chấp nhận hoặc từ chối. Nếu đồng ý, nó sẽ đáp ứng bằng
bản tin openLogicalChannelAck, ngược lại nó sẽ gởi bản tin phản
hồi openLogicalChannelReject.
Quá trình đóng kênh luận lý cũng diễn ra tương tự như trên với
các bản tin closeLogicalChannel, closeLogicalChannelAck.

Để có thể đóng 1 kênh báo hiệu điều khiển H.245 thì điểm
cuối trước hết phải đóng tất cả các kênh luận lý và chờ tất cả bản
tin đáp ứng cho yêu cầu đóng các kênh luận lý đó. Sau đó nó sẽ gởi
một lệnh (command) endSession cho điểm cuối bò gọi và đợi đến
lúc nhận được đáp ứng endSession từ phía bên kia thì nó mới có thể
đóng kênh báo hiệu điều khiển H.245.

5. Quá trình thực hiện báo hiệu
Quá trình thực hiện 1 cuộc gọi tiêu biểu trong H.323 bao gồm các

giai đoạn sau:
− Khám phá GK và đăng ký: sử dụng báo hiệu RAS.
− Thiết lập cuộc gọi: lần lượt sử dụng báo hiệu RAS (có thể
trong giai đoạn này xảy ra quá trình xác đònh điểm cuối thông
qua bí danh alias) và H.225.
− Quá trình thương thảo các thông số cuộc gọi và xác đònh khả
năng của điểm cuối: sử dụng báo hiệu H.245.
− Quá trình trao đổi thông tin: sử dụng giao thức RTP/ RTCP.
− Kết thúc cuộc gọi: lần lượt sử dụng báo hiệu H.245, H.225 và
RAS.
Các hình sau sẽ minh họa các giai đoạn báo hiệu của quá trình thực
hiện 1 cuộc gọi trong mạng H.323. Ở đây không xét đến quá trình phát
hiện Gatekeeper cũng như quá trình đăng ký (giả sử các quá trình này đã
được thực hiện trong giai đoạn đầu mới thiết lập mạng).
Trong các minh họa sau ta sẽ xét đến quá trình báo hiệu giữa 2
terminal có thông qua GK. Lúc này các terminal đã nhận biết được GK
quản lý mình và giả sử không xảy ra quá trình xác đònh điểm cuối.
BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 114 -

ACF
ARQ
ACF
ARQ
SETUP
CALL PROCEEDING
ALERTING
CONNECT
Terminal

Terminal
Gatekeeper
RAS
H.225


Hình 4.11: Quá trình thiết lập cuộc gọi



TerminalCapabilitySetAck
TerminalCapabilitySet
openLogicalChannel
openLogicalChannelAck
TerminalCapablitySetAck
TerminalCapabilitySet
openLogicalChannel
openLogicalChannelAck
Terminal
Terminal
Gatekeeper
H.245


Hình 4.12: Quá trình báo hiệu điều khiển thiết lập cuộc gọi (xác đònh
khả năng giữa các điểm cuối và mở kênh luận lý)

BÀI GIẢNG NGN Chương 4: Báo hiệu

- 115 -
Dòng thông tin RTP
Dòng thông tin RTP
Bản tin RTCP
Bản tin RTCP
Terminal
Terminal
Gatekeeper
RTP
RTCP


Hình 4.13: Quá trình trao đổi thông tin

closeLogicalChannel
closeLogicalChannelAck
closeLogicalChannel
closeLogicalChannelAck
Terminal
Terminal
Gatekeeper
H.245
endSession
endSession
RELEASE COMPLETE
DRQ
DRQ
DCF

DCF
H.225
RAS

Hình 4.14
: Quá trình kết thúc cuộc gọi


III. KẾT LUẬN
Sau khi tìm hiểu báo hiệu H.323 ta thấy giao thức báo hiệu này phức
tạp hơn giao thức báo hiệu SIP. Nhưng giao thức H.323 cho phép quản lý các
thành phần tham gia vào mạng một cách khá chặt chẽ. Vì vậy tùy thuộc vào
yêu cầu cụ thể của mạng ta sẽ có lựa chọn giao thức báo hiệu thích hợp.